Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 35

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
Glebowa materia organiczna powstaje z resztek roślinnych i zwierzęcych, dostających się do gleby. Jest najważniejszym składnikiem gleb, decydującym o produktywności, aktywności biologicznej i środowiskowej funkcji gleb. Zasoby materii organicznej maleją z upływem czasu, a główną przyczyną jest intensywny rozwój rolnictwa.
EN
Soil organic matter is produced from plant and animal remnants left in the soil. It is the most important soil component that determines soil productivity, biological activity, and environmental function. Organic matter resources decrease in time, mainly due to the intensive agricultural development.
PL
Zawartość materii organicznej w glebach warunkują głównie: klimat, skała macierzysta oraz sposób użytkowania gleby, czyli pokrywa roślinna oraz działalność rolnicza człowieka. Najwięcej materii organicznej zgro- madzone jest w glebach organicznych – torfowych. Wystarczy jednak przesuszenie tych gleb, aby bogate zasoby materii organicznej uległy mi- neralizacji. Najbardziej narażone na utratę materii organicznej są grunty orne, na których należy stosować zabiegi przeciwdziałające jej stratom.
EN
The content of the organic matter in the soil depends mainly on the climate, bed rock, and the method of soil utilization, i.e. vegetative cover and human agricultural activity. Organic soils are most abundant in organic matter. However, drying these soils is enough to mineralize deposits of the organic matter. Arable land is the most susceptible to drying and measures to protect the loss of organic matter should be applied here.
EN
In order to estimate sorption properties of gypsic rendzinas from the Niecka Nidziańska area as well as compare a composition of exchangeable cations in arable and turf soils 24 profiles have been investigated which represented following subtypes: initial, proper, chernozemic and brown ones, and derived from 3 types of miocene gypsum: selenite, shaly and compact gypsum. On the basis of the investigations it has been found that sorption properties of gypsic rendzinas were formed under influence of lithological factor and depend on the activity of the parent rock which is expressed by a content of the active calcium in the rock. Humous horizons of the arable soils characterised of a slightly lower complex exchange capacity and a higher contribution of potassium and magnesium in the composition of exchangeable ions in comparison with analogous horizons of the turf soils. A content of exchangeable cations permitted to count investigated soils among the soils with saturated complex of exchangeable cations. In their complex dominated calcium and the contribution of acid cations was small.
EN
In the paper 24 profiles of gypsic rendzinas from the Niecka Nidziariska area were investi­gated. They derived from 3 types of gypsum: selenite, shaly and compact gypsum and represented arable and turf soils. The aim of the paper was to estimate selected physico-chemical and chemical properties of gypsic rendzinas from the point of view of their agricultural quality and with a special reference to their abundance in available forms of potassium, phosphorus and magnesium. It was estimated that investigated soils characterize high contents of available potassium, medium of available phosphorus and low of available magnesium. These soils belong to IIIa-V soil quality classes yet on account of available phosphorus and potassium contents they are not inferior to the best soils in Poland.
PL
Badaniami objęto 24 profile rędzin gipsowych pochodzących z rejonu Niecki Nidziańskiej. Reprezentują one wszystkie występujące na tym terenie pod typy rędzin: inicjalne, właściwe, brunatne i czarnoziemne, Badane gleby wytworzone zostały z trzech odmian gipsów, selenitowego, zbitego i łupkowego i reprezentują gleby zadarnione i użytki orne. Celem pracy było omówienie wybranych właściwości fizykochemicznych i chemicznych rędzin gipsowych pod kątem ich wartości rolniczej, ze szczególnym uwzględnieniem zasobności tych gleb w przyswajalny fosfor, potas i magnez. Oznaczone przyswajalne formy potasu, fosforu i magnezu, zostały przedstawione w postaci zakresów i wartości średnich dla poziomów próchnicznych i przejściowych do skal macierzystych gleb ornych i zadarnionych (tab. 1, ryc. 1) oraz dla poziomów skał macierzystych badanych gleb wytworzonych z różnych odmian skał gipsowych (tab. 2, ryc. 2). Dokonano również oceny zasobności badanych gleb w przyswajalny P, K i Mg i zobrazowano procentowy udział gleb w różnym stopniu zasobnych w te składniki (ryc. 3, 4, 5). Stwierdzono, że badane gleby charakteryzują się wysoką zasobnością w przyswajalny potas, średnią w przyswajalny fosfor i niską zasobnością w przyswajalny magnez, przy czym poziomy próchniczne gleb ornych odznaczają się wyższą zawartością potasu i fosforu przyswajalnego w porównaniu do analogicznych poziomów gleb zadarnionych. Zawartości przyswajalnych form potasu, fosforu i magnezu uzależnione są od odmiany skały macierzystej. Wyższe zawartości przyswajalnego fosforu i potasu w poziomach C gleb wytworzonych z gipsu łupkowego i zbitego były związane z większymi domieszkami materiału akcesorycznego (głównie minerałów ilastych o dużym udziale illitu i montmorylonitu) w tych odmianach gipsu niż w selenicie (Kwiatkowski 1972). Pomimo, że gleby te należą do klas bonitacyjnych IIIa-V to ze względu na zawartość form przyswajalnych potasu i fosforu nie ustępują najlepszym glebom w Polsce.
EN
The disturbance of the ecological balance of soils in the Tarnobrzeg Sulphur Basin was caused by the high amount of sulphur in the soil and as a result a strong acid soil reaction. The object of the studies was to estimate the effect of plants exploiting and processing sulphur, heavily developed transport as well as other plants in the vicinity on heavy metals enrichment of soils of sulphur mine "Grzybów". The results of the studies did not show the negative impact of the sulphur industry on the increase of the heavy metal content in soil environment.
PL
Naruszenie równowagi ekologicznej gleb w Tarnobrzeskim Zagłębiu Siarkowym wywołane było silnym ich zasiarczeniem, którego skutkiem było silne zakwaszenie gleb tego terenu. Celem badań było określenie wpływu zakładów eksploatujących i przerabiających siarkę, silnie rozwiniętego transportu oraz innych występujących w sąsiedztwie zakładów przemysłowych na wzbogacenie w metale ciężkie gleb kopalni "Grzybów". Wyniki przeprowadzonych badań nie wykazały ujemnego oddziaływania przemysłu siarkowego na zwiększenie zawartości metali ciężkich w środowisku glebowym.
EN
The processes of soil degradation present a serious threat to ecosystem sustainability. The objectives of the work were: to estimate differences in microstructures of loess soils of agro-, meadow and deciduous forest ecosystems, and to evaluate the extent to which image analysis could be applied to measure changes in this property. The arable soil was characterized by a lower value of macroporosity and the image area occupied by organic matter aggregates while meadow soil with a high amount of organic matter and neutral soil reaction presented the highest share of large excrements attributed to earthworms. Results of this work confirm opinions that deep tillage compaction can reduce the biomass and diversity of most soil organisms while hay crops improves soil fertility and helps maintaining biodiversity. The image analysis protocols developed to quantify the soil features mostly affected by the way of soil use, resulted effectively in bringing out differences between those properties in analyzed soils.
PL
Procesy degradacji stanowią duże zagrożenie dla stabilności ekosystemów. Celami pracy było: ustalenie różnic w mikrostrukturze gleb lessowych ekosystemów uprawnych, łąkowych i lasów liściastych oraz określenie w jakim stopniu analiza obrazu może być stosowana do określania zmian tej właoeciwości. Gleba orna charakteryzowała się najniższą mikroporowatością i powierzchnią obrazu zajmowaną przez agregaty materii organicznej pochodzenia zwierzęcego, podczas gdy w glebie łąki, w której oznaczono dużą zawartość materii organicznej i obojętny odczyn, występował również największy udział dużych ekskrementów przypisywanych dżdżownicom. Rezultaty tej pracy potwierdzają opinie, że orka powodująca kompakcję gleby może redukować biomasę i różnorodność organizmów glebowych, podczas gdy użytkowanie łąkowe pomaga w utrzymaniu bioróżnorodności. Metody analizy obrazu stosowane do określania jakości właściwości gleb, modyfikowanych głównie poprzez sposób użytkowania okazały się skuteczne dla określenia różnic w tych właściwościach między analizowanymi glebami.
|
2004
|
tom 501
79-85
PL
Badaniami objęto poziomy powierzchniowe i podpowierzchniowe gleb położonych w odległości około 4 km w kierunku północno-zachodnim od Zakładów Górniczo-Hutniczych „Bolesław” w Bukownie koło Olkusza. Próby gleb zostały pobrane z miejsc najdawniejszego, ręcznego wydobycia rud cynku i ołowiu, „starych hałd” skały płonnej i odpadów cynkowo-ołowiowych, „młodych hałd" utworzonych z materiałów poflotacyjnych oraz z terenu nie zmienionego w wyniku działalności wydobywczej. W pracy określono aktywność dehydrogenaz w glebach silnie zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Ze względu na oznaczone w nich zawartości metali ciężkich zostały one zakwalifikowane do gleb silnie i bardzo silnie zanieczyszczonych kadmem, ołowiem i cynkiem. W glebach „starych hałd”, warpii i glebach naturalnych badanego regionu mimo tak silnego zanieczyszczenia metalami ciężkimi, oznaczony wysoki poziom aktywności dehydrogenaz był wynikiem dużej zawartości substancji organicznej i obojętnego odczynu, które sprzyjały uwstecznianiu tych metali i przeprowadzaniu ich w formy biologicznie 1 nieaktywne. Zahamowanie aktywności biologicznej zaznaczyło się tylko w glebach powstałych na zrekultywowanych „młodych hałdach”, na których nie nastąpiła i jeszcze odbudowa życia biologicznego.
EN
The study dealt with the surface and subsurface horizons of soils located at a distance of about 4 km NW from Mining and Metallurgy Works „Bolesław” at Bukowno near Olkusz. Soil samples were taken from sites of the oldest, manual zinc and lead ores mining - so called „warpie”, „old dumps” of waste rocks and zinc-lead wastes, „young dumps” formed from post-flotation material and from the area unchanged by mining activity. In the work dehydrogenase activity in soils strongly contaminated by heavy metals was estimated. On the basis of examined contents of heavy metals they were aligned to soils heavily and very heavily contaminated by cadmium, lead and zinc. In spite of such strong pollution with heavy metals, in soils of „old dumps”, „warpie” and natural soils on studied area a high level of dehydrogenase activity was determined, that was the effect of a high content of organic matter and neutral reaction, which favoured the retrogradation of heavy metals and formation of their biologically inactive forms. The inhibition of biological activity was pronounced only in soils formed on reclaimed „young dumps” where the restoration of biological life has not yet occurred.
EN
Vegetable cultivation is an example of intensive agricultural production. It is contributing to changes of physico-chemical properties and the biological productivity of the soil. The aim of our examinations was to determine the influence of vegetable cultivation and the intensive fertilizing and soil nurturing associated with it on selected soil physico-chemical properties and the activity of urease and invertase. Findings of conducted examinations indicated the very diversified but always inhibited influence of intensive cultivation of the examined soils on the activity of urease and invertase. Invertase and urease activities strongly positively depended above all on the content of organic substance. Urease activity was the lowest in the soil under foil tunnels, and invertase activity in soils, on which they were growing vegetables in ground, after dismantling foil tunnels.
EN
It was tested the usefulness of Betula pendula, Prunus cerasus L.‘Tabel Ž Edabriz’, Prunus domestica ‘Dabrowicka purple plum’ and Taxus baccata clones in removal of metallic elements from post flotation tailings contaminated with cadmium, lead and zinc. Obtained results indicated a certain potential in that respect of plants belonging to the genus Prunus, therefore it is recommended to monitor carefully the orchard farms located within impact of metalliferous dusts containing heavy metals. Examined clone of B. pendula expressed the ability to take up and accumulate relatively high amounts of Cd, Pb and Zn in roots with their further transfer to aboveground organs. Tested genotype of Taxus baccata proved to be inappropriate for this purpose. It can be only considered efficient to stabilize spoil shelves and slopes in order to prevent wind and water erosion.
PL
Testowano przydatność klonów Betula pendula, Prunus cerasus L.'Tabel Ž Edabriz', Prunus domestica 'Węgierka Dąbrowicka', i Taxus baccata do usuwania metali ciężkich z materiałów odpadowych zanieczyszczonych kadmem, ołowiem i cynkiem. Uzyskane wyniki wskazują na pewien potencjał roślin z rodzaju Prunus w tym zakresie. Z tego względu należy prowadzić monitoring upraw sadowniczych zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania metalonośnych pyłów zawierających metale ciężkie. Wykorzystany w badaniach klon brzozy wykazał zdolność pobierania i akumulowania względnie dużych ilości Cd, Pb i Zn w korzeniach i ich przemieszczania do pędów. Testowany klon Taxus baccata okazał się nieprzydatny do usuwania tych pierwiastków z odpadów poflotacyjnych i może być jedynie wykorzystany do stabilizacji półek i zboczy w celu zapobieżenia erozji eolicznej i wodnej.
PL
W pracy podjęto próbę oceny możliwości utworzenia pokrywy roślinnej na odpadach poflotacyjnych przy użyciu gatunków flory galmanowej miejscowego pochodzenia o utrwalonych przystosowaniach do nadmiaru metali ciężkich w podłożu. Osadnik poflotacyjny jest szczególnie trudny do rekultywacji biologicznej ze względu na niesprzyjające warunki wodno-powietrzne dla wzrostu roślin, spowolnioną akumulację substancji organicznej i bardzo silne zanieczyszczenie cynkiem, ołowiem i kadmem. Biorąc pod uwagę aktualną tendencję do zachowania bioróżnorodności zdegradowanych terenów pogórniczych, na półkę osadnika wysadzano rośliny uzyskane z nasion w warunkach szklarniowych. Próby nasion pobrano z lokalnych populacji Silene vulgaris i Armeria maritima ssp. halleri. Produkcja szklarniowa okazała się skuteczną metodą uzyskania materiału roślinnego w celu przyrodniczej rekultywacji toksycznych podłoży bezglebowych. Na podstawie doświadczenia polowego stwierdzono, że obydwa lokalnie występujące gatunki metalofitów są przydatne do zasiedlania odpadów poflotacyjnych.
EN
An attempt was made to estimate the possibilities of plant cover creation on the post-flotation settling pond, using site-adapted species of calamine flora, characterized by preserved adaptations to overabundance of heavy metals in the substrate. Settling pond disposed after zinc and lead ore flotation is especially difficult to reclaim biologically, because of unsuitable water-air regime for plant growth, hampered organic matter accumulation and very strong pollution with zinc, lead and cadmium. Plants, obtained in the greenhouse conditions, from seeds taken from local populations of Silene vulgaris and Armeria maritima ssp. halleri were planted on the settling pond shelf, considering present biodiversity conservation efforts of degraded post-mining areas. Greenhouse production was proved to be an efficient method of propagating plant material in order to carry out ecological reclamation of soil-free toxic substrate. On the basis of the field experiment it was ascertained that both locally existing metallophyte species can be successfully introduced on post-flotation wastes.
PL
Badania wykonano w latach 1997-1999 na piasku gliniastym mocnym pokrytym mieszanką trawiasto-koniczynową. Na uzyskanych zgładach jednostronnych z próbek gleby pobranych w dwóch warstwach 0-8 i 10-18 cm wykonano oznaczenia różnych frakcji porów i wyznaczono ich współczynnik kształtu wykorzystując program do komputerowej analizy obrazu. Uzyskane wyniki pozwalają stwierdzić, iż różna intensywność przejazdów kół ciągnika nie powoduje statystycznie istotnych zmian w zakresie porowatości gleby oraz nie wpływa na kształt porów glebowych.
EN
This paper presents results of the researches carried out in 1997-1999 in Mydlniki on loamy sand. The aim of this study was to show the influence of multiple passes of tractors on soil structure under grassland. Soil samples from two layers, 0-8 and 10-18 cm, were collected in autumn 1999. Pores were divided into 8 fractions. Area and pore shape index (circularity) were calculated for these fractions using software for image analysis. The results shows that number of passes and depth are not significant factors. There were no differences between control and compacted plots as well. The reason for this shortage of significant differences is self-compaction and also numerous root pores and zoogenic pores made by earthworms, ants, beetle larvae etc. We can notice the bigger pores are the shape index increase. A numerous big pores, especially in upper layer of soil, are long with horizontal direction.
PL
Badania nad zawartością cynku, ołowiu i kadmu w różnych podtypach rędzin gipsowych Niecki Nidziańskiej przeprowadzono na materiale glebowym pobranym z 10 profilów glebowych. Zawartość badanych metali ciężkich w skałach macierzystych (gipsowych) jest zróżnicowana. W okruchach selenitu oznaczono niższe ich zawartości aniżeli w okruchach gipsu zbitego i łupkowego, co związane jest z wyższą zawartością krzemionki i iłu w tych odmianach gipsu. Oznaczona zawartość metali ciężkich mieści się w granicach (ustalonych przez IUNG) dla gleb niezanieczyszczonych tymi metalami, jednak wysokie wartości współczynników akumulacji (WA) świadczą o nagromadzeniu Zn, Pb i Cd w górnych poziomach badanych gleb, co można tłumaczyć zarówno biogeochemiczną akumulacją tych metali związaną z wysoką zawartością próchnicy, jak i antropogenicznym zanieczyszczeniem środowiska przyrodniczego w rejonie Niecki Nidziańskiej.
EN
The studies on zinc, lead, and cadmium contents in different subtypes of gypsic rendzinas from Niecka Nidziańska were carried out on soil material taken from 10 profiles. The content of investigated heavy metals in parent rocks (gypsic) is differentiated. In selenite fragments the contents of Zn, Pb and Cd were lower than in compact gypsum and shaly gypsum fragments, what is related to higher content of silica and clay in these forms of gypsum. The contents of heavy metals were within the limits (determined by IUNG) for soils unpolluted with heavy metals, high values of accumulation coefficients (WA) proved the Zn, Pb and Cd accumulation in upper horizons of investigated soils. That fact may be explained by biogeochemical accumulation of these metals being linked to a high humus content as well as the anthropogenic pollution of natural environment in the area of Niecka Nidziańska.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.