Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Możliwości predykcji parametrów złóż kruszywa naturalnego przy zastosowaniu analizy przestrzennej

100%

Figarska-Warchoł B.

|

tom nr 1

29-32

PL

Kruszywo naturalne należy do kopalin pospolitych, występujących powszechnie na obszarze całego kraju. Jednocześnie popyt na ten surowiec utrzymuje się wciąż na wysokim poziomie ze względu na jego częste zastosowanie w drogownictwie i budownictwie, Stwarza to konieczność rozpoznawania i eksploatacji kolejnych złóż. Opłacalność ekonomiczna takiego przedsięwzięcia zależy przede wszystkim od wielkości zasobów złoża i jakości jego kopaliny, a to z kolei uzależnione jest od kosztów rozpoznania odpowiednich parametrów.

2

Waloryzacja surowcowo-środowiskowa czwartorzędowych kruszyw naturalnych doliny Wisły między Krakowem a Zabierzowem Bocheńskim.

100%

Figarska-Warchoł B.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2002

|

tom Vol. 97, nr 33

35-47

PL

Przedmiotem pracy są czwartorzędowe złoża kruszywa naturalnego w dolinie Wisły na wschód od Krakowa do miejscowości Stara Wieś koło Wawrzeńczyc. Złoża te są głównym źródłem kruszywa dla Krakowa, dlatego ich zasoby i możliwości ich wydobycia są istotne dla tutejszego budownictwa i drogownictwa. Przedstawiono stan rozpoznania i zagospodarowania złóż. Dokonano ich waloryzacji przy uwzględnieniu sposobów eksploatacji i ograniczeń środowiskowych oraz oceniono perspektywy powiększenia zasobów.

EN

The paper deals with deposits of natural aggregates the Quaternary age in the Vistula River valley east of Cracow. The deposits are the main source of aggregates for building and road construction in the region. Therefore their reserves and possibilities of mining are essential for local economy. Described is a state of recognition and utilization of the deposits, as well as their impact on environment. The deposits were classified due to their economic value, effectiveness of exploitation and relationships to the environment. Moreover, perspectives for further development of reserves were discussed and evaluated.

3

Przestrzenna zmienność właściwości fizyczno-mechanicznych w złożach serpentynitu Nasławice oraz granitu i gnejsu Strzelin (Dolny Śląsk).

63%

Figarska-Warchoł B. , Stańczak G.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2003

|

tom Vol. 104, nr 37

17-35

PL

Na podstawie danych z otworów wiertniczych badano zmienność gęstości pozornej, nasiąkliwości wagowej, ścieralności w bębnie Devala oraz wytrzymałości na ściskanie. Przedstawiono statystyczny opis zróżnicowania tych właściwości. Przestrzenny obraz zmienności uzyskano przez rozcięcie bryły złoża na poziome plastry. Dla każdego plastra sporządzono mapy badanych właściwości w oparciu o kriging blokowy. Następnie zastosowano analizę wieloczynnikowa, która pozwoliła wyróżnić w obrębie plastrów obszary o najbardziej korzystnych właściwościach.

EN

Variability of mechanical properties of two deposits "Nasławice" (serpentinite) and "Strzelin" (granite and gneiss) located in Lower Silesia (SW Poland) are analysed in the paper. The following parameters tested on the log samples were considered: apparent density, water absorptivity, grindability in Deval drum and compressive strength. Deposits were sliced into horizontal layers, to find out spatial (2.5 D) variability of the parametres. Block kriging allowed obtaining contour maps of the properties. They revealed cosiderable improvement of technical properties of the stones with the depth in the "Strzelin" granite and less pronounced spatial changes in the "Nasławice" serpentinite. MCE analysis (Multi-Criteria Evaluation) applied nextly allowed for the selection of the best parts of both deposits.

4

Marmur Błogosławionej Salomei : odmiana wapienia górnojurajskiego i jego rola w małej architekturze

63%

Bromowicz J. , Figarska-Warchoł B.

|

2016

|

tom Vol. 64, nr 10

848--860

EN

The paper is an attempt to evaluate the geological and quarrying conditions of the Blessed Salomea “marble”. Its physico-mechanicalproperties were determined in relation to the lithology. The probable volume of excavated rock material was compared to the volume of the small architecture elements, mainly altars and tombstones made of this stone. The comparison indicates that the rocks with similar colour and physico-mechanical properties occur also within other outcrops of Upper Jurassic limestones in the vicinity of Cracow. The “marble” of Blessed Salomea is distinguishable due to its otherfeatures. Besides the ability to take polish, these include the possibilities of cutting very large blocks and ability to be carved for figural and ornamental sculpture. These characteristics are related to the homogeneity caused by the large amount of micrite. So far, no other Jurassic limestone with these distinguishing properties has been found.

5

The influence of joints and micro-fractures on the limestone aggregate shape and quality

63%

Figarska-Warchoł B. , Bromowicz J.

|

tom T. 26, z. 4

89-108

EN

The paper presents results of investigations on the influence of joint and micro-fractures on the shape of a crushed grain - one of the most important parameter of the quality of crushed aggregate. Three structural types of the Jurassic limestone exploited in the Nielepice deposit nearby Kraków (Poland) were analysed. Cuboidal samples of platy and bedded limestones formed as intra-bio-micrite and intra-bio-sparite were subjected to recurrent cycles of mechanical stress and freeze-thaw process with the aim of inducing fractures. Their directions and frequency were determined by the microscopic observation and by the measurements of longitudinal ultrasonic waves velocities. Crushed and fractionated rock material was used in investigation of grain shape. Three diameter of each grain were measured. Calculated ratios of elongation and flatness have been presented on the Zingg diagrams. Generally, grains of the crushed aggregate from Nielepice are flat, the most in the platy limestones. Isometric grains are less frequent in finer fractions. The structure and texture of rock affect significantly the shape of the finest grains. The shape and dihedral angles of aggregate grains have been compared to the elementary fracture cell, which resulted from the intersection of the joint surfaces observed in the quarry. The same shape is reproduced in the subsequent fractions of the grains. Thin sections were cut parallel to the directions of the main joint sets. Their investigation revealed micro-fractures elongated in the same directions. Distances between them range from the micrometers to centimeters. Changes of velocity of longitudinal ultrasonic waves triggered by rock fatigue process correspond with the shapes of grains of various fractions. Pre-existing cracks and their later opening may cause developing of specific shape of the grains. The influence of new fractures on the aggregate quality has been also stated by significant growth of water absorption measured before and after process of rock fatigue. The apparent density difference was smaller.

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań nad wpływem ciosu i mikrospękań na właściwości kruszywa rozpatrywanego jako jego kształt. Badaniom poddano trzy odmiany teksturalne wapieni jurajskich eksploatowanych ze złoża Nielepice w pobliżu Krakowa (Polska). Prostopadłościenne próby wapieni płytowych i uławiconych wykształcone jako intra-bio-mikryt i intra-bio-sparyt poddawano wielokrotnym cyklom ściskania i mrożenia w celu wywołania spękań. Kierunki ich pojawiania się oraz częstotliwość określano na podstawie obserwacji mikroskopowych oraz badań prędkości fal ultradźwiękowych w różnych kierunkach. Badania kształtu ziaren kruszywa wykonywano na podstawie materiału pokruszonego w laboratorium i podzielonego na frakcje. Dla każdego ziarna wykonano pomiar długości trzech prostopadłych do siebie osi. Obliczone na ich podstawie współczynniki wydłużenia i spłaszczenia przedstawiono na diagramach Zingga. Generalnie ziarna kruszywa łamanego z Nielepic wykazują spłaszczenie, szczególnie dla wapieni płytowych. Ilość ziaren izometrycznych zmniejsza się w drobniejszych frakcjach. W ziarnach najdrobniejszych na ich kształt wpływa w dużej mierze struktura i tekstura skały. Kształt i dwuścienne kąty ziaren kruszywa porównano z kształtem spękaniowej komórki elementarnej, wynikającym z przecięcia powierzchni spękań ciosowych pomierzonych w wyrobisku. Kształt ten jest powielany wielokrotnie w coraz mniejszych frakcjach. Szlify mikroskopowe zostały wycięte równolegle do kierunków głównych zespołów spękań. Ich badania wykazały obecność mikrospękań rozciągających się w tych kierunkach w odległościach od milimetrów do centymetrów. Tendencja zmian prędkości fal ultradźwiękowych materiału poddawanego męczeniu znajduje swoje odbicie w tendencji zmian kształtu kruszywa określanego dla różnych frakcji. Istnienie założonych spękań i ich późniejsze otwieranie może doprowadzić do powstania ziaren o określonym kształcie. Wpływ pojawiania się nowych spękań na jakość kruszywa został określony także poprzez istotny wzrost nasiąkliwości wagowej skał przed i po procesie ich męczenia. Różnica w gęstości pozornej była mniejsza.

6

Konieczność ochrony złóż unikalnych wapieni dekoracyjnych w Polsce

63%

Bromowicz J. , Figarska-Warchoł B.

|

2011

|

tom R. 52, nr 1-2

46-54

PL

W Polsce zaniechano wykorzystania złóż silnie zlityfikowanych skał węglanowych dla produkcji materiałów dekoracyjnych '• na rzecz eksploatacji nastawionej na pozyskiwanie kruszyw. Wiąże się to często ze stosowaniem materiałów wybuchownh '• co z natury rzeczy ma powodować powstanie spękań, które uniemożliwiają pozyskiwanie w przyszłości dużych, prostopadłościennych brył zwanych blokami. Sytuacja taka dotyczy złóż wapieni, które z racji szczególnych walorów dekoracyjnych lub wyjątkowo korzystnych warunków pozyskiwania bloków czy też bardzo ograniczonego obszaru występowania ich szczególnie atrakcyjnych odmian powinny być zachowane wyłącznie dla pozyskiwania materiału blocznego. Wśród nich są: położone w Górach Świętokrzyskich złoże wapieni dewońskich Bolechowice, permskich zlepieńców zygmuntowskich i jurajskich wapieni Wola Morawicka, a w obrębie Wyżyny Sląsko-Krakowskiej złoże dewońskich wapieni z Dębnika oraz jurajskich wapieni Zalesiaki i Raciszyn. Istnieje pilna potrzeba zapewnienia prawnej ochrony złóż kopalin o unikalnym wykształceniu.

EN

In Poland, deposits of strongly lithificated carbonate rocks traditionally regarded as decorative material are currently exploited as a source of raw material for aggregate production. This often involves the use of explosives, which provokes the formation of cracks. Their presence makes it impossible to obtain large, cuboidal blocks in the future. This situation applies to limestone deposits, which have special decorative features, exceptionally favourable conditions for obtaining blocks or a very limited area of occurrence. Among them there are deposits situated in the Holy Cross Mountains and in the Kraków-Częstochowa Upland such as deposits of Devonian limestones - Bolechowice and Dębnik, Permian conglomerates - Zygmuntówka and Jurassic limestones - Wola Morawicka, Zalesiaki and Raciszyn. There is an urgent need to ensure legal protection of mineral resources of dimension stones with a unique qualities.

7

Ocena mikrostruktur kierunkowych i ich znaczenie dla właściwości technicznych piaskowców

63%

Figarska-Warchoł B. , Stańczak G.

|

tom R. 57, nr 4

26--38

PL

Badaniom poddano przykładowe piaskowce, różniące się genezą i wykształceniem, w celu określenia wpływu mikrostruktur kierunkowych na ich właściwości. Dla pobranych prób przeprowadzono obserwacje petrograficzne oraz wykonano badania właściwości fizycznych i mechanicznych. Mikrostruktury kierunkowe objawiały się występowaniem w próbach wydłużonych ziaren ułożonych w preferowanych kierunkach, obecnością laminacji równoległej bądź przekątnej, związanej z wysortowaniem ziaren i laminarnym nagromadzeniem substancji spoiwa czy mikrospękań lub ich wtórnych wypełnień. Próbą ilościowej oceny wymienionych cech było określenie poza graficznymi parametrami uziarnienia, także wskaźnika kształtu ziaren kwarcu. Badania prędkości fal podłużnych i ścieralności na tarczy Boehmego przeprowadzone na zorientowanych sześciennych próbach wykazały istnienie anizotropii tych parametrów, co powiązano z obecnością struktur linijnych. Przedstawiono wartości współczynnika anizotropii także dla innych kierunkowo uwarunkowanych właściwości, przewidując zależność pomiędzy jego wielkością a zdolnością pękania i niszczenia skały wzdłuż preferowanych powierzchni.

EN

Sandstones of different genesis and development were studied with the aim of establishing an impact of directional microstructures on rock properties. The investigations included petrographical observations and physico-mechanical determinations. The microstructures were manifested in the presence of elongated grains arranged along preferred directions, in the parallel or diagonal lamination resulting from grain sorting and laminar accumulation of cement substances, and also in microfractures filled with secondary mineral substances. An attempt of quantitative estimation of these characteristics was achieved by calculation of the shape index of quartz grains, besides the graphic grain-size parameters. Measurements of the velocity of ultrasonic waves and abrasion resistance of the sandstones using Böhme tests conducted on oriented sandstone cubes have revealed an anisotropy of the rock properties, which has been attributed to the presence of linear structures of the sandstones. The values of the anisotropy coefficient have also been established for other, directionally controlled rock properties, predicting the dependence between this coefficient and the fracturing and damaging of sandstones along preferred surfaces.

8

Diatomaceous rocks of the Jawornik deposit (the Polish Outer Carpathians): petrophysical and petrographical evaluation

51%

Figarska-Warchoł B. , Stańczak G. , Rembiś M. , Toboła T.

|

tom Vol. 41, no. 4

311--331

EN

Diatomites belonging to a list of raw materials used in the EU criticality assessment are essential to many industrial applications due to a unique combination of their physical properties, i.e. porous and permeable structure, high specific surface area and adsorption capacity, low density and thermal conductivity, and chemical inertness. The present study was undertaken to analyse the relationships between the pore network characteristics, petrophysical parameters, and mineralogical variability of the Lower Miocene diatomites from the Jawornik deposit (Skole Unit, the Polish Outer Carpathians, SE Poland). Five varieties of the diatomites, distinguished on the basis of the macroscopic features, i.e., colour and fracturing effects, have been investigated by SEM, chemical and XRD analysis, mercury intrusion porosimetry, helium pycnometry, and the Vickers hardness tests. Significantly differing are two varieties. The light-coloured, massive and block-forming diatomites (variety BL) consist mainly of poorly cemented siliceous skeletal remains of diatoms, and represent the rocks with high total porosity (38–43%), low bulk density (1.28–1.38 g/cm3) and low microhardness (10.7 HV0.3). The dark-gray silicified diatomites with a platy or prismatic splitting (variety PD) reveal obscured microfossils of diatoms and are the most compact and hard rocks (80.8 HV0.3), with poor total porosity (17–24%) and higher bulk density (1.70–1.78 g/cm3). The spatial distribution of the field identifiable rock varieties allows selective exploitation of the diatomites with the predictable petrophysical characteristics that define their future use.

9

Główne kryteria waloryzacji złóż kamieni budowlanych i drogowych.

32%

Bronowicz J. , Figarska-Warchoł B. , Karwacki A. , Kolasa A. , Magiera J. , Rembiś M. , Smoleńska A. , Stańczak G.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2003

|

tom Vol. 104, nr 37

3-15

PL

Rozważane są trzy zasadnicze aspekty waloryzacji złóż kamieni budowlanych i drogowych. Pierwszym są geologiczno-górnicze warunki występowania i wydobywania kopaliny, które powinny rozstrzygać o kierunku zagospodarowania złoża. Drugim aspektem są geologiczne uwarunkowania jakości kopaliny i uzyskiwanego z niej surowca, które wspólnie decydują o zakresie ich użyteczności. Trzecim aspektem są środowiskowe skutki eksploatacji i zastosowania kopaliny. Dlatego też dla waloryzacji złóż konieczne jest uwzględnienie szeregu czynników charakteryzujących warunki występowania i pozyskiwania kopaliny kamiennej, takich jak: geograficzne, geologiczne, środowiskowe i gospodarcze usytuowanie złoża, jego budowa geologiczna, wykształcenie serii złożowej, jakość kopaliny i jej zmienność w złożu, charakter petrograficzny kopaliny, jej właściwości fizyczno-mechaniczne i technologiczne, warunki udostępnienia i zagospodarowania złoża z uwzględnieniem relacji i oddziaływań na środowisko naturalne. Przyjęcie odpowiedniej hierarchii i wagi kryteriów stworzy możliwości obiektywnej oceny porównawczej wartości różnych złóż kamieni budowlanych i drogowych.

EN

Three main aspects of evaluation of the deposits of building and road stones were considered: geological and mining environment of the deposit, quality of a stone and a product and environmental impact of exploitation and application of a stone. The following parameters were taken into consideration: geographical, geological, environmental and economic aspects of the localization of the deposit, its geological structure, variability of the quality parameters within the deposit, petrography and mechanical properties of the stone, conditions of opening and exploitation of the deposit and impact on environment. Hierarchy and weighing of the parameters enabled objective comparision and classification of the deposits.