Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Proponowane do objęcia ochroną obiekty przyrody nieożywionej Pasma Policy w Beskidzie Żywieckim

100%

Franczak P.

Chrońmy Przyrodę Ojczystą

|

2012

|

tom 68

|

nr 4

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę obszarów i obiektów przyrody nieożywionej w Paśmie Policy dotychczas objętych ochroną prawną oraz zaproponowano do objęcia ochroną sześć dalszych obiektów. Trzy spośród nich były już proponowane do objęcia ochroną w 2000 roku – wodospad na Mosornym Potoku, będący jednym z największych w Beskidach, wodospad na Potoku Jaworzyna, który jest jednym z większych wodospadów ześlizgowych, a także Jaskinia Oblica, będąca największa jaskinią Beskidu Żywieckiego. Wystąpiono z propozycją objęcia ochroną prawną odsłonięcia gruboławicowych warstw magurskich w starym kamieniołomie w Zawoi Mosornem, odsłonięcia warstw hieroglifowych na grzbiecie Paluchówka w Paśmie Policy, a także rozległych rowów rozpadlinowych występujących w podszczytowych partiach Okrąglicy

EN

This paper presents the currently protected areas in the Polica Mountain Range, including the Babia Góra National Park and “Prof. Zenon Klemensiewicz Nature Reserve on Polica”. However, there are several other interesting inanimate nature objects in this mountain range, which should be legally protected: a waterfall on the Mosorny Stream – one of the biggest waterfalls in the Beskidy Mts; a waterfall on the Jaworzyna Stream; the Oblica Cave − the biggest cave in the Beskid Żywiecki Mountains and one of the biggest caves in the Polish flysch Carpathians; crevasses on Mt. Okraglica; outcrops of thick-bedded Magura sandstone with numerous hieroglyphs in Zawoja-Mosorne and outcrops of Hieroglyphic layers on the Paluchówka ridge

2

Geomorfologiczna rola katastrofalnych wezbrań w transformacji górskich koryt na przykładzie Rybnego Potoku (masyw Babiej Góry). Wstępne wyniki badań

100%

Franczak P.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2014

|

tom 08

3

Rola katastrofalnych wezbrań w kształtowaniu morfologii koryt w małych zlewniach górskich, na przykładzie zdarzenia z maja 2014 r. w zlewni górnej Skawicy

100%

Franczak P.

Leśne Prace Badawcze

|

2017

|

tom 78

|

nr 1

EN

Mountain streams are subjected to continuous reshaping of their river beds during floods with the greatest changes occurring during extreme floods caused by sudden and heavy rainfall. Riverbed transformations during these flash floods are more severe in forest areas, where wooden logs carried by the swollen streams are more likely to be deposited on the ground, which in turn leads to a greater accumulation of other transported material and debris. The study was conducted in the Rybny Potok catchment area (Babia Góra National Park). An extreme flash flood occurred on 15th – 16th May 2014 due to heavy rainfall, which, on 15th May amounted to 138 mm. The total amount of precipitation in the catchment area amounted to 216.5 mm in three days. This resulted in sudden and full spate streams, contributing to significant geomorphological transformation reaching all the way to the bottoms of the river beds. During the flash flood, already established river beds and streams increased in size and many new river courses were formed.

4

Wpływ silnego wiatru na zmianę krajobrazu i rzeźby terenu na przykładzie wiatrowałów z południowych stoków Pasma Policy (Beskid Żywiecki)

100%

Franczak P.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2013

|

tom 07

5

Częstość występowania i grubość pokrywy śnieżnej u podnóży masywu Babiej Góry w sezonach zimowych 1960/61-2014/15

100%

Franczak P.

Leśne Prace Badawcze

|

2018

|

tom 79

|

nr 2

6

W dwa wieki po wielkiej powodzi. Wspomnienie powodzi na Wiśle w 1813 roku

100%

Franczak P.

Aura

|

2014

|

nr 02

PL

Wśród powodzi, które od wieków nawiedzały Polskę, największe szkody poczynił wylew Wisły w 1813 roku. Długotrwałe i intensywne deszcze na przełomie sierpnia i września w Karpatach spowodowały wezbranie rzek, także po południowej stronie gór. Straty materialne i ofiary w ludziach na zalanych terenach od Krakowa, przez Warszawę aż do Gdańska były ogromne. Trudno ocenić rzeczywiste rozmiary klęski, ponieważ systematyczne pomiary stanu wód zaczęto prowadzić później.

EN

Amongst the floods occurring in Poland throughout centuries, the flood of the Vistula River in 1813 was most damaging. Long and heavy rains in the end of August and at the beginning of September in the Carpathian Mountains led to the rising of rivers, also on the southern part of the mountains. Material losses and casualties were huge along the course of the river, from Kraków, via Warsaw and in Gdańsk. Evaluation of actual disaster results is difficult because regular water level measurements were undertaken in the later time.

7

Lokalne powodzie błyskawiczne w latach 80. i 90. XX wieku w zlewni Górnej Skawy

100%

Franczak P.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2016

|

tom 10

8

Zombi na zakupach

100%

Franczak P.

Wiedza i Życie

|

2013

|

nr 07

9

Jaskinie w Nadleśnictwie Sucha i ich wpływ na wzrost bioróżnorodności danego obszaru

100%

Franczak P.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2013

|

tom 07

10

Pasmo Policy - w cieniu Babiej Góry

75%

Franczak P.

Przyroda Polska

|

2012

|

nr 04

11

Z garażu do gwiazd

75%

Franczak P.

Wiedza i Życie

|

2012

|

nr 12

12

Rola barier orograficznych w kształtowaniu preferencji wyborczych ludności na przykładzie pasma Polic

63%

Franczak P. , Listwan K.

Prace i Studia Geograficzne

|

2014

|

tom 54

13

Zmiany geomorfologiczne i krajobrazowe zachodzące w małych zlewniach górskich pod wpływem katastrofalnych wezbrań i ich trwałość w krajobrazie

63%

Franczak P. , Listwan-Franczak K.

Problemy Ekologii Krajobrazu

|

2015

|

tom 39

14

Ochrona krajobrazu kulturowego i dóbr kultury na obszarach leśnych na przykładzie Huty Polańskiej

63%

Listwan K. , Franczak P.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2014

|

tom 08

15

Ślady dawnych siłowni wodnych zapisane w rzeźbie terenu i krajobrazu doliny Skawicy

63%

Franczak P. , Listwan-Franczak K.

Aura

|

2019

|

nr 04

PL

Sprzyjające warunki geograficzne doliny Skawicy spowodowały, że od samego początku rozwoju osadnictwa wykorzystywano wody Skawicy do napędzania kół wodnych, a w późniejszym czasie turbin. Napędzały one głównie młyny i tartaki wodne, ale także folusze, kuźnie czy nawet cegielnie. Pierwszy młyn wodny funkcjonował w nowo osadzonej Białej (dziś Białka) co najmniej od 1564 r., gdy lokowana była tutaj wieś. Sto lat później w Skawicy oprócz tego młynu działały także trzy tartaki wodne. Od tego czasu następował powolny rozwój sieci siłowni wodnych. Do połowy XIX w. powstało ich około dziesięciu, a wiele nowych obiektów przybyło na początku XX wieku. W 1920 roku na samej tylko Skawicy (bez jej dopływów) pracowały aż 24 młyny i tartaki wodne. Po II wojnie światowej małe koła wodne i turbiny zaczęto coraz częściej montować także na największych dopływach Skawicy. Łącznie w całym dorzeczu Skawicy zidentyfikowano 69 miejsc, gdzie w XX wieku mieściły się różnego typu siłownie wodne. Nie były to już tylko tradycyjne urządzenia napędzane siłą wody, lecz coraz częściej towarzyszyły im małe elektrownie wodne. Większość z tych urządzeń przestało funkcjonować w latach 50. i 60. XX w. wraz z nadejściem elektryfikacji. Od tego czasu koła wodne i turbiny zaczęto zastępować silnikami elektrycznymi, a jedynie pojedyncze zakłady korzystały z energii wody. Pomimo tego nad Skawicą i jej dopływami nadal mieszczą się pozostałości po dawnych młynach, tartakach, foluszach itp. W większości przypadków zachowały się jedynie zarysy fundamentów bądź ślad przebiegu młynówki, w innych są to sporych rozmiarów kamienne mury. Niekiedy jednak nad brzegami rzek nadal stoją silnie zniszczone budynki tartaków lub młynów wodnych wraz z częścią wyposażenia. Obiekty te omówiono w artykule

EN

The waters of the Skawica river, thanks to favourable geographical conditions of the Skawica valley, were used to power the water wheels and turbines from the very beginning of human settlement. The river powered mainly water mills and sawmills, but also fullers, smitheries or even brickyards. The first watermill in the newly settled Biała (now Białka) was in operation at least since 1564, when the village was located here. One hundred years later, in addition to this mill, three water sawmills operated in Skawica. Since then, the network of water power plants has been slowly developing. About ten of them were built by the middle of the 19th century, and many new appeared in the early twentieth century. In 1920, as many as 24 mills and water sawmills worked on Skawica alone (without its tributaries). After World War II, small water wheels and turbines started to be installed more and more often also on the largest tributaries of the Skawica river. In total, 69 places were identified in the entire Skawica river basin, where various types of water power plants were located in the 20th century. These were no longer just traditional water-powered devices, but more and more often they were accompanied by small hydroelectric power plants. Most of these plants ceased to function in the 1950s and 1960s with the advent of electrification. Since then, water wheels and turbines have been replaced by electric motors and only individual plants have used water energy. However the remains of old mills, sawmills, foliage, etc. are still located on the Skawica river and its tributaries. In most cases, only fragments of foundations or a trace of the mill's watercourse have survived, in other cases these are large stone walls. Sometimes on the banks of rivers there are still severely damaged buildings of sawmills or water mills together with some equipment. These objects are discussed in the article

16

Identyfikacja infrastruktury obronnej z okresu II wojny światowej na obszarach leśnych za pomocą lotniczego skaningu laserowego (LiDAR)

63%

Franczak P. , Jucha W.

Zarządzanie Ochroną Przyrody w Lasach

|

2015

|

tom 09

PL

Dane pochodzące z LiDAR są bardzo przydatnymi w badaniach geograficznych, historycznych i archeologicznych. Jest to spowodowane dużą precyzją i jakością tego typu danych, co sprawia, że istnieje możliwość badania małych form. Zaletą LIDAR jest niezależność od zmian pokrycia terenu (zalesianie, rozwój). Celem niniejszego artykułu jest próba wykorzystywania danych LiDAR w badaniach linii okopów zbudowanych w czasie II wojny światowej w Polsce, w Beskidach. Za obszar badań przyjęto Pasmo Jałowiec i Grupę Mędralowej w południowo-zachodniej części Małopolski, na południu Polski. Pasmo Jałowieckie wraz z Grupą Mędralowej stanowi kontynuację Masywu Babiej Góry (Beskid Żywiecki). Fortyfikacje zostały zbudowane na obszarze badań przed i podczas II wojny światowej. Pierwsze obiekty zostały wykonane przez Wojsko Polskie w 1939 roku, natomiast drugi etap budowy linii fortyfikacyjnych miał miejsce w 1944 roku. Najwięcej obiektów na badanym obszarze wykonano na stokach Malikowski Groń. Obiekty wybudowane w 1944 roku zachowały się w stanie dobrym aż do dnia dzisiejszego. Linie okopów i obiekty są bardzo dobrze widoczne w danych LiDAR, co pozwala na odtworzenie ich przebiegu nawet na obszarach leśnych.

EN

LiDAR (Light Detecton And Ranging) data are very useful in geographical, historical and archeological studies. It is caused by large precision and concentration of this type of data, which makes it possible to study small forms in relief, like unmetalled roads, historical agricultural systems, or trench lines. The advantage of LiDAR is independence from changes in land cover (afforestation, development). The aim of this article is test on the usability of LiDAR data in research of trench lines built during Second World War in Poland, in Beskidy Mountains. The study area selected to this text was located in Jałowiec Range and Mędralowa Mountain Group in south-west of Małopolskie Province, south of Poland. Jałowiec Range and Mędralowa Mountain Group is a continuation to the north of the Babia Góra Massif (Beskid Żywiecki, Carpathians). The fortifications were been built in this area before and during the Second World War. The first objects were built by the Polish Army in 1939 and second time there were built two large fortification lines in 1944, by Polish people forced to do it by German soldiers. Most objects in the studied area were made on the slopes of Malikowski Groń. The objects constructed in 1944 have been preserved in good condition up to the present day. Few objects have been transformed by the geomorphological processes and by overgrown trees and shrubs on them. These objects have survived to this day, because they were not damaged during hostilities. The trench lines and objects are visible quite well in LiDAR data, which allows you to reconstruct their line even in forest areas.

17

Prawna ochrona jaskiń fliszowych w Beskidach Zachodnich

63%

Listwan K. , Franczak P.

Aura

|

2014

|

nr 01

PL

W polskich Karpatach fliszowych odkryto 1236 jaskiń i schronisk skalnych. W Beskidach Zachodnich zinwentaryzowano ich 904. Spośród dziewięćdziesięciu znanych jaskiń tylko 14 proc. podlega ochronie z tytułu parków narodowych, rezerwatów przyrody, ochrony jako pomniki przyrody. Chroniona jest część największych jaskiń. Nadal jednak sporo ich nie obejmuje ochrona prawna, chociaż stanowią cenne urozmaicenie georóżnorodności Beskidów.

EN

In the Polish Flysch Carpathians there are 1236 caves and rock shelters. Out of this number, 904 such formations were identified in the Western Beskidy. Only 904 caves were inventoried. Amongst known ninety cavies, only 14 ones are protected by the status of a national park, nature reserve or as nature monument. Only a fraction of the biggest caves are protected. However, a considerable number does not have such status, although they are a precious contribution to the geological variety of the Beskidy Mts.

18

Degradacja przestrzeni publicznej i krajobrazu przez reklamy

63%

Listwan K. , Franczak P.

Aura

|

2014

|

nr 06

PL

Chaos na ulicach, chaos w prawie - tak najkrócej można by scharakteryzować to, co dzieje się na ulicach, które stają się „alejami reklamowymi", a co jest wypadkową nieprecyzyjnej i obfitującej w luki regulacji prawnej. Chaos legislacyjny doprowadził do degradacji przestrzeni publicznej i krajobrazu. W największym stopniu zaśmiecone reklamami zostały obszary o największych walorach estetycznych. Potwierdzają to badania na 15 odcinkach dróg na Podhalu. W tej sytuacji prezydent Bronisław Komorowski złożył w Sejmie projekt ustawy, regulującej sprawy przestrzeni publicznej, ochrony krajobrazu i reklamy.

EN

Havoc in the streets, havoc in legislation is a brief description of roads and streets which are transformed into ad billboard alleys', this is the result of imprecise legislation and the abundance of legal loopholes. This legislative chaos has led to the degradation of public space and landscape. Many beautiful areas are now littered. This phenomena is confirmed by studies on 15 sections of road in the Podhale region of southern Poland. Under these circumstances, President Bronisław Komorowski has submitted to the Polish Parliament a draft resolution to regulate public space, landscape protection and billboard advertising.

19

Ochrona przyrody w dolinie Skawicy - stan obecny i propozycje ochrony

63%

Franczak P. , Listwan-Franczak K.

Aura

|

2018

|

nr 07

PL

Wschodnia część Beskidu Żywieckiego, z górującym nad doliną Skawicy masywem Babią Górą, zalicza się do najcenniejszych przyrodniczo regionów Karpat. Otaczające dolinę strome stoki pokrywają rozległe obszary leśne, z zarastającymi halami i polanami, natomiast w obrębie dna doliny, wzdłuż koryta Skawicy rozciągają się zabudowania. Powyżej nich są pola uprawne i nieużytki. Na tym obszarze znajdują się liczne formy przyrody nieożywionej (formy skałkowe, jaskinie, osuwiska, jeziora osuwiskowe, wodospady). Koryto Skawicy w górnym odcinku jest skalne, a w dolnym występują rozległe żwirowiska, które otacza las łęgowy. Tak duże zróżnicowanie przyrodnicze sprawiło, że w dolinie Skawicy utworzono kilka prawnych form ochrony przyrody. Dotychczasowe działania koncentrowały się jednak w głównej mierze na ochronie przyrody ożywionej, a brak było działań zmierzających do ochrony obiektów przyrody nieożywionej. W artykule omówiono dotychczasowe działania, zmierzające do ochrony przyrody w dolinie Skawicy (funkcjonujące, jaki niezrealizowane), a także przedstawiono propozycje objęcia ochroną nowych obiektów. Zaproponowano utworzenie nowych pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, stanowisk dokumentacyjnych i użytków ekologicznych.

EN

The eastern part of the Żywiecki Beskid mountain rangewith the Babia Góra peak prevailing over the valley of Skawica is one of the most precious Carpathian regions. The steep slopes surrounding the valley, with growing montane meadows and clearings are covered by the forest, while extended buildings are located on the valley bed. Above, there is arable land and areas unsuitable for farming. There are many forms of inanimated nature (small rocks, caves, landslides, sliding lakes, waterfalls). The upper section of the Skawica bed are rocky, there are numerous gravel areas surrounded by riparian forests. The high natural differentiation has led to the creation of several forms of legal protection. So far, actions have focuses mainly on the protection of the animated nature, protection of inanimated forms have been absent. The article discusses to-date actions aimed at protecting nature in the Skawica valley (both operating and those already not implemented). The proposal on protecting new objects have been put forward. Creation of new monuments of animated and unanimated nature, documentation sites and environmentally precious sites has been submitted.

20

Inwentaryzacja i waloryzacja zasobów przyrody nieożywionej jako podstawa wyznaczania nowych szlaków geoturystycznych, na przykładzie doliny Skawicy

63%

Franczak P. , Listwan K.

Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej

|

2015

|

tom 17

|

nr 4[45]