W pracy przedstawiono badania morfologii powłok wykonanych metodą magnetronowego rozpylania stali chromowo-niklowej z wprowadzonymi domieszkami Al i Si. Rozpylano stal chromowo-niklową X8CrNi25-21 dostępną komercyjnie w formie walcowanych blach oraz aluminium i krzem spektralnie czyste. Powłoki nanoszono na podłoże monokrystalicznego krzemu. Badania powłok wykonano metodą mikroskopii sił atomowych (Veeco Mode i z przystawką C-AFM) z uwzględnieniem oceny rozmiarów krystalitów w powłokach oraz chropowatości powierzchni oraz metodą dyfraktometrii rentgenowskiej, z której określono wielkość krystalitów. Morfologia powłok odwzorowana w badaniach metodą AFM wykazała, że krystality w powłokach z domieszką aluminium były większe w stosunku do krystalitów z domieszką krzemu. Dodatkowo obrazy AFM wskazują na bardziej zwartą budowę powłok z dodatkiem Al. w porównaniu do powłok, których skład chemiczny wzbogacono w krzem. Nie stwierdzono korelacji między składem chemicznym, a chropowatością powłok.
EN
In this thesis, the evaluation of crystallites using the AFM method in layers made by the magnetron spraying of chrome-nickel steel with addition of Al and Si has been made. All layers, independent of the addition of silicone and aluminium were characterised by high gloss. The morphology of layers projected in research by the AFM method showed that the crystallites in the layers with the addition of aluminium were bigger compared to the crystallites with the addition of silicone. In addition the crystallites in the layers with Al had more regular forms and better packing that the layers with the addition of silicone.
W pracy dokonano prezentacji porównawczej mikrostruktury i własności miedzi Cu99,9E oraz jej stopów CuSn6 i CuNi12Zn24 poddanych wygrzewaniu oporowemu w obwodzie prądu stałego o natężeniu 90-97A. Wykazano, że pod wpływem wygrzania twardość wszystkich metali zmniejszyła się do 45-55% wartości początkowej, niezależnie od ich rezystancji. W stopach miedzi umocnionych przeróbką plastyczną, w czasie 8s wygrzewania nastąpiła rekrystalizacja oraz relaksacja naprężeń. W nie umocnionej miedzi w czasie 4s wygrzewania nastąpił rozrost ziarna o ok. 2 mm.
EN
This paper aims to comparatively present the microstructure and properties of Cu99,9E copper and its CuSn6 and CuNi12Zn24 alloys treated by resistive heating in a direct current circuit at 90-97A. It has been determined that as a result of the heating the hardness of metals has decreased to 45-55% of the initial value, independently on its resistance. In copper alloys strengthened by plastic treatment, recrystallisation and stresses relaxation occurred in heating time of 8s. In copper that has not been strengthened in 4s time, grain growth by about 2 mm occurred.
W pracy przedstawiono wyniki badań elektrolitycznego polerowania i trawienia trzech gatunków stali chromowo-niklowej 304, 310S i 316 w roztworze kwasu nadchlorowego. Trawienie oraz polerowanie prowadzono w różnych warunkach napięciowo-czasowych na stalach z różnie przygotowaną powierzchnią: odtłuszczoną, szlifowaną na papierach ściernych i polerowaną na suknach. Efektywność elektropolerowania i trawienia oceniono za pomocą obserwacji na mikroskopie skaningowym. Wykazano, że ujawnienie struktury stali 304 i 310S jest możliwe za pomocą napięcia polerowania i trawienia odpowiednio 38 V i 10 V. W przypadku stali 316 parametry procesu elektrolitycznego powinny być wyższe. Ponadto wykazano, że struktura ujawnia się efektywniej na powierzchni stali z technologicznym stanem powierzchni po walcowaniu blachy i szlifowanych na papierze ściernym niż na stalach polerowanych na suknach.
EN
The article presents the results of studies on the electrolytic polishing and etching of three chromium-nickel steel grades, 304, 310S and 316, in a perchloric acid solution. Etching and polishing was conducted under varying voltage-time conditions on steels with the surface having been prepared in a different manner: degreased, abrasive paper ground, and cloth polished. The effectiveness of electropolishing and etching was assessed by observation under a scanning microscope. It has been demonstrated that revealing the structure of steels 304 and 310S is possible using a polishing and etching voltage of 38 V and 10 V, respectively, while in for steel 316 the electrolytic process parameters should be higher. It has also been demonstrated that the structure reveals itself more effectively on steels with a technological state condition after sheet rolling and ground with abrasive paper than on cloth polished steels.
The paper presents current research on PVD coatings produced by magnetron sputtering of the X8CrNi25-21 grade chrome-nickel steel. The durability of the coatings was tested using temperature-induced electric current flow. It has been shown that the coatings deposited on silicon substrate have a resistance of about 0.176 Ω, and their destruction takes place at temperature of 350°C. Introduction of silicon (2.5÷5%) or aluminum (1÷2%) additives to the coating increased the heat resistance of coatings and its temperature of stability up to 450 and 400°C, respectively. The coatings were delaminated at these temperatures. It has been found that the resistance of coatings with Al or Si additives decreases with temperature (as in dielectrics), probably due to their oxidation.
PL
W pracy przedstawiono badania powłok PVD wykonanych w procesie magnetronowego rozpylania stali chromowo-niklowej gatunku X8CrNi25-21. Badano trwałość powłok w temperaturze indukowanej przepływem prądu elektrycznego. Wykazano, że powłoki osadzone na monokrystalicznym krzemie mają rezystancję 0,176 Ω, a ich uszkodzenie następuje w temperaturze 350°C. Wprowadzenie do powłok domieszek krzemu (2.5÷5%) lub aluminium (1÷2%) spowodowało wzrost oporności powłok oraz ich trwałości temperaturowej odpowiednio do 450 i 400°C. W tej temperaturze powłoki ulegają delaminacji od podłoża. Stwierdzono, że rezystancja powłok z domieszkami aluminium i krzemu malała wraz z temperaturą (jak w dielektrykach), prawdopodobnie z powodu ich utleniania się.
The work presents the study of coatings made in the process of magnetron sputtering of AISI310S grade chromium-nickel steel. The study covered coatings of the steel’s composition with an additions of 2–5% Si and of 2–5% Al. The coatings provided a resistance element in the electric circuit, and the measurement of their temperature was made by the voltage drop indirect method. It was found that the steel coatings had a resistance of 0.176 Ω within the entire range of testing temperature, and their failure occurred at a temperature of 350oC due to cracking and delamination from the substrate. Introducing the Si or Al addition to the coatings resulted in an increase in coating resistance and temperature stability, to 450 and 400oC, respectively. It was found that the durability evaluation method to influence coatings performance characteristics.
PL
W pracy przedstawiono badania powłok PVD wykonanych w procesie magnetronowego rozpylania stali chromowo-niklowej gatunku X8CrNi25-21. Badano powłoki o składzie stali z domieszkami krzemu 2–5% i aluminium 2–5%. Badano trwałość powłok w temperaturach indukowanych przepływem prądu elektrycznego. Wykazano, że powłoki osadzone na monokrystalicznym krzemie posiadają rezystancję 0,176 Ω, a ich uszkodzenie następuje w temperaturze 3500C. Wprowadzenie do powłok domieszek krzemu lub aluminium powoduje wzrost ich oporności oraz trwałości temperaturowej odpowiednio do 450 i 400o C. Stwierdzono, że metoda oceny trwałości powłok ma wpływ na właściwości eksploatacyjne.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.