A crucial moment in Poznań’s history occurred in the first half of the 19th century – namely, the governing power decided that it was necessary to fortify the entire city. At the end of the 1870s an additional system of artillery forts were built at locations spaced evenly around the city. By the end of the 19th century the fort had become a detriment to the city, primarily due to limited space for development and deteriorating living conditions from being in a closed-off city. Thus, a decision was made to dismantle some of the fortifications and to build a new neighbourhood around the castle in that space. This research article addresses the changes that occurred in the 19th and beginning of the 20th century in the spatial structure of the city in connection with the city defences. The aim of the study was to identify the progression of land development and changes in land use.The primary research materials were old city maps from 1841 to 1937. In addition to cartographic research methods, the study also used geo-information techniques which made it possible to visualize subsequent development and characterize the nature of the changes that took place. From an analysis of the historic maps it is evident that the spatial arrangement of the city at the beginning of the 19th century had been frozen from further development because of the boundaries of the fort. The interior structure of the fort remained largely the same, with changes mostly to the perimeter areas. After taking down the enclosing fortifications, the city developed outwards in the neighbouring areas, yet it maintained the spatial order from earlier times. The policies of the partitioning state of Prussia in the 1900s forced the city to develop primarily towards the west or southwest, with the intent being to gradually convert the fortified areas into usable space for the city.
PL
W pierwszej połowie XIX w. nastąpił przełomowy moment w historii Poznania, kiedy ówczesna władza podjęła decyzję o konieczności całkowitego ufortyfikowania Poznania. Na przełomie lat 70. i 80. wybudowano dodatkowo system fortów artyleryjskich, które rozmieszczone były równomiernie wokół miasta. Pod koniec XIX w. okazało się, że Poznań zbyt wiele tracił na rzecz twierdzy, między innymi w kwestii ograniczeń budowlanych i pogarszających się warunków życia panujących w ciasno zamkniętym mieście. W związku z powyższym zapadła decyzja o rozbiórce części umocnień, a w ich miejscu stworzono reprezentacyjną dzielnicę zamkową. Przedstawione w artykule badania dotyczyły prześledzenia zmian zachodzących w strukturze przestrzennej miasta w związku z funkcją, jaką pełniło w XIX i na początku XX w. Celem pracy było wskazanie kierunków rozwoju i porównanie zmian w zakresie użytkowania terenu. Podstawowym materiałem badawczym były dawne plany miasta od roku 1841 do 1937. Oprócz kartograficznej metody badań zastosowano w badaniach również metodę geoinformacyjną, dzięki której uzyskano wizualizacje ukazujące kierunki i charakter przekształceń. Analizy planów wykazały, że układ przestrzenny miasta z początku XIX w. został zahibernowany poprzez szczelną otoczkę twierdzy. Jego struktury wewnętrzne pozostały w dużej mierze nienaruszone, a przekształcenia dotyczyły głównie obszarów peryferyjnych. Po rozebraniu rdzenia twierdzy rozwój miasta następował poprzez dołączanie obszarów przyległych z jednoczesnym zachowaniem ładu przestrzennego stworzonego w minionych epokach. Polityka zaborcy w pierwszej dekadzie XX w. wymusiła rozwój miasta głównie w kierunku zachodnim oraz południowo-zachodnim i stopniowo zmierzała do przekształcania struktur fortecznych w przestrzeń użytkową dla miasta.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.