From text to life – this is the direction that delineates a trajectory conducted by Józef Czapski reading À la recherche du temps perdu by Marcel Proust. Turning to diary notes (Wyrwane strony and Dziennik wojenny) and sketches the author of the article discusses the manner in which Czapski rendered Proust an instrument of recognition: finding a bearing in one’s creative work (successes, failures, crises), in life and experiences: emotions, affects, sensations, and passions. The sketch Proust w Griazowcu, situated in this perspective – a record of lectures on À la recherche du temps perdu and conducted by Czapski in a Soviet prisoner-of-war camp at the turn of 1940–1941 – is presented not solely as yet another evidence of “intoxication by Proust” but predominantly as a performative text. In it Czapski creates himself as a causative subject.
PL
Od tekstu do życia – to kierunek, który wyznacza trajektorię prowadzonej przez Józefa Czapskiego lektury W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta. Sięgając po zapiski dziennikowe (Wyrwane strony i Dziennik wojenny) oraz szkice, autor artykułu omawia w jaki sposób Czapski czyni z Prousta instrument rozpoznania: rozeznania się we własnej pracy twórczej (sukcesach, porażkach, kryzysach) oraz we własnym życiu, we własnych przeżyciach: emocjach, afektach, doznaniach, namiętnościach. Umieszczony w tej perspektywie szkic Proust w Griazowcu – zapis wykładów o Poszukiwaniu prowadzonych przez Czapskiego w radzieckim obozie jenieckim na przełomie 1940 i 1941 roku – ukazany zostaje nie tylko jako jeszcze jedno świadectwo „intoksykacji Proustem”, ale przede wszystkim jako tekst performatywny. Czapski czyni (w) nim to, o czym mówi i stwarza sam siebie jako podmiot sprawczy.
Despite significant differences between the authors’ life experience — determined by historical events, different social, political and cultural reality and also the tradition and values they followed — it is worth comparing the prose works of Zygmunt Haupt (living as an emigrant) and Stanisław Czycz (living in his homeland) in order to indicate distinctions or even contrast between the strategies concerning the subject and identity that were proposed by them. By definition, those strategies have to take into account the principles of identification with society (and social norms), national culture and literary tradition.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.