Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Hybrid identities in the era of ethno-nationalism: The case of the "krajowcy" in Lithuania

100%

Staliūnas D.

|

tom 42

EN

Hybrid identities in the era of ethno-nationalism: The case of the krajowcy in LithuaniaThis article deals with the identification of the so-called krajowcy – a relatively small group of Polish-speaking activists in Lithuania and Belarus in the late nineteenth and early twentieth century who promoted an idea of the re-establishement of the Grand Duchy of Lithuania. This article claims that the krajowcy democrats (Michał Römer, Tadeusz Wróblewski, Konstancja Skirmuntt and others) were not nationally indifferent. On the contrary, they promoted a clearly formulated national identity ideology, different to the dominant (ethno-linguistic) one. First of all, the krajowcy were nationalists in a civic sense: they were Lithuanians, citizens of Lithuania within its historical boundaries. In addition, some of them, for example Wróblewski, suggested strengthening ethno-linguistic nationalism as well, otherwise his national personal autonomy concept would simply not have worked. Others, such as Konstancja Skirmuntt, Juozapas Albinas Herbačiauskas and Michał Römer, expressed a hybrid identification with several national cultures, and sometimes their self-identification was even reminiscent of identity ideologies that had dominated in earlier historical periods. Tożsamości hybrydowe w erze etnonacjonalizmu – „krajowcy” na LitwieArtykuł jest poświęcony identyfikacji tak zwanych krajowców, stosunkowo nielicznej grupy polskojęzycznych aktywistów działających na Litwie i Białorusi pod koniec XIX i na początku XX wieku, promujących ideę odtworzenia Wielkiego Księstwa Litewskiego. Artykuł wykazuje, że reprezentanci demokratycznego skrzydła tego ruchu (Michał Römer, Tadeusz Wróblewski, Konstancja Skirmuntt i inni) nie byli narodowo obojętni. Wręcz przeciwnie, promowali jasno sformułowaną ideologię tożsamości, odmienną od dominującej wówczas narracji etnolingwistycznej. Byli przede wszystkim narodowcami w sensie obywatelskim – Litwinami, obywatelami Litwy w jej historycznych granicach. Co więcej, niektórzy z nich, na przykład T. Wróblewski, postulowali także wzmocnienie nacjonalizmu etnolingwistycznego, w przeciwnym bowiem razie proponowana koncepcja autonomii osobistej nie miałaby szans na zaistnienie. Inni działacze, tacy jak Konstancja Skirmuntt, Juozapas Albinas Herbačiauskas (Józef Albin Herbaczewski) i Michał Römer, identyfikowali się z wieloma kulturami narodowymi, a ich samoidentyfikacja przywodzi czasem na myśl ideologie tożsamości, dominujące we wcześniejszych epokach historycznych.

2

Kauno gubernatorius Piotras Veriovkinas ir lietuvių švietimo draugija „Saulė“

100%

Staliūnas D.

|

2024

|

nr 1

81-101

EN

The article aims to explains why, among all the non-dominant ethnic groups, the imperial authorities in the so-called Western region allowed the existence of only the Lithuanian educational society ‘Saulė’ [The Sun]. The argument is made that this was due to the recognition of Kaunas governorate as a Lithuanian ‘national territory’ on the Russian mental map, the lack of assimilation potential (from the point of view of the officials), the admission that the Lithuanians were ethnically-culturally detached from the ethnic Russians, as well as the efforts of the governor of Kaunas, Piotr Verevkin, to prevent the closure of this society. Part of the article is devoted to a discussion of Verevkin’s motives.

LT

Straipsnyje aiškinamasi, kodėl imperinė valdžia vadinamajame Vakarų krašte iš visų nedominuojančių etninių grupių leido veikti tik lietuvių švietimo draugijai „Saulė“. Teigiama, kad tai nulėmė Kauno gubernijos kaip lietuvių tautinės teritorijos pripažinimas rusiškame mentaliniame žemėlapyje, (valdininkų požiūriu) asimiliacinio potencialo nebuvimas ir lietuvių etnokultūrinio atskirumo nuo didrusių pripažinimas, taip pat Kauno gubernatoriaus Piotro Veriovkino pastangos apsaugoti šią draugiją nuo uždarymo. Dalis straipsnio skiriama P. Veriovkino motyvacijos aptarimui.

3

Nowoczesna Litwa – czy istniała alternatywa dla modelu państwa narodowego?

100%

Staliūnas D.

|

tom 125

|

nr 2

PL

Niniejszy artykuł to próba wyjaśnienia, czy program litewskiego ruchu narodowego w końcu XIX i na początku XX w. rzeczywiście zawierał alternatywę dla modelu społeczeństwa/państwa narodowego, jak często twierdzi historiografia litewska. Prowadzone badania pokazują, że litewski ruch narodowy, podobnie jak większość etnonacjonalizmów w Europie Środkowo-Wschodniej, był zorientowany na model państwa narodowego.The present article seeks to explain whether the programme of the Lithuanian national movement of the late nineteenth and early twentieth century included an alternative to the model of nation state, as has often been argued in the Lithuanian literature on the subject. Research reveals that the Lithuanian national movement, like a majority of ethnic nationalisms in Central and Eastern Europe, was oriented towards the model of thenation-state.

4

Linas Venclauskas. Tekstų byla: lietuvių antisemitinis diskursas nuo XIX a. ant ros pusės iki 1940 metų. Vilnius: Versus, 2022. 487 p. ISBN 978-9955-829-45-4

100%

Staliūnas D.

|

tom 1

233-239

5

Rusų nacionalistai prieš Kauno gubernatorių: kitataučIų švietimo draugijos kaip pavojus imperijai 1907–1910 m.

100%

Staliūnas D.

|

nr 2

55-80

EN

The article explains why, in 1909, there appeared instigations in Russian public discourse calling for closure of the Lithuanian Catholic educational society ‘Saulė’ (The Sun), and at the same time criticism was directed at the governor of Kaunas, who supposedly was the patron of this association. This action of Russian nationalist is interpreted as a reflection of the empire-wide struggle against non-Russian public organisations. It was Russian public figures and civil servants promoting a nationalistic nationality policy who wanted to close the ‘Saulė’.

LT

Šiame straipsnyje paaiškinama, kodėl 1909 m. rusiškame viešajame diskurse atsirado raginimų uždaryti lietuvių katalikų švietimo draugiją „Saulė“, o kartu kritikuotas ir šią draugiją esą globojantis Kauno gubernatorius. Ši rusų nacionalistų akcija aiškinama kaip visos imperijos mastu prasidėjusios kovos su nerusiškomis visuomeninėmis organizacijomis atspindys. „Saulę“ norėjo uždaryti nacionalistinę tautinę politiką propagavę rusų visuomenės veikėjai ir valstybės tarnautojai.