Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wybrane problemy ewidencjonowania ruchu i stanu zasobów złóż wapieni

100%

Mucha J. , Wasilewska-Błaszczyk M.

|

tom nr 88

175--182

PL

Przedstawiono zalety i wady modelowania i szacowania zasobów złóż wapieni metodami tradycyjnymi i geostatystycznymi 3D. Skomentowano obowiązujące w Polsce wymagania dotyczące dokładności szacowania zasobów złóż na tle prognozowanych (teoretycznych) błędów oszacowań zasobów wapieni i sposobu zapisu wielkości ich zasobów. Stwierdzono, że notacja wielkości zasobów w różnego rodzaju dokumentach nie jest właściwa, gdyż nie odzwierciedla dokładności ich oszacowań. Zaproponowano wykazywanie wielkości zaktualizowanych zasobów złóż wapieni w corocznych bilansach zasobów złóż kopalin z dokładnością do 100 tys. ton oraz w operatach ewidencyjnych z dokładnością do 1 tys. ton.

EN

The advantages and disadvantages of modelling and estimation of limestone deposit resources with traditional and geostatistical methods were presented. Current Polish requirements concerning the accuracy of deposit resources assessment related to predicted (theoretical) errors of limestone resources assessment were commented. It was stated that the notation of the amount of resources recorded in different documents is not correct, because it does not reflect the accuracy of resources assessment. The notation of the amount of updated limestone resources in annual register of mineral deposits in Poland accurate to within 100,000 metric tons and in annual resources reports accurate to within 1,000 metric tons, was proposed.

2

Model litologiczny 3D przy zastosowaniu technik interpolacyjnych i symulacji geostatystycznej (na przykładzie złoża Cu-Ag Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego)

80%

Wasilewska-Błaszczyk M. , Twardowski M. , Mucha J. , Kaczmarek W.

|

tom nr 468

237--245

PL

W artykule podjęto próbę oceny dokładności trzech odmiennych procedur tworzenia modelu litologicznego 3D złoża z wykorzystaniem: interpolacji metodami deterministycznymi lub geostatystycznymi, ustandaryzowanej metody interpolacji stosowanej w KGHM Polska Miedź S.A. i geostatystycznej symulacji multigaussowskiej (multinormalnej) (ang. Plurigaussian simulation). Wymienione procedury zastosowano do budowy modeli litologicznych 3D wydzieleń podstawowych we fragmencie złoża Cu-Ag Legnicko- -Głogowskiego Okręgu Miedziowego LGOM (ZG Rudna). Dokładność trzech procedur wykorzystanych do budowy modeli litologicznych oceniono ilościowo na podstawie wielkości średnich względnych absolutnych błędów oszacowania miąższości serii litologicznych w modelach 3D. Przyjmują one wartości z zakresu od 6% do 13%. Zbliżone wartości błędów świadczą o porównywalnej skuteczności zastosowanych 3 procedur, pomimo istotnie różniących je algorytmów obliczeniowych i odmiennego sposobu definiowania przestrzeni interpolacyjnej 3D. Nie wykazano również znaczących różnic w poziomie dokładności prognozowania przebiegu granic serii węglanowej, łupkowej i piaskowcowej.

EN

The article attempts to evaluate the effectiveness of three different procedures of 3D lithological model creation with the usage of: deterministic or geostatistical interpolation methods, standard interpolation method used in KGHM Polska Miedź S.A. and Plurigaussian geostatistical simulation. The 3D models of main lithology created using those methods for a part of Cu-Ag Legnica-Głogów Copper District (Rudna mine) served as the basis for the evaluation. The effectiveness of those methods was quantified by means of relative absolute estimation errors of thickness of lithological series in the 3D models. The mean relative estimation errors of thickness of main lithological series in 3D models take values from 6% to 13%. This demonstrates the comparable accuracy of the 3 procedures used, despite the fact that they differ significantly in computational algorithms and in the different way of defining the 3D interpolation space. Moreover, no significant differences in the accuracy level of lithological borders estimation of carbonate series, shale series and sandstone series were stated.

3

Badanie zmienności i jednorodności gęstości przestrzennej węgla kamiennego w wytypowanych pokładach niezagospodarowanych złóż GZW

80%

Mucha J. , Wasilewska-Błaszczyk M. , Paszek M.

|

tom R. 56, nr 2

79--85

PL

Stosując metody statystyczne przebadano zmienność i jednorodność oznaczeń gęstości przestrzennej węgla kamiennego w 19 pokładach z 4 niezagospodarowanych złóż węgla kamiennego GZW rozpoznanych wiertniczo. Zwrócono uwagę na ograniczoną wiarygodność wyników opróbowań rdzeni wiertniczych ujętych w dokumentacjach geologicznych. Wykazano, przy zastosowaniu testu wielokrotnych porównań (Gamesa-Howella), niejednorodność zbiorów oznaczeń gęstości przestrzennej w próbkach z badanych pokładów pomimo małej zmienności względnej tego parametru. Stwierdzono, że gęstość przestrzenna węgla jest najsilniej skorelowana z zawartością popiołu. Zaproponowano liniowy model regresji do wstępnej, przybliżonej predykcji gęstości przestrzennej kopaliny w próbkach pobranych w pokładach węgla, w których oznaczono zawartość popiołu.

EN

The variability and homogeneity of bulk density of bituminous coal in 19 seams of four undeveloped deposits of the USCB recognized by drilling were examined by means of statistical methods. The attention was drawn to the limited reliability of the results of core sampling which were presented in geological documentations. A heterogeneity of measurements of coal density, despite the small relative variability of this parameter, was proved with application of a test of multiple comparisons (Games-Howell test). It was stated that the bulk density is the most strongly correlated with the ash content. A linear model of regression for a preliminary, approximate prediction of coal density on the basis of ash content assaying in collected samples was proposed.

4

Praktyczne aspekty modelowania litologicznych typów rud w złożach Cu-Ag LGOM (Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego)

80%

Kaczmarek W. , Twardowski M. , Wasilewska-Błaszczyk M.

|

tom nr 468

209--226

PL

Racjonalna gospodarka złożem rud miedzi oraz efektywne i bezpieczne prowadzenie robót górniczych opierają się na podejmowaniu decyzji, których podstawę stanowią dostępne dane geologiczne i doświadczenie zdobyte przez 50 lat działalności w dziedzinie górnictwa kruszcowego na monoklinie przedsudeckiej. W 2011 roku w KGHM Polska Miedź S.A. podjęto decyzję o budowie kompetencji w zakresie modelowania trójwymiarowego złoża rud miedzi. Zdecydowano, że model złoża będzie opracowany w dwóch wariantach, zarówno jako jakościowy na podstawie trzech głównych typów rud miedzi, tj. tradycyjnego podziału litologicznego na: węglany (W), łupki (L), piaskowce (P), jak i geologiczno-strukturalny na podstawie 16 szczegółowych typów litologicznych, wdrożonych do stosowania w latach 2009–2012. Charakterystyka szczegółowych typów litologicznych została opracowana na podstawie wieloletnich doświadczeń i wprowadzona w roku 2011 na podstawie instrukcji opróbowania złoża. Dane litologiczne W–L–P i szczegółowe, pochodzące z opróbowania wyrobisk górniczych, są przechowywane w Bazie Danych Geologicznych wdrożonej w roku 2010. Dane te są wykorzystywane w procesie strukturalnego modelowania złoża 3D, który składa się zarówno z modelu powierzchni stropowych wydzieleń poszczególnych typów litologicznych, jak i modelu blokowego 3D. Model W–L–P jest wykorzystywany w procesie komputerowego generowania trójwymiarowego modelu jakościowego złoża miedzi. Model geologiczno-strukturalny pozwala na wizualizację w przestrzeni 3D struktur geologicznych, jak również charakterystykę budowy litologicznej modelowanych obszarów, wspomagając tym samym proces interpretacji geologicznej. Dostarcza on wiele dodatkowych informacji, które z powodzeniem mogą znaleźć zastosowanie m.in. w procesie planowania produkcji górniczej.

EN

Available geological data and 50 years of mining experience on Fore-Sudetic Monocline is a base of decision making for reasonable geological resource management of copper deposit with effective and safe mining works development. In 2011 KGHM Polska Miedź S.A. decided to build competence in 3D geological modelling. It was decided that copper deposit model would be built in two variants: grade model based on three main copper ore types, traditional lithological types for copper deposit, that is: carbonates (W), shale (L), sandstone (P), and geological-structural model based on sixteen detail lithological types, introduced between 2009–2012. Characteristic of those detail lithological types was developed on the basis of many years experiences and introduced to use by sidewall logging best practices in 2011. Lithological data W–L–P as well as detail lithological types, that come from mining excavation sampling, are stored in Geological Data Base, that was implemented in 2010. This data is used to build 3D geological-structural model. The model consist of 3D wireframes that represent top of each lithological structures and 3D block model. W–L–P model is used in 3D grade modelling process. Geological-structure model, as more detailed, allow to visualize geological structures and lithological structure of copper deposit in 3D, supporting geological interpretation process. In addition geological-structural model allows to acquire additional information, that could be effectively used in mining production planning process.

5

Statystyczna analiza porównawcza składu chemicznego genotypów pacyficznych konkrecji polimetalicznych (na przykładzie fragmentu obszaru IOM)

80%

Wójtowicz J. , Mucha J. , Wasilewska-Błaszczyk M.

|

tom R. 58, nr 2

50--55

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań statystycznych nad zawartością metali (Mn, Ni, Cu, Co) w 4 wydzielonych typach genetycznych konkrecji polimetalicznych (genotypy: H, HD, D, D1) na Pacyfiku w obszarze administrowanym przez Wspólną Organizację Interoceanmetal (IOM). Podstawowy opis statystyczny wykazał bliskie normalnemu rozkłady empiryczne badanych parametrów oraz bardzo niskie, nieprzekraczające 20% współczynniki zmienności. W oparciu o wykresy „ramka-wąsy” stwierdzono brak wartości anomalnych i jedynie nieliczne wartości odstające w zbiorach danych podstawowych przyporządkowanych genotypom. Wyłączając zawartość Co, przy zastosowaniu testu Games-Howell’a wykazano istotne zróżnicowanie średnich zawartości metali między badanymi typami genetycznymi. Wskazuje to na celowość szacowania zasobów metali oddzielnie dla poszczególnych genotypów co może skutkować zwiększeniem dokładności oszacowań ich całkowitych zasobów. Wyniki analizy korelacji potwierdziły istnienie bardzo silnej liniowej zależności pomiędzy zasobnością konkrecji a zasobnością metali w genotypach wcześniej badanej jedynie dla połączonych zbiorów danych, bez wydzielania genotypów.

EN

This paper presents statistical analysis of Mn, Ni, Cu and Co content in four genetic types of polymetallic nodules (genotypes H, HD, D and D1). The analyzed nodules occur in the area administered by the Interoceanmetal Joint Organization in the Eastern Pacific Ocean. The basic statistical description showed close to normal empirical distributions of analyzed parameters, very low coefficients of variation (not exceeding 20%) and lack of the anomaly values in the data sets within genotypes. Games- -Howell multiple range test confirmed statistically significant differences in mean metal contents between analyzed genotypes, except for Co. The results indicate that estimation of metal resources separately for individual genetic domain is preferred over traditional, global estimation (without separation of the domains). The results of the correlation analysis confirmed a very strong linear relationship between the abundance of nodules and the total abundance of a metal.

6

Zasoby konkrecji - procedury i wymagania dla ich szacowania na przykładzie obszaru IOM w polu Clarion- Clipperton

80%

Mucha J. , Kotliński R. , Wasilewska-Błaszczyk M.

|

tom R. 35, z. 4/1

291-302

PL

IOM (Interoceanmetal Joint Organization) jest od 2001 r. kontraktorem Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego (ISA) i ma wyłączne prawo do rozpoznania złoża konkrecji polimetalicznych w obszarze o powierzchni 75 000 km2, zlokalizowanym we wschodniej części strefy rozłamowej Clarion-Clipperton, na Pacyfiku. Scharakteryzowano główne czynniki wpływające na dokładność szacowania zasobów konkrecji, a w szczególności specyficzne cechy budowy złoża, strukturę zmienności zasobności konkrecji i zawartych w nich metali oraz sposób rozpoznania złoża w obszarze IOM. Przedstawiono wyniki geostatystycznej analizy zmienności zasobności konkrecji oraz wyniki oceny dokładności oszacowań zasobów konkrecji z zastosowaniem krigingu zwyczajnego. Współczynnik zmienności zasobności konkrecji rzędu 60-70% dowodzi generalnie dużej zmienności tego parametru w skali całego obszaru, a w strukturze jego zróżnicowania ujawnia się silnie zaznaczony składnik losowy zmienności i stosunkowo mały zasięg autokorelacji. W dużej skali obserwacji (powyżej 50 km) obserwuje się słabo zaznaczoną anizotropię zmienności parametru z kierunkiem minimalnej zmienności zbliżonym do N-S i zgodnym z wydłużeniem izolowanych produktywnych stref konkrecjonośnych. Stwierdzono duże zróżnicowanie dokładności oszacowań w zależności od wielkości parcel obliczeniowych z błędami krigingu (dla poziomu prawdopodobieństwa 0,95) od 70% dla parcel elementarnych o rozmiarach 0,5 X 0,5 km do 10% dla pól obliczeniowych o powierzchni rzędu 4 000 km2. Skomentowano zadowalającą zgodność oszacowań we fragmencie obszaru IOM dokonanych na podstawie danych dwóch faz opróbowań. Zwrócono uwagę na konieczność szerokiego uwzględniania wyników foto- i TV-profilowania oraz profilowania akustycznego (pionowego - echosondaż i poziomego - side scan sonar) w szacowaniu zasobów konkrecji, a w szczególności określeniu formy, rozmiarów i konturów izolowanych konkrecjonośnych stref produktywnych.

EN

International Joint Organization (IOM) is the contractor of International Seabed Authority since 2001 and has the exclusive rights for exploration of polymetallic nodules within a 75000 km square area situated in the Clarion- Clipperton fracture zone in the Pacific. The main factors affecting estimation accuracy of the nodules resources in the IOM area have been described and particularly: distinctive feature of deposit, structure of nodules variability and strategy of deposit exploration. The results of the geostatistical analysis of nodule accumulation variability and the nodule resources estimation using of the ordinary kriging procedure have been presented. The variability of the nodule accumulation is high with the coefficient of variation about 60-70% and reveals a strong contribution of the random component and small range of autocorrelation. In the great scale observation (> 50 km) the week anisotropic style of nodule accumulation variability has been observed with the N-S direction of minimal variability, compatible with the elongations of the ore fields. The accuracy of the nodule resources estimation is very differentiated in dependence on the dimensions of the calculation blocks with the median of the kriging errors (for the 95% confidence level) from 70% (for blocks 0.5 X 0.5 km) to 10% for the large blocks (4000 km2) The results of two phases of sampling in a part of the IOM area have been compared. The assessments of nodules resources for data of both sampling are very close. The need of the accuracy analysis of the nodule fields surface assessment for more reliable nodule resources estimation has been emphasized. Increasing resource estimation accuracy can be achieved by the implementation of the results of the multi-beam echo sounding and seafloor photographic surveys.

7

Zmienność zawartości pierwiastków krytycznych (Be, Co, Ga, Ge) w węglu kamiennym LZW

80%

Auguścik J. , Wasilewska-Błaszczyk M. , Wójtowicz J. , Paszek M.

|

tom nr 466

7--15

PL

Przeprowadzone badania węgla kamiennego złoża Bogdanka, leżącego w obrębie Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW) wykazały, że analizowane pierwiastki (Co, Ga, Ge) charakteryzują się dużą zmiennością. Wyjątek stanowił beryl (Be), który cechuje się zmiennością przeciętną. Badania korelacji między pierwiastkami potwierdziły wyniki wcześniejszych badań dotyczących występowania statystycznie istotnej korelacji między galem i kobaltem (Ga–Co). Otrzymane wyniki badań zawartości poszczególnych pierwiastków krytycznych były dalece odbiegające od dotychczas prezentowanych w opracowaniach naukowych publikowanych i niepublikowanych dla LZW. Badania te nie potwierdziły postulowanych wcześniej prawidłowości i wysokich koncentracji tych pierwiastków w węglach LZW. Uwierzytelniono jednak znacznie większe koncentracje tych pierwiastków w spągu pokładów. Analiza kontrolna prób wykonana w dwóch niezależnych laboratoriach wykazała duże rozbieżności w wynikach oznaczeń, szczególnie w odniesieniu do zawartości germanu; prawdopodobnie jest to związane z bardzo niskimi zawartości tego pierwiastka i trudnościami jego oznaczania.

EN

The research on bituminous coal from the Lublin Coal Basin (LCB) has shown high variability of the chemical elements Co, Ge and Ga. An exception is beryllium that features medium variability. Analysis of the correlation between the elements confirms the results of previous studies on the occurrence of the statistically significant correlation between gallium and cobalt. The obtained contents of particular critical elements differed much more from those presented up-to-date in both published and unpublished scientific reports on the LCB. The research did not confirm regularities and high concentrations of the elements in the LCB coals, as postulated earlier. However, much higher concentrations of the elements were detected in the seam footwalls. The control analysis of the samples performed by two independent laboratories indicated huge discrepancies in the results, especially for the content of germanium, due to very low values and difficulty in marking this element.