Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) w Polsce emitowane są do atmosfery przede wszystkim z sektora komunalnego, transportu oraz przemysłu i energetyki. WWA znajdujące się w powietrzu atmosferycznym są przenoszone na dalekie odległości, a ich zawartość na danym obszarze zależy przede wszystkim od rozmiaru emisji i warunków meteorologicznych. W pracy dokonano oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza pyłem i związanymi z nim WWA na obszarze pozamiejskim w regionie Polski północno-wschodniej (Puszcza Borecka). Analizie poddano wpływ warunków meteorologicznych na obserwowane ilości WWA w powietrzu atmosferycznym w latach 2008–2012, w ujęciu rocznym i sezonowym. Statystycznie istotne wyniki korelacji zawartości WWA w powietrzu z parametrami meteorologicznymi uzyskano w przypadku temperatury, natężenia całkowitego promieniowania słonecznego oraz usłonecznienia i parowania. Stwierdzono, że w ciepłym półroczu większy wpływ na zawartość WWA w powietrzu miała temperatura i wysokość opadów, zaś w chłodnym – natężenie promieniowania, usłonecznienie i parowanie.
EN
In Poland, polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) are emitted into the atmosphere mainly from the non-industrial fossil fuel combustion and energy production sector, transport and industry. PAHs in ambient air are transported over long distances and their concentration in a given area depends primarily on the emission size and local meteorological conditions. Our study assessed the level of air pollution with particle-associated PAHs in rural area in North-Eastern Poland (Puszcza Borecka). Impact of weather conditions on PAH concentrations in ambient air in the period from 2008 to 2012 was analyzed on annual and seasonal basis. Statistically significant correlation results between PAH concentrations and meteorological parameters were achieved for temperature, total solar radiation intensity, sunshine duration and evaporation. It was established that the temperature and precipitation level had stronger influence on PAH air content in the warm half year, while radiation intensity, sunshine duration and evaporation – in the cool half-year period.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Emisja związków węgla (w postaci sadzy) do atmosfery ma istotny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Zanieczyszczenie powietrza produktami spalania, mającymi unikatową kombinację właściwości fizycznych i chemicznych, jest istotnym składnikiem bardzo drobnego pyłu zawieszonego, który jest emitowany z różnego rodzaju źródeł związanych z procesami spalania. Związki węgla w aerozolu oraz zdeponowane w podłożu znajdują się na całym obszarze Ziemi. Odgrywają one ważną rolę w procesach intensyfikujących zmiany klimatu oraz mogą powodować negatywne skutki dla zdrowia w wyniku krótko- i długookresowego narażenia. Przytoczono spotykane w literaturze definicje różnych postaci węgla w powietrzu atmosferycznym i metody badań ich zawartości.
EN
A review, with 125 refs., of issues of air pollution with soot and methods of its monitoring. The effects of polluted air breathing on the human health was also discussed.
The paper presents the results of research on Carabidae of a mixed forest site and an oak-hornbeam forest site carried out between 2004 and 2011 within the Integrated Natural Environment Monitoring Base Station in Puszcza Borecka. Carabidae were captured into glycol-filled Barber pitfall traps between May and September every year in five one-month catch cycles. The aim of the study was to characterise assemblage structures of Carabidae in these two habitats with regard to selected abiotic environmental factors. A total of 13,227 individuals of Carabidae representing 31 species were captured. The total yield in the mixed forest was 8,023 individuals of 25 species, compared to 5,204 individuals of 26 species in the oak-hornbeam forest. Both habitats supported species associated with forest, open and forested areas, and open areas. The species represented all zoogeographical elements found in Poland. However, their proportions differed between the two habitats. There was also a difference in the pattern of activity, with peak activity of the mixed forest assemblage seen in August and in the oak-hornbeam forest, in July. Species diversity, measured with the Shannon-Wiener index (H’), and evenness, measured with the Pielou index (J’), were H’ = 1.8981, J’ = 0.5897 for the mixed mesic forest assemblage and H’ = 2.1328, J’ = 0.6546 for the oak-hornbeam forest site. Catch results were analysed with regard to such factors as air temperature, ground temperature, precipitation, relative air humidity, and air levels of SO2 and NO2. There was a statistically significant positive correlation between the Carabidae catch yield and air temperature at 2 metres in both habitats: for the mixed forest, r = 0.4, df = 38, p = 0.01; for the oak-hornbeam forest, r = 0.35, df = 38, p = 0.02; and between catch yield and ground temperature at a depth of 0.05 m: for the mixed forest, r = 0.49, df = 38, p = 0.001; for the oak-hornbeam forest, r = 0.42, df = 38, p = 0.007. Correlations between catch yield and the remaining factors were less marked and reached statistical significance only in three cases.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań nad Carabidae lasu mieszanego oraz grądu prowadzonych w latach 2004–2011 w obrębie Stacji Bazowej ZMŚP w Puszczy Boreckiej. Celem pracy była charakterystyka struktur zgrupowań Carabidae funkcjonujących w wymienionych środowiskach na tle wybranych abiotycznych czynników środowiska. Podczas badań odłowiono łącznie 13227 osobników Carabidae należących do 31 gatunków.W lesie mieszanym odłowiono łącznie 8023 osobniki należące do 25 gatunków, w grądzie 5204 osobniki należące do 26 gatunków. Różnorodność gatunkowa mierzona wskaźnikiem Shannona-Wienera (H’) oraz równomierność mierzona wskaźnikiem Pielou (J’) wyniosły w przypadku lasu mieszanego H’ = 1,8981; J’ = 0,5897 a dla grądu odpowiednio H’ = 2,1328; J’ = 0,6546. Wyniki odłowów analizowano na tle takich czynników, jak temperatura powietrza, gruntu, opady atmosferyczne, wilgotność względna powietrza, zawartość w powietrzu SO2, NO2. Stwierdzono istotną statystycznie, dodatnią korelację między liczebnością odłowów Carabidae a temperaturą powietrza na wysokości 2 m w obydwu badanych środowiskach: las mieszany – r = 0,4, df = 38, p = 0,01, grąd – r = 0,35, df = 38, p = 0,02; jak również między liczebnością odłowów biegaczowatych a temperaturą gruntu na głębokości 0,05 m, odpowiednio: dla lasu mieszanego – r = 0,49, df = 38, p = 0,001 oraz grądu – r = 0,42, df = 38, p = 0,007. Zależności między liczebnością odłowów, a wartością pozostałych czynników były słabo wyrażone, tylko w trzech przypadkach istotne statystycznie.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.