The role of clusters in today’s economy is significant. They become a tool to implement EU regional policy. The main purpose of this article is to present possibilities of obtaining by clusters of financial support from EU funds on the example of the Wielkopolska Province. These possibilities are very wide.
W opracowaniu dokonano analizy poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego subregionów (NUTS-3) w Polsce na podstawie 60 wskaźników ujętych w ramach czterech składowych (czynników) rozwoju regionalnego: kapitału materialnego, kapitału ludzkiego, środowiska naturalnego oraz innowacyjności i przedsiębiorczości. Celem artykułu jest określenie zróżnicowania poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego Polski w układzie jednostek NUTS-3. Poziom rozwoju społeczno-gospodarczego, a także poziom rozwoju jego czynników przedstawiono na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego subregionu od ustalonego wzorca rozwoju. Badanie równolegle przeprowadzono w ujęciu statycznym (na podstawie wartości wskaźników w 2019 roku) oraz w ujęciu dynamicznym (na podstawie zmian wartości wskaźników w latach 2010–2019). W opracowaniu weryfikacji poddano hipotezę, według której rozwój społeczno-gospodarczy subregionów w Polsce jest mocno zróżnicowany, a najwyższy jego poziom odnotowuje się w największych miastach wojewódzkich: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, czy Poznaniu, natomiast najniższy – w subregionach oddalonych od wskazanych dużych miast stanowiących centra rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, iż – z jednej strony – o bieżącym poziomie rozwoju poszczególnych subregionów w Polsce w znacznej mierze decydują działania podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu, czyli w okresie pełnego uczestnictwa w polityce spójności Unii Europejskiej, a z drugiej strony – obserwuje się coraz większe dysproporcje rozwojowe na poziomie jednostek NUTS-3, gdyż w największym stopniu zwiększył się poziom rozwoju społeczno-gospodarczego w najsilniejszych gospodarczo subregionach, a w najmniejszym stopniu – w relatywnie słabiej rozwiniętych subregionach (np. w tych, które położone są przy północnej, północno-wschodniej i południowo-zachodniej granicy Polski).
EN
The compilation involved an analysis of the level of socioeconomic development at the NUTS-3 subregion level in Poland, based on 60 indicators classified within 4 subcomponents (factors) of regional development: material capital, human capital, natural environment and both innovativeness and entrepreneurship. The purpose of the article is to present the varied nature of the socio-economic level of development in Poland based on the NUTS-3 subregion concept. The level of socioeconomic development, as well as the level of its shaping factors, is presented based on a synthetic gap exhibiting the taxonomic distance of a particular subregion in terms of the established pattern of development. The examination was carried out in the static dimension (based on the values of the indicators in 2019) as well as in parallel with the dynamic dimension (based on changes in the values of the gaps in the years 2010–2019). In the compilation, a hypothesis which was tested according to which the socio-economic development of the subregions in Poland is highly varied, and its highest level is registered in the largest provincial cities: Warsaw, Cracow, Wrocław and Poznań, and the lowest in the subregions far away from these major cities, which constitute the centers of development.
W ramach polityki spójności UE wyodrębnia się regiony lepiej i gorzej rozwinięte biorąc pod uwagę jedynie wartość PKB per capita. Na tej podstawie ustala się m.in. obszary kwalifikujące się do uzyskania wsparcia z programów pomocowych budżetu ogólnego UE. Celem artykułu jest próba określenia zależności pomiędzy absorpcją funduszy unijnych a zmianami poziomu rozwoju społeczno-gospodarczego w ujęciu regionalnym. Badania przeprowadzono na poziomie 95 jednostek NUTS-3 w Polsce, Czechach i Słowacji w trzech etapach. W pierwszym etapie określono poziom rozwoju podregionów w Polsce, Czechach i Słowacji, wyodrębniając na podstawie 31 wskaźników trzy czynniki tego rozwoju: „społeczeństwo”, „gospodarkę” oraz „środowisko naturalne”. W drugim etapie przedstawiono zróżnicowanie absorpcji funduszy unijnych w badanych jednostkach. W trzecim etapie określono zależności pomiędzy wielkością absorpcji a zmianami poziomu rozwoju w układzie czynników tego rozwoju. W artykule postanowiono zweryfikować hipotezę, według której absorpcja funduszy unijnych wpłynęła przede wszystkim na rozwój składowej „gospodarka”. W rezultacie przeprowadzonego badania stwierdzono, że absorpcja funduszy unijnych w największym stopniu wpłynęła na zmiany poziomu rozwoju „gospodarki”. Potwierdza to właściwy kierunek interwencji środków UE, które były udostępniane przede wszystkim na rozwój tego czynnika rozwoju.
EN
Within the EU cohesion policy, higher and lower developed regions, taking into account only GDP per capita, are subcategorised. Based on that, areas qualifying for obtaining support from aid programs of the general EU budget are established. The aim of the article is to attempt to specify the co-dependency between the absorption of EU funds and the changes in the level of socio-ceonomic development in the regional dimension. The research was conducted at the level of 95 NUTS-3 units in Poland, the Czech Republic, and Slovakia in three stages. In the first stage, the level of the development of the subregions in Poland, the Czech Republic, and Slovakia is exhibited, subcategorising three factors of that growth based on 31 indicators: “the society”, “the economy”, or “the natural environment”. In the second stage, the variation in the absorption of EU funds in the researched units is demonstrated. In the third stage, the co-dependencies between the extent of the absorption and the changes in the development within the arrangement of the factors of that development are specified. In the article, a hypothesis is verified according to which the absorption of the EU funds impacted, above all, the development of “the economy” component. As a result of the examination conducted, it has been concluded that the absorption of EU funds impacted the changes in the level of the development of the “economy” sector to the largest extent. It confirms the proper direction of the EU fund intervention, which was made accessible above all to the benefit of the development of that factor.
The article presents a definition and specific characteristics of the state aid: the state resources, the economic advantage, the selectivity, the distortion of competition and the affect trade between Member States. Moreover, the article presents a division of state aid for its active and passive forms, and discusses the implications of granting the state aid in the form of subsidies and tax preferences. The article includes a hypothesis that the granted state aid in the any form can cause the price cut on the market, ceteris paribus, what will affect trade between the EU Member States in a long-term perspective.
W niniejszym opracowaniu została przedstawiona struktura pomocy publicznej w Polsce w porównaniu z pozostałymi państwami Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów podatkowych. Preferencje podatkowe są istotną formą pomocy publicznej w Polsce, a ich znaczenie w strukturze udzielanej pomocy różni się w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. Zasadniczą wartością artykułu jest dostarczenie aktualnej wiedzy na temat źródeł podatkowych form pomocy publicznej. W niniejszym opracowaniu najpierw omówiono teoretyczne aspekty pomocy publicznej, a następnie przedstawiono podatkowe formy pomocy publicznej w Polsce. W dalszej części przeprowadzono badania empiryczne. W opracowaniu zastosowano następujące metody badawcze: analizę opisową, ilościową oraz porównawczą. Dane statystyczne zaczerpnięto z raportów Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów na temat pomocy publicznej udzielonej w Polsce, które są przekazywane do Komisji Europejskiej i stanowią podstawę unijnych opracowań pt. State Aid Scoreboard dostępnych w bazie danych Eurostat. Preferencje podatkowe stanowią istotną formę pomocy publicznej udzielanej w Polsce, gdyż są drugą (po dotacjach) postacią pomocy publicznej, biorąc pod uwagę jej wartość. Znaczenie pomocy publicznej w postaci instrumentów podatkowych różni się w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. W większości z nich preferencje podatkowe są drugą co do wartości formą przyznawanej pomocy publicznej, jednak ich udział w strukturze udzielonej pomocy jest mocno zróżnicowany. Problematyka pomocy publicznej, w tym w szczególności jej podatkowych form, wydaje się być niezwykle intrygująca oraz ważna we współczesnej nauce finansów.
EN
The paper presents the structure of state aid in Poland as compared with other EU member states, with an emphasis on tax instruments. Tax preferences are a significant form of state aid in Poland, and their importance in the structure of state aid provided differs across the EU states. The added value of the paper is to provide current knowledge concerning the sources of tax-based forms of state aid. The theoretical aspects of state aid are discussed and the tax-based forms of state aid in Poland presented. The empirical research was based on the following research methods: descriptive analysis, quantitative analysis and comparative analysis. The statistical data has been drawn from the Consumer Protection Offices on state aid granted to Poland, the latter data being transferred to the European Commission and forming the basis for the EU papers for the State Aid Scoreboard available in the Eurostat database. Tax preferences are a significant form of state aid granted in Poland, as they constitute the second most important (after grants) form of state aid, in terms of their financial value. The importance of state aid in the form of tax-based instruments differs across the EU states. In most of them tax preferences are the second most important, in terms of financial value, form of state aid. However, their share within the structure of the aid is to a large extent varied. The subject matter of state aid, including particularly its tax-based forms, seems to be especially intriguing as well as significant in contemporary tax studies.
Within the EU cohesion policy, better and worse developed regions are subcategorised, taking account of the GDP value per capita. Based on that, areas qualifying for obtaining support from aid programs from the EU budget are established. The purpose of the article is an attempt at specifying the co-dependencies between the EU fund absorption and the changes in the level of the socio-economic development in the regional dimension. The research was conducted at the level of 73 NUTS-3 units in Poland in three stages. At the first one, the level of the development of the subregions in Poland is exhibited, subcategorising the factors of that development: human capital, material capital, natural environment as well as entrepreneurship and innovativeness. At the second stage, variation in the EU fund absorption in the researched units is presented. At the third stage, interdependencies between the extent of the absorption and the changes in the level of development within the arrangement of the factors of that development are taken up.
The purpose of the article is to present the variation in the level of the development of 95 subregions of the NUTS-3 level in Poland, the Czech Republic and Slovakia. The level of this development shall be established in a multi-criterion manner, separating three factors of the regional development: the society, the natural environment as well as the economy. The article presents the level of the regional development of the NUTS-3 regions on the basis of 31 indicators built on public statistical data of the Eurostat database. The level of the development has been presented based on the synthetic gauge exhibiting the taxonomic distance of each region from the established pattern of development. The research procedure was composed of four stages and comprised: the selection of variables, the reduction of multi-attribute space, the determination of the level of the regional development of the researched units as well as the classification of regions against the scale of the level of the regional development based on the ranking created according to a decreasing value of the synthetic measure. As a result of the research conducted, a spatial differentiation of 95 subregions of the NUTS-3 level in Poland, the Czech Republic and Slovakia with respect to the level of the regional development as well as three components constituting the factors of the said growth is presented. The highest value of the synthetic measure has been registered in regions comprising the capitals of the respective countries. Moreover, large developmental discrepancies within the respective countries have been identified. The obtained results of the study may constitute a source of inspiration for the EU institutions within the scope of specifying the richest and the poorest EU regions in order to effectively conduct cohesion policy in the subsequent programming periods.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie zróżnicowania poziomu rozwoju 95 podregionów poziomu NUTS-3 w Polsce, Czechach i na Słowacji. Poziom tego rozwoju zostanie ustalony w sposób wielokryterialny, wyodrębniając trzy czynniki rozwoju regionalnego: społeczeństwo, środowisko naturalne oraz gospodarkę. W opracowaniu przedstawiono poziom rozwoju regionalnego regionów NUTS-3 na podstawie 31 wskaźników zbudowanych w oparciu o publiczne dane statystyczne bazy Eurostat. Poziom rozwoju został przedstawiony na podstawie syntetycznego miernika ukazującego odległość taksonomiczną danego regionu od ustalonego wzorca rozwoju. Procedura badawcza składała się z czterech etapów i obejmowała: dobór zmiennych, redukcję przestrzeni wielocechowej, określenie poziomu rozwoju regionalnego badanych jednostek oraz klasyfikację regionów na skali poziomu rozwoju regionalnego na podstawie rankingu tworzonego według malejącej wartości miernika syntetycznego. W wyniku przeprowadzonego badania przedstawiono zróżnicowanie przestrzenne 95 podregionów poziomu NUTS-3 w Polsce, Czechach i na Słowacji ze względu na poziom rozwoju regionalnego oraz trzech składowych stanowiących czynniki tego rozwoju. Najwyższą wartość miernika syntetycznego odnotowano w regionach obejmujących stolice poszczególnych państw. Dodatkowo zidentyfikowano znaczne dysproporcje rozwojowe w ramach poszczególnych państw. Uzyskane wyniki badania mogą stanowić źródło inspiracji dla instytucji Unii Europejskiej w zakresie sposobu określania najbogatszych i najbiedniejszych regionów unijnych w celu skutecznego prowadzenia polityki spójności w kolejnych okresach programowania.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.