Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 39

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
Aby umożliwić wielonożnym robotom kroczącym efektywne chodzenie po nierównym terenie, niezbędne jest wykrywanie kontaktu pomiędzy końcowką nogi, a podłożem. Jest to konieczne, aby określić chwilę kiedy należy zakończyć fazę stawiania nogi. W pracy zaproponowano metodę detekcji kontaktu z podłożem na podstawie sumarycznego prądu pobieranego przez serwomechanizmy każdej z nóg robota. Zrealizowano ją w oparciu o chód 4-podporowy, 5-nożnego robota kroczącego - PentOpiliones. Powyższa metoda detekcji została pozytywnie zweryfikowana na rzeczywistym robocie.
EN
To allow the multilegged robots an efficient walking on rough terrain, it is necessary to detect the contact between the tip of the legs, and the ground. It is required to detect the end of leg-transfer phase. The paper presents a method of detecting leg-end contact with the ground based on the total current drawn by servomotors in each leg. This was realized with using of 4-supporting gait of 5-legged walking robot - PentOpiliones. This method was positively verified on a real robot.
EN
To ensure an effective walking over uneven terrain for multilegged walking robots, there is necessary to detect the contact between the leg’s tips and the ground. It is essential to determine the moment when we should end the swing phase of the leg. This paper presents a method of detecting contact with the ground based on total current drawn by the servomotors of each robot’s legs. The method was developed using a 4-legs supported gait on 5-legged walking robot – PentOpiliones. This detection method has been tested and positively verified on a real robot. Also there has been tested the limitation of above method using a gait with different robot postures and different speeds.
EN
The main idea of the research was to minimalize the mass of front seat for lightweight electric propelled vehicle. Available on the market lightweight seats adjusted for five point belts are designed mostly for sport cars where occur high accelerations and the safety requirements are very strict. For high efficient vehicle, it is not necessary to fulfill requirements for the FIA homologations and the lower strength requirements allow for mass reduction. The research is an answer for some needs in the high efficient lightweight electric vehicles area. The study is basing on the authors developed method for conducting laminates optimization. The methodology consists of hybrid algorithm that uses SIMPLEX and gradient method. Optimization has been conducted in three steps – free size optimization, ply bundle optimization and stack optimization. Three step optimization in comparison with single step optimization ensures higher optimization efficiency, better results and does not require further manual geometry changes. Altair HyperWorks software was used for the numerical analysis. The expected result it is the optimal set of laminate parameters of the composite seat including the strength and manufacturing constrains.
PL
Głównym celem badań było zminimalizowanie masy przedniego fotela kierowcy dla lekkiego pojazdu napędzanego elektrycznie. Dostępne na rynku lekkie fotele przystosowane do pasów pięciopunktowych są przeznaczone głównie do samochodów sportowych, w których ze względu na osiągane wysokie prędkości, wymagania dotyczące bezpieczeństwa są bardzo surowe. Dla miejskiego pojazdu nie jest konieczne spełnienie wymagań dotyczących homologacji FIA, stąd niższe wymagania wytrzymałościowe umożliwiają zmniejszenie masy. Gadania są odpowiedzią na niektóre potrzeby w zakresie wysokowydajnych lekkich pojazdów elektrycznych. Badanie opiera się na opracowaniu przez autora metod prowadzenia optymalizacji laminatów. Metodologia składa się z algorytmu hybrydowego, który wykorzystuje metodę SIMPLEX i gradient. Optymalizacja została przeprowadzona w trzech etapach - bezpłatna optymalizacja, optymalizacja pakietu warstw i optymalizacja stosu. Optymalizacja trzech kroków z porównaniu z jednoprocesorową optymalizacją dla lepszej efektywności optymalizacji, lepszych wyników i nie wymaga dalszej ręcznej zmiany geometrii. Do analiz numerycznych zostało zastosowane oprogramowanie Altair HyperWorks. Oczekiwanym rezultatem jest optymalny zestaw parametrów laminatu siedzenia kompozytowego, w tym wytrzymałości i ograniczeń produkcyjnych.
PL
Badania modelowe zostały wykonane w celu zaprojektowania szczelnej bariery studni drenażowych na przedpolu składowiska odpadów przemysłowych. Wykonane symulacje pokazały, że wystarczająca dla zapewnienia szczelności bariery jest budowa 8 studni drenażowych o łącznej wydajności 405 m3/d, zlokalizowanych na odcinku 700 m.
EN
This article presents practical application of numerical model of ground water flow in designing the drainage wells barrier and assessing its effectiveness in protecting groundwater in the vicinity of the industrial waste landfill. Results of numerical simulation indicate that is sufficient to perform the 8 drainage wells along the 700 m distance and total groundwater discharge 405 m3/24h.
PL
Lokalizacja ujęć wód podziemnych na tle budowy geologicznej oraz warunków hydrogeologicznych. Charakterystyka wykonanych ujęć wód podziemnych w gminie.
EN
Localities of underground water intakes as defined by geological structure and hydro-geological conditions. Characteristics of underground water intakes in a community.
EN
Hydrogen in one of the most abundant elements in the universe (both in case of mole- and mass-fraction), yet it is characterised by very good thermal and combustive properties. These properties result among others from the large thermal expansion of this element; a temperature change from 20K (liquid hydrogen) to 293K (gaseous hydrogen) causes an 846-fold increase in its initial volume (provided that a constant pressure of 1 atm. is maintained inthe system). Furthermore, hydrogen is combustible in various ranges of proportions of a hydrogen-air mixture. When compared to other fuels, such as petrol or petroleum, the range of hydrogen combustibility is several times greater. Another important asset of hydrogen is its lower combustibility limit: it is higher than in case of other fuels. This particular property makes it safer while handling even very small concentrations. An additional advantage of hydrogen is its high heating value and high heat of combustion (with respect to mass) compared to other fuels.
PL
Wodór jest jednym najliczniej występujących pierwiastków chemicznych we wszechświecie (zarówno w przypadku ułamka molowego jak i masowego). Mimo to, charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami cieplnymi i palnymi. Właściwości te wynikają m.in. z dużej rozszerzalności cieplnej tego pierwiastka; miana temperatury 20K (wodór ciekły) do 293K (wodór gazowy) skutkuje 846-krotnym wzrostem objętości początkowej (zakładając utrzymanie w układzie stałego ciśnienia wynoszącego 1 atm.). Ponadto, wodór jest palny w różnicowanych proporcjach mieszaniny wodór-powietrze. W porównaniu do innych paliw, takich jak benzyna czy ropa naftowa, zakres palności wodoru jest kilkukrotnie większy. Inną istotną zaletą wodoru jest jego dolna granica palności: jest ona wyższa niż w przypadku innych paliw. Ta konkretna własność zapewnia większy stopień bezpieczeństwa przy operowaniu nawet niewielkimi jego ilościami. Dodatkową korzystną cechą wodoru jest jego wysoka wartość opałowa i wysokie ciepło spalania (w odniesieniu do masy) w porównaniu do innych paliw.
|
|
tom R. 111, z. 6-A
321--332
EN
The aim of the essay is to evidence research on the contemporary status and practical functions of monastic gardens in the Old City of Kraków (District no. 1). The authors focused on four major gardens in the area – in the Church of the Visitation of the Blessed Virgin Mary (Carmelites), the Pauline Fathers Monastery (Skałka), the Church of St. Bernardino of Siena (the Bernardines – a branch of the Franciscan Order) and the Conversion of St. Paul Church (Congregation of the Mission). All of these have a rich historical background. The analysis was provided according to such important criteria as urban surroundings, historical and contemporary status of gardens, their connection with the original plan, the upkeep of plants and trees, the possibility of visiting etc. The emphasis was put on historical background, modern tendencies and practical use of the art of gardends.
PL
Celem artykułu jest prześledzenie współczesnej rangi i wykorzystania ogrodów klasztornych na terenie Dzielnicy I – Stare Miasto w Krakowie. Autorzy skupili się na czterech największych ogrodach – przy kościele Nawiedzenia NMP (karmelici), Na Skałce (paulini), przy kościele św. Bernarda (bernardyni) i pod wezwaniem Nawrócenia św. Pawła (Zgromadzenie Księży Misjonarzy). Każde z tych założeń posiada bogatą historię, zaś analizę przeprowadzono według tak ważnych kryteriów jak otoczenie urbanistyczne, historyczna i współczesna ranga ogrodów, ich związek z pierwotnym planem, utrzymanie roślin, możliwość zwiedzania itp. Akcent został postawiony na historyczne tło, współczesne tendencje i praktyczną użyteczność sztuki ogrodowej.
PL
Badania modelowe przeprowadzono w celu określenia lokalnego systemu krążenia wód podziemnych, składników bilansu wodnego oraz potencjalnego oddziaływania na wody podziemne w rejonie budowy wielopoziomowego parkingu podziemnego przy ul. E. Plater w Warszawie. Inwestycja została zaplanowana wzdłuż dwujezdniowej ulicy pomiędzy skrzyżowaniami z Al. Jerozolimskimi na południu i ul. Świętokrzyską na północy. W analizie krążenia wód podziemnych wykorzystano program MODFLOW w konfiguracji GMS 6.0. Po kalibracji modelu dla warunków naturalnych, według stanu z 2008 r., przeprowadzono symulację dla przewidywanych trzech wariantów lokalizacji inwestycji. Po wykonaniu obliczeń wykazano, że prace budowlane i odwodnieniowe, w istniejących warunkach hydrodynamicznych, nie będą miały wpływu na użytkowy poziom wodonośny. Przy głębszym (III) wariancie posadowienia możliwe jest przesączanie przez dno jedynie niewielkich ilości wód podziemnych.
EN
The investigations were conducted to establish a flow system, groundwater balance and potential influence within the area of underground parking which is likely to be constructed in the centre of Warsaw along the E. Plater Street between Jerozolimskie Av. and Świętokrzyska Street. TheMODFLOWpackage in configuration of the GMS. 6.0 environment was used to develop a local model of the site. After model calibration for natural conditions, the simulations were done for the projected variants of parking location and its different depths. When simulating the options with the depth of 8 m, it was obvious that there is no influence due to an equal level of pressure between the pit and the aquifer. After the simulations for the depth of 11 m, it was evidenced that the groundwater surface was changed and a seepage process from the bottom began.
10
Content available Stan rezerw wód podziemnych w zlewni Baryczy
63%
PL
Zasoby wód podziemnych w zlewni Baryczy o powierzchni 5543,3 km2 kształtują się w wysokości 88,3 m3/d/km2. Uwzględniając wydane pozwolenia wodnoprawne, są one wykorzystywane w ilości 29,46 m3/d/km2. Pobór rzeczywisty w 2011 r. stanowił 63,4% tej wartości. Uwzględniając wydane pozwolenia wodnoprawne i pobór rzeczywisty oraz wyznaczone zasoby dyspozycyjne stan rezerw wód podziemnych w zlewni oszacowano odpowiednio na 58,79 i 69,58 m3/d/km2.
EN
Groundwater resources within the Barycz catchment, covering 5543.3 km2, equal 88.3 m3/d/km2. They are used, taking into account water permits issued in the quantity of 29.46 m3/d/km2, hence actual exploitation in 2011 achieves 63.4% of this value. State of groundwater reserves was estimated at 58.79 m3/d/km2 and 69.58 m3/d/km2 taking into account exploitation on the level of water permits issued and the actual consumption and disposable resources as well.
PL
W artykule przedstawiono wyniki oraz metodykę przeprowadzonego procesu optymalizacyjnego kompozytowych elementów konstrukcyjnych latającego robota eksploracyjnego. Numeryczny proces optymalizacyjny został oparty na metodzie SIMP (Solid Isotropic Microstructure with Penalization), która jest metodą optymalizacji topologii kontinuum materialnego—jednorodnego, porowatego lub kompozytowego bazującą na fikcyjnie utworzonym materiale zastępczym. Proces optymalizacyjny zaimplementowano w oprogramowaniu HyperWorks Optistruct. W wyniku przeprowadzonej optymalizacji struktur elementów kompozytowych - płytki stanowiącej szkielet drona oraz pierścieni mocujących osłonę w sposób ruchomy, w odniesieniu do elementów bazowych zaprojektowanych bez użycia algorytmów optymalizacyjnych, uzyskano znaczącą redukcję masy ww. elementów oraz poprawę ich właściwości wytrzymałościowych.
EN
In the article are presented the results and methodology of conducted optimization process of autonomous flying robot composite construction elements Numerical optimization process has been based on the SIMP (Solid Isotropic Microstructure with Penalization) method. SIMP is a method for optimization of the topology of the continuum of homogeneous porous or a composite material, base on a fictitiously created replacement material. The optimization process was implicated in HyperWorks Optistruct software. As the result of conducted optimization of movable cover fixing rings and mounting plate that is the housing to which all of the drone components, in relation to the base elements designed without optimization algorithms, significant mass reduction and their strength properties improvement were achieved.
PL
Możliwości budowy dużego ujęcia wód podziemnych w Sudetach ograniczają się do obszarów wystąpień utworów kredy górnej i struktur wodonośnych typu dolin kopalnych. Położona w Sudetach Zachodnich Kotlina Jeleniogórska stanowi duże obniżenie śródgórskie, wypełnione niewielkiej miąższości (rzadko przekraczającymi 20 m) osadami czwartorzędowymi, zalegającymi w większości na granitowym podłożu. Wody podziemne występują tu w spękanych utworach krystalicznych podłoża i piaszczysto-żwirowych osadach wypełniających dna dolin głównych rzek. Na północny-wschód od kotliny w rejonie Jeżowa Sudeckiego występuje dolina kopalna Bobru o miąższości utworów wodonośnych do 20 m. Określone na podstawie badań modelowych zasoby wód podziemnych czwartorzędowego piętra wodonośnego są wystarczające do zaopatrzenia mieszkańców Kotliny Jeleniogórskiej, wymagałoby to jednak ujęcia ponad 70% ich ilości. Dlatego lepszym rozwiązaniem jest możliwość ujęcia wód podziemnych za pomocą trzech skupionych na niedużej powierzchni, kilkuotworowych ujęć o wydajnościach 2,0–3,5 tys. m3/d, które pokryją około 50% zapotrzebowania na wodę. Dalsze 50% można zyskać małymi ujęciami, 1–2 otworowymi, pracującymi z niewielkimi wydajnościami.
EN
Possibilities of building a large groundwater intake in the Sudetes are limited to the areas of Upper Cretaceous rocks occurrence and to the water-bearing structures as buried valleys. Jelenia Góra Basin, located in Western Sudetes, belongs to morphological depressions formed in bedrock composed mainly by granites and filled by thin (rarely exceeding 20 m) of Quaternary deposits. Groundwaters occur in fractured hard rocks of basement and sandy-gravel sediments of main rivers valleys. The highest water-bearing deposits, up to 20 m thick, are noticed in buried valley of the Bóbr River in the vicinity of Jeżów Sudecki, located north-east to Jelenia Góra Basin. Groundwater resources of Quaternary aquifer, based on numerical modelling, are sufficient to supply the Jelenia Góra Basin inhabitants. However, this approach would require more than 70% of their amount. Therefore, the better sollution is construction of groundwater intake consisting of three concentrated in a small place, few wells intakes with discharge of 2000–3500 m3/d, that will cover about 50% of water demand. Another 50% is possible to have using small 1–2 wells intakes with small discharge.
EN
In the research was prepared the study of the influence of the windscreens inclination angle on the aerodynamic drag coefficient of the cars build for the Shell Eco-marathon race. The research is an answer for some needs occurred during preparation for the Shell Eco-marathon race. It was carried out as the part of the racing team Smart Power Urban Silesian University of Technology work. The study is basing on the authors developed method for conducting aerodynamic research for such types of vehicles. Altair HyperWorks software was used for the numerical analysis. The CAD models were prepared with CATIA V5 software. The main idea of the research was the numerical calculation of the aerodynamic drag force and its coefficient- cx and study of the influence of inclination angle of the windscreen on the aerodynamic drag coefficient of the race car. The expected result it is the inclination angle of the analysed vehicle for which the drag coefficient cx is minimal.
PL
Artykuł zawiera podsumowanie wyników badań numerycznych nad wpływem kąta pochylenia przedniej szyby na współczynnik oporu aerodynamicznego samochodów budowanych na wyścig Shell Eco-marathon. Przeprowadzone badania są odpowiedzią na potrzeby powstałe podczas przygotowań do zawodów Shell Eco-marathon i są częścią przeprowadzonych prac w ramach studenckiego teamu wyścigowego Smart Power. Badania bazują na autorskiej metodyce prowadzenia optymalizacji aerodynamicznej tego typu pojazdów. Do przeprowadzenia numerycznych analiz aerodynamicznych użyto oprogramowania Altair HyperWorks. Modele CAD zostały przygotowane w oprogramowaniu CATIA V5. Głównymi założeniami badań są numeryczne wyznaczenie siły oporu aerodynamicznego pojazdu wraz ze współczynnikiem oporu aerodynamicznego cx oraz analiza wpływu kąta pochylenia przedniej szyby na współczynnik aerodynamiczny pojazdu. Oczekiwanym wynikiem jest wartość kąta pochylenia przedniej szyby pojazdu dla którego współczynnik oporu aerodynamicznego pojazdu cx jest minimalny.
PL
Obszar badań jest zlokalizowany w zachodniej Polsce, w dolinie Leniwej Obry, będącej lewym dopływem Obrzycy. Jest to rzeka typowo nizinna i na skutek zabiegów melioracyjnych z rzeki meandrującej została zamieniona w prosty kanał, a zwierciadło wody obniżone o 1–2 m. Model numeryczny został skonstruowany dla obszaru samej doliny wraz z obszarami przyległymi, stanowiącymi rejony zasilania wód podziemnych. Celem było odwzorowanie aktualnych warunków hydrodynamicznych, a następnie wykonanie symulacji dla różnych wariantów planowanej renaturalizacji, związanej ze spiętrzeniem cieku. Zaobserwowano jedynie niewielkie zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego.
EN
The study area is located in western Poland, in the valley of the Leniwa Obra River, which is a left tributary of the Obrzyca River. This is a typical lowland river, and this meandering river was transformed into a straight channel with a groundwater level lowered by 1–2 m as a result of drainage operations. A numerical model was constructed for the valley and adjacent areas that are groundwater recharge zones. The objective was to reconstruct the current hydrodynamic conditions and then to perform simulations for various alternatives to the proposed restoration. There were only minor changes in the position of the groundwater table of the first aquifer.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań parametrów hydrogeologicznych, wykonanych na terenach nieczynnych kopalń Cu, Ag i As w Miedziance i Ciechanowicach (Sudety Zachodnie). W profilu geologicznym wydziela się luźne osady czwartorzędowe oraz pokrywy zwietrzelinowe leżące na skałach krystalicznych masywu karkonosko-izerskiego oraz kaczawskiego łupkowo-zieleńcowego pasma fałdowego. Stwierdzono, że nieczynne wyrobiska górnicze decydują o wysokości potencjału zasobności. Najwyższe wartości tego parametru (powyżej 50 tys. m3) uzyskano dla rejonów najbardziej pociętych wyrobiskami górniczymi. Nie zaobserwowano wpływu wyrobisk górniczych na wielkości pozostałych parametrów skał. Oznaczenia wartości współczynników filtracji, porowatości efektywnej, odsączalności grawitacyjnej i wodochłonności wykonane w sąsiedztwie oraz w oddaleniu od wyrobisk bardziej zależą od litologii, lokalnej tektoniki oraz stopnia zwietrzenia. [...]
EN
The paper presents the results of the hydrogeological parameter investigations carried out in the areas of abandoned polymetallic mines in Miedzianka and Ciechanowice (Western Sudetes). Their geological profile is a mixture of separated loose Quaternary deposits and wheathering covers lying on the crystalline rocks of the Izera-Karkonosze Massif and Kaczawa greenstone-and-slate-fold belt. It was found that the abandoned mining excavations determine the resources potential. The highest values of this parameter (above 50 thousand m3) were obtained for the areas that had been mostly cut by mining excavations. No impact of the mine excavations on other rock parameters (hydraulic conductivity, storage coefficient, effective porosity, water-storage capacity) was found. The determinations made in the vicinity and at a distance from the excavations depend more on lithology, local tectonics and weathering grade. [...]
EN
In the article is presented the study of the influence of the drones fairing cover on its aerodynamic characteristic. The research is an answer for some needs in the autonomous exploratory flying robots’ area. The study is basing on the authors developed method for conducting aerodynamic research for such objects. Altair HyperWorks software was used for the numerical analysis. The CAD models were prepared with CATIA V5 software. The main idea of the research was the numerical calculation of the aerodynamic drag force and its coefficient- cx and study of the influence of the drones fairing cover on its aerodynamics. The expected result it is the optimal set of parameters of the fairing that give the best aerodynamic characteristic of the drone and optimization methodology for such objects.
PL
W ramach artykułu przeprowadzono studium wpływu dodatkowej owiewki napędu drona na jego własności aerodynamiczne. Przeprowadzone badania są odpowiedzią na pewien zaistniały problem w dziedzinie eksploatacyjnych robotów latających. Do przeprowadzenia analiz aerodynamicznych oraz optymalizacji zastosowano oprogramowanie Altair HyperWorks. Modele CAD utworzono w oprogramowaniu CATIA V5. Głównym celem przeprowadzonych badań było wyznaczenie siły i współczynnika cx oporu aerodynamicznego analizowanych owiewek. Uzyskanym rezultatem jest zbiór parametrów owiewki poprawiającej charakterystykę aerodynamiczną drona oraz metodyka optymalizacji tego typu obiektów.
17
63%
EN
The aim of this essay analyses the historical and the modern status of the monastic garden of St. Adalbert Monastery in Staniątki (southern Poland) as well as provide a description of the most important threats of the area. The origins of the garden can be traced back to XIII and is a very interesting example of a utilitarian and decorative garden. It has a very long cultural, sacral and educational tradition and its significance is well known. Nowadays it is exposed to the increasing risk of destroying its historical value, wrong choice of plants, lack of gardeners. All this threats partly arise from the lack of funds for revalorization of the garden.
PL
Celem artykułu jest próba dokonania analizy stanu historycznego i współczesnego ogrodu klasztornego opactwa św. Wojciecha mniszek benedyktynek w Staniątkach oraz próba identyfikacji najważniejszych współczesnych zagrożeń ogrodu. Założenie ogrodowe datowane jest najprawdopodobniej na XIII w. Obiekt stanowi świadectwo bardzo długiej, nieprzerwanej tradycji kulturowo-religijno-oświatowej i posiada znaczenie ponadlokalne. Współcześnie narażony jest na różnorodne zagrożenia – zacieranie się historycznego układu kompozycyjnego, utratę powiązań widokowych przez zabudowanie otoczenia, niewłaściwy dobór roślinności, niewystarczającą liczbę pracowników zajmujących się porządkowaniem ogrodu. Zagrożenia te po części wynikają z braku środków na rewaloryzację założenia.
EN
The hydrogeochemical background of electrolytical conductivity (36–188 µS/cm) and pH (from 6.23 to 7.35) of groundwater occurred in active layer of permafrost in the Hornsund region (SW Spitsbergen) was determined based on data collected in summer season of 2005. The shallow zone of water circulation (supramermafrost zone) in Arctic regions results during intensive melting of snow, glaciers and top layer of permafrost in short Arctic summer periods. Water was sampled from ephemeral springs occurred at the foot of the mountain range slopes in the margin zone of coastal lowlands of the Greenland Sea. Anomalous zones, outside the ranges of maximum EC and pH, mainly coincide with the occurrence of birds colonies.
PL
Tło hydrogeochemiczne przewodności elektrolitycznej właściwej (36–188 µS/cm) i odczynu pH (6,23–7,35) wód podziemnych warstwy aktywnej wieloletniej zmarzliny w rejonie Hornsundu (SW Spitsbergen) określono na podstawie badań przeprowadzonych w sezonie letnim 2005 roku. Opróbowaniem hydrochemicznym objęto okresowe źródła, tworzące się u podnóży stoków górskich w pasie wybrzeża Morza Grenlandzkiego. Drenują one strefę płytkiego, przypowierzchniowego przepływu wód (supramermafrostu) w warstwie aktywnej wieloletniej zmarzliny, tworzącej się w wyniku intensywnego topnienia jej górnych partii oraz śniegu i lodowców w okresie arktycznego lata. Strefy anomalne, przekraczające maksymalne wartości zakresu PEW i pH, pokrywają się z miejscami bytowania kolonii ptaków.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie problemów związanych ze zjawiskami filtracji wód podziemnych w otoczeniu składowiska odpadów poflotacyjnych, które zostały odtworzone na numerycznym modelu wybranej części zachodniego przedpola. Wykonane badania miały na celu: rozpoznanie systemu krążenia wód, ustalenie bilansu przepływów dla poszczególnych poziomów wodonośnych, określenie skuteczności bariery zabezpieczającej przed migracją zanieczyszczeń ze składowiska. Zbudowany został model o charakterze lokalnym dla obszaru o powierzchni 1,87 km2. Warunki brzegowe przyjęto według naturalnych granic hydraulicznych, związanych z ciekami powierzchniowymi, na wschodzie na podstawie stanu hydrodynamicznego i dopływu od strony składowiska, a na południu po zasięgu utworów wodonośnych. Z uwagi na skalę i złożone warunki hydrogeologiczne zbudowano model 3-warstwowy z regularnym krokiem siatki dyskretyzacyjnej 20x20 m. Na podstawie prognoz numerycznych, analizy pola prędkości i linii prądu ustalono potencjalny zasięg migracji zanieczyszczeń w warunkach funkcjonowania sześciu studni drenażowych, o łącznym poborze w wysokości 2670,5 m3/d. Wykazano, w których rejonach działanie bariery jest skuteczne, a w których możliwy jest intensywny przepływ strumieni spod składowiska na przedpole i dalej w kierunku cieków powierzchniowych.
EN
The aim of the work is to present problems related to the phenomena of groundwater filtration in the vicinity of post-flotation tailings pond, which have been reconstructed on the numerical model of a selected part of the western foreground. The research carried out was aimed at: identification of the water circulation system, determination of the flow balance for individual aquifer, determination of the effectiveness of the barrier preventing migration of pollutants from the landfill. A local model for the area of 1.87 km2 was built. The boundary conditions were adopted according to the natural hydraulic boundaries associated with surface watercourses, in the east on the basis of the hydrodynamic state and the inflow from the landfill site and in the south after the range of aquiferous deposits. Due to the scale and complex hydrogeological conditions, a 3-layer model was built with a regular step of 20x20 m discretisation grid. Based on numerical predictions, velocity field and pathlines analysis, the potential range of migration of pollutants in the conditions of functioning of six drainage wells was determined, with a total intake of 2670,5 m3/d. It was revealed in which regions the barrier operation is effective, and in which it is possible to intense flow from the landfill to the foreland and further towards surface watercourses.
PL
Odległość bariery studni od rzeki oraz parametry techniczne studni na ujęciach infiltracyjnych należy projektować uwzględniając optymalną infiltrację i retencję wód z rzeki oraz długości dróg przepływu. Do badań modelowych wykorzystano barierę 18 studni ujęcia infiltracyjnego w Zawadzie koło Opola, położonego w zlewni Jemielnicy. Wykonany numeryczny model filtracji wód w omawianym rejonie umożliwił wykonanie szeregu symulacji poboru wód uwzględniających zmianę położenia bariery studni, jej wydajności oraz zmianę udziału wód rzecznych w bilansie ujęcia. Analiza poszczególnych symulacji warunków eksploatacji pozwoliła odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje możliwość eksploatacji lepszych jakościowo wód podziemnych.
EN
The distance between production wells and riverbank and well construction has a favorable influence effect on preferred retention times and flow path length. RBF system at Zawada near Opole was used as a case study. The group of 18 vertical wells have been built along riverbank of Jemielnica River. The possible influence of well location on the proportion of riverbank filtrate has been calculated by a simple, fictive groundwater flow models using MODFLOW. The analysis of these fictive groundwater flow models allow to determine impact of RBF scheme at Zawada Waterwork on improving productivity and the quality of pumped water.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.