Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Analysis of the relationships between the spatial arrangement of palaeovalleys and contemporary valleys of Central Poland in the light of GIS methods

100%

Szmidt A.

|

nr 15

PL

W artykule przedstawiono przykład zastosowania wybranych metod GIS w celu wykazania związków pomiędzy przebiegiem dolin kopalnych oraz współczesnych na obszarze Polski Środkowej. Analizowany obszar w warunkach lądowych kształtowany był już w paleogenie i neogenie, natomiast największy wpływ na obecną rzeźbę powierzchni odcisnęły procesy morfogenetyczne w czwartorzędzie.W opracowaniach paleogeograficznych dla analizowanego obszaru często wskazuje się na możliwe zależności pomiędzy wykształceniem rzeźby współczesnej a jej podłożem, w szczególności zaś sieci dolinnej. W celu weryfikacji tej hipotezy, na podstawie archiwalnych materiałów kartograficznych oraz Cyfrowego Modelu Wysokościowego rzeźby współczesnej, zaproponowano schemat przeprowadzenia analizy z wykorzystaniem zestawu ogólnodostępnych narzędzi GIS. Z wyników przeprowadzonej analizy można stwierdzić, że główne doliny rzeczne Polski Środkowej w dużej części nawiązują swoim przebiegiem do kopalnej sieci dolinnej, gdzie związki te najlepiej są widoczne w przypadku dolin największych.

EN

The article presents an example of application of selected GIS methods for showing connections between the course of palaeovalleys and contemporary valleys in Central Poland. The analysed area was shaped in the conditions of environment as early as the Palaeogene and Neogene, but the greatest impact on the present-day landscape came from the morphogenetic processes which operated in the Quaternary.Palaeogeographic studies of the analysed area often point to the possible dependencies between the contemporary landscape and its substrate, particularly as regards the valley system. In order to verify this hypothesis, on the basis of archival cartographic materials and a Digital Elevation Model of the current terrain, a procedure for conducting analyses with the use of commonly available GIS tools was proposed. Results of the conducted analysis allow for stating that the major river valleys of Central Poland in large part correspond to the arrangement of the fossil valley system, and the relationships are most easily noticeable for the largest valleys.

2

Góra Zelce jako walor geoturystyczny Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej z uwzględnieniem analizy geomorfologicznej

63%

Szmidt A. , Tołoczko W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2019

|

nr 18

53-65

EN

Zelce Mountain in the Wieluń Upland has been protected since 1971 by reserve protection regarding karst forms of the Jurassic Mound. As a rule of thumb, protection is granted to natural forms, little transformed by human activity. In the case of Góra Zelce and the "Węże" nature reserve, we are dealing with a strongly anthropogenic transformation. These transformations resulted from many years of calcite exploitation for the needs of the steel industry. Numerous excavations and heaps remained, as well as cave corridors, mostly devoid of dripstone formations. For most of the period of operation of the reserve, cave facilities were available to the general tourist traffic. In recent years, access to caves has been closed for environmental reasons. The article presents the results of research on the transformation of the relief and the condition of the caves. The authors point to the possibility of limiting the reserve protection in the studied area.

PL

Góra Zelce na Wyżynie Wieluńskiej od 1971 roku objęta jest ochroną rezerwatową dotyczącą form krasowych ostańca jurajskiego. Z reguły ochroną obejmowane są formy naturalne, mało przekształcone przez człowieka. W przypadku Góry Zelce i Rezerwatu „Węże” mamy do czynienia z obiektem silnie przekształconym antropogenicznie. Przekształcenia te wynikały z wieloletniej eksploatacji kalcytu dla potrzeb przemysłu hutniczego. Pozostały po tym liczne wyrobiska i hałdy oraz korytarze jaskiń w większości pozbawione szaty naciekowej. Przez większość okresu funkcjonowania rezerwatu obiekty jaskiniowe były dostępne dla powszechnego ruchu turystycznego. W ostatnich latach, ze względów ochrony środowiska, dostęp do jaskiń został zamknięty. W artykule przedstawiono rezultaty badań na temat przekształcenia rzeźby oraz stanu jaskiń. Autorzy wskazują na możliwość ograniczenia ochrony rezerwatowej na badanym obszarze.

3

Rędziny rezerwatu „Węże” w Załęczańskim Parku Krajobrazowym

63%

Tołoczko W. , Szmidt A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Physica

|

2018

|

nr 17

51-60

EN

The article presents the characteristics and genesis of lithological forms of the Wartyn arch of the Warta River as well as the results of pedological studies on the Zelce hill. The aim of this study was to study the diversity of rendzina soils in the "Węże" geological reserve in Załęcze Landscape Park. Physical and chemical properties of soils were examined. In the "Węże" nature reserve, on the 0.2 km2 surface studied, texture varies from sandy to clayey. Most of the studied soils have been classified as brown rendzina soils. Surface levels are mainly aeolian sands, whereas in deeper layers sandy loam clay with a very thick backbone lies in. Undoubtedly, it is the result of weathering Jurassic limestone located in the deeper parts of the soil profile, but it also has a glacial origin. Uniform shallow rendzina soils were also examined, which occur only on exposed limestone rocks without admixtures of younger periglacial sediments.

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę i genezę form litologicznych Działoszyńskiego Łuku Warty oraz wyniki badań gleboznawczych na górze Zelce. Celem niniejszej pracy było zbadanie różnorodności rędzin na terenie rezerwatu geologicznego „Węże” w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. W profilach określono fizyczne i chemiczne właściwości gleb. W rezerwacie „Węże” na badanej powierzchni 0,2 km2 występuje zróżnicowanie składu granulometrycznego rędzin – od piaskowej do gliniastej. W większości badane gleby zostały sklasyfikowane jako rędziny brunatne. Powierzchniowe poziomy to głównie piaski eoliczne, natomiast w głębszych warstwach zalega glina piaszczysto-ilasta o bardzo grubym szkielecie. Niewątpliwie jest ona wynikiem wietrzenia wapieni jurajskich położonych w głębszych częściach profilu glebowego, ale ma też pochodzenie glacjalne. Zbadano również jednolite płytkie rędziny, które występują tylko na odsłoniętych skałach wapieni bez domieszek młodszych osadów peryglacjalnych.

4

Nowe aspekty badań nad chemizmem gleb aglomeracji łódzkiej w oparciu o metody GIS

51%

Tołoczko W. , Szmidt A. , Wiaderkowicz M.

|

nr 16

EN

The study assumes the use of old printed maps for conducting spatial analyses in the GIS environment. Information, in the form of point data on concentration of trace elements in soils of the Łódź agglomeration, was digitalised and then interpolated. The article includes descriptions of subsequent stages of operations performed in order to obtain digital results, as close as possible to data included in the geochemical atlas. The resultant geobase will be used for conducting spatial analyses aimed at delimiting areas of various degree of both heavy metal pollution and nutrient richness.

PL

Praca zakłada wykorzystanie starych map, wydanych w formie drukowanej, do prowadzenia analiz przestrzennych w środowisku GIS. Informacje w formie danych punktowych o stężeniach pierwiastków śladowych w glebach aglomeracji łódzkiej zostały zdigitalizowane, a następnie poddane procesowi interpolacji. Artykuł zawiera opisy kolejnych etapów działań realizowanych w celu uzyskania wyników w formie cyfrowej, jak najbardziej zbliżonej do danych zawartych w atlasie geochemicznym. Powstała geobaza będzie służyć do prowadzenia analiz przestrzennych, mających na celu wyznaczenie obszarów o różnym stopniu zanieczyszczenia metalami ciężkimi, jak również zasobności w składniki pokarmowe.

5

Rola procesów glacjalnych w kształtowaniu rzeźby południowego obrzeżenia Kotliny Kolskiej

51%

Rdzany Z. , Szmidt A. , Tarnawska K.

Biuletyn Uniejowski

|

2013

|

tom 2

5-22

EN

The article analyses the southern part of the expansion of the Bzura-Ner Spillway (Bzura-Ner Pradolina), called the Koło Basin as well as neighbouring areas of the Łask Upland Plain and the Turek Upland Plain. The purpose of the study was to present the role of Pleistocene glaciations, especially the Warta Glaciation and, in particular, their role in the evolution of land relief in this area. It was noted that morphological activity of continental glaciers depended on morphology, lithology and dynamics of the bedrock. Special attention was paid to effects characteristic of the transgression and disappearance of the Warta ice sheet. A survey of geological and geomorphological literature, analyses of archival data, mainly the accounts of geological drillings as well as results of geomorphological and palaeogeomorphological research constitute the basis for the presented data and views. It was found that successive continental glaciers had reduced height differences of the Pleistocene bedrock without obliterating the main forms in the area. Despite the genetic diversity of forms, postglacial forms and sediments – which emerged during the glaciation of the Warta (the last glaciation in this area) – play a predominant part in the described area. The features of glacial tills and fluvioglacial and limnoglacial sediments which form Wartian mounds, hills, and ridges prove that at the end of the Warta glaciation, during deglaciation (in the Bzura sub-phase), the dynamics of glacial processes was intensified. Accumulation of ice in the lower part of the current Koło Basin was conducive to increased dynamics of the ice lobe through oscillations and, possibly, through glacial surges. However, activity of the ice sheet edge has been blurred as a result of areal deglaciation, which is documented by numerous kames – the most widespread convex glacial forms in the area.