Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Milovan Đilas – polityk, myśliciel, analityk systemu komunistycznego. Cz. 1: Buntownik i komunista

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2021

|

tom 56

|

nr 1

93-121

EN

In the article, Michał Jerzy Zacharias presents the evolution of the political stance, and especially the political thought of Milovan Đilas on the so-called ‘new class’ and the communist system: its origins, character, and inevitable collapse. The author draws attention to the views and concepts of the ‘new class’ as depicted by his predecessors, starting with Nikolai Bakunin. He also emphasises the fundamental differences between Đilas’s thoughts and the theories of Karl Marx, regardless of the use of the Marxian (Marxist) research method and terminology of Das Kapital’s author. The article is based mainly on Đilas’s writings, especially The New Class, and the subject’s wealthy literature.

PL

W prezentowanym artykule została przedstawiona ewolucja postawy politycznej, przede wszystkim zaś myśli politycznej Milovana Đilasa w sprawie tzw. nowej klasy i systemu komunistycznego – jego powstania, charakteru i nieuniknionego zaniku. Zwrócono uwagę na poglądy i koncepcje „nowej klasy” w ujęciu jego poprzedników, od Nikołaja Bakunina poczynając. A także na zasadnicze różnice między myślą Đilasa i teoriami Karla Marksa, niezależnie od posługiwania się marksowską (marksistowską) metodą badawczą i terminologią twórcy Kapitału. Artykuł powstał w oparciu głównie o pisma Đilasa, z Nową klasą na czele, oraz o bardzo bogatą literaturę przedmiotu.

2

Społeczeństwo niedoskonałe ale reformowalne. Myśl polityczna Milovana Đilasa po publikacji Nowej klasy w 1957 r.

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2014

|

tom 49

|

nr 1

PL

Główną zaletą przemyśleń Dilasa po napisaniu Nowej klasy jest jasne i precyzyjne, trafne określenie związków między ideami, utopiami i rzeczywistością, a także wykazanie, dzięki analizie tych powiązań, że doskonała rzeczywistość społeczna nigdy nie powstanie. W tej właśnie perspektywie należy umieścić krytyczne studia i przemyślenia Dilasa dotyczące Związku Sowieckiego i – generalnie – świata komunistycznego, nieuchronnie zmierzającego do upadku czy – ściślej mówiąc – samozniszczenia. U schyłku życia, już po rozpadzie ZSRS i bloku sowieckiego, Đilas stwierdził, że „komunizm pokonał sam siebie”. Siły zewnętrzne, z Paktem Połnocnoatlantyckim na czele, miały w tym pewien udział, ale wtórny i jedynie drugorzędny, w rzeczywistości mało istotny.

3

Inteligencja, socjalizm i rewolucja w myśli politycznej Jana Wacława Machajskiego (1866–1926)

100%

Zacharias M. J.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

tom 51

|

nr 3

EN

The article presents Jan Wacław Machajski’s views on socialism and revolution as well as the political role and position of intellectuals. The author emphasizes that in the Polish thinker’s view, the intelligentsia was a specific social strata. First of all, it was an interest group, extremely selfish, devoid of any ethos or altruism, a sense of responsibility and servitude towards weaker social groups. A strata aspiring to high material status and power. The manipulative theory and practice of socialism, in line with the conviction that all concepts, theories and socialist activities, with Marxism at the forefront, were only a method of securing interests of their group.

PL

Artykuł przedstawia poglądy Jana Wacława Machajskiego dotyczące socjalizmu, rewolucji oraz politycznej roli i pozycji inteligencji. Autor podkreśla, że w ujęciu polskiego myśliciela inteligencja była specyficzną warstwą społeczną. Przede wszystkim grupą interesu, wybitnie egoistyczną, pozbawioną jakiegokolwiek etosu czy altruizmu, poczucia odpowiedzialności i służebności wobec słabszych grup społecznych. Warstwą aspirującą do wysokiego statusu materialnego oraz władzy. Manipulującą teorią i praktyką socjalizmu, zgodnie z przekonaniem, że wszelkie koncepcje, teorie i działania socjalistyczne, z marksizmem na czele, są jedynie metodą zabezpieczenia inteligenckich interesów.

4

Rok 1920 i lata następne. Brytyjska polityka appeasementu i zdrady? Artykuł polemiczny

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

tom 53

|

nr 1

PL

Artykuł jest polemiką z tezami przedstawionymi w książce Andrzeja Nowaka pt. Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement. Zdaniem autora, polityki premiera Davida Lloyda George’a wobec Polski w 1920 r. nie można porównywać, a tym bardziej utożsamiać z późniejszymi działaniami brytyjskimi określanymi mianem appeasementu. Posługiwanie się pojęciem „zdrady” w badaniach poświęconych polityce w ogóle jest problematyczne. Głównie dlatego, że takie określenie najczęściej nie wyjaśnia motywacji i możliwości, uwarunkowań i oczekiwań związanych z decyzjami określanymi mianem „zdrady”. Służy ono bardziej określonej polityce historycznej, by nie powiedzieć – propagandzie, niż rzeczywistej potrzebie docierania do złożonej, skomplikowanej i wielowymiarowej prawdy historycznej.The article is a polemics with the theses presented in the book by Andrzej Nowak Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement (The First Betrayal of the West. 1920 – The Forgotten Appeasement) In the author’s opinion, Prime Minister David Lloyd George’s policy toward Poland in 1920 could be neither compared nor identified with later actions of the British known as “appeasement”. And to use the term of “betrayal” in scholarly studies of politics seems problematic to him. Mainly because such a term does not explain either motivations or possibilities, or conditions and expectations related to the decisions that are termed as the “betrayal”. It serves more to a specific historical policy, not to say propaganda, rather than the actual need to know the complex, complicated and multidimensional historic truth.

5

Antystalinowska „herezja” w jugosłowiańskiej ortodoksji. Stalin, ZSRS i system sowiecki w poglądach politycznych Milovana Đilasa w latach 1950‑1952

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2013

|

tom 48

PL

W swoim artykule Michał Jerzy Zacharias przedstawia myśl polityczną Milovana Đilasa w latach 1950‑1952, a więc w okresie głębokiego kryzysu w stosunkach jugosłowiańsko‑sowieckich. Kryzysu powstałego w wyniku polityki Stalina i rezolucji Kominformu z 28 czerwca 1948 roku.

6

Europejska droga od niepewności do niepewności: 1950–2017

100%

Zacharias M. J.

Dzieje Najnowsze

|

2021

|

tom 53

|

nr 4

163-192

EN

Michal J. Zacharias presents the work of the British historian Ian Kershaw on the history of Europe in the second half of the twentieth century and the first decades of the twenty-first century. The work is a synthesis. It should be emphasised here that in Kershaw’s view, the history of the Old Continent is not a simple sum of the histories of individual European countries. In the first place, the British researcher discusses the most critical problems and historical phenomena from the European perspective, which in his reflections are the most important states and nations. This is not without a specific reason because their history best illuminates and explains the causes and course, significance and consequences of complex events and historical processes.

PL

Michał J. Zacharias przedstawia pracę brytyjskiego historyka Iana Kershawa, poświęconą dziejom Europy w drugiej połowie XX w. i w pierwszych dziesięcioleciach XXI stulecia. Praca ma charakter syntetyczny. Należy podkreślić, że w ujęciu jej Autora dzieje Starego Kontynentu nie są prostą sumą dziejów poszczególnych krajów europejskich. Brytyjski badacz omawia przede wszystkim najistotniejsze problemy i zjawiska historyczne z perspektywy Europy. W jego rozważaniach liczą się głównie najważniejsze państwa i narody. Nie jest to pozbawione pewnej racji, bo przecież właśnie ich historia najlepiej oświetla, wyjaśnia przyczyny i przebieg, znaczenie i następstwa skomplikowanych wydarzeń i procesów historycznych.

7

Od stalinizmu do „herezji”. Myśl polityczna Milovana Đilasa w latach 1941‑1949

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2012

|

tom 47

PL

From Stalinism to „Heresy”. Milovan Dilas Political Thought in the Years 1941‑1949Knowledge of communism, so carefully presented in the best and the most famous work of Milovan Dilas entitled The New Class. An Analysis of the Communist System, New York, 1957, undoubtedly resulted from his previous political practice and theoretical reflections. In the years 1941‑1949, Dilas was both a politician and one of the main ideologists and propagandists of the Communist Party of Yugoslavia [CPY]. In his later writings, books and speeches, he pointed out that even in time of the war he began to express doubts whether the communistic idea, as he understood at that time, indeed could be fully realized.The above mentioned doubts should be treated hypothetically, we should approach to them with caution. Mostly because they are expressed later after World War II. We do not have a possibility to confirm its veracity on the basis of other sources, documents and messages than those presented in the article. However, the analysis of Dilas intellectual attitude after the outbreak of the conflict between the Soviet and Yugoslav Communists in 1948, leaves no doubts that slowly and gradually, but irreversibly, Dilas began to undermine the meaning and the possibility of building „socialism” in line with Stalinist principles. Dilas propaganda initial admiration of Soviet reality gave way to criticism. Of course, in 1949, so at the end of the period, Dilas was still a communist. Nevertheless, he inclined to the conviction that Stalinist model becomes a clear deviation from the „true” Marxism.It would be difficult to determine to which extent the conviction was authentic and to which extent – primarily the political consequence, arising from the fact that after the Cominform [Communist Information Bureau] resolution of June 1948, the Yugoslav Communists, if they did not want to give up the dictatorship of Stalin, had to develop their own ideology and a line of conduct. Anyway, like other leaders of the CPY, Dilas became a „heretic” rejecting Stalinist orthodoxy. Such „heresy” was the beginning of an attempt to build Yugoslav ideology, orthodoxy. Until the turn of the years 1953/1954 Dilas would be one of its creators. От сталинизма к „ереси”. Политическая мысль Милована Джиласа в 1941‑1949 гг.Знание коммунизмa, который так глубоко был представлен в лучшем и самом известном труде Милована Джиласа ≪The New Class. An Analysis of the Communist System≫, Нью‑Йорк 1957 г, без сомнения, вытекало из его ранней политической деятельности и теоретических размышлений. В 1941‑1949 гг. Джилас был не только политиком, но и одним из главных идеологов и пропагандистов Коммунистической Партии Югославии. Позднее же, в своих письмах, книгах и интервью он подчеркивал, что уже во время войны начал выражать сомнение, что коммунистическая идея, в тогдашнем его понимании, может быть реализована сполна.Выше изложенные сомнения следует рассматривать как гипотетические и подходить к ним осторожно. В основном потому, что высказаны они были позднее, уже после окончания Второй мировой войны. На данный момент не представляется возможным подтвердить их правдивость на основе иных, чем представленных в статье источников, документов и воспоминаний. Однако анализ интеллектуальной концепции Джиласа после начала конфликта между советскими и югославскими коммунистами в 1948 г. не оставляет сомнений в том, что постепенно, не спеша, но безвозвратно Джилас начинал чувствовать бессмысленность строительства ≪социализма≫, основанного на установках Сталина. В его пропаганде изначальное восхищение советской реальностью начало уступать место критике. Конечно в 1949 г., в конце описываемого периода, Джилас по‑прежнему был коммунистом, хотя и придерживающимся мнения, что сталинская модель становится явным отступлением от ≪правдивого марксизма≫.Трудно определить, в какой степени это убеждение было аутентично, а в какой, прежде всего, следствием того, что после июньской резолюции Коминтерна с 1948 г. югославские коммунисты, если не хотели подчиниться диктатуре Сталина, вынуждены были разработать собственную идеологию и план действий. Так или иначе, подобно как и другие руководители КПЮ, Джилас становился еретиком, отрицающим сталинскую ортодоксию. Так запланированная ересь привела к началу строительства собственной, югославской идеологии, ортодоксии. До начала 1954 г Джилас будет одним из ее создателей.

8

From stalinism to “heresy”. The evolution of the political thought of Milovan Ðjilas, 1941-1949

100%

Zacharias M. J.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2012

|

tom 47

EN

Knowledge of communism, so carefully presented in the best and the most famous work of Milovan Ðilas entitled The New Class. An Analysis of the Communist System, New York, 1957, undoubtedly resulted from his previous political practice and theoretical reflections. In the years 1941-1949, Ðilas was both a politician and one of the main ideologists and propagandists of the Communist Party of Yugoslavia. In his later writings, books and speeches, he pointed out that even in time of the war he began to express doubts whether the communistic idea, as he understood at that time, indeed could be fully realized. The above mentioned doubts should be treated hypothetically, we should approach to them with caution. Mostly because they are expressed later after World War II. We do not have a possibility to confirm its veracity on the basis of other sources, documents and messages than those presented in the article. However, the analysis of Ðilas intellectual attitude after the outbreak of the conflict between the Soviet and Yugoslav Communists in 1948, leaves no doubts that slowly and gradually, but irreversibly, Ðilas began to undermine the meaning and the possibility of building „socialism” in line with Stalinist principles. Ðilas propaganda initial admiration of Soviet reality gave way to criticism. Of course, in 1949, so at the end of the period, Ðilas was still a communist. Nevertheless, he inclined to the conviction that Stalinist model becomes a clear deviation from the „true” Marxism. It would be difficult to determine to which extent the conviction was authentic and to which extent - primarily the political consequence, arising from the fact that after the Cominform resolution of June 1948, the Yugoslav Communists, if they did not want to give up the dictatorship of Stalin, had to develop their own ideology and a line of conduct. Anyway, like other leaders of the CPY, Ðilas became a „heretic” rejecting Stalinist orthodoxy. Such „heresy” was the beginning of an attempt to build Yugoslav ideology, orthodoxy. Until the turn of the years 1953/1954 Ðilas would be one of its creators.

9

Pierwsza połowa XX stulecia. Europejska droga „do piekła i z powrotem”

63%

Zacharias M. J.

Dzieje Najnowsze

|

2017

|

tom 49

|

nr 4

10

Jak państwa upadają i jak na nowo powstają?

63%

Zacharias M. J.

Kwartalnik Historyczny

|

2018

|

tom 125

|

nr 2