PL
 |
EN
Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 22

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available remote Twoja śmierć. Próba eksplikacji doświadczenia śmierci
100%
Ziemiński I.
Diametros
|
2007
|
nr 11
111-141
PL
Artykuł przedstawia doświadczenie śmierci z perspektywy drugiej osoby (Twoja śmierć) w kontekście problemów związanych ze znaną tezą Epikura – dopóki istniejemy, nie ma śmierci, odkąd jest śmierć, my już nie istniejemy. Problemu epistemologicznego – możli-wość doświadczenia śmierci – nie da się rozwiązać ani z perspektywy pierwszej osoby (umie-rający nie może swej śmierci doświadczyć), ani z perspektywy trzeciej osoby (fakt jego/jej śmierci jest zdarzeniem w świecie, które nie ma dla mnie znaczenia), lecz wyłącznie z per-spektywy drugiej osoby (w Twojej śmierci doświadczam częściowo także śmierci własnej). Podobnie można rozwikłać pozostałe problemy związane ze śmiercią: ontologiczny (wraz z Twoją śmiercią dane jest mi doświadczenie nicości), aksjologiczny (Twoja śmierć odsłania absolutne zło ludzkiej śmierci), moralny (jestem gotowy oddać swe życie po to, by Ciebie od śmierci ocalić) oraz eschatologiczny (pomimo Twojej śmierci doświadczam Twojej dalszej obecności, co rodzi nadzieję na możliwość jakiejś formy życia wiecznego).
EN
Article presents the experience of death from the point of view of the second person (your death) in the context of the problems that arise from Epicurus’s famous thesis that as long as we exist, death is not present and when it is present, we do not exist. The epistemo-logical problem is the possibility of experiencing death. We cannot resolve this problem from the point of view of the first or third person (a dying person cannot experience his/her own death and the death of a stranger is not important to me). In your death, however, the death of a close friend, of a person emotionally connected with me, I can partly experience my own death. We can resolve some of the other problems in a similar manner: the ontological prob-lem (your death is an experience of real nothingness), the axiological problem (your death shows the absolute evil of human death), the moral problem (I am ready to sacrifice my life to rescue you from death) and the eschatological problem (after your death I have an experience of your presence, which leads me to hope for some form of eternal life).
2
Content available remote Filozofia analityczna: między pragnieniem prawdy a pokusą zwątpienia
100%
Ziemiński I.
|
|
nr 23
182-189
PL
Recenzja książki: Peter Prechtl, Leksykon pojęć filozofii analitycznej, przeł. Józef Bremer, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009
EN
Review of the book: Peter Prechtl, Leksykon pojęć filozofii analitycznej, przeł. Józef Bremer, Wydawnictwo WAM, Kraków 2009
3
Content available Nieśmiertelność kosmiczna. Na marginesie powieści Tomasza Manna Wyznania hochsztaplera Feliksa Krulla
100%
Ziemiński I.
|
2012
|
nr 9
153-173
PL
This article presents a philosophical interpretation of Thomas Mann’s novel Confessions of Felix Krull, in which the writer presents a very original conception of immortality. According to the main character of the novel, Felix Krull, it is not possible for humans to live after death, but people are, after all, eternal beings, because their existence cannot be eliminated from the history of the world. This means that even if the world ceases to exist in the future, the fact of our existence will remain for eternity because it will always be true that we were once a part of the world and its history.
4
Content available remote Credo sceptyka
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
49-75
PL
Pojęcie Boga oznacza byt nieskończony, samoistny, transcendentny wobec świata, konieczny, wszechmocny, jedyny i osobowy. W obliczu braku rozstrzygającego dowodu, że takie pojęcie Boga jest niespójne, za prawomocne można uznać założenie jego spójności; w związku z tym racjonalna dyskusja, czy istnieje realnie desygnat tego pojęcia jest możliwa. Spośród czterech możliwych stanowisk w kwestii istnienia Boga (teizm, ateizm, agnostycyzm i sceptycyzm) najmniej teoretycznych kłopotów sprawia sceptycyzm. Wszelka próba uzasadnienia teizmu (zdanie „Bóg istnieje” jest prawdziwe) zakłada prawdziwość wniosku; warunkiem bowiem uznania przesłanek rozumowania uzasadniającego prawdziwość teizmu jest uznanie prawdziwości wniosku. Analogiczne kłopoty wiążą się z ateizmem (czyli przekonaniem, że prawdziwe jest zdanie „Bóg nie istnieje”). Agnostycyzm z kolei – jako twierdzenie głoszące, iż „nie wiemy i nigdy nie będziemy wiedzieć ani, czy Bóg istnieje, ani czy nie istnieje” – przekracza dostępne nam dane; z faktu bowiem, że aktualnie nie wiemy, czy Bóg istnieje, czy też nie istnieje, nie możemy wnosić, że nigdy tego w przyszłości wiedzieć nie będziemy. Z tego powodu należy uznać, że aktualnie najbardziej zasadnym stanowiskiem w kwestii istnienia Boga jest sceptycyzm: nie wiemy, które z trzech pozostałych stanowisk (teizm, ateizm i agnostycyzm) jest prawdziwe (czy przynajmniej bardziej prawdopodobne od pozostałych). Sceptycyzm w kwestii istnienia Boga nie ma charakteru globalnego (nie jest sceptycyzmem powszechnym) a jedynie lokalny (ograniczając się do naszej aktualnej wiedzy o istnieniu/nieistnieniu Boga).
EN
The concept of God refers to the being infinite, self-contained, transcendent to the world, necessary, omnipotent, unique, and personal. Because there is no valid proof that such concept is incoherent, we can presume that it is coherent. Then it is possible to start the rational discussion whether the concept has real referent. Among four possible positions concerning the existence of God (theism, atheism, agnosticism and skepticism) the skepticism makes the fewest theoretical troubles. All attempts to justify theism (the sentence “God exists” is true) presuppose the conclusion (to accept the premises of the argument for theism, we need to accept the conclusion of the argument). The similar troubles concern atheism (the sentence “God does not exist” is true). Agnosticism (we do not know and we will never know neither that God exists, nor that God does not exist) is not justified (we do not know does not entail that we will never know in the future). That is why we should say that the most justified position concerning the existence of God is skepticism: we do not know which of the three (theism, atheism or agnosticism) is true or more probable than others. Skepticism concerning the existence of God is not global but local (limited to our present knowledge of the existence/nonexistence of God).
5
Content available remote O wiedzy świadomej i nieświadomej (Odpowiedź Doktorowi Markowi Peplińskiemu)
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
270-272
PL
Głos w debacie: Co wiemy o istnieniu Boga?
EN
A voice in the debate: What do we know about the existence of God?
6
Content available Obraz wychowania w powieści Jamesa Joyce’a Portret artysty z czasów młodości. Część pierwsza: religijne podstawy wychowania
100%
Ziemiński I.
Filozoficzne Problemy Edukacji
|
2019
|
tom 2
11-27
EN
The article discusses upbringing in Jesuit schools in Ireland at the turn of the XIXth and XXth centuries, as portrayed by James Joyce in his novel A Portrait of the Artist as a Young Man. However, the article does not attempt to answer the question whether Joyce accurately represented the Jesuit school model, but rather to discuss how a future poet – Stefan Dedalus – functioned within this system. As an exceptionally sensitive boy, he had trouble navigating a religious school which was founded upon the assumption of human wickedness and whose goal was eternal salvation after death.
PL
W artykule został przedstawiony obraz wychowania, opisany przez Jamesa Joyce’a w powieści Portret artysty z czasów młodości i realizowany w szkołach jezuickich w Irlandii na przełomie XIX i XX wieku. Celem artykułu nie jest jednak odpowiedź na pytanie, czy Joyce wiernie odtworzył jezuicki system szkoły, lecz opis, jak w tym systemie funkcjonował przyszły poeta – Stefan Dedalus. Obdarzony wyjątkową wrażliwością chłopiec nie potrafił się odnaleźć w religijnym modelu szkoły, której podstawowym założeniem była grzeszność człowieka a celem – wieczne zbawienie po śmierci.
7
Content available Obraz wychowania w powieści Jamesa Joyce’a Portret artysty z czasów młodości. Część druga: Cele, metody i efekty wychowania
100%
Ziemiński I.
Filozoficzne Problemy Edukacji
|
2019
|
tom 2
29-47
EN
The article discusses the religious and nationalist purpose of the upbringing received by Joyce’s character in Jesuit schools, as well as the methods utilized there (corporal and mental punishment). The stated goals of Jesuit upbringing (turning the boys into zealous Catholics and Irish nationalists) were not fulfilled in the case of Stefan Dedalus, the main character of the novel. The boy grew up to be an independent, free man who abandoned religion by becoming a poet; however, the Jesuits prepared him intellectually to engage in the fundamental arguments against the religious and moral teachings of the Catholic Church.
PL
W artykule zostały opisane religijne i narodowe cele wychowania, którym poddany został bohater powieści Joyce’a w szkołach jezuickich a także metody, za pomocą których były realizowane (kary fizyczne i psychiczne). Zakładane efekty jezuickiego wychowania (uczynienie z chłopców gorliwych katolików oraz irlandzkich nacjonalistów) w przypadku głównego bohatera, Stefana Dedalusa, nie zostały zrealizowane. Chłopiec wyrósł bowiem na samodzielnego i wolnego człowieka, który porzucił religię, zostając poetą; jezuici przygotowali go jednak intelektualnie do podjęcia fundamentalnej dyskusji z religijnym i moralnym nauczaniem Kościoła katolickiego.
8
Content available remote Czy dowód ontologiczny jest dowodem istnienia Boga? (Uwaga na marginesie rozprawy Profesora Stanisława Judyckiego)
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
216-218
PL
Głos w debacie: Co wiemy o istnieniu Boga?
EN
A voice in the debate: What do we know about the existence of God?
9
Content available remote O przyszłości filozofii (nie tylko) analitycznej
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 6
203-208
PL
Głos w debacie: Czy zmierzch filozofii analitycznej?
10
Content available Some remarks on a philosopher’s mission
100%
Ziemiński I.
ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal
|
2023
|
tom 13
|
nr 2
221-234
EN
This article is an attempt to defend philosophy as a valuable theoretical reflection on the ultimate questions about the meaning of existence (especially human existence). In accordance with Leszek Kołakowski’s postulate, a philosopher could be modeled on a circus clown who observes the world from a distance and is capable of critiquing myths prevalent in the culture they grew up in. Although a clown does not provide final answers to ancient metaphysical questions, they make people reflect critically on their own beliefs. From this standpoint, philosophy is an integral element of every culture which does not wish to become ossified and stagnant due to its dogmatism.
11
Content available remote Co jest przedmiotem sporu? (Odpowiedź Profesorowi Janowi Woleńskiemu)
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
176-187
PL
Głos w debacie: Co wiemy o istnieniu Boga?
EN
A voice in the debate: What do we know about the existence of God?
12
Content available Bóg pokutujący: o zbędności teodycei
100%
Ziemiński I.
Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne
|
2018
|
tom 43
23-42
EN
The article concerns the impossibility of justifying an almighty and absolutely perfect God tolerating evil in a world He created. The primary difficulty of all theodicy arguments is that they lead to moral relativism - obvious evil is considered good for the sole reason of being perpetrated, ordered, or allowed by God. In this case, there are only two possible solutions to the problem of evil in the world: either God does not exist, or - if He does exist and did cre-ate the world - He is doing evil for which He should voluntarily atone.
PL
Artykuł dotyczy niemożliwości usprawiedliwienia wszechmocnego i w pełni dobrego Boga za to, że toleruje zło w świecie przez siebie stworzonym. Podstawową trudnością wszelkich argumentów teodycealnych jest to, że prowadzą do moralnego relatywizmu – ewidentne zło uznają za dobro tylko dlatego, że zostało uczynione, nakazane lub dopuszczone przez Boga. W tej sytuacji istnieją tylko dwa możliwe rozwiązania problemu zła w świecie: albo Bóg nie istnieje, albo – jeśli istnieje i stworzył świat – czyni zło, za które powinien dobrowolnie od-pokutować.
13
Content available remote Filozofia jako meditatio mortis (Platon – Montaigne)
100%
Ziemiński I.
Filo-Sofija
|
2006
|
tom 6
|
nr 6
43-58
EN
The idea of philosophy as meditatio mortis is illustrated with the examples of Plato’s and Montaigne’s views. According to Plato, life within body is a kind of evil, and death is the way of release and return to divine life. Philosophy regarded as seeking the truth is at the same time an exercise in dying because it consists in taking off reason from body and senses. Philosophy as meditatio mortis is then preparing to true and eternal life. According to Montaigne, death is the necessary end of human existence, which we should accept without reservation and fear. Philosophy lies in preparing to death as a natural biological event, common to all living creatures. Human dying should be liberated from all ceremonies and cultural rituals because they are the main reasons of our fear and prevent us from accepting death as a natural event.
14
Content available remote Kilka uwag celem rozjaśnienia nonsensownego komunikatu (Odpowiedź Profesorowi Bohdanowi Chwedeńczukowi)
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
195-197
PL
Głos w debacie: Co wiemy o istnieniu Boga?
EN
A voice in the debate: What do we know about the existence of God?
15
Content available Nie-ludzka nieśmiertelność – kilka filozoficznych uwag na temat idei wieczności w poezji Zbigniewa Herberta
100%
Ziemiński I.
Konteksty Kultury
|
2018
|
tom 15
|
nr 1
41-64
EN
The article is an attempt at philosophical reconstruction of the idea of eternal life present in the poetry of Zbigniew Herbert. The author focuses on demonstrating difficulties concerning both the heavenly (transcendental) eternity, which is a new form of human existence after death, and the mundane (immanent) eternity, which takes shape of the immortal fame (the memory of the generations) or the moments of eternity experienced sometimes by people (i.e. the lack of awareness of the passage of time). An example of the heavenly eternity is the immortality of the soul or the resurrection of the body; both of these possibilities mean, according to Herbert, a new (perfect and infinite) form of existence, completely alien to human nature (which is imperfect and finite). For this reason man doesn’t desire such eternity, as it would be a transformation of his nature into some other, non-human (divine or angelic) being. A model example of the mundane eternity are the in-depth experiences (e.g. an aesthetic contemplation of beauty), when the individual loses the awareness of the destructive passage of time, or even of the imminent death, and succumbs to the momentary illusion that their existence is eternal. Herbert, however, seems to accept a third possibility which is a way of sceptics, who don’t believe neither in the transcendental eternity nor in the mundane one and live in a continuous suspension between both these ways.
PL
Artykuł jest próbą filozoficznej rekonstrukcji idei życia wiecznego, obecnej w poezji Zbigniewa Herberta. Autor skupia się na pokazaniu trudności związanych zarówno z wiecznością niebiańską (transcendentną), polegającą na nowej formie ludzkiego istnienia po śmierci, jak i z wiecznością ziemską (immanentną), polegającą na nieśmiertelnej sławie (pamięć pokoleń) lub dostępnych niekiedy ludziom chwilach wieczności (oznaczających brak świadomości upływu czasu). Przykładem wieczności niebiańskiej jest nieśmiertelność duszy lub zmartwychwstanie ciał; obie możliwości oznaczają, zdaniem Herberta, radykalnie nową (doskonałą i nieskończoną) formę istnienia, zupełnie obcą ludzkiej (niedoskonałej i skończonej) naturze. Z tego powodu człowiek takiej wieczności nie pragnie, byłaby ona bowiem transformacją jego natury w inny, nie-ludzki (boski, anielski) byt. Wzorcowym przykładem wieczności ziemskiej są głębokie przeżycia (chociażby estetyczna kontemplacja piękna), kiedy to podmiot traci świadomość niszczącego upływu czasu, a nawet grożącej mu śmierci, ulegając chwilowemu złudzeniu, że trwa wiecznie. Herbert zdaje się jednak opowiadać za możliwością trzecią, która jest drogą sceptyków, niewierzących ani w wieczność transcendentną, ani immanentną, żyjących w ciągłym zawieszeniu między obiema drogami.
16
Content available Is God (Perfectly) Good? Remarks on Opatrzność Boża, wolność, przypadek by Dariusz Łukasiewicz
100%
Ziemiński I.
|
2020
|
tom 68
|
nr 3
149-167
EN
The main problem of Dariusz Łukasiewicz’ book is the problem of God’s goodness, especially the question if God is perfectly good (also in moral sense). If He is perfectly good, He should always do what is best in the given circumstances, or-if there is no possibility of doing good-choose the least evil given two or more alternatives. In the paper I argue that God’s perfect goodness could not be justified neither a priori, nor a posteriori. A priori arguments are not conclusive ones because it is not possible to infer moral goodness from such ontological features as simplicity, necessity or infinity. Moral goodness also does not derive from almightiness or omniscience. Quite contrary, almightiness (and omniscience) may even be obstacles to moral goodness; for if God knows everything what is logically possible to know and can do anything that is logically possible to do, then not only should He know evil, but also should be able to do it. A posteriori arguments are not conclusive because of horrendous evil in the world, especially in the nature; after all, there is a natural and inescapable cruelty in nature, a result of the fact that some species are food for other species. Therefore, if God indeed created the world, He cannot have been sensitive to the suffering of the creatures he brought to life, especially that there is a lot of pointless evil in the world we currently inhabit.
PL
Czy Bóg jest (doskonale) dobry? Na marginesie książki Dariusza Łukasiewicza Opatrzność Boża, wolność, przypadek Podstawowym problemem książki Dariusza Łukasiewicza jest kwestia natury Boga, przede wszystkim pytanie, czy jest On bytem doskonale dobrym (zwłaszcza w sensie moralnym). Jeśli jest doskonale dobry, to powinien zawsze uczynić to, co w danych warunkach najlepsze lub – jeśli nie ma możliwości czynienia dobra – z dwu lub więcej alternatyw wybierze tę, która jest najmniej zła. W argumentacji rozwijanej w artykule staram się pokazać, że dobroci Boga (zwłaszcza moralnej) nie da się wykazać ani a priori, ani a posteriori. Argumenty a priori są niewystarczające, ponieważ z takich ontologicznych cech Boga, jak prostota, konieczność czy nieskończoność dobroć moralna nie wynika. Podobnie moralna dobroć nie wynika z wszechmocy ani wszechwiedzy. Raczej przeciwnie, wszechmoc oraz wszechwiedza mogą być przeszkodą w dobroci moralnej; skoro bowiem Bóg wie wszystko, co jest logicznie możliwe wiedzieć, a także może uczynić wszystko, co jest logicznie możliwe uczynić, to powinien nie tylko zło znać, lecz także móc je czynić. Argumenty a posteriori są niewystarczające z powodu ogromu zła obecnego w świecie; przykładem jest naturalne i nieuchronne zło obecne w przyrodzie, wynikające stąd, że jedne gatunki są pokarmem dla innych. Jeśli zatem Bóg rzeczywiście stworzył świat, to nie był wrażliwy na cierpienie istot, które powołał do istnienia, zwłaszcza, że w zamieszkiwanym przez nas świecie istnieje wiele zła (i to zła bezcelowego).
17
Content available remote O łatwości sceptycyzmu, politycznej poprawności i innych kłopotach filozofów (Odpowiedź Profesorowi Wojciechowi Chudemu)
100%
Ziemiński I.
|
2005
|
nr 4
223-225
PL
Głos w debacie: Co wiemy o istnieniu Boga?
EN
A voice in the debate: What do we know about the existence of God?
18
Content available remote O konieczności śmierci
100%
Ziemiński I.
|
|
nr 7
EN
The main problem of the article is the question, if human death is necessary. There are three types of necessity of death: logical necessity, metaphysical necessity and biological necessity. The subject of the article is logical necessity of death. According to the author human death is not necessary, because the sentence “All humans are mortal” is not necessary truth. We can imagine people who will never die, so we cannot say, that mortality is the necessary feature of human beings. Strictly speaking, neither mortality, nor immortality constitute the essence of the human nature.
19
Content available remote „Nie błagałeś dla siebie o długie życie...” – próba filozoficznej interpretacji snu Salomona
100%
Ziemiński I.
|
|
tom 5
|
nr 5
33-43
EN
The author of the article presents biblical Salomon as a man who does not ask God for long life. Salomon can understand his own human condition as a mortal being. This understanding is the ground of human wisdom. To be a human being is to be a mortal being.
20
Content available „Więc nie ma żadnej choroby w Wenecji?” Obraz epidemii w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji
100%
Ziemiński I.
Konteksty Kultury
|
2020
|
tom 17
|
nr 3
283-311
EN
The topic of the paper is the complex image of a cholera epidemic in Thomas Mann’s short story Death in Venice. In the first part of the text, devoted to the symbolism of the disease, Asiatic cholera is interpreted as a symbol of human finitude (mortality) and a manifestation of the degeneration of the artist, who, having previously led an ascetic life, falls in love with a teenage boy. Asiatic cholera becomes a symbol of the body rebelling against the mind, which is also reflected on the level of Western culture (reason, discipline) succumbing to Eastern influences (sense, spontaneity). Therefore, Mann’s story can be interpreted from the perspective of colonial discourse, according to which the East is perceived as a threat to Europe; in the narrator’s view, the source of Asiatic cholera is the climate of India and its poor level of medical knowledge. In the second part, devoted to human attitudes towards the epidemic, the article presents the local government’s policy towards the collective threat; despite the growing number of deaths and infections, the politicians are calming people down, claiming that the situation is completely under control and any sanitary restrictions are introduced as a mere precaution. The reason behind the lie (also repeated by the inhabitants of Venice) is the threat of bankruptcy faced by the people who make their living from tourism. The epidemic is also an opportunity for robberies and even murders, because criminals believe that in these circumstances they will remain unpunished. This pessimistic image suggests that humans are egoistic and care more about their own fate than the fate of others when standing in the face of danger.
PL
Tematem artykułu jest złożony obraz epidemii cholery w noweli Tomasza Manna Śmierć w Wenecji. W części pierwszej, poświęconej symbolice zarazy, indyjska cholera została zinterpretowana jako znak ludzkiej skończoności (śmiertelności) oraz przejaw degeneracji artysty, który – prowadząc wcześniej ascetyczny tryb życia – zakochał się w kilkunastoletnim chłopcu. W ten sposób indyjska cholera staje się symbolem buntu ciała przeciwko duchowi, co znajduje także swoje odzwierciedlenie na płaszczyźnie kultury zachodniej (rozum, dyscyplina), ulegającej wpływom wschodnim (zmysły, żywiołowość). W jakiejś zatem mierze nowelę Manna można odczytywać w duchu dyskursu kolonialnego, zgodnie z którym Wschód jest postrzegany jako zagrożenie dla Europy; w ocenie narratora bowiem źródłami indyjskiej cholery są klimat oraz niski poziom medycyny w Indiach. W części drugiej, poświęconej postawom ludzi wobec epidemii, ukazana została polityka władz miasta wobec zbiorowego zagrożenia; pomimo coraz większej liczby zgonów i zachorowań politycy uspokajają mieszkańców, że sytuacja jest pod kontrolą, a rygory higieniczne wynikają z ostrożności. Powodem takiego kłamstwa (powtarzanego także przez mieszkańców Wenecji) jest groźba bankructwa ludzi żyjących z turystyki. Panująca epidemia jest też okazją do napadów rabunkowych, a nawet morderstw, przestępcy wierzą bowiem, że w zaistniałych okolicznościach pozostaną bezkarni. Obraz ten sugeruje, że człowiek jest istotą egoistyczną, w warunkach zagrożenia bardziej troszczącą się o własny los aniżeli o los innych ludzi.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.