Krajobraz sakralny jest świadectwem wielowiekowej katolickiej tradycji biskupstwa warmińskiego, które spośród krajów sąsiednich wyróżnia się licznymi kościołami i przydrożnymi kapliczkami. Także tutejsze ośrodki pielgrzymkowe są manifestacją tożsamości i odrębności świętej Warmii. Artykuł omawia jeden z wątków tematu badawczego, który dotyczy dokumentacji przestrzeni sacrum na Warmii oraz metody studialnej i postulatów ochrony prawnej krajobrazu sakralnego w planowaniu miejscowym i ustawodawstwie. Celem artykułu jest identyfikacja postaci symbolicznej Jerozolimy w sztuce sakralnej, a szczególnie w założeniach krajobrazowych na Warmii. Pomimo pruskiej sekularyzacji, kulturkampfu i tragedii II wojny, wiara katolicka solidaryzowała ludność polską i niemiecką na Warmii. Obecnie Kalwaria Warmińska jest przedmiotem wielowątkowych badań międzynarodowej grupy wolontariuszy Fundacji BORUSSIA i studentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie pod kierownictwem merytorycznym autorki. Okazuje się, że i dziś ważne dla dialogu i współpracy są symbole i pojęcia uniwersalne, które łączą a nie dzielą przestrzeń kulturową Europy.
EN
The sacral landscape of the Warmian episcopate proves its long-lasting catholic traditon. The region distinguihed itself among the neighbouring regions by its numerous churches and wayside shrines. The disctinctness of the Holy Warmia and its identity are also manifested by its pilgrimage centres. One of the research isssues is covered in this article - it concerns documenting of the Warmian sacrum space. Main goals of the legislative preservation of sacral landscape, it"s position in local planning and the method of research have also been considered here. The objective of the article is to identify the form of the symbolic Jerusalem in sacral art, particularly in the scope of the landscape foundations of Warmia. Despite of the Prussian secularization, the Kulturkampf and the tragedy of the Second World War the catholic belief consolidated Polish and German people in Warmia. Nowadays the Warmian Calvary is the study of multiple thread research done by an international group of volunteers and students of BORUSSIA foundation and Warmian and Mazury University in Olsztyn, under the supervision of the author of the article. Symbols and universal ideas, even nowadays, appear to be crucial for the dialogue and cooperation which unites European cultural space.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Spośród ośrodków duszpasterskich powstałych na Górnym Śląsku na początku XX w. na uwagę zasługuje monumentalny zespół franciszkański z rozległym, krajobrazowym parkiem sakralnym w Katowicach Panewnikach. Z punktu widzenia architektury stanowi on niemałą osobliwość, gdyż zarówno w zrealizowanej, jak i planowanej postaci reprezentuje kilka kolejnych nawarstwień stylowych.
EN
Among priestly centres built in the Upper Silesia in the beginning of the 20th century, the monumental Franciscan group of buildings in Panewniki, Katowice, with its vast landscape Calvary is especially worth attention. From the architectural point of view it is a notable curiosity, in its built and designed form it represents several stylistic strata.
W ramach przeciwdziałania zagrożeniom, jakim podlega przestrzeń, należy nie tylko doskonalić i popularyzować architekturę krajobrazu, ale też stale poszerzać jej integrację z różnymi dziedzinami nauk technicznych, przyrodniczych i humanistycznych. W procesie tym kluczową rolę pełni edukacja, zatem niniejsza publikacja dotyczy założeń tematycznych i realizacji wybranych zadań studenckich, realizowanych na różnych kierunkach nauczania akademickiego. W każdym przypadku przedstawione prace studialne uwzględniają aspekty przyrodnicze, kulturowe i widokowe danego obszaru oraz metodykę ich opisu i oceny z perspektywy architektury krajobrazu, a także danej, odrębnej specjalności. Pierwsza cytowana sekwencja prac powstała w roku 2000, w ramach zajęć na kierunku gospodarka przestrzenna na Wydziale Architektury, Budownictwa i Sztuk Stosowanych Akademii Śląskiej (ówczesnej Wyższej Szkoły Technicznej) w Katowicach. Autorska tematyka przedmiotu problematyka środowiska w planowaniu przestrzennym, obejmowała wieloaspektowe studium rzeki Kłodnicy, od dawnych źródeł na terenie Katowickiego Parku Leśnego, do Panewnik-Kokocińca, gdzie jeszcze zachował się ciek wraz z najbliższym otoczeniem. Kolejna, zasługująca na uwagę sekwencja prac studenckich to Studium z waloryzacją krajobrazu makrownętrza doliny Wisły w Krakowie. Powstała w latach 2000-2022, w ramach zajęć nowego kierunku - Leśnictwo na terenach zurbanizowanych, na Wydziale Leśnym Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, w Katedrze Zarządzania Zasobami Leśnymi, w ramach ćwiczeń z przedmiotu planowanie i ochrona krajobrazu. Pracami dokumentacyjnymi i analitycznymi objęto makrownętrze w zasięgu widoczności, począwszy od Bramy Krakowskiej w Tyńcu, aż do ujścia Dłubni w Nowej Hucie. Celem tak ukierunkowanej dydaktyki jest doskonalenie percepcji krajobrazu i związanego z nim aparatu pojęciowego oraz przekazanie przyszłym architektom, planistom i leśnikom, a także konserwatorom, czy samorządowcom metodyki badawczej i wiedzy o wartościach i kształtowaniu przestrzeni. Poszerzy to spectrum zastosowania architektury krajobrazu, a równocześnie zyskuje ona nowe szanse - szersze kompetencje zawodowe oraz pole do dialogu i skutecznych działań interdyscyplinarnych.
EN
The science of landscape architecture must not only be perfected and popularized but also must be continually integrated with various fields of technical, natural, and human sciences to prevent potential challenges encountered in public space. The paper refers to thematic scopes and the completion of selected student tasks implemented during the course of various fields of study. In each case, the studies include the natural, cultural, and scenic aspects of selected areas and the methodology of their description and evaluation from the perspective of landscape architecture and a given specialization. The first series of cited works was created in the year 2000 during classes taught as part of the Spatial Development field of study at the Faculty of Architecture, Civil Engineering and Applied Sciences of the Academy of Silesia (formerly University of Technology) in Katowice. The individually created curriculum for the course entitled Environmental Aspects in Spatial Development included the multidimensional study of the Kłodnica River valley, based on analyses of the historical river source in the Katowice Forest Park to the Panewniki-Kokocinec area, where a small part of the river and its natural surroundings have been preserved. The next series of studies is the valorization of the macro-interior landscape of the Vistula River valley. It was created in the years 2000 – 2022 during the courses of the newly introduced field of study Forestry in Urbanized Areas, by the Faculty of Forestry of the Hugon Kołłątaj Agricultural University in Cracow, at the Department of Forest Resource Management during exercise classes in the Landscape Planning and Preservation. The documentation and research works dealt with the macro-interior of an area, starting from the Brama Krakowska in Tyniec up to the estuary of the Dłubnia River in Nowa Huta. The goal of such didactics is refining the perception of landscape and the conceptual framework connected with it, as well as providing future architects, planners, foresters, and local government officials with the research methodology and knowledge on the values and shaping of space. This will broaden the application of landscape architecture, while at the same time providing it with new opportunities – wider professional competencies, expanded dialogue possibilities, and more efficient interdisciplinary activities.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.