Miasto osobiste oznacza część szerszego terytorium miejskiego, wydzieloną dzięki zakorzenieniu i symbolicznemu zawłaszczeniu, dającymi prawo do uznawania tej części za osobisty dystans przestrzenny. Prawie każda jednostka lub grupa dąży do posiadania własnego, specyficznego wycinka przestrzeni odzwierciedlającego jej wartości, preferencje i aspiracje. Każda taka przestrzeń jest także składnikiem szerszego, nieprzestrzennego systemu wartości. Wewnątrz zbiorowości społecznych, w tym zbiorowości miejskich, funkcjonują mniejsze układy, w wielu cechach i funkcjach zbieżne ze społecznościami lokalnymi. Miasto osobiste jest intymne, utkane z gęstej sieci osobistych kontaktów, interakcji, powiązań, zależności, afirmacji i animozji, jakie naturalną koleją rzeczy rozgrywają się głównie między „swoimi”. To również określone przekonania na jego temat – obrazy i wizje. Jest czymś unikatowym w znaczeniu: jedynym w swoim rodzaju, indywidualnym i osobniczym.
Objectives: The aim of this paper is to draw attention to the fact that cultural atmosphere or ambience – although underestimated – is one of the key aspects of the quality of life in cities. Research Design & Methods: The article is theoretical, as it reviews the literature on the quality of life and the characteristics of cities, trying to identify their main determinants as well as, against this background, to show the importance of cities’ cultural atmosphere. Findings: The author attempts to prove that the cultural atmosphere is difficult to define, yet it is important feature regarding, for example, motives for attachment to the city or to local patriotism. The paper also explores how the cultural ambience is considered as a significant factor when taking into consideration location-related decisions. Implications / Recommendations: The subject of the article belongs to the sphere equally important to that of economic features. The culture and its character, elusive yet spectacular, manifests as a vibrant presence of people leading their existence and living side by side in the common environment. Immigrants, clerks, artists, street vendors, and police officers – alongside thousands of homeless people – create spectacular mélange and the character of the city. These features have to be considered. Contribution / Value Added: This paper tries to ease the relative shortage of scientific analysis on the said topic. Article classification: conceptual paper JEL classification: A12
Artykuł zawiera analizę wyników badań zakresu wiedzy oraz oceny dotyczące przykładów mieszkalnej i niemieszkalnej zabudowy o walorach historycznych, a także o profilu współczesnym - w lokalny« środowisku zamieszkania. Zbiorowością, w której rejestrowano postawy, byli mieszkańcy 4 z różnicowanych pod względem, losów historycznych i cech społeczno-demograficznych gmin. W trzech ośrodkach centralnych - siedzibach władz gmin - zachowały się obiekty zabytkowe o dużych walorach architektonicznych. We wszystkich gminach udział nowej zabudowy mieszkalnej jest dość wysoki, choć na ogół odznacza się średnim standardem użytkowym i wyposażeniem techniczno-sanitarnym. Badania miały za zadanie ustalenie, jakie cechy społeczne i zawodowe mieszkańców zróżnicowanych obszarów oraz jakie składniki postaw wobec innych elementów lokalnego środowiska - wyznaczają postawy i stosunek do przykładów starej 1 nowej zabudowy we własnym środowisku zamieszkania. Okazało się, że mimo postępu urbanizacji technicznej, społecznej i kulturowej postawy wobec starej zabudowy nie zmieniły charakteru percepcji typowej dla mieszkańców wsi, a mianowicie znane są i oceniane głównie walory techniczne - użytkowe; rzadziej natomiast wartości dawności i autentyzmu. Postawy przybierają więc kształt pragmatyczny nawet w tych gminach, gdzie atrakcyjność i obiektywna wartość obiektów Jest wkomponowana w świadomość mieszkańców. Brak jest w postawach niemal zupełnie sentymentalizmu i automatyzmu pozytywnego wartościowania - charakterystycznych dla percepcji mieszkańców miasta. W postawach wobec nowej zabudowy dominuje pozytywna i negatywna ocena wartości estetycznych, a nie funkcjonalnych czy użytkowych. Dostrzegane 1 pozytywnie oceniane są najczęściej takie walory, jak estetyka stanu utrzymania, czystość; rzadziej natomiast cechy architektury. Społeczne i zawodowe cechy mieszkańców gmin wpływają na ich postawy w niewielkim stopniu. Silniej natomiast takie czynniki, jak ogólna ruchliwość przestrzenna i pozalokalna aktywność zawodowa.
The paper means to familiarize leading currents within the city theory. There are at least two approaches or two types of discourse about the city to be distinguished. The first one, represented by the class accumulation theory of David Harvey, stems from a neo-Marxian understanding. This approach studies city as the physical embodiment of social, political and economical relationships and leading argumentation is that city itself is result of more fundamental forces and that it is shaped by social powers that affect all aspects of human existence. Those forces are understood on the basis of the process of production of physical and social environment, including the operation of capital circulation, the spatial organization of production, exchange, the transformation of time-space relations, and political conflicts between territorially based class alliances. The socond approach represented here as Mark Gottdiener’s Sodo-spatial Perspective refers to the Weberian way of thinking. His analysis deals more with people’s experiences, in cities and cultural aspects of urban life. It explains how people react to living in the urban arena and how city influences and organizes their life. It includesvarious resources and conditions (economic, political and cultural), organizations and factors that form the urban milieu.
In many developed countries, social analysts claim the big cities fall, decline or crisis. The paper presents only a fragment of that issue, on a background of big industrial cities in the North and Midwest of the United States and through the prism of the contemporary urbanization processes that deals with the restructurization of the mode of production. Big industrial cities, in particular their inner cities, are beyond the main stream of these processes. The symptoms of theirs ‘declined’ physical structure and evidence of social disorganization are particularly visible due to the economic disparities. The viewpoint of urban decline in the paper is the sequence of changes fostered by the urbanization and its current developments, viz. the suburbanization, the cities sprawl, and the social effects as urban inequalities, racial differentiation and poverty zones. The advance of urbanization processes in the postindu striai societies is to regard as lesson. In conclusion, the paper suggests that bearing in mind phenomenons ongoing in the high developed country, one can foresee (although moderately) the future of the Polish cities too, where the processes of restructuring the production have been already started, so the restructuring the space would follow the widespread patterns.
This paper is an attempt to specification of the city, perceived not in a culturalistic (i.e.as text) but structuralistic way, by taking the example of inequalities that city aggregate on account of the existence of many different social entities. Human ecology was at first in explanation the consequences of inequalities in the space. Presently the structuralistic approach toward inequalities in the United States is maintained by the scientific schools, emerging from the “new urban sociology”. These schools recognizes the process of production and the circuit of capital as primary sources of differentiation and social tensions. They recognize the urban problems through the prism of global political-economical and the extensive social processes. From that point of view, urban inequalities are specified as the distance between “top” and the“ bottom” of the social structure, epitomized as dualism.
Następujące czynniki wyznaczają współczesne wiejskie zbiorowości terytorialne: wspólnota wynikająca z faktu zamieszkiwania danego terytorium, powiązanie z systemem instytucji, organizacji i infrastruktury technicznej lub społecznej, wzajemne więzi łącząco mieszkańców. Obok tego istotna rola przypada stosunkowi mieszkańców do przestrzeni. W warunkach wsi polskiej jej funkcjonalną strukturę określa z Jednej strony historia i tradycja, z drugiej - administracyjny podział na gèiny, najmniejsze z organizacyjnych form działalności państwa na określonym terytorium w dziedzinie stosunków politycznych, gospodarczych i społeczno- -kulturalnych. Gminę można nazwać organizacyjną formą przestrzeni wiejskiej, mającą zapewnić optimum rozmieszczania układów komunikacyjnych, instytucjonalnych, zaspokajania potrzeb zbiorowości mieszkańców i aktywności w podstawowych dziedzinach życia społecznego- w formalnie wyznaczonych granicach. Jednym z założeń planistycznych zagospodarowania przestrzeni gmin Jest zmniejszenie dyßtansöw, ułatwianie jej pokonywania, a za środek wiodący do tego celu uznano koncentrację miejsc pracy, zamieszkania i obsługi mieszkańców w formie ogólnogminnych centrów - ośrodków mieszkanlowo-usługowych. Funkcję tę pełnią lub mają pełnić (po odpowiedniej rozbudowie) ośrodki gminne: wsie lub miasteczka będące siedzibami władz administracyjnych, a tym samym faktycznymi "stoHcem!" gminnych mikroregionów. Opracowanie to Jest próbą empirycznej odpowiedzi na pytanie; w jaki sposób postrzegają mieszkańcy gmin strukturę przestrzenną ośrodków gminnych? Jakie są rodzaje i kierunki ich postaw wobec tej struktury? Jakie czynniki warunkują postawy mieszkańców? Badania prowadzone w 9, zróżnicowanych pod wieloma względami, gminach pokazały, że ośrodki te postrzegane są Jako stosunkowo niezłożone lub w niewielkim stopniu skomplikowane funkcjonalnie struktury, dobrze znane Jedynie ich aktualnym mieszkańcom. Po drugie: recepcja struktur (mająca za wskaźnik ich znajomość) okazała się w niewielkim stopniu skorelowana z ekologiczny.n rozkładem dystansów zamieszkiwania w skali gminy oraz ruchliwością przestrzenną. Pośród cech badanych respondentów decydujący był pod tym względem zawód. Analiza korelacyjna wykazała, źe najlepiej znają gminne ośrodki rolnicy - rdzenni mieszkańcy wsi. Waloryzacja ośrodków gminnych (ocenianie ich jakości) pod względem funkcjonalnym i eatetycznym pokazała dominujące znaczenie czynników urbanistycznej kompozycji a w dalszej kolejności - stanu zabudowy. Okazało się więc, że środowisko mieszkalne postrzegane Je^t głównie przez pryzmat Jego materialno-przestrzennych aspektów. Postawy afirmacji lub negacji owych struktur najsilniej różnicuje wykonywany zawód, w mniejszym stopniu wykształcenie czy wiek mieszkańców. Wyniki badań stać się mogą przyczynkiem do wyznaczania kierunków przebudowy ośrodków gminnych przez planistów.
Przeobrażenia miast w drugiej połowie XX wieku i w wieku XXI można przedstawić za pomocą schematu triady urbanizacji, której pierwszy człon to miniony już kryzys miast, drugi to odnowa miast, a trzeci – odrodzenie. Odnowione wcześniej ośrodki miejskie wypełniają się stopniowo materialną tkanką nauki i kultury oraz miejscami twórczej aktywności ludzi. Problematyka średnich miast stanowi lukę w naukowym rozumieniu całokształtu aktualnych zagadnień miejskich. Miasta średnie rozumiane są tu jako stosunkowo duże ośrodki miejskie liczące poniżej 1 mln mieszkańców (wyróżnienie opiera się więc zarówno na kryterium liczebności populacji, jaki i funkcjonalnym). Empiryczne wskaźniki świadczą o pozytywnym trendzie „odrodzenia,” które dostrzegalne jest w rosnącym zaludnieniu i w postaci zmian ilości, struktury i jakości sieci sklepów, salonów usługowych, lokali rozrywkowych i gastronomicznych służących popularnej kulturze. W aglomeracjach Ameryki i Europy mających za sobą kuracje „odnowy” zrewitalizowana przestrzeń i społeczno-kulturalne atrybuty nowej miejskości znów pociągają amatorów. Tendencje te zaczynają być także widoczne w miastach postsocjalistycznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym także Polski.
EN
The changes which took place in cities in the second half of the 20th century and in the 21st century can be depicted using a scheme of the triad of urbanization, the first part of which is the past urban crisis; the second part – the reaction of social systems to the crisis, i. e. urban renewal; and the third part being the revival of cities. The previously renovated urban centers are gradually being filled with the material fabric of science and culture and places of creative activity for people, who are thus reborn, enriched, and strive to be called „creative”. Medium cities are understood here as relatively large urban centers with less than 1 million inhabitants, which takes into account both population and functional criteria. Empirical indicators indicate a positive trend of „rebirth”, which is noticeable in growing populations and in the form of changes in the number, structure, and quality of retail chains, service outlets, and entertainment and gastronomic facilities serving popular culture. In American and European conurbations, which have already undergone „renewal” treatment, the revitalized space and socio-cultural attributes of the new urban environment attract amateurs once again. These tendencies are also beginning to be visible in the post-socialist cities in the countries of Central and Eastern Europe, including Poland.
The authors analyze the relationship between organizational participation and estimates expressed with regard to social organizations, and such characteristics of the rural population's social status as: educational background, socio-profoaaional membership, and place of dwelling. The point here is not only to provide an answer to the question whether there takos place any stable relationship between these variables but also to determine its direction as well as which of the above mentioned independent variables is of the most essential importance for participation in formal organizations. Moreover the authors analyze a problem to what extent the results of researches presented höre are convergent with the results obtained through other researches conducted both in Poland and abroad. Appropriately to the problem examined here we mode the following starting hypotheses; There occur constant statistical convergences between participation in formal organizations and attitudes towards them and the above mentioned characteristics of the social differentiation of individuals. 2. Statistical convergences between participation and attitudes towards organizetione. and the social position of an individual are positively directed. That means that the higher values on the 6cala of variables of participation and attitudes are usually accompanied by higher values on particular scales of the social standing, while lower variable values of participation and attitudes - by lower values of the social status variables. 3. Educational background and socio-professional membership belong to variables differentiating to the greatest extent, formal participation and types of attitudes in relation to organizations and assotiations to which inihabitans of village belong. 4. The above causalities do not represent specific features for the Polish village but they confirm the existence of more general causalities, which can be observed also in Western societies. 5. Participation in formal organizations is thus an essential factor of the social differentiation of the rural population petrifying the remaining dimensions such as income levels, educational background and socio-professional membership.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.