Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Monitoring skazen promieniotworczych zywnosci w Polsce

100%

Bekas M. , Pachocki K.

Żywienie Człowieka i Metabolizm

|

2008

|

tom 35

|

nr 3

212-222

PL

W pracy omówiono krajowy program monitoringu w zakresie skażeń promieniotwórczy żywności. Programy urzędowej kontroli i monitoringu zanieczyszczenia żywności, obejmujące także radionuklidy tworzone są od 2003 roku. Projekty programu opracowywane są przez Zakład Ochrony Radiologicznej i Radiobiologii NIZP-PZH, a zatwierdzane przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Określają one między innymi zasady oraz częstotliwość poboru produktów spożywczych w poszczególnych rejonach Polski. Rezultatem tak prowadzonego monitoringu jest ocena występowania izotopu promieniotwórczego cezu ¹³⁷Cs w poszczególnych grupach produktów. Łączna liczba przebadanych w 2007 r. próbek wyniosła 471. Najwyższe stężenia cezu Cs-137 obserwowano w grzybach: dochodzące do 1276,2 Bq/kg w podgrzybkach i do 946,6 Bq/kg w borowikach. W mleku stężenie cezu ¹³⁷Cs mieściło się w zakresie 0,01-4,80 Bq/kg (średnia 0,86 Bq/l). Średnia dla warzyw i owoców była poniżej 1 Bq/kg. Dokonano również oszacowania dawki, jaką otrzymuje człowiek po spożyciu skażonej tym radionuklidem żywności.

EN

The national monitoring programme concerning radioactive contamination in foodstuffs is the subject of the publication. The government control programmes for food contamination including radionuclide were created by Chief Sanitary Inspectorate based on the draft prepared by National Institute of Public Health - National Institute of Hygiene and approved by Chief Sanitary Inspectorate. Among other things the programmes determine rules and frequency of picking up foodstuffs for control in a certain regions of Poland. This monitoring results in estimating the level of radioactive isotope ¹³⁷Cs in particular groups of foodstuffs. 471 samples of foodstuffs were measured in the 2007. The highest concentration of caesium was observed in mushrooms: 1276,2 Bq/kg in Xerocomus Badius and 946,6 Bq/kg in Boletus Edulis. In the liquid milk concentration of caesium ¹³⁷Cs located in range 0,01-4,80 Bq/l (average 0,86 Bq/kg). Average concentration caesum in vegetables and fruits was under 1 Bq/l. The dose a man can obtain after eating contaminated food was also estimated.

2

How often are X-rays used as diagnostic tool by healthcare providers in the Mazovian province of Poland

80%

Bekas M. , Gajewski A. K. , Pachocki K.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2013

|

tom 64

|

nr 2

EN

Background. Within the medical facilities provided by state healthcare services, a universally applied technique for patient diagnosis and treatment relies on ionising radiation; for example in radiotherapy and X-ray (ie. examination). Human exposure to such radiation is not however entirely free of associated health risks. Objectives. To determine and estimate the numbers and types of X-ray based medical procedures that are performed in general and dental radiography, mammography and computer tomography on patients from the Mazovian province in Poland, which included children, women and men subjects. Material and Methods. The numbers of patient subjects undergoing X-rays was estimated by surveying the patient intake in X-ray testing rooms within the healthcare facilities of the Mazovian province. Questionnaires were either dispatched by mail to such healthcare centres or were completed by the X-ray operating staff during the testing of quality control. Results so obtained from the latter, were compared to entries from the X-ray rooms’ register Results. During 2009, the number of X-rays performed were 7612046 equivalent to 1460 examinations per 1000 inhabitants. The majority were done on women ie. 3847961 (50.55%), followed by 3193781 (41.96%) on men and 570 304 (7.49%) for children. Conclusions. Results indicated that the predominating medical procedure used of this type, was for making general diagnoses; especially through using chest radiography. Others included, in descending order; dental X-ray (mainly intra-oral examination), computer tomography (mainly CT head examinations) and mammography procedures. It was also found that the annual numbers of having X-rays has increased compared to previous years.

PL

Wprowadzenie. W placówkach służby zdrowia powszechnie wykorzystywane jest promieniowanie jonizujące w celach medycznych zarówno w diagnostyce jak i terapii. Promieniowanie to nie jest jednak całkowicie obojętne dla zdrowia. Cel. Celem niniejszych badań było określenie i ocena liczby i rodzaju wykonywanych na terenie województwa mazowieckiego procedur medycznych z zakresu diagnostyki ogólnej, stomatologii, mammografii i tomografii komputerowej, osobno dla dzieci, kobiet i mężczyzn. Materiał i metody. Szacowanie liczby badań rentgenowskich przeprowadzono metodę ankietową. Zbierano dane liczbowe z placówek służby zdrowia przy wykorzystaniu opracowanej w tym celu ankiety. Ankiety przekazywano listownie do wylosowanych placówek służby zdrowia na terenie województwa mazowieckiego lub proszono o ich wypełnienie w trakcie przeprowadzania specjalistycznych testów parametrów fizycznych medycznych aparatów rentgenowskich. W tym drugim przypadku weryfikowano jednocześnie zgodność danych w wypełnianych ankietach w stosunku do zapisów w prowadzonych rejestrach badań pacjentów w pracowniach rentgenowskiej. Wyniki. Oszacowano, iż w 2009 roku na obszarze objętym niniejszymi badaniami wykonano łącznie 7612046 diagnostycznych badań rentgenowskich, co daje 1460 badań na 1000 mieszkańców. Najwięcej badań przeprowadzono u kobiet 3847961 (50.55 %), w dalszej kolejności u mężczyzn 3193781 (41.96 %) i dzieci 570304 (7.49 %). Wnioski. W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono, iż największy udział w strukturze wykonywanych badań rtg miały procedury medyczne z zakresu diagnostyki ogólnej, w tym przede wszystkim badania klatki piersiowej. Na drugim miejscu znajdują się badania rentgenowskie stomatologiczne, głównie wewnątrzustne (punktowe). W dalszej kolejności pod względem liczby wykonywanych badań rtg uplasowały się procedury medyczne z zakresu tomografii komputerowej, wśród których dominowały badania tomograficzne CT głowy oraz procedury medyczne związane z badaniami mammograficznymi. Zaobserwowano wzrost liczby wykonywanych rentgenowskich procedur medycznych w odniesieniu do danych z wcześniej prowadzonych tego typu badań na terenie Polski.

3

The assessment of the ionizing radiation dose received by patients during some diagnostic X-ray examinations carried out on the basis of the working procedures in the health care entities

80%

Bekas M. , Waniewska E. , Wardzinski A. , Wieprzowski K.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2017

|

tom 68

|

nr 1

EN

Background. X-ray examination is a popular and universally used injury and disease diagnostic method. A distinctive X ray examination feature is that it can be done quickly which is extremely important in case of the need for rapid diagnosis of patients in life threatening condition. Another advantage of the X-ray examinations is also relatively low cost of carry. However, X-ray examination involve adverse health effects. During the examination the patient is subjected to ionizing radiation that might have impact on his health. Objective. The aim of this study has been to determine and assess the size of the entrance surface doses (ESD) received by patients during selected X-ray examinations performed on the basis of the medical working procedures available in healthcare entities in Masovian Voivodeship in Poland. Materials and Method. The examinations were conducted for 71 X-ray units located in the Masovian Voivodeship. Measurements of doses received by the patients were based on our own validated test methods. Results. It was found that the range applied to the high voltage in healthcare entities does not always coincide with the values specified in the standard procedures. It was found in the skull projection radiography AP and LAT that the recorded values were from range 60 to 82 kV (the average value of 74 kV) while in accordance with a standard procedure they should be in the range from 65 to 75 kV. Only in case of cervical spine radiography in the AP projection, the LAT exposure conditions were matching with the standard obligatory procedures in Poland. The consequence of selecting exposure conditions are significant differences in the size of the doses the patient receive during the same medical procedures. The greatest range of ESD doses was found during radiography of the thoracic spine in the projection AP and LAT. The projection LAT measured values were in the range of 523 to 10550 μGy (average value 2175 μGy). Conclusions. It is necessary to update immediately the standard procedures and to develop detailed guidelines for the preparation of working procedures in X-ray rooms.

PL

Wprowadzenie. Badania rentgenowskie są powszechnie stosowaną metodą diagnozowania urazów i schorzeń występujących u pacjentów. Największą zaletą tych badań jest szybkość ich wykonania, co jest niezwykle istotne w przypadku konieczności postawienia szybkiej diagnozy medycznej u pacjentów w ciężkim stanie zagrażającym ich życiu. Badania rentgenowskie niosą jednakże ze sobą także negatywne skutki zdrowotne. W trakcie ich przeprowadzania pacjent poddany jest działaniu promieniowania jonizującego, które nie jest obojętne dla zdrowia. Cel. Celem badań było oszacowanie wielkości wejściowej dawki powierzchniowej (ESD) jaką otrzymują pacjenci podczas wybranych badań rentgenowskich przeprowadzonych w oparciu o procedury robocze obowiązujące w placówkach ochrony zdrowia na terenie województwa mazowieckiego. Materiał i metody. Zbadano 71 aparatów rentgenowskich wykorzystywanych w placówkach ochrony zdrowia na terenie województwa mazowieckiego. Pomiary dawek otrzymywanych przez pacjentów podczas badań rentgenowskich przeprowadzono własnymi zwalidowanymi metodami badawczymi. Wyniki. Stwierdzono, iż zakres wartości wysokiego napięcia dobieranego przez personel medyczny na aparatach rentgenowskich w placówkach ochrony zdrowia nie zawsze pokrywa się z wartościami określonymi w procedurach wzorcowych. Stwierdzono, iż w radiografii czaszki w projekcji AP i LAT wartość wysokiego napięcia była od 60 do 82 kV (wartość średnia 74 kV), zaś zgodnie z procedurą wzorcową powinny mieścić się w zakresie od 65 do 75 kV. Najlepszą zgodność pomiędzy wartościami wysokiego napięcia stosowanymi w pracowniach rtg a tymi określonymi w procedurach wzorcowych obowiązujących w Polsce stwierdzono w przypadku radiografii kręgosłupa szyjnego. Konsekwencją tak dobieranych warunków ekspozycji są znaczące różnice w wielkości dawek promieniowania otrzymywanych przez pacjentów dla tych samych procedur medycznych. Największą rozpiętość dawek ESD stwierdzono w trakcie radiografii kręgosłupa piersiowego w projekcji AP oraz LAT. W projekcji LAT zmierzone wartości były w przedziale od 523 do 10550 μGy (wartość średnia 2175 μGy). Wnioski. Niezbędne jest jak najszybsze uaktualnienie procedur wzorcowych oraz opracowanie szczegółowych wytycznych dotyczących przygotowywania procedur roboczych w pracowniach rentgenowskich.

4

Występowanie radonu 222 Rn w wodach leczniczych

80%

Pachocki K. A. , Wieprzowski K. , Bekas M. , Rozycki Z.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2009

|

tom 60

|

nr 2

PL

Radon jest dobrze udokumentowanym czynnikiem ryzyka indukcji nowotworów. Źródłem obecności radonu 222Rn w wodzie jest jego prekursor w promieniotwórczym szeregu uranowo-radowym izotop radu 226Ra. Celem pracy było określenie poziomu występowania radonu 222Rn w wodach leczniczych w Polsce. Przeprowadzono pomiary ponad 220 próbek wód leczniczych. Radon oznaczano metodą ciekłej scyntylacji cząstek alfa i beta. Zakres zmierzonych stężeń zawierał się od 0,90 do 193,10 Bq/dm3. Średnia arytmetyczna ze wszystkich uzyskanych wyników wyniosła 14,51 Bq/dm3. Wartość średnia stężenia radonu w próbkach pobranych z terenu województw śląskiego i dolnośląskiego była o rząd wielkości wyższa od obserwowanych stężeń w próbkach pobranych z pozostałych obszarów objętych badaniami. Tylko dwie ze zbadanych próbek wód leczniczych, pochodzące z terenu województwa dolnośląskiego tj. woda z ujęcia J-300 z Jedliny Zdrój (116,1 Bq/dm3) oraz woda z ujęcia „Marta” w Szczawnie Zdroju (193,1 Bq/dm3) wykazały aktywność promieniotwórczą powyżej 74 Bq/dm3 i mogą być z tego powodu zaklasyfikowane jako wody radonowe. Wartości te są powyżej zalecanego przez Unię Europejską (Recommendation 2001/928/Euratom) limitu dla wody do picia, wynoszącego 100 Bq/dm3. Dotychczas zarówno w ustawodawstwie krajowym jak i UE nie określono maksymalnego dopuszczalnego stężenia radonu w wodach leczniczych.

EN

Radon is one of the best known human carcinogens. Natural radon (222Rn) is formed by decay of uranium (238U), directly of radium (226Ra). The aim of this study was to determine the activity concentration of radon in curative waters in Poland. The measurements were performed using alpha and beta liquid scintillation method. Over 220 water samples from Polish spas have been analyzed. Arithmetic mean of radon concentration for curative waters was found to be 14.51 Bq/m3 within the range between 0.90 Bq/m3 to 193.10 Bq/m3. The average concentrations of radon-222 were ten times higher in water from śląskie and dolnośląskie voivodeship than other voivodeships. In two sampls: water from intake J-300 in Jedlina Zdrój (116.1 Bq/dm3) and intake Marta in Szczawno Zdrój (193.1 Bq/dm3) the level of radon 74 Bq/dm3 has been reached and those samples could be classified as radon water. There are no limits for the radon concentration levels in curative waters. There are only recommendation of the Commission of the European Communities 2001/928/Euratom on the protection of the public against exposure to radon in drinking water supplies (100 Bq/l).

5

Promieniotwórczość naturalna potasu 40K w wodach leczniczych i naturalnych wodach mineralnych oraz ocena dawek

70%

Pachocki K. A. , Wieprzowski K. , Rozycki Z. , Bekas M. , Latour T.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2011

|

tom 62

|

nr 1

PL

Wody lecznicze i naturalne wody mineralne często charakteryzują się podwyższoną mineralizacją. Ze wzrostem mineralizacji rosną także stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych stanowiących jedno ze źródeł narażenia ludności na promieniowanie jonizujące. Głównymi celami pracy było: (1) określenie stężenia izotopu potasu 40K w próbkach wody, (2) obliczenie obciążających dawek skutecznych (efektywnych) spowodowanych spożyciem wód zawierających potas 40K,(3) zbadanie korelacji pomiędzy stężeniem potasu 40K a zawartością rozpuszczonych substancji stałych (TDS). Stężenia radioizotopu potasu 40K w badanych próbkach oznaczono metodą spektrometrii gamma. Otrzymane stężenia miały wartości z przedziału od 0,65 do 28,42 Bq/dm3. Pomierzone wartości porównano z wartościami obliczonymi na podstawie analiz składu fizykochemicznego wody, które wyniosły od 0,07 do 22,87 Bq/dm3. Obliczona dawka skuteczna (efektywna) wynikająca ze spożycia wody zawierającej radionuklid potasu 40K o stężeniu 2,26 Bq/dm3 była równa 294 nSv/kurację, zaś dawka spowodowana wchłonięciem drogą inhalacyjną wody zawierającej 40K o stężeniu 1,45 Bq/dm3 osiągnęła wartość 9 nSv/kurację.

EN

Natural mineral and curative waters often characterize elevated level of mineral components. If the mineralization grows, the concentration natural radionuclides, which are one population’s exposure sources on ionizing radiation, also grows. The main purposes work were: (1) determine the concentration isotope potassium 40K in samples of water, (2) calculate effective doses caused by intake of water with potassium 40K, (3)- explore correlation between potassium 40K concentration and total dissolved solids (TDS). The concentration radioisotope 40K in analysed samples determined by means of gamma spectrometry. Received concentrations have values from the interval 0.65 to 28.42 Bq/dm3. Measured values compared to values calculated from physico-chemical analyses composition of water, which amounted from 0.07 to 22.87 Bq/dm3. The calculated effective dose resulting from intake water with potassium 40K, concentration 2.26 Bq/dm3 equaled 294 nSv by treatment and caused by inhalation water with concentration 40K 1.45 Bq/dm3 reached value 9 nSv by treatment.

6

Radon 222Rn in drinking water of West Pomeranian Voivodeship and Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Poland

70%

Wieprzowski K. , Bekas M. , Waśniewska E. , Wardziński A. , Magiera A.

Nukleonika

|

2018

|

tom Vol. 63, No. 2

43--46

EN

Radon Rn-222 is a commonly occurring natural radionuclide found in the environment from uranium- -radium radioactive series, which is the decay product of radium Ra-226. The presence of radon carries negative health effects. It is, in fact, classifi ed as a carcinogen, and therefore, it is necessary to continuously monitor its concentration. The aim of this study was to determine the level of radon-222 concentration in water intended for human consumption in the two voivodeships of Poland: West Pomeranian and Kuyavian-Pomeranian. Measurements were performed for more than 60 intakes. The level of radon was measured by using the liquid scintillation counting method. The range of measured radon concentration in the water from the West Pomeranian Voivodeship was from 0.90 to 11.41 Bq/dm3 with an average of 5.01 Bq/dm3, while that from the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship was from 1.22 to 24.20 Bq/dm3 with an average of 4.67 Bq/dm3. Only in three water intakes, the concentration of radon-222 exceeded the value of 10 Bq/dm3. The obtained results allowed to conclude that population exposure associated with radon-222 in water is negligible and there is no need to take further action. In the case of three intakes where a higher concentration of radon was found, the potential exposure was low.

7

Ocena aparatow mammograficznych w Polsce pod katem spelnienia wymagan aktualnych przepisow ochrony radiologicznej

70%

Bekas M. , Pachocki K. A. , Rozycki Z. , Wieprzowski K. , Fabiszewska E.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2006

|

tom 57

|

nr 1

81-90

PL

Analizowano wiek, rozmieszczenie oraz wyposażenie aparatów mammograficznych wykorzystywanych w placówkach służby zdrowia na terenie kraju. Informacje uzyskano za pośrednictwem ankiet przeprowadzonych we współpracy z wojewódzkimi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi. Otrzymane z ankiet informacje pozwoliły ocenić jaka część użytkowanych aparatów nie spełnia aktualnych wymogów eksploatacyjnych bądź konstrukcyjnych, a przez to stanowiących potencjalne zagrożenie dla pacjentek.

EN

The aim of mammography examination is to discover as soon as possible any structural changes in a breast tissue. Every X-ray examination exposure the patient to the radiation as it takes place in mamnography images might be a cause of cancer. In this publication the dynamics growth of mammnography units number in Poland in years 1995,1997 and 2002 has been analyzed. The distribution of mammography units in Poland has been examined. The places of mammography units exploitation in regard to the type of health service institution has been determined. In this publication the manufacturers and the age of mammography units as a prerequisite to determine whether the specified mammography unit complies with the actual requirements in radiation protection regulations have been taken into consideration. The mammography laboratory equipment for providing quality control and the method of developing X-ray films has been also analyzed. It has been ascertained that about 25 % of mammography units do not comply with current technical requirements and they should be withdrawn from exploitation. However, it should be pointed out that there were only 554 mammography units in Poland at the end of year 2002. Their unequal distribution do not provide satisfactory availability to examinations for patients. As a result of this, the principal method of withdrawing them from exploitation should be replacing the time-worn the X-ray apparatuses with the new ones.

8

Radon 222Rn w wodzie do picia z terenu Pogorza Karkonoskiego

61%

Pachocki K. A. , Gorzkowski B. , Rozycki Z. , Wieprzowski K. , Bekas M. , Wilejczyk E. , Smotek J.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2003

|

tom 54

|

nr 3

255-261

PL

Oznaczano ilościowo stężenia radonu 222Rn w wodzie powierzchniowej i podziemnej oraz w wodzie ze studni indywidualnych na terenie Pogórza Karkonoskiego. Radon oznaczano metodą ciekłej scyntylacji cząstek alfa.

EN

Radon-222 concentration in surface water, wells water and tap water in the main towns and villages which are located in area of Karkonoskie Plateau has been quantitative determined. The measurements were performed using the alpha liquid scintillation counting method. Majority of waterworks in Karkonoskie Plateau is supplied with the ground water in which the radon concentration is high from 87,5 Bq/1 to 818,1 Bq/1. The waterworks in Karpacz are supplied with the surface water, which main characteristic is low radon concentration (below 10 Bq/1) and with the ground water have a high radon concentration (to 541 Bq/1). Radon-222 concentration in water of individual wells was similar to concentration in the ground water.