Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

W poprzek wpław. Ludzie nieznaczni w akcie niezgody

100%

Dauksza A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2023

|

tom 343

|

nr 4

199-203

EN

The author presents a category of insignificant people whom she conceives to be those who remain in the background, are undistinguished and meaningless as individuals in public order – they constitute “the majority”, and are of little significance in daily life. They remain immersed and entangled in reality upon which they have little impact. They do not feel responsible for the course of events and do not possess of feeling of self-manoeuvrability. The author writes about cultural transformation, the process of individuals distancing themselves from the oppressive model of success, social mobility, and perpetration conceived as planned, determined activity focused on a given target. Scenarios realised in contemporary culture texts focus on the refusal of proactive activity, forms of non-adaptation, and the inability to deal with “life and all its details.” The main theme is mediocrity, daily life that one has to tackle unheroically and without greater chances for success. The “typical” protagonist also undergoes changes and turns into those who “failed”, are weak, do not measure up, are incapable and constantly taken by surprise by something. Within this context the author analyses several “strange” performances of helplessness: acts of grovelling, crawling, swimming, and remaining motionless in public places.

PL

Autorka przedstawia kategorię ludzi nieznacznych, których rozumie jako tych, którzy pozostają w tle, nie wyróżniają się, w porządku publicznym nie mają znaczenia jako jednostki – są „większością”, na co dzień mało istotną z perspektywy instytucji władzy. Ludzie nieznaczni są zanurzeni i uwikłani w realia, na które nie mają większego wpływu. Nie czują się odpowiedzialni za bieg wydarzeń, nie mają też poczucia samosterowności. Autorka pisze o zmianie kulturowej, dystansowaniu się jednostek od opresyjnego modelu sukcesu, powodzenia i mobilności społecznej, sprawstwa pojętego jako planowe, zdeterminowane działanie nakierowane na cel. Scenariusze realizowane we współczesnych tekstach kultury skupiają się na odmowie produktywnej aktywności, formach nieprzystosowania się, nieradzenia sobie z „życiem w jego szczegółach”. Głównym tematem jest przeciętność, codzienność, z którą trzeba się mozolnie zmagać – nieheroicznie i bez większych szans na powodzenie. Zmienia się też „typowy” bohater – stają się nimi ci, którzy są „nieudani”, nie mają siły, nie dorastają, nie potrafią, którzy są ciągle czymś zaskakiwani. Autorka analizuje w tym kontekście kilka „dziwnych” performansów bezsilności: akty czołgania się, pełzania, pływania i leżenia bez ruchu w miejscach publicznych.

2

Nosiciel pamięci. O pamiętaniu, kalectwie i pisaniu w twórczości Leo Lipskiego

100%

Dauksza A.

Pamiętnik Literacki

|

2013

|

tom 104

|

nr 4

73-88

PL

Artykuł stanowi próbę takiej lektury pisarstwa Leo Lipskiego, która wskazywać będzie zasadność specyficznej, wciąż niedostatecznie zrozumianej i omówionej, konwencji przyjętej przez tego autora. Twórczość Lipskiego jawi się nie tylko jako świadectwo poszukiwania własnej dykcji, ale także jako staranie przezwyciężenia powojennego impasu, wykroczenia poza retorykę niewyrażalności, niemocy ekspresji, pustki, wreszcie – próbę przezwyciężania kryzysu języka i reprezentacji. Istotne w tym ujęciu jest ukazanie zależności między trzema porządkami: fakturami pamięci, materii i tekstu. Szczególnie bolesna pamięć o wydarzeniach Zagłady okazuje się fundacyjna dla analizowanej prozy – i to na wielu poziomach: zarówno tematycznym, jak i konceptualnym, językowym oraz stylistycznym.

EN

The article is an attempt to such reading of Leo Lipski which points at the legitimacy of specific, still insufficiently understood and described, convention adopted by the author in question. Lipski’s creativity is seen not only as a testimony of searching for his own diction but also as a struggle to overcome postwar deadlock, stepping outside the rhetoric of the inexpressible, incapacity of expression, emptiness, and ultimately an attempt at overcoming the crisis of language and representation. Important in this view is a demonstration of the interdependence of three orders, namely the framework of memory, the matter, and the text. Particularly painful memory about the Shoah proves to be foundational to the analysed prose on many levels, both thematic and conceptual, linguistic and stylistic.

3

„Nie ma materii martwej – martwota jest jedynie pozorem”. O ambiwalencjach Schulzowskiego materializmu

100%

Dauksza A.

Schulz/Forum

|

2013

|

nr 2

51-62

PL

The present essay is an attempt to consider the status of rubbish, debris, remains, cuttings, and scrap paper, so often to be found in Schulz’s fiction. Such apparently useless trash seem to be the main substance that organized Schulz’s reality. Sometimes it makes a significant substitute for more complex or sophisticated forms of the material world, on other occasions it point to the general condition of modern culture. In Schulz’s stories, waste is almost never just useless excess of ready-made forms, but very often it makes the main component of more complex structures – both strictly physical, material, and linguistic, whenever it inspires an imaginary search, triggers metaphors or provides a core around which the language of description can start growing. The formlessness and potentiality of such forms, just as the “porousness” or “plasticity” of matter as such, seduce the artist and tempt him to shape them, to make an epistemological and creative effort.

4

Awangardowe bezformia i ich losy. Prologomena

100%

Dauksza A.

Zagadnienia Rodzajów Literackich

|

2014

|

tom 57/113 z. 1

119-134

PL

W niniejszym artykule autorka rozważa zjawisko bezforemności rozumiane najpierw jako pojęcie filozoficzne (koncepcja Georgesa Bataille’a), a następnie jako kategoria estetyczna (malarstwo informel, teatr Taduesza Kantora, literatura Leo Lipskiego). Rozważania są prowadzone z perspektywy „krytyki afektywnej”. Autorka analizuje znaczenie, funkcje i postaci, które przybiera bezformie w różnych pracach artystycznych. Następnie rozpatruje awangardowe zainteresowanie tym, co bezforemne jako przejaw poszukiwania i konsty-tuowania „alternatywnej” nowoczesności.

EN

In the following article the author considers a formlessness phenomenon which, at first, is understood as a philosophical term (Georges Bataille’s concept), then as aesthetic category (informel painting, Tadeusz Kantor's theatre, Leo Lipski's literature). Commentary is conducted from the perspective of ‘affective criticism’. The author analyses meaning, function and figures which formlessness becomes in different artistic works. Then, the author examines avant-garde interest in formlessness as a manifestation of search and establishment of ‘alternative’ modernity.

5

POSTSCRIPTUM. KOMENTARZE DO ROZMOWY

32%

Borowski A. , Czermińska M. , Iwasiów I. , Kłosiński K. , Kuźma E. , Markiewicz H. , Mizerkiewicz T. , Nycz R. , Urbanowski M. , Dauksza A.

|

nr 5-6

PL

Komentarze do Rozmowy "Wielogłosu"