Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wstepna ocena zmian struktury uzytkow rolnych w gminach polozonych w zlewni Koscianskiego Kanalu Obry

100%

Przybyla C. , Mrozik K. , Sielska I.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2007

|

tom 519

269-279

PL

W pracy przedstawiono analizę zmian struktury użytkowania ziemi na obszarach wiejskich gmin zlewni Kościańskiego Kanału Obry w latach 1981-2004. W artykule wykorzystano dane z roczników statystycznych obejmujące 14 podstawowych jednostek administracyjnych (5 wiejskich, 9 miejsko-wiejskich) położonych w jej obszarze, a wchodzących w skład powiatów: gostyńskiego, jarocińskiego, kościańskiego, krotoszyńskiego, leszczyńskiego i śremskiego (województwo wielkopolskie). Łącznie analizą objęto obszar 1890 km2, co stanowi 6,3% powierzchni województwa wielkopolskiego. W publikacji oceniono zmiany w areale trwałych użytków zielonych, które w 2004 roku zajmowały 16050 ha, czyli 9% powierzchni analizowanych gmin. Obserwując zmieniający się areał trwałych użytków zielonych, podjęto próbę wskazania kierunków dalszych przekształceń struktury użytkowania ziemi oraz perspektywy wykorzystywania łąk i pastwisk ze szczególnym uwzględnieniem możliwości stwarzanych przez programy rolno-środowiskowe. Oceniono także zmiany krajobrazu rolniczego wynikające z zamiany trwałych użytków zielonych na grunty orne oraz konsekwencje takich działań na możliwości racjonalnego gospodarowania wodą i wykorzystania modernizowanych systemów melioracyjnych w zlewni Kościańskiego Kanału Obry.

EN

Analysis of changes in the structure of land use in the Kościan catchment area of the Obra Canal in the years 1981-2004 was carried out. Data from statistical annals concerning 14 communes (5 rural, 9 urban-rural) located in the studied area which were the part of the following administrative districts: Gostyń, Jarocin, Kościan, Krotoszyn, Leszno and Śrem (in Wielkopolska province) were analyzed. Totally, the analysis included the area of 1890 km2 amounting to 6.3% of the total area of Wielkopolska province. The paper presents changes in the use of permanent grassland which in 2004 included 16 050 ha or 9% of the analysed area. On the basis of changes in the area of permanent grassland, an attempt was made to indicate the trends of further transformations in the use of land and the perspectives of exploitation of meadows and pastures with particular consideration to the possibilities created by agro-environmental programs. Changes in the agricultural landscape resulting from transformation of permanent grassland into arable land, and the consequences of such changes in relation to the rational water management and the possibility of using modernized land reclamation systems in the Kościan catchment area of the Obra Canal were also the subject of evaluation.

2

Wplyw wod gruntowych na uwilgotnienie gleb w zlewni Koscianskiego Kanalu Obry

100%

Sielska I. , Kozaczyk P. , Bykowski J. , Przybyla C.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2007

|

tom 519

281-288

PL

Istotnym warunkiem utrzymania właściwego uwilgotnienia gleb na użytkach rolnych jest racjonalne wykorzystanie lokalnych zasobów retencji gruntowej. Siedliska położone w dolinie Kościańskiego Kanału Obry charakteryzują się występowaniem gleb murszastych i murszowych. Na terenach tych występuje duża zmienność poziomu zwierciadła wody gruntowej, co może przyczyniać się do pogorszenia warunków wilgotnościowych w warstwie celowego zwilżania. W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych w zlewni Kościańskiego Kanału Obry z roku hydrologicznego 2004/2005. W analizowanym okresie scharakteryzowano przebieg warunków meteorologicznych. W wybranych punktach terenu rozpoznano warunki glebowe oraz oznaczono ich właściwości fizyko-chemiczne. Wilgotność gleb mierzono za pomocą sondy profilowej, pomiary stanów wód gruntowych wykonywane były z częstotliwością, co dwa tygodnie na wyznaczonych stanowiskach. Wstępne wyniki badań wykazały, że obniżenie zwierciadła wody gruntowej ponad 70 cm poniżej powierzchni terenu powoduje nadmierne przesychanie warstwy korzeniowej, co może przyczyniać się do zmniejszenia uzyskiwanych plonów. W pracy wykazano zależność pomiędzy położeniem zwierciadła wody gruntowej a uwilgotnieniem powierzchniowej warstwy gleby.

EN

Retention is an essential condition for rational use of local ground water resources, to maintain the proper moisture of the agrarian land soils. Grounds in Kościan valley of the Obra Canal are characterized by the occurrence of mursh and muck soils. There occurs a high variability of graund water table which may contribute to the deterioration of moisture conditions in the layer of purposeful moistening. This paper contains study results and field observations made in the hydro- logical year 2004-2005 in the Kościan catchment area of the Obra Canal. The course of meteorological conditions in the analysed period is described Soil conditions were identified and their physical and chemical properties were determined in the selected terrain points. Soil moisture was measured using a profiled sounding, and measurements of ground water levels were carried out every two weeks in at the definite localities.

3

Ocena zdolnosci retencyjnych polderu Woniesc-Koscian

100%

Kozaczyk P. , Sielska I. , Przybyla C. , Bykowski J.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Inżynieria Środowiska

|

2006

|

tom 28

115-122

4

Techniczno-ekonomiczne aspekty eksploatacji systemow melioracyjnych w zlewni Koscianskiego Kanalu Obry

100%

Bykowski J. , Kozaczyk P. , Przybyla C. , Sielska I.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2007

|

tom 519

47-55

PL

Badania wykazały, że co dziesiąy (12%) kilometr cieków i kanałów melioracji podstawowych zlewni Kościańskiego Kanału Obry nie spełnia wymagań i parametrów technicznych w zakresie prawidłowej eksploatacji i pilnie wymaga odbudowy bądź modernizacji. Niedostateczną ocenę stanu technicznego posiada równieŜ 15 (12%) obiektów, zaś pozostałe ocenę pozytywną, przy czym stan techniczny co czwartego (27,6%) obiektu uznano zaledwie za dostateczny. Eksploatowane budowle hydrotechniczne charakteryzują się bardzo zróŜnicowanymi okresami eksploatacji technicznej. W grupie jazów, co trzeci (31,9%) obiekt ma okres eksploatacji nieprzekraczający 10 lat i jednocześnie co trzeci (36,2%) obiekt ma ponad 50 lat. Jednostkowe roczne nakłady finansowe na konserwację cieków i kanałów, były w latach 1995-2004 istotnie zróŜnicowane i wynosiły od 16 do 129 zł na kilometr trasy. Poniesione nakłady pozwoliły na koszenie dna i skarp kaŜdego kilometra cieków i kanałów, średnio raz na dwa lata (46,3% długości ewidencyjnej rocznie), a odmulenie dna raz na dwadzieścia lat (5,4% długości ewidencyjnej rocznie). Zakres rzeczowy oraz częstotliwość wykonywanych robót konserwacyjnych nie spełnia zatem wymagań technicznych, dotyczących utrzymania cieków i kanałów. Powoduje to przyspieszoną dekapitalizację urządzeń, a w konsekwencji, dla przywrócenia pełnej sprawności funkcjonowania całego systemu melioracyjnego, konieczność przeprowadzenia kosztownych prac związanych z inwestycyjną odbudową urządzeń.

EN

Studies showed that every tenth (12% kilometer of water courses and drainage canals in Kościan catchment area of Obra Canal do not meet the requirements and technical parameters referring to correct operation and they require a speedy reconstruction or modernization. Fifteen objects (12%) have an insufficient evaluation mark. The remaining objects are positively evaluated, however, the technical condition of every fourth unit (27.6%) has only a sufficient assessment. The operating hydrotechnical structures are characterized by very diversified periods of technical operation. In the group of weirs, every third object (31.9%) was exploited over the period not exceeding 10 years, whereas every third (36.2%) object is above 50 years old. The annual financial outlays for the maintenance of water courses and canals in the years 1995-2004 were significantly differentiated amounting from 16 to 129 PLN per one kilometer of their routes. The involved outlays enabled to mow the bottom and scarps on each kilometer of water courses and canals on average once in two years (46.3% recorded length per year), while the bottom elutriation was possible once in twenty years (5.4% recorded length per year). Therefore, the range and frequency of maintenance works do not meet the technical requirements in reference to water courses and canals. This caused an accelerated de capitalization of installations and as a consequence, in order to restore the proper functioning of total drainage system, it is necessary to perform its expensive reconstruction.

5

Ocena potrzeb modernizacji systemów melioracyjnych w zlewni kościańskiego kanału Obry

100%

Przybyła C. , Bykowski J. , Kozaczyk P. , Sielska I.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

tom Nr 12

221-222

6

Problemy eksploatacji systemów melioracyjnych Nizin Obrzańskich

100%

Bykowski J. , Kozaczyk P. , Przybyła C. , Sielska I.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

tom Nr 12

180-181

7

Problemy oceny efektywności ekonomicznej odbudowy i modernizacji urządzeń melioracji podstawowych Kościańskiego Kanału Obry

88%

Bykowski J. , Kozaczyk P. , Mrozik K. , Przybyla C. , Sielska I.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2008

|

tom 532

PL

W pracy podjęto problemy oceny efektywności ekonomicznej obejmujące odbudowę i modernizację urządzeń i budowli melioracji podstawowych na cieku Kościańskiego Kanału Obry. Analizą objęto lata 1985-2001 na wybranych odcinkach Kanału. W pracy scharakteryzowano podstawowe parametry techniczne i hydrauliczne zmodernizowanych i odbudowanych obiektów. Przeprowadzono analizę rzeczywistych kosztów odbudowy obiektów hydrotechnicznych oraz ich strukturę. Stwierdzono, że w warunkach występowania coraz częściej pojawiających się ekstremalnych zjawisk pogodowych: susz i powodzi - zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych może nastąpić znacznie wcześniej, w porównaniu z zakładanym w rachunku ekonomicznym, uzasadniającym realizację inwestycji.

EN

The paper discusses the problems of economic effectiveness including reconstruction and modernization of installations and constructions of basic improvements in the water course of the Kościan Obra Canal. The analysis includes the years 1985-2001 on the selected Canal sections. The paper characterizes the basic technical parameters and hydraulic modernized and reconstructed objects. An analysis of the real costs of the reconstruction of hydrotechnical objects and their structure was carried out. It was found that in the conditions of increasingly more frequent occurrence of negative atmospheric conditions like drought and flood, the outlays return may follow significantly earlier than it was assumed in the economic calculus justifying the realization of the investment.

8

Zmiany uwilgotnienia gleb polderu Nielegowo w okresach wegetacyjnych lat 2005 do 2007

88%

Przybyła C. , Kozaczyk P. , Sielska I. , Bykowski J. , Mrozik K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2009

|

tom Tom 11

899-910

PL

Zasoby wodne Wielkopolski są stosunkowo niewielkie. Nawet w latach przeciętnych i mokrych w środkowej części dorzecza Warty, występują niedobory wody w okresie wegetacyjnym, w którym suma opadów waha się od 240 do 290 mm, a w latach suchych nie przekracza połowy tej wartości [2, 7]. Wielkopolska jest obszarem o największych deficytach wody w Polsce, które dodatkowo ulegają stopniowemu pogłębianiu, gdy średnie roczne opady atmosferyczne z wielolecia są niższe lub zbliżone do 500 mm. [5].Bilans wodny kształtowany jest przede wszystkim przez warunki meteorologiczne,głównie zaś przez ilość i rozkład opadów atmosferycznych oraz ewapotranspirację rzeczywistą. Woda glebowa jest dynamicznym składnikiem gleby, ulegającym zmianom w cyklu rocznym. Zmiany te są uzależnione od dopływu wody do gleby, jej krążenia w obrębie gleby oraz odpływu wody poza profil glebowy. Istotnym czynnikiem gospodarki wodnej gleb jest także poziom występowania zwierciadła wód gruntowych oraz ich wpływ na uwilgotnienie wierzchnich warstw gleby [8, 6]. Gospodarka wodna gleb decyduje zarówno o ilości wody dostępnej dla roślin w sezonie wegetacyjnym jak również o ilości wody infiltrującej przez glebę do wód gruntowych [3, 4]. Zlewnia Kościańskiego Kanału Obry, do której należy Rów Wonieść, obejmuje obszar na styku strefy brzegowej zlodowacenia bałtyckiego z płaskimi równinami morenowymi z okresu zlodowacenia środkowopolskiego [1]. Większe zróżnicowanie hipsometryczne jest rezultatem silnego rozmycia denno morenowej równiny zlodowacenia środkowopolskiego przez wody roztopowe. Utwory czwartorzędowe mają miąższość od około 20 m do ponad 80 m i reprezentowane są przez gliny zwałowe tych zlodowaceń oraz osady fluwioglacjalne i interglacjalne. Celem pracy była ocena wpływu warunków meteorologicznych na zmiany zapasów wody w analizowanych glebach na polderze Nielęgowo w okresach wegetacji lat 2005 do 2007.

EN

Weather conditions, especially rainfalls in Wielkopolska region, are characterized by wide variability of space and time. This region is especially exposed to atmospheric,hydrologic, and soil droughts, which may diminish crops.This work presents an influence of weather conditions on changes in water retentiondynamics in soil of regions: Nielegowo and Kościański Channel of Obra duringvegetation period in 2005-2007. There have been analyzed the soil moisture, reflection of ground water profiles. Profile 1 (mursh ground) was located 15 meters from melioration ditch, and the profile 2 (mursh soil) was 400 m from the ditch mentioned above.Periods of vegetation in 2005 and 2006 shoved average rainfalls, however in the year 2007, the vegetation period was counted to average dry ones.It was found that water retention in the analyzed soil profiles depended not only on the aggregation of rainfalls but also on their distribution. On the profile 1 which was located in the region under influence of the melioration ditch, the water retention during three year period of experimentation, as well as in the 0-50 cm layer, as well as 0-100 cm , were located in the field water capacity and the critical water content. The mean level of ground water in the soil profile was 104 cm below surface layer and it exerted an influence on water content of this profile.In the profile 2, which was located 400 m from melioration ditch water retention in the soil layer 0-50cm was falling multiple times below critical soil moisture. In vegetation period in 2006, retention was getting closer to moisture of permanent wilting point. Oscillation of ground water was between 83 cm (April 2005) and 155 cm (September 2005) below soil surface.

9

Ocena zmian jakosci wody w jeziorach Pojezierza Poznanskiego w latach 1999-2006

88%

Przybyla C. , Kozaczyk P. , Bykowski J. , Mrozik K. , Sielska I.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Inżynieria Środowiska

|

2006

|

tom 28

165-175

10

Niedobory wody i potrzeby nawodnień w zlewni Kościańskiego Kanału Obry

88%

Przybyla C. , Mrozik K. , Bykowski J. , Kozaczyk P. , Sielska I.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2008

|

tom 532

PL

Zlewnia Kościańskiego Kanału Obry położona jest w strefie klimatu umiarkowanego w obszarze wzajemnego przenikania się wpływów morskich i kontynentalnych. Obszar ten charakteryzuje się występowaniem najniższych opadów w kraju. Ich wielkość waha się często w granicach 470-570 mm, a średnia z wielolecia 1979-2006 wyniosła 560 mm. W artykule przedstawiono niedobory opadów w okresach wegetacyjnych lat: 2005, 2006 i 2007. W analizowanym okresie badań ewapotranspiracja potencjalna przewyższała opady atmosferyczne w zależności od roku o 145-250 mm. W pracy wykorzystano pomiary z własnego posterunku opadowego zlokalizowanego w Stankowie, w gminie Kościan. Dodatkowo w pracy wykonano analizę zasobów wód powierzchniowych retencjonowanych w jeziorach, zbiornikach, korytach cieków i kanałów melioracji podstawowych, stawach i zbiornikach wiejskich na obszarze zlewni Kościańskiego Kanału Obry. Na podstawie analizy warunków klimatycznych i hydrologicznych stwierdzono, że zlewnia Kościańskiego Kanału Obry należy do obszarów o ubogich zasobach wodnych. W związku z tym każda forma retencjonowania wód pozwalająca na zwiększenie zasobów wód dyspozycyjnych, bądź przyczyniająca się do ograniczenia odpływu i podniesienia zwierciadła wód gruntowych jest uzasadniona, a ich realizacja zabezpieczy tereny rolne przed negatywnymi skutkami suszy i powodzi oraz ograniczy wywołane anomaliami pogodowymi szkody w rolnictwie i gospodarce wodnej.

EN

The drainage basin of the Kościan Obra Canal is localized in the moderate climatic zone in the area of marine and continental influences. The area is characterized by the occurrence of the lowest rainfalls in Poland. Their amount oscillates within 470-570 mm and the mean value for many years (1979-2006) amounted to 560 mm. The paper presents the deficiency of rainfalls in the vegetation periods of the years 2006 and 2007. In the analysed period, the potential evapotranspiration exceeded the atmospheric precipitation by 145-250 mm, depending on the year. In the studies, measurement from our own precipitation measurement station localized at Stankowo (Kościan commune) were used.Additionally, an analysis was made of the resources of surface waters retained in lakes, reservois, beds of water courses and basic land reclamation canals, ponds and rural reservoirs in the area of the Kościan Obra Canal drainage basin. On the basis of the analysis of climatic and hydrological conditions, it was found that the drainage basin of the Kościan Obra Canal belongs to areas with poor water resources. Therefore, each form of water retention permitting the increase of water resources for the use or contributing to the limitation of the outflow and the elevation of graundwater level is justified and their realization will protect the arable areas against the negative effects of drought and flood and it will limit the damages in the agriculture and other water damages caused by weather anomalies.