Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Stefana Symotiuka teza o „nadenergetyczności (pre-)człowieka” i związane z nią kłopoty

100%

Dębowski J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2017

|

tom 17

336-348

RU

Автор статьи реконструирует основное ядро антропологических и историософских взглядов Стефана Симотюка. Особое внимание уделяется тезису о избытке энергии чело-веческого существования, который является одним из основных предположений в понятии человека как homo inquietus. Это также указывает на трудности, которые это предположение подразумевает. Статья закрывает столкновение гипотезы Стефана Симотюка об изначальном древнем образе жизни предка человека с последними археологическими находками и выводами палеонтологов. В заключение автор утверждает, что для тезиса об энергетическом превосходстве дочеловека, если мы хотим его сохранить, нужно найти совершенно другое объяс-нение, чем первобытная жизнь на деревьях, постулированная Стефаном Симотюком.

EN

The author of the article reconstructs the main core in the anthropological and historiosophical views of Stefan Symotiuk. The subject of special attention is made by the thesis about the excess of energy of human existence, which is one of the main assumptions in the concept of human as homo inquietus. It also indicates the difficulties that this assumption implies. The article closes the clash of the hypothesis of Stefan Symotiuk about the originally arboreal way of life of the human ancestor with the latest archaeological findings and findings of paleontologists. In conclusion, the author states that for the thesis of the energetic superiority of the prehuman, if we want to maintain it, a completely different explanation should be found, than the originality of arboreal life postulated by Stefan Symotiuk.

2

Wspomnienie o Profesorze Stefanie Symotiuku (1943–2016)

100%

Dębowski J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2017

|

tom 17

391-394

3

Nauki filozoficzne i ich metodologiczne podstawy

100%

Dębowski J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2014

|

nr 14

55-72

RU

Автор утверждает, что существует достаточное основание, чтобы признать большинство философских дисциплин научными дисциплинами. Для этого достаточно принять во внимание факт, что у каждой из философских наук (онтология, эпистемология, этика и др.) есть свой четко определенный предмет, специфический метод исследования и четко определенные цели. Знание философских наук – это знание интерсубъективное. Специфический для философских исследований методологический тип науки (выделенные с учетом главной цели) – в отличии от аксиоматического, номологического, идиографического и аксиологического – автор называет сапиенциальным.

EN

The author claims that there are satisfactory reasons for recognizing most of the philosophical disciplines as the strictly scientific disciplines. In order to prove that it is sufficient to consider the fact that each of the philosophical sciences (ontology, epistemology, ethics and others) has its particular well-defined subject; it has specific for itself the research method; it has also strictly defined objectives to be achieved. Furthermore, the knowledge of philosophical sciences is the intersubjectively communicative and intersubjectively verifiable knowledge. It should be stated that a specific for philosophical researches, the methodological type of science (being distinguished due to its main objective) – contrary to the axiomatic, nomological, idiographic and axiological – the author calls as sapiential.

4

O obiektywności prawdy i jej podstawach ontycznych

100%

Dębowski J.

Zagadnienia Naukoznawstwa

|

2015

|

tom 51

|

nr 2(204)

111-124

PL

W artykule – dzięki zestawieniu głównych pojęć obiektywności w sensie ontycznym – odpowiadam na pytanie, co się składa na obiektywnie istniejącą rzeczywistość. Odwołując się do pojęcia transcendencji strukturalnej, wskazuję również, gdzie (i jak) przebiega granica między ontyczną obiektywnością a ontyczną subiektywnością. Na koniec, sięgając do pojęcia obiektywności w sensie epistemologicznym, próbuję wyklarować relację pomiędzy obiektywnością i subiektywnością z jednej strony, a prawdziwością i fałszywością z drugiej.

EN

In the paper – thanks to the ontic sense of the objectivity concept – I answer the question what objectively existing reality consists of. Appealing to the concept of the structural transcendence, I indicate also where (and how) the boundary between the ontic objectivity and the ontic subjectivity runs. Finally, I try to clarify relations between objectivity and subjectivity as well as veracity and falseness.

5

Świecić własnym blaskiem … czyli o wielowarstwowości ludzkiego świata – punkt widzenia Zdzisława Cackowskiego

100%

Dębowski J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2016

|

tom 16

261-277

RU

В статье представлена реконструкция и критический разбор некоторых философских размышлений из последней книги профессора Здислава Цацковского Zdobywanie i zużywanie się doświadczenia ludzkiego. Автор считает, что главной мыслью книги является тезис о много-уровневости человеческого мира. Тщательный анализ книги, однако, показывает скрывающийся за тезисом дуализм – дуализм онтологический и аксиологический, а потом и антропологический, эпистемологический, историософический и культурный. Об этом свидетельствует принятое Цацковским дихотомическое разделение на «бытие» и «мышление о бытии», «единство» и «множество», «действие» и «познание», «мир природы» и «мир культуры», «мир человеческой силы» (вещественный и познавательный) и «мир человеческого бессилия» (судьба), «мир сверхпорядка» и «мир хаоса», «сильное влияние» (практическое жизненное) и «слабое влияние» (информационно-управленческое), «интеллектуальная духовность» (разумная) и «духовность чудесная» (антиразумная), «цивилизация надежды» и «цивилизация отчаяния» и т.д.

EN

The article contains the reconstruction and critical review of some philosophical thoughts from the last book by prof. Zdzisław Cackowski Zdobywanie i zużywanie się doświadczenia ludzkiego. On author’s opinion, the main thought of the book is the thesis of multilevelness of the human world. Although the narrow inquiry shows the hidden behind the thesis dualism: ontological, axiological, and further more: anthropological, epistemological, historiozophical and cultural. The dichotomic distinction introduced by Cackowski indicates it: „being” and „reflexion on being”, „unity” and „multitude”, „action” and „cognition”, „the world of nature” and „the world of culture”, „the world of human power” (thing-cognitive) and „the world of human weakness” (fate), „the world of super-order” and „the world of chaos”, „strong influence” (applied and vital) and „weak influence” (informational and managing), „intellectual spirituality” (rational) and „spirituality of wonder” (non-rational), „civilization of hope” and „hopeless civilization” etc.

6

W kwestii prawdziwości dzieł sztuki

100%

Dębowski J.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2018

|

nr Numer 24

455-469

PL

W niniejszym artykule rozważam możliwość orzekania prawdy i fałszu (cech prawdziwości i fałszywości) o wytworach aktywności artystycznej człowieka, czyli dziełach sztuki. Rozważania te zawierają trzy ograniczenia: (1) w polu moich zainteresowań pozostają przede wszystkim literackie dzieła sztuki; (2) chodzi mi przede wszystkim o czysto poznawczy sens prawdy i fałszu, w szczególności, możliwość aplikacji tzw. klasycznej definicji prawdy; (3) za podstawę swoich rozważań (a co najmniej ich punkt wyjścia) biorę przede wszystkim ustalenia wypływające z rozważań fenomenologów, w szczególności: W. Stróżewskiego, R. Ingardena, M. Heideggera i E. Husserla. Ustalenia te pozwalają mi ostatecznie przyjąć, iż dzieła sztuki nie mogą być wprawdzie nosicielami prawdy klasycznie pojętej (ta bowiem jest własnością sądów sensu stricte), ale są i mogą być siedliskiem „prawdy jako manifestacji” (veritas ut manifestatio).

7

Zasada przezroczystości znaku. Punkt widzenia Leona Koja

100%

Dębowski J.

Filozofia i Nauka

|

2020

|

tom 8/2

201-216

PL

Artykuł składa się z dwóch części. W części pierwszej (wprowadzającej) przywołuję — m. in. w ślad za Edmundem Husserlem, Stanisławem Ossowskim i Adamem Schaffem — główne sformułowania „zasady przezroczystości znaku”. W sformułowaniach tych mówi się najczęściej bądź o (1) przezroczystości znaku wobec przedmiotów przez znak oznaczanych (denotowanych, desygnowanych i/lub nazywanych), bądź o (2) przezroczystości znaku wobec jego znaczenia (resp. zdarzeń, stanów rzeczy i faktów przez znak wyznaczanych). Wszelako, na co zwracał uwagę Husserl, można również mówić o (3) przezroczystości znaku wobec czynności i stanów umysłowych użytkowników znaku (nadawców i odbiorców); wszak tylko dzięki tak rozumianej przezroczystości znaku możliwe jest porozumiewanie się ludzi ze sobą, a tym samym znak może pełnić również funkcję ekspresyjną i komunikacyjną. Cześć druga artykułu (zasadnicza) zawiera rekonstrukcję stanowiska Leona Koja, który teorii znaku opartej o zasadę przezroczystości nadał postać konsekwentnie sformalizowaną — postać zaksjomatyzowanego systemu logicznego (przy wykorzystaniu formalizmu Willarda van Ormana Quine’a z Mathematical Logic). Jednym z głównych celów Leona Koja było również wskazanie na ścisły związek semantyki z pragmatyką, a nawet prymat pragmatyki nad semantyką. Narzędzia formalnologiczne pozwoliły też wykazać, iż teoria znaku oparta o zasadę przezroczystości ani nie narusza zasady niesprzeczności (przynajmniej w jej sformułowaniu psychologicznym), ani nie zawiera i nie implikuje antynomii semantycznych typu antynomia kłamcy. Jest bowiem teorią łatwo uzgadnialną z Alfreda Tarskiego teorią stopni języka.

8

Wspomnienie o Profesorze Zdzisławie Cackowskim (1930–2016)

100%

Dębowski J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2016

|

tom 16

437-448