Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ składu petrograficznego frakcji gęstościowych węgla na jego właściwości koksownicze

100%

Róg L. , Parzentny H.

|

tom T. 55, nr 5

10-17

PL

Zróżnicowanie właściwości fizykochemicznych macerałów, przy równoczesnym zmiennym ich udziale w budowie węgli sprawia, że istotną staje się znajomość wyników analizy petrograficznej węgli pokładowych, zwłaszcza przy projektowaniu nowoczesnych technologii przetwarzania węgla. Do naturalnych cech węgli mających wpływ na ich zachowanie w procesach technologicznych należą m.in. :stopień uwęglenia, skład petrograficzny, gęstość. Badania objęły trzy węgle kamienne charakteryzujące się identycznym stopniem uwęglenia substancji organicznej wyrażonym wskaźnikiem refleksyjności witrynitu, ale zaliczone do różnych typów technologicznych według polskiej klasyfikcji (typ 33, 34.2 i 35.1). Starając się wyjaśnić przyczyny znacznego zróżnicowania właściwości analizowano skład petrograficzny frakcji gęstościowych wydzielonych metodą separacji w cieczach ciężkich. Uzyskane wyniki wskazują, że w miarę wzrostu typu, w badanych węglach wzrasta udział frakcji, w budowie których przeważają macerały grupy wotrynitu i liptynitu. Potwierdza to również w wynikach analizy mikrolitotypowej. Frakcje te wykazują dobre właściwości koksownicze, lepsze od własności węgli wyjściowych.

EN

Diversification of the physico-chemical properties of macerals at their simultanous variable contribution to the coal structure causes that knowledge of the seam coals petrographic analysis results becomes essentional especially for designing of modern coal conversion technologies. The natural coal features influencing their behaviour during technological process are among others: rank of coal, petrographie composition, density. Research included three hard coals characterizes by identical rank of the organic matter expressed by the vitrinite reflectivity, but rated among different technological types according to the polish classification (33, 34.2, 35.1). Trying to explain the causes of the considerable diversity of properties, the petrographic composition of the density fractions separated by the dense mediul separation have been analysed. The obtained results show that the higher the type the bigger yield of the fractions with the majority of vitrinite and liptinite macerals group. it is also confirmed by the results of the microlitotype analysis. this fractions present good coking properties, better than the properties of the original coals.

2

Znaczenie warunków geologicznych dla rozwoju przemysłu na obszarze między Bytomiem a Katowicami

100%

Parzentny H. , Róg L.

|

tom T. 55, nr 6

26-34

PL

Poszukiwanie i wydobywanie kopalin na obszarze między Bytomiem i Katowicami podjęto w celu zapewnienia surowców dla licznie funkcjonujących hut ołowiu, srebra i cynku oraz zakładów rzemieślniczych w miejscowościach sąsiadujących (Bytom, Tarnowskie Góry). Powstające na omawianym obszarze kopalnie rud i kopalnie węgla stosowały techniki już wcześniej i gdzie indziej sprawdzone. Odkrywaniu i rozpoznawaniu złóż sprzyjała korzystna budowa geologiczna, wyrażająca się występowaniem wychodni węglonośnych warstw rudzkich i siodłowych oraz kruszconośnych utworów wapienia muszlowego. Największe znaczenie dla rozwoju przemysłu i osadnictwa na omawianym obszarze posiadało uruchomienie huty żelaza i kilkunastu hut cynku.

EN

Protecting and extracting of minerals on the area between Bytom and Katowice were taken up to provide raw materials for many lead, silver and zinc works as well as for handicraft at the neighbouring places (Bytom, Tarnowskie Góry). Ore mines and collieries arising here applied engineering proved earlier and in other places. Discovering and recognizing of deposits were facilitated by the favourable geologic structure shown up by occuring of the coal-bearing outcrops of the rudzkie and anticline strata as well as the ore-bearing formations of the shelly limestone. Establishment of iron works and a few zinc works was of the greatest importance for the development of industry and settlements.

3

Geochemiczna relacja między zawartością azotu i siarki w węglach kamiennych z rejonów Górnośląskiego Zagłębia Węglowego o podwyższonej zawartości siarki całkowitej

80%

Lewińska L. , Mieczkowski M. , Róg L. , Biedroń J.

|

tom T. 54, nr 1

33-37

PL

Celem pracy było prześledzenie geochemicznej korelacji między zawartością azotu i siarki w węglach kamiennych GZW. Wykazano, że azot i siarka w węglach kamiennych związane są ujemną koleracją, tzn. że wraz ze wzrostem azotu w węglu obserwuje się spadek zawartości siarki i odwrotnie, przy wzroście siarki spada zawartość azotu. A priori można powiedzieć, że węgle o zawartości dużej azotu będą węglami o niskim stopniu zasiarczenia, a węgle o niskiej zawartości azotu będą węglami w wysokim stopniu zasiarczonymi.

EN

This work was aimed to analyse geochemical correlation between nitrogen and sulfur contents in the coals from Uppersilesian Coal Basin. It has been proved that sulfur and nitrogen were interrelated by a strong negative correlation it means that along with nitrogen increase decrease of sulfur content occurs and vice versa at increase of sulfur concent nitrogen content drops. One can forsee a priori that high nitrogen content coals are low sulfur content coals and low nitrogen content coals are high sulfur content coals.

4

Pomiar zawartości siarki tioeterowej i tiofenowej w węglach brunatnych z zastosowaniem półautomatycznego analizatora

80%

Guzy J. , Róg L. , Kiełczewski R.

|

tom Nr 1-2

19--23

PL

Węgiel brunatny jest coraz częściej wykorzystywany do różnych procesów, w tym szeroko propagowanych i rozwijanych czystych technologii węglowych. Znajomość form siarki organicznej w węglach brunatnych jest bardzo ważna ze względu na konieczność stosowania w różnych procesach technologicznych odmiennych metod odsiarczania produktów termicznego przekształcenia węgla brunatnego. Ilość siarki tioeterowej i tiofenowej w węglu brunatnym wpływa na zanieczyszczenie produktu procesu, może działać spowalniająco lub jako inhibitor reakcji konwersji węgla brunatnego do produktu energetycznego. Celem badań było opracowanie metody jodometrycznego pomiaru siarki tioeterowej i tiofenowej z zastosowaniem półautomatycznego analizatora. Wyniki przedmiotowych badań wskazują na możliwość zastosowania opracowanej metody pomiaru do badania węgli brunatnych o szerokim zakresie zawartości siarki organicznej (Sdo w granicach do 0,09 do 1,40 %), w których zawartość siarki tioeterowej i tiofenowej jest wyznaczona z precyzją równą lub większą ± 0,028 %. Metoda pomiaru siarki tioeterowej tiofenowej w węglach brunatnych jest przydatnym narzędziem analitycznym badań jakościowych węgli brunatnych. Dodatkowym atutem jest prosty pomiar siarki tioeterowej i tiofenowej, jak i brak konieczności stosowania drogiej aparatury pomiarowej.

EN

Brown coal is more and more used for various processes, including the widely promoted and developed clean coal technologies. The knowledge of organic sulfur forms in brown coals is very important due to the necessity of using different desulfurization methods of brown coal thermal conversion products in various technological processes. The amount thioether thiophene sulfur in brown coal influences the contamination of the process product and can slow down or act as an inhibitor of conversion reaction of brown coal into an energy product. Organic sulfur forms can work as an inhibitor of the brown coal conversion to energy product. The aim of this study was to develop a method of iodometric measurement of thioether and thiophene sulfur with the use of a semi-automatic analyzer. The results of the studies under consideration indicate to the applicability of developed measurement method to for studies of brown coals with a broad range of organic sulfur (Sdo in the range 0,09 % to 1,40 %), in which the content of thioether and thiophene sulfur is determined with precision equal to or greater than ± 0,028 %. The method of measurement of thioether and thiophene sulfur in brown coals is a useful analytical tool in brown coal quality research. An additional advantage is simple measurement of thioether and thiophene sulfur as well as the lack of necessity to use the expensive measurement equipment.

5

System monitorowania i kontrolowania jakości paliw stałych wprowadzanych do obrotu handlowego z przeznaczeniem do instalacji spalania o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW oraz dla gospodarstw domowych

80%

Róg L. , Dusza W. , Guzy-Pec J.

|

2018

|

tom nr 12

20--25

PL

Obecna sytuacja na rynku paliwowym wymaga wprowadzenia nowych uregulowań prawnych, służących ograniczeniu emisji zanieczyszczeń oraz gazów cieplarnianych do powietrza a przez to ograniczeniu niskiej emisji. Została wprowadzona w życie Ustawa o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw z dnia 25 sierpnia 2006 (DZ.U. 2006 Nr 169 poz.1200) opracowana na podstawie Dz. U. z 2018 r. poz. 427, 650, 1654 oraz 1669. Objęła ona również monitorowanie i kontrolę jakości paliw stałych. Wprowadzone zostały w życie również trzy rozporządzenia Ministra Energii, precyzujące wymagania jakościowe dla paliw stałych, zasady pobierania próbek oraz metody wykonywania badań. Ponadto na potrzeby systemu monitorowania i kontrolowania jakości paliw stałych wprowadzony został w życie, odrębnym rozporządzeniem Ministra Energii, wzór świadectwa jakości dla paliwa stałego wprowadzanego do obrotu. Rozporządzenie w sprawie wymagań jakościowych porządkuje sprawę dopuszczalnych na rynku sortymentów oraz ich jakości. Wprowadza 9 różnych sortymentów paliw stałych i określa dla nich wartości parametrów granicznych. Ponadto podaje dopuszczalne odchylenia wartości parametrów jakościowych paliw stałych.

EN

The current situation on the fuel market requires the introduction of new legal regulations to reduce emissions of pollutants and greenhouse gases into the air, and thus to reduce low emissions. The Act on the monitoring system and controlling the quality of fuels from August 25, 2006 (Journal of Laws 2006 No. 169, item 1200) developed on the basis of Dz. U. of 2018, item 427, 650, 1654 and 1669, has been implemented. It also included monitoring and quality control of solid fuels. Three ordinances of the Minister of Energy were also implemented, specifying the quality requirements for solid fuels, the rules for sampling and the methods of performing inspections. In addition, for the purposes of the system for monitoring and controlling the quality of solid fuels, the model of quality certificate for solid fuel placed on the market was implemented, by a separate regulation of the Minister of Energy. The Regulation on quality requirements organizes the matter of acceptable assortments on the market and their quality. Introduces 9 different assortments of solid fuels and sets limit parameters values for them. In addition, it provides acceptable deviations of quality parameters values of solid fuels.

6

Wpływ składu chemicznego popiołu na stężenie izotopów promieniotwórczych w węglu

80%

Róg L. , Michalik B. , Wysocka M.

|

tom T. 65, nr 1-2

37-45

PL

Węgiel kamienny, jak każdy surowiec mineralny, charakteryzuje się pewną zawartością naturalnych izotopów promieniotwórczych. Ich stężenie zależy miedzy innymi od ilości i rodzaju zanieczyszczeń mineralnych zawartych w węglu oraz od budowy chemicznej węgla. Badania wykonano w ramach projektu badawczego własnego nr N520 07431/3723, prowadzonego w Głównym Instytucie Górnictwa. Badano osiem próbek miałów surowych, pobranych z kopalń węgla kamiennego Górnośląskiego Zagłębia Węglowego, wykazujących typy od 31 do 34 oraz wydzielone z nich frakcje gęstościowe, w cieczach ciężkich: od 1,30 g/cm[^3] do 2,00 g/cm[^3]. Z każdej próbki otrzymano w ten sposób osiem węgli, różnych pod względem: budowy petrograficznej, właściwości fizykochemicznych oraz zawartości popiołu. W miarę wzrostu gęstości frakcji rośnie regularnie zawartość popiołu oraz stężenie izotopu [^40]K w popiołach z frakcji, maleje natomiast stężenie izotopów [^226]Ra i [^228]Ra. W popiołach z najcięższych frakcji nastąpiło, w stosunku do węgla wyjściowego, zwiększenie ilości SiO2 i K2O, a w popiołach z frakcji najlżejszych nastąpiło skumulowanie pozostałych składników tlenkowych. W miarę wzrostu gęstości frakcji rośnie zawartość rubidu (Rb) i maleje średnia zawartość pozostałych pierwiastków śladowych. Stężenie izotopu [^226]Ra rośnie w miarę wzrostu Fe[2]O[3] i strontu (Sr) w popiele. Do składników popiołu wpływających na stężenie izotopu [^228]Ra w popiele z frakcji, zaliczyć można jedynie SiO2 i Al[2]O[3], przy czym przy wzroście ilości Al[2]O[3] stężenie [^228]Ra rośnie, a pojawienie się większej ilości SiO[2] powoduje obniżenie zawartości [^228]Ra. Z wszystkich składników popiołu, analizowanych pod kątem wpływu na stężenie izotopu [^40]K, najwyraźniejszy wpływ ma rubid (Rb).

EN

Hard coal, as each mineral raw material, is characterised by some natural radioactive isotopes content. Their concentration depends, among others, on quantity and kind of mineral impurities contained in coal as well as on the chemical constitution of coal. Research has been carried out within the research project No N520 07431/3723, in the Main Mining Institute. In the research works eight samples of raw smalls have been used. They have been collected from hard coal mines of GZW (Upper Silesian Coal basin) and belong to the coals of 31 to 34 types. Dense fractions have been separated in dense media from 1.3 g/cm[^3] to 2.0 g/cm[^3]. In this way from each sample obtained eight coals of different petrographic constitution physico-chemical properties as well as ash content. Along with fraction density increase grows regularly ash content as well as concentration of isotope [^40]K in the ash from the fractions, however concentration of isotopes [^226]Ra and [^228]Ra drops. Increase of SiO[2] and K[2]O occurred in ash from the heaviest fractions, and in ashes from the lightest fraction accumulation of remaining oxide components. As fraction density increases content of rubidium (Rb) grows and average content of remaining trace elements decreases. Concentration of isotope [^226]Ra increases as Fe[2]O[3] and strontium (Sr) increase in ash. Only ash components SiO[2] and AL[2]O[3] influence on concentration of isotope [^228]Ra in the fraction ash. As quantity of Al[2]O[3] increases concentration of [^228]Ra increases, and occurrence of bigger quantity of SiO[2] causes decrease of [^228]Ra content. The most distinct influence on isotope [^40]K concentration has rubidium (Rb) among all the analyzed ash components.

7

Technologiczny pomiar zawartości popiołu w węglu surowym – popiołomierz RODOS-EX

71%

Róg L. , Kozłowski A. , Kryca M. , Michalik B. , Smyła J.

|

tom T. 71, nr 12

67--75

PL

Z wydobyciem, przeróbką i spalaniem węgla wiąże się powstawanie dużych ilości odpadów stałych, które można zagospodarować na wiele różnych sposobów, pod warunkiem, że spełniają stosowne normy. Rozwój czystych technologii węglowych, poza spektakularnymi działaniami w zakresie CCS (sekwestracja CO2) związany jest również z podejmowaniem działań na etapie przeróbki i wzbogacania węgla. W procesach tych bieżąca kontrola zawartości popiołu w węglu jest działaniem koniecznym, wspomagającym proces produkcji węgla o wysokiej jakości oraz pozwala na skuteczne planowanie gospodarki odpadami. Klasyczne laboratoryjne badania zawartości popiołu są czasochłonne i pracochłonne. Ponadto mają charakter losowy wynikający z konieczności pobrania próbki do badań. Chociaż dokładność analizy próbki jest wyższa od dokładności urządzeń technologicznych, metody klasyczne powinny być wspomagane metodami technologicznymi. Informacja o zawartości popiołu, uzyskana na wczesnym etapie procesu wydobycia, może być wykorzystana jako sygnał sprzężenia zwrotnego dla kombajnisty lub umożliwić wstępną segregację urobku, minimalizując koszty transportu kamienia na powierzchnię. Przedstawione w artykule urządzenie – popiołomierz RODOS-EX – umożliwia ciągły pomiar zawartości popiołu w węglu surowym, jeszcze przed przetransportowaniem go na powierzchnię. Urządzenie dostarcza informacji pozwalających na odpowiednie zorganizowanie procesu wzbogacania. Autorzy omówili różnice w budowie popiołomierza przeznaczonego do zabudowy w podziemiach kopalń względem typowych rozwiązań stosowanych w zakładach przeróbczych. Różnice wynikające z konieczności uwzględnienia znacznie trudniejszych wymagań środowiskowych, takich jak duża wilgotność, wysoka temperatura otoczenia, zagrożenie wybuchem metanu i pyłu węglowego czy zagrożenia mechaniczne, znalazły swoje odzwierciedlenie w budowie i parametrach funkcjonalnych urządzenia. Jednym z istotnych problemów związanych z pomiarami zawartości popiołu w węglu surowym jest wpływ zmian składu chemicznego na niepewność wskazań popiołomierza. Zastosowana w urządzeniu metoda pomiarowa bazująca na pomiarze naturalnego promieniowania gamma jest stosunkowo mało wrażliwa na zmiany składu chemicznego urobku.

EN

Mining, coal processing and coal combustion entail production of large quantities of solid waste that can be used in a number of different ways, provided that they meet the relevant standards. The development of clean coal technologies, apart from spectacular actions in the field of CCS (Carbon Capture and Storage), is also related to taking actions connected with coal processing and enrichment. In these processes the on-line control of ash content is a necessary action, that supports the process of production of high quality coal and allows for effective planning of waste management. Classical laboratory test of ash content is time consuming and laborious. Furthermore, that method has a random character due to the necessity of sampling. Although accuracy is much higher than the accuracy of any other technological devices, classical method should be supported by technological methods. Information on ash content acquired at the early stage of the extraction process can be used as a feedback signal for the cutting loaderman operator or may allow for the initial segregation of the output reducing the cost of its transport to the surface. In this paper the presented device – RODOS-EX ash-meter – allows for on-line measurement of ash-content in raw coal, before transporting it to the surface. The device provides information which allows to properly organize the coal enrichment process. The authors discussed differences between the construction of the ash meter intended for the use in underground coal mines and the ash meter designed to be used in coal processing plants. Strict environmental requirements, such as high humidity, high ambient temperature, methane and coal dust explosion hazard or mechanical threats were considered in the construction and functional parameters of the device. One of the significant problems, related to the measurement of ash content of raw coal, is the impact of changes in the chemical composition on the uncertainty in ash meter indications. The measurement method used in the device is based on the measurement of natural gamma radiation, and is relatively insensitive to changes in the chemical composition of the output.

8

Pierwiastki śladowe w procesie mikrobiologicznego odsiarczania węgla kamiennego z kopalni "Janina"

71%

Lewińska-Preis L. , Biedroń J. , Galimska-Stypa R. , Grzybek J. , Róg L.

|

tom T. 55, nr 3

25-29

PL

Badano zmiany zawartości popiołu, siarki, chromu, cynku, galu, kadmu, kobaltu, litu, manganu, miedzi, molibdenu, niklu, ołowiu i wanadu w węglu, który poddano procesowi mikrobiologicznego odsiarczania. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, że przy obniżeniu zawartości siarki całkowitej o 44%. zawartość oznaczanych pierwiastków śladowych obniżyła się w granicach od 36% (Ga) do 93% (Be) w odniesieniu do ich początkowej zwartości w próbce surowej. Obniżenie zawartości mikroskładników w węglu następuje także częściowo w procesie ekstrakcji chemicznej bez udziału bakterii, z czego wynika, że redukcja stężeń pierwiastków śladowych w węglu w procesie jego mikrobiologicznego odsiarczania jest następstwem ekstrakcji chemicznej w obecności bakterii.

EN

The changes of ash, sulfur, berylium, chromium, zinc, copper,nickiel, lead and vanadium contents in the coal, which has been microbiologically desulfurized, have been examined. As a result of carried out analyses it has been stated that at decreasing of the total sulfur content by 44% contents of the determined trace elements decreased in the range from 36% (Ga) up to 93% (Be) as related totheir initial contents in the raw sample. Decreaseof the coal microelemenys content occurs also partially in the chemical extraction process without contribution of bacteries what means that trace elements contents reduction in the coal at microbioligical desul-furizing is a result of chemical extraction in the presence of bacteries.