The connection between dance and the written word (literature) in classical ballet performances seems particularly close. The starting point for the production of such events could be a literary idea. This is because it is the written libretto which constitutes the dramatic foundation of ballet. The development of the art of ballet saw the emergence of a dominating tendency to shorten and simplify action, so that it captures the attention of the viewer and keeps tension up until the end, thus maintaining a continual interest in the meaning of the dance. Over time, the libretto itself would turn out to be a certain form of inspiration for free choreographic interpretations. The complexity and evolution of ballet themes become apparent in the context of cultural shifts, social attitudes and the aesthetics of a given era. In theatre criticism, it is notable that the status of libretto is inadequately specified, as its reviews seem to be based on ambiguous criteria. This is why, from a scholarly perspective, it is interesting to explore loose adaptations and distant reminiscences of these topics. Such an exploration provokes questions relating to possible ‘fortunate errors’, and the effects thereof, in the context of interpretation.
Polacy docierający do Stanów Zjednoczonych sukcesywnie reorganizowali zastaną przestrzeń, budując świątynie, tworząc placówki edukacyjne, zakładając różnego rodzaju instytucje, a także teatry – by również za ich pośrednictwem oddziaływać dydaktycznie. Jak podkreśla Emil Orzechowski w monografii poświęconej Teatrowi polonijnemu w Stanach Zjednoczonych (Wrocław 1989, s. 34), „nader intensywnie eksploatowano wątek patriotyczny, co również wypada uznać nie za zabieg mający na celu zwabienie publiczności, lecz raczej za świadomie wprowadzony element wychowania w duchu pamięci o historii polskiej”. Interesująca właśnie z tej perspektywy wydaje się twórczość Antoniego Jaxa (1850–1926), w pewnym sensie zapomnianego dramaturga chicagowskiej sceny amatorskiej, na której potrzeby napisał kilkadziesiąt sztuk. Dzięki jego twórczości możemy spojrzeć na dziedzictwo kulturowe zapisane na kartach polonijnego teatru amatorskiego nie tylko z perspektywy emocjonalnych zapisów starań Polonii o identyfikację z kulturą kraju rodzinnego, czy też refleksyjnego oglądu własnej przeszłości. Jax w swych komediach, zbliżając się do formy farsy, chętnie odnosił się przede wszystkim do aktualnych tematów, spraw bliskich codzienności i doświadczeniom polskich imigrantów.
EN
Poles arriving in the United States successively reorganized the existing space, building temples, creating educational institutions, establishing various types of institutions, as well as theatres – in order to have a didactic impact through them. As Emil Orzechowski emphasizes in his monograph dedicated to The Polish community theater in the United States (Wroclaw 1989, p. 34), “the patriotic theme was exploited very intensively, which should also be considered not as a procedure aimed at luring the audience, but rather as a consciously introduced element of education in the spirit of remembrance of Polish history”. From this perspective, the works of Antoni Jax (1850–1926), a somewhat forgotten playwright of the Chicago amateur scene, for the needs of which he wrote several dozen plays, seem unique. Thanks to his work, we can look at the cultural heritage recorded on the bars of the Polish amateur theatre not only from the perspective of the emotional records of Polonia’s efforts to identify with the culture of their home country, or a reflective view of their own past. Jax in his comedies, approaching the form of a farce, willingly referred to current topics, matters close to everyday life and the experiences of Polish immigrants.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.