Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ekoetyka praktyki artystycznej osób aktorskich: Perspektywa ekozoficzna w dyskursie intymnym

100%

Budzowska M.

Pamiętnik Teatralny

|

2024

|

tom 73

|

nr 4

171-196

EN

This article discusses the ecology of the theatre ensemble, focusing on the creative work of actors. The conceptual framework for reflection on the threats and opportunities of ecological acting work is provided by Félix Guattari’s ecosophy, according to which changes in the social order that are necessary in the face of the threats of the Anthropocene should unfold on three planes: in the mental, social, and environmental ecologies. Applying this matrix to the actor’s situation in the creative process, the author of the article considers the negative and positive aspects of the palimpsestic character of the actors’ working ecosystems. Drawing on empirical research on the psychology of the actor’s creative process (Panero, 2019), the author posits the necessity of a system of safeguards for the actor’s dissociative process, both in the context of traditional psychological acting, and in relation to the postacting mode of creation in post-dramatic theatre. She refers to the situation of actors with stage experience as well as students of acting; in both cases, she postulates the development of the actors’ self-reflexive awareness of their entanglement in a palimpsestic and relational network of creative ecosystems.

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie ekologii zespołu teatralnego, skupiając się na pracy twórczej osób aktorskich. Jako rama konceptualna rozważań o zagrożeniach i szansach ekologicznej pracy aktorskiej przyjęta została perspektywa ekozofii Félixa Guattariego, wedle której konieczne zmiany porządku społecznego wobec zagrożeń antropocenu winny rozgrywać się w trzech rejestrach: ekologii mentalnej, społecznej i środowiskowej. Przykładając tę matrycę do refleksji nad sytuacją osoby aktorskiej w procesie twórczym, autorka artykułu poddaje pod rozwagę negatywne i pozytywne aspekty palimpsestowości ekosystemów pracy twórczej osób aktorskich. Opierając się na badaniach empirycznych nad procesem kreacji aktorskiej w ujęciu psychologicznym (Panero, 2019), autorka stawia tezę o konieczności stworzenia systemu zabezpieczeń aktorskiego procesu dysocjacyjnego, zarówno w kontekście tradycyjnego aktorstwa psychologicznego, jak i w odniesieniu do postaktorskiego trybu kreacji scenicznej w teatrze postdramatycznym. Rozważania zawarte w artykule odnoszą się do sytuacji osób aktorskich z dorobkiem scenicznym, jak również osób studiujących aktorstwo, przy czym w obu przypadkach stawiany jest postulat rozwijania autorefleksyjnej świadomości osób aktorskich co do ich uwikłania w palimpsestową i relacyjną sieć ekosystemów twórczych.

2

„Mam dość” (dla Milo)

100%

Budzowska M.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2022

|

nr 168

278-283

PL

Teatr Pinokio w Łodzi Scott Stuart "Mój cień jest różowy" tłumaczenie: Michał Rusinek, adaptacja i reżyseria: Bartosz Kurowski, scenografia: Klaudia Laszczyk, muzyka: Łukasz Damrych, ruch sceniczny: Szymon Michlewicz-Sowa, konsultacja psychologiczna: Bianca-Beata Kotoro, Aleksandra Dulas premiera: 12 lutego 2022

3

Abiekt uwięziony w języku: Współczesne inscenizacje mitu Fedry w teatrze polskim – Kleczewska, Zadara, Wiśniewski

100%

Budzowska M.

Pamiętnik Teatralny

|

2020

|

tom 69

|

nr 1

51-70

EN

This article presents a comparative analysis of three contemporary stagings of the myth of Phaedra: by Maja Kleczewska (Teatr Narodowy, Warsaw 2006), Michał Zadara (Narodowy Teatr Stary, Cracow 2006), and Grzegorz Wiśniewski (Teatr Wybrzeże, Gdańsk 2019). The theoretical framework refers to the abject quality of the character of Phaedra and its representation in language. The author analyses the directors’ interventions in literary texts reworking the myth of Phaedra: strategies ranging from multiplication, through modification, to annihilation of the dramatic text. In Kleczewska’s intertextual staging, which juxtaposes different plays addressing the theme, the text and the language become less important than the actors’ physicality. Zadara’s ironic theatre deconstructs the discursive formation of Racine’s classical tragedy, while retaining it as the main subject of the performance. Wiśniewski returns to Rancine’s language, but tries to transcend it, counterbalancing it with quiet, restrained acting, enhanced by strong musical phrases. The three stagings resonate with the concept of the theatre as a laboratory of crisis, here: of the crisis of the abject.

PL

Artykuł przedstawia analizę porównawczą trzech współczesnych inscenizacji mitu Fedry wyreżyserowanych przez Maję Kleczewską (Teatr Narodowy w Warszawie, 2006), Michała Zadarę (Narodowy Stary Teatr w Krakowie, 2006) i Grzegorza Wiśniewskiego (Teatr Wybrzeże w Gdańsku, 2019). Ramę teoretyczną rozważań stanowi koncepcja abiektalności postaci Fedry i jej reprezentacji w języku dramatu. Przedmiotem analizy są reżyserskie interwencje w teksty literackie podejmujące mit Fedry: strategie ich multiplikacji, modyfikacji i anihilacji. W intertekstualnym przedstawieniu Kleczewskiej, zestawiającej różne powiązane z tematem dramaty, tekst i język stają się mniej istotne niż ciała aktorów. W ironicznym teatrze Zadary formacja dyskursywna klasycystycznego tekstu Racine’a zostaje poddana dekonstrukcyjnej analizie, ale staje się zarazem głównym tematem przedstawienia. Wiśniewski powraca do języka Racine’a, ale próbuje go przekroczyć, kontrapunktując go wyciszoną i oszczędną grą aktorską wzmacnianą kilkoma mocnymi frazami muzycznymi. Trzy analizowane przedstawienia wpisują się w koncepcję teatru jako laboratorium kryzysu, w tym przypadku – kryzysu abiektalności.

4

Existing Within and Beyond Time: "Capri-the Island of Fugitives" by Krystian Lupa

100%

Budzowska M.

|

tom 70

|

nr 2

11-36

PL

Artykuł poddaje analizie spektakl Krystiana Lupy Capri – wyspa uciekinierów (2019) z Teatru Powszechnego w Warszawie, inspirowany dwiema książkami Curzio Malaparte, Kaputt (1944) i Skóra (1949). Skupiając się na częściach spektaklu, które nawiązują do Kaputt, artykuł szczegółowo bada sceny, w których obok aktorów wykorzystano projekcje wideo, by wykazać, w jaki sposób takie zestawienia wzbogacają ekspresję teatralną. Na potrzeby tej analizy zastosowane zostały strategie interpretacyjne nienaturalnej narratologii (Jan Alber i in.), koncepcja postdramatycznej estetyki duratywnej (Hans-Thies Lehmann) oraz idea wirtualnego sobowtóra (Matthew Causey). Podstawowy argument dotyczy specyficznej czasowości generowanej w spektaklu Lupy, czasowości, która pozwala widzom czuć się tak, jakby znajdowali się w czasie i poza nim. Ponadto, artykuł wskazuje i omawia te elementy spektaklu, które w różnej formie i w różnych ujęciach wysuwają na pierwszy plan nadrzędną ideę spektaklu, oscylującą w obrębie problematyki ludzkiego okrucieństwa.

EN

The proposed article ponders upon Krystian Lupa’s Capri-the Island of Fugitives (2019), an original production staged at the Powszechny Theatre in Warsaw that brings together two of Curzio Malaparte’s prose books: Kaputt (1944) and The Skin (1949). By focusing on the parts of the production that adapt Kaputt, the article scrutinizes scenes produced by the live performance and the virtual projections in order to describe and explain how theatrical expression is enriched by such a juxtaposition. This analysis uses the theoretical frameworks of unnatural narratology (Jan Alber et al.), postdramatic durational aesthetics (Hans-Thies Lehmann), and the idea of the virtual double (Matthew Causey). The primary argument relies on the specific temporality emerging from the Lupa’s performance that enables spectators to feel existence within and beyond time. Furthermore, the study investigates the overarching idea of the performance, recognized by the strategy of foregrounding the thematic that oscillates within the problematics of human cruelty.

5

Proces nad płcią

100%

Budzowska M.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2023

|

nr 175-176

402-408

PL

Teatr Nowy im. Kazimierza Dejmka w Łodzi Jolanta Janiczak Dobrze ułożony młodzieniec reżyseria: Wiktor Rubin, dramaturgia: Jolanta Janiczak, scenografia i wideo: Łukasz Surowiec, kostiumy: Rafał Domagała, muzyka: Krzysztof Kaliski, reżyseria światła: Jacqueline Sobiszewski premiera: 25 marca 2023

6

Dojrzewanie do wolności

100%

Budzowska M.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2022

|

nr 169-170

412-418

PL

Teatr Powszechny w Łodzi, Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie "Imagine" scenariusz, scenografia i reżyseria: Krystian Lupa, kostiumy: Piotr Skiba, muzyka: Bogumił Misala, wideo: Joanna Kakitek premiera: 24 kwietnia 2022 roku w Teatrze Powszechnym w Łodzi

7

In the Universe of Cassandra: The Ancient Topos of Clairvoyance in the Futuristic World of Minority Report (2002)

100%

Budzowska M.

Text Matters: A Journal of Literature, Theory and Culture

|

2020

|

nr 10

151-165

EN

The figure of Cassandra is well-known from numerous representations in ancient and modern literature as an archetype of a woman who has the power to see the future, but whose visions are not believed. In ancient Greek literature, Cassandra was an important character serving as a prophet of an approaching catastrophe. In her modern adaptations, this figure became a metaphor in psychoanalytical research on human moral behaviour (Melanie Klein and the Cassandra complex) developed in feminist writing. Cassandra has also been of interest to filmmakers, with perhaps the best adaptation of the subject of Cassandra’s clairvoyance being Steven Spielberg’s film Minority Report. Loosely based on Philip K. Dick’s 1956 short story The Minority Report, the plot presents a version of the Cassandra myth, in which a woman together with male twins operate as a group mind to predict future crimes. Their visions are used by the state to prevent the crimes and imprison the would-be criminals. This article offers a thorough analysis of all the ancient and modern features of the metaphor of Cassandra employed in this movie within the overarching framework of the central theme of free will vs. determinism. According to this approach, the central theme is examined with reference to ancient Aristotelian and Stoic moral philosophy, the modern feminist psychoanalysis of Melanie Klein, and the political philosophy and legal issues in the post-9/11 world.

8

Intersemiotyczny przekład mitu antycznego w spektaklu „Fedra” Mai Kleczewskiej

63%

Budzowska M. , Czerwińska J.

Collectanea Philologica

|

2017

|

nr 20

153-174

EN

The present paper tends to analyze the procedure of intersemiotic translation of ancient myth of Phaedra, in its written version by Euripides (Hippolytus), into the contemporary stage production of Phaedra by Maja Kleczewska. The analysis of the performance is preceded by the extended introduction regarding reception of myth in general, and reception of Phaedra myth in particular. In this context, theories of Hans Blumenberg and Gilbert Durand are recalled in order to establish the understanding of myth’s transformation. Myth of Phaedra is scrutinized diachronically and synchronically within the background of Maurice Merleau-Ponty’s idea of body and sexuality. The theatre production is explored with reference to its textual basis (Euripides, Seneca, Tasnádi, Enquist) on the one hand, and in relation to the contemporary theories of actor’s body (Erika Fischer-Lichte, Hans-Thies Lehmann). The overarching goal of the paper is to analyze the procedure of intersemiotic translation of the mythical core of Phaedra myth (defined in terms of body) into actor’s body on stage (defined in its phenomenology).

PL

-

9

The Political Involvement of Myth in Its Stage Adapatations

63%

Budzowska M. , Czerwińska J.

Collectanea Philologica

|

2016

|

nr 19

63-75

FR

Les mythes antiques de la culture méditerranéenne deviennent une langue utilisée pour exprimer les angoisses politiques actuelles. Dans le théâtre contemporain mythes sont souvent déconstruites selon au dialogue post-moderne avec la tradition. Cet article est pour analyser deux productions théâtrales du théâtre polonais (Iphigénie par Antonina Grzegorzewska, 2008; Orestie par Michał Zadara, 2010) qui adaptent le plus politique mythe antique des Atréides, dans le contexte de ses versions littéraires anciennes (Orestie d’Eschyle, Iphigénie en Aulis d’Euripide). Les questions politiques discutés comprennent menace du terrorisme mondiale, le communisme, les guerres en Irak et en Afghanistan.

EN

Ancient myths from the Mediterranean Culture often become a language used to express current social and political anxieties. In the contemporary theatre ancient myths are deconstructed and subverted according to the postmodern dialogue with tradition. Aesthetic changes are accompanied by the ideological modifications. This obviously crisis position of myth is associated with the method of de-contextualization when a mythical plot or just a mythical character is involved in the (post)modern political background. This paper is to analyse three theatre productions from Polish theatre (Iphigenia by Antonina Grzegorzewska, 2008; Oresteia by Michał Zadara, 2010; Antigone by Marcin Liber, 2013) which adapt the most political ancient myths of Atreides and Labdacides’ families. Authors will present the ancient literary context of these myths (Sophocles, Euripides, Aeschylus) and compare it with the contemporary stage adaptations. Political issues which will be discussed concern 1) global terrorism threat; 2) communism; 3) political usage of dead heroes and enemies – post-memory; 4) wars in Iraq and Afghanistan; 5) Nazi genocide; 6) media management of death. All these current problems constitute a deconstructed background for ancient myths and authors will consider whether this procedure creates an empty mythical mask for performance or, conversely, it enriches a source meaning of ancient myth.