Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Idea zrównoważonego rozwoju jako projekt nowej ogólnoludzkiej cywilizacji

100%

Gawor L.

Diametros

|

2006

|

nr 9

84-104

PL

Artykuł prezentuje zarys powstania koncepcji zrównoważonego rozwoju oraz omawia główne jej idee: monizm naturalistyczny, ujmowanie ludzkości jako podmiotu dziejowego, racjonalność człowieka oraz szczególnie preferowane wartości: pacyfizm, wolność, godność, egalitaryzm, życie, sprawiedliwość, wspólnotowość, odpowiedzialność i umiar. Idee te, w sposób koherentny, tworzą podstawę dla ujęcia filozofii zrównoważonego rozwoju jako swoistej filozofii społecznej – projektu alternatywnego, wobec aktualnie obowiązującego neoliberalnego modelu organizacji społecznego świata, kierunku rozwoju ludzkości. Rezultatem proponowanej przez koncepcję zrównoważonego rozwoju przebudowy aksjologicznych postaw współczesnego człowieka ma być nowa ogólnoludzka cywilizacja homo ecologicus.

EN

The article presents the origin of the sustainable development conception and discusses its main ideas: naturalistic monism, the understanding humanity as a historic entity, rationality in human behavior and particularly preferred values: pacifism, freedom, dignity, egalitarianism, life, justice, community, responsibility and restraint. These coherent ideas are the basis for considering the philosophy of sustainable development as a specific social philosophy – an alternative to the currently obligatory neoliberal model of social organization and humanity development changes in the axiological attitudes of modern man, proposed by the sustainable development conception, are thought to result in the creation of a new universal civilization - homo ecologicus.

2

Galician scholars: Marian Raciborski and Jan Gwalbert Pawlikowski as the precursors of Polish ecological thought

100%

Gawor L.

Galicja. Studia i materiały

|

2022

|

nr 8: "Filozofia w Galicji III"

87-98

PL

Artykuł przedstawia dwie idee związane z ochroną przyrody sformułowane przez galicyjskich (polskich) przyrodników. Są to: pochodzący z początku XX stulecia pierwszy na ziemiach polskich program ochrony natury M. Raciborskiego oraz, powstały nieco później, oparty na aksjologicznych podstawach, oryginalny manifest ekologiczny J.G. Pawlikowskiego. Koncepcje te, w chwili powstania, miały charakter zdecydowanie nowatorski, i to nie tylko w skali myśli polskiej. Do dnia dzisiejszego nie straciły one na znaczeniu. Stanowią trwały fundament współczesnej refleksji nad znaczeniem środowiska naturalnego dla ludzkiej egzystencji.

EN

This article presents two ideas related to nature conservation formulated by Galician (Polish) naturalists, namely M. Raciborski’s programme for the protection of nature, the first in the Polish lands, dating from the beginning of the 20th century, and J.G. Pawlikowski’s original ecological manifesto, developed slightly later, based on axiological foundations. These concepts, at the time of their creation, were extremely innovative, not only in the context of Polish thought. They have not lost their significance to this day. They constitute a solid foundation for contemporary reflection on the significance of the natural environment for human existence.

3

Philosophy in Galicia III. Introduction

100%

Gawor L.

Galicja. Studia i materiały

|

2022

|

nr 8: "Filozofia w Galicji III"

7-9

4

Proekologiczna metanoia współczesnego człowieka jako warunek przetrwania cywilizacji ludzkiej

100%

Gawor L.

|

nr 4

45-59

EN

An intensifying megatrend of ecological threats has in dicated that human civilization is heading towards its own self-destruction. As a result, one must understand the need for radical change in the current global strategy of humankind, and to rebuild the current model of civilization progress. This is the core of sustainable development. From this point of view, it is only possible to rescue modern civilization through the vast and determined reconstruction of a traditional, anthropocentric worldview which favours environmental awareness. This mental change must be profound and groundbreaking, hence the use of the Greek notion of metanoia. In leaving the anthropocentric position and ascension to a level where there is a holistic sense of oneness with nature, a new way is opened up through which the contemporary human being can perceive the world. It allows her to climb to a higher level of species evolution, evolving into homo ecologicus. Without such a metanoia there will come “the end of the world as we know it”.

PL

Megatrend nasilającego się zagrożenia ekologicznego wskazuje na to, że cywilizacja ludzka prostą drogą zmierza do samozagłady. Jest to przyczyną zrozumienia konieczności radykalnej zmiany dotychczasowej globalnej strategii ludzkości i przebudowania aktualnego modelu cywilizacyjnego postępu. Stanowi to motyw przewodni idei zrównoważonego rozwoju. Z tego punktu widzenia warunkiem uratowania współczesnej cywilizacji jest powszechna i zdecydowana przebudowa tradycyjnego, antropocentrycznego światopoglądu na rzecz świadomości ekologicznej. Owa zmiana mentalna musi być głęboka i w perspektywie dziejowej przełomowa, stąd też jest określana greckim pojęciem metanoi. Opuszczenie antropocentrycznych pozycji i wstąpienie na poziom poczucia holistycznej jedności z naturą otwiera przed współczesnym człowiekiem nowy sposób percepcji świata. Pozwala mu on wspiąć się na wyższy szczebel gatunkowej ewolucji; przekształcić się w homo ecologicus. Bez takiej metanoi nastąpi „koniec świata takiego, jaki znamy”.