Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

High-resolution petrography of marls from Goleszów (Polish Outer Carpathians, Upper Jurassic, Vendryně Formation)

100%

Górniak K.

|

tom Vol. 59, No. 1

135--144

EN

In the Ghibaudo (1992) classification, the Upper Jurassic Lower Cieszyn Shales (Vendryně Formation) exposed in Goleszów (southern Poland) show sedimentological features typical of the MyG (muddy gravel beds) facies. Two lithic components of this facies have been petrographically studied: calcareous shales, which are principal constituent of the olistostrome matrix, and the rocks displaying field characteristics of marls, which occur as olistoliths. Two factors controlling the mode of intrabasinal redeposition have been recognized: the primary depositional environment, and the presence of calcareous nannofossils in the original sediments. Because the rocks occurring as olistoliths and those forming the matrix are compositionally similar but differ in grain size and clay abundance, it is reasonable to assume that the matrix rocks were originally deposited in quieter water conditions than the future olistoliths. Despite post-sedimentary modification, FESEM/BS imagery of the marls from the olistoliths reveals coccoliths in their groundmass, which are hold together with calcite overgrowth cement; this feature is eogenetic. Thus, the presence of coccoliths appears to be the crucial factor that made possible early hardening of the sediments and subsequently their redeposition as lithic blocks. This process in the starting sediments for the olistostrome matrix was inhibited by clay. Thus, they remained unconsolidated and were then redeposited as muds.

2

Origin of marls from the Polish Outer Carpathians: lithological and sedimentological aspects

100%

Górniak K.

|

tom Vol. 42, iss. 4

165--297

EN

Outcrops of marls, occurring within the sandstone-shaly flysch deposits of the Polish part of Outer Carpathians, considered to be locus typicus of these rocks, were described, measured and sampled. Lithologic features of marls, representing 15 complexes of different age and occurring in 15 complexes of various tectonic units, are presented (Fig. 1, 2). The present studies were concerning Jurassic marls from the Silesian Unit (Goleszów Marls), Upper Cretaceous marls from the Skole and Sub-Silesian Units (Siliceous-Fucoid and Węgierka Marls and Węglowka, Frydek, Jasienica and Zegocina Marls respectively), and Eocene-Oligocene marls from the Magura, Fore-Magura and Skole Units (Łącko, Zembrzyce, Budzów, Leluchów and Niwa, as well as Grybów and Sub-Cergowa and Dynów Marls respectively). The former opinions on lithology, age, formal subdivision, sedimentation conditions and genesis of these rocks are discussed (Table 1, 2; Fig. 1). Detailed description of the above mentioned marl-bearing complexes are presented and for each of them the typical lithological features are determined (Tables 3 - 20). The results of profiling are presented against the background of geological studies of the Carpathian marls. The results of lithologic studies are compared to form a classification scheme and are used as the basis of distinguishing genetic types of marls. Moreover, the interpretation of the conditions of sedimentation of these rocks is presented.

3

Middle Jurassic black shales (Skrzypny Shale Formation) - palaeoenvironmental significance of one of the oldest deposits of the Pieniny Klippen Belt

45%

Górniak K. , Bahranowski K. , Gaweł A. , Marynowski L. , Szydłak T.

|

tom nr 2

19-24

EN

This paper deals with a fragment of geological history of Middle Jurassic black spherosideritic shales outcropping in upper part of the Homole Gorge (Skrzypny Shale Formation, Niedzica succession). These important deposits belong to the Flackenmergel facies, widespread in oceanic Tethyan deposits. This formation represents one of the oldest rocks of the Pieniny Klippen Belt. Dark colour of these rocks (total organic carbon content in them amounts to about 1 wt.%) and the occurrence of siderite concretions indicate reducing conditions of their origin but oxidizing environment of waters above them in sedimentary basin. Oxic conditions of organic matter sedimentation are confirmed by the elevated values of pristine to phytane ratio. Moreover the results based on n-alkanes indicate mixed terrestrial/marine origin of organic matter with prevalence of the last one. These information are slightly obliterated because of advanced thermal maturity of organic matter caused by post-sedimentation processes. Microstructural features of deposits of the Skrzypny Shale Formation and the composition of clay minerals occurring in them indicate late diagenetic conditions. In SEM images we observe one-directional orientation of clay minerals and rotation of mica flakes, often chloritized. Clay minerals are represented by high-illitic illite/smectite, micas, post-biotitic chlorite and subordinately kaolinite. As follows from authors studies, these macroscopically nearly "mute" clay rocks, little interesting in outcrops, particularly when they occur in such attractive geological objects as the Homole Gorge, can be the source of important information concerning the history of sedimentation basins.

PL

Praca przedstawia fragment historii geologicznej środkowojurajskich czarnych łupków sferosyderytowych ukazujących się w niewielkim odsłonięciu w górnej części wąwozu Homole (formacja lupków ze Skrzypnego, sukcesja niedzicka). Te ważne utwory należą do facji Fleckenmergiel szeroko rozpowszechnionej w oceanie Tetydy. Formacja łupków ze Skrzypnego reprezentuje jedne z najstarszych skał pienińskiego pasa skałkowego. Ciemna barwa badanych skał (zawartość całkowitego węgla organicznego około 1% wag.) oraz występowanie w nich konkrecji syderytowych, wskazują na warunki redukcyjne panujące w osadzie, natomiast na obecność natlenionych wód nad osadem w środowisku ich sedymentacji. Sedymentację substancji organicznej w warunkach raczej utleniających potwierdzają badania związków organicznych, tj. wysokie wartości stosunku pristan/fitan. Wyniki tych badań wskazują ponadto na mieszane, lądowo/morskie pochodzenie substancji organicznej z przewagą ostatniej z wymienionych. Informacje te są nieco zatarte z powodu dużej dojrzałości termicznej substancji organicznej spowodowanej procesami postsedymentacyjnymi. Cechy mikrostrukturalne utworów formacji łupków ze Skrzypnego oraz skład występujących w nich minerałów ilastych wskazują na warunki odpowiadające późnej diagenezie. W obrazach elektronomikroskopowych (SEM) widoczna jest bowiem jednokierunkowa orientacja minerałów ilastych i rotacja blaszek mik, często schlorytyzowanych. W składzie minerałów ilastych występuje zaś wysokoillitowy illit/smektyt, miki, pobiotytowy chloryt i podrzędnie kaolinit. Z przeprowadzonych badań wynika, że makroskopowo niemal "nieme" skały ilaste, niepozorne wyglądające w odsłonięciu, szczególnie jeśli występują obok atrakcyjnych obiektów geologicznych jak to ma miejsce w wąwozie Homole, są źródłem ważnych informacji dotyczących historii basenów sedymentacyjnych. Warto więc zwrócić na nie uwagę.

4

Skład mineralny skał ilastych z Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów w aspekcie ich surowcowego wykorzystania

38%

Bahranowski K. , Gaweł A. , Górniak K. , Muszyński M. , Ratajczak T. , Szydłak T. , Wyszomirski P.

|

1999

|

tom Vol. 41, nr 1

93-106

PL

Badano próbki skał ilastych podścielających serię węglonośną (kompleks podwęglowy - P) oraz występujących w nadkładzie serii węglonośnej (kompleks ilasto-piaszczysty - I-P). W kompleksie podwęglowym wyróżniono skały ilaste zasobne w kaolinit, zaś w nadkładzie węgla skały zasobne w smektyt. W artykule przedstawiono charakterystykę kaolinitu i smektytu.0éqţ˙˙Ąđ

EN

Samples of clays underlying the lignite-bearing layer (under lignite complex - P) and clays in the overlay (clay-sand complex - I-P) were analysed. Clay rocks containing considerable amount of kaolinite were found in the under lignite complex, and rocks containing smectite in the overlay. The article discusses the characteristics of kaolinite and smectite.