Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 19

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
|
|
tom Vol. 17, iss. 2
48--55
EN
In underground mines there is a radiation hazard associated with natural radioactive nuclides. The main sources of radiation exposure in Polish mines are short-lived radon decay products, radioactive mine water containing radium and the sediments precipitated from these waters. For miners, the most common hazard is usually the short-lived radon decay products. Aspirators, equipped with separation systems, are mostly used in order to control this hazard. Inside these aspirators there are meters which measure the radiation emitted by radioactive aerosols collected on the filter. The purpose of these systems is to remove particles from the air stream that do not form the respirable fraction. At the same time, however, a deposition of small-size aerosols takes place in them because of the high values of their corresponding diffusion coefficients. This excludes the possibility of their proper detection by radiation meters. In this paper, the transmission of particles up to 100 nm in size by the separating systems is evaluated. The evaluated transmission ranged from about 60% for sizes of 7 nm, reaching up to 95% at the boundary values of the tested range. The influence of the particle distribution of the aerosols on the radiation calibration coefficients was also investigated in a radon chamber, through their exposure to conditions where the air contained low aerosol concentrations of about 4.0×108 particles/m3 and also when it was nearly 100-times higher. In the first case, the measured sensitivity of the meters was about 20-30% lower, which was probably due to a higher number of small aerosols and, as a result, particle transmission decreased. However, at higher aerosol concentrations, the sensitivity of the meters remained practically the same, regardless of whether the air reached the filters by the separation systems or if they were omitted.
PL
Krótkożyciowe produkty rozpadu radonu są jednym z najbardziej istotnych zagrożeń powodowanych przez naturalne źródła promieniowania jonizującego. W artykule omówiono problemy związane z tym zagadnieniem i zaprezentowano nowe przyrządy przeznaczone do kontroli tego typu zagrożeń. Nowe przyrządy zostały przetestowane w jednej z kopalń węgla kamiennego i porównane z przyrządami stosowanymi do tej pory w górnictwie.
EN
The short-life products of radon decay constitute one of the most essential hazards caused by natural sources of ionizing radiation. In the article discussed are problems pertaining to this issue and presented are new instruments designed for control of that type of hazards. The new instruments have been tested on one of the coal mines and compared to those used up to now in the mining industry.
EN
Thermoluminescent dosimeters (TLDs) currently used in personal and area dosimetry are often utilized to measure doses of ionizing radiation in fields with a more complex structure and therefore they should be calibrated in relation to different radiation types. The results of such calibration presented for UD-813 TLDs allowed for evaluation of their capability in relation to different radiation types like the beta and photon radiation of different energies and neutron radiation generated by the 241Am-Be source. The detector response for 60 keV photons was 10% higher than for the 662 keV gamma radiation of 137Cs. There were also response differences in relation to photon and beta radiation between detectors with an enhanced concentration of lithium 6Li and boron 10B and detectors containing a natural level of these isotopes. Measurements of the reference beta doses were performed with the help of the Böhm chamber. This method is relatively more complicated compared to determining the reference photon and neutron doses and is described thoroughly in this paper. The corrected current measured by the Böhm chamber for the chosen parameters was a linear function for an entire available range of the chamber depths. The percentage of errors related to the evaluated reference beta doses were below 2% despite a rather large number of corrections that should be taken into account. The calibration distances varied from 11 cm to 50 cm. For this range and beta particle energy, the absorption of radiation in the air was negligible and their attenuation had a predominantly geometric character.
PL
Zagrożenie radiacyjne związane z występowaniem naturalnych izotopów promieniotwórczych w podziemnych zakładach górniczych podlega systematycznej kontroli prowadzonej przez służby kopalniane przy współpracy z Laboratorium Radiometrii Głównego instytutu Górnictwa. Artykuł zawiera ocenę niektórych elementów monitoringu: reprezentatywności miejsc pomiaru stężenia energii potencjalnej alfa oraz stosowanych współczynników konwersji kermy na dawkę skuteczną i propozycje zmian w przepisach prawnych.
EN
The radiation hazard related to the occurence of natural radioactive isotopes in underground mining facilities is subject to systematic monitoring of the mine supervision personnel in collaboration with the Radiometry Laboratory of the Central Mining Institute. The article provides an assessment of the chosen aspects of the monitoring methodology, namely the representativeness of the selected potential alpha energy measurement points and the kerma conversion coefficients applied per effective dose as well as the proposed amendments to the relevant legal regulations.
EN
The paper contains a description of a method for the analysis of the complex alpha spectra generated during the measurement of the activity of filters outside of a vacuum chamber under environmental conditions. The peaks corresponding to the energies of alpha particles emitted by the specific isotopes are particularly large on the low-energy side of the peak maximum, and the energy resolution strongly depended on the applied filters. The analysis was based on the non-linear regression to a function designed for four, six and eight parameters. Satisfactory results were obtained for each of these functions, and the best-fitting results were achieved for the eight-parameter function. In addition, the uncertainties related to the estimated parameters, as well as the signals corresponding to functions that describe the shape of the energy peak, have been evaluated. There are also examples of the implementation of the method with respect to short-lived radon progeny and thoron decay products.
6
Content available remote Measurements of aerosol size distribution in urban areas of Upper Silesia
100%
|
|
tom Vol. 35, no. 4
23-34
EN
Deposition of aerosols in the respiratory tracts depends on their size distribution. Investigation of such distribution has therefore great meaning for appropriate assessment of risk caused by hazardous pollutants that appear in environment both as a result of human activities like industry, emission from motor vehicles, municipal emission due to house furnaces and natural phenomena. The results of screening measurements of size distribution performed in several places located on highly populated areas in Upper Silesia, Poland are described in this paper. The applied equipment makes it possible to cover the range from several nanometers up to 20 žm, practically all particles that belong to the respirable class. Obtained results prove that a lot of particles having a size of the order of submicrons are produced close to high density traffic roads. This concentration strongly changed in time.
PL
Depozycją aerozoli w układzie oddechowym zależy od rozkładu ziarnowego aerozoli. Badanie rozkładu ma zatem duże znaczenie dla właściwej oceny zagrożenia spowodowanego przez szkodliwe substancje pojawiające się w środowisku bądź to w następstwie ludzkiej aktywności takiej jak produkcja przemysłowa, komunikacja i paleniska domowe bądź też w wyniku naturalnych procesów. W pracy opisano i oceniono wyniki pilotażowych pomiarów rozkładów ziarnowych aerozoli wykonanych w kilku miejscach zlokalizowanych na terenach zurbanizowanych. Zastosowana aparatura pomiarowa umożliwiała wykonanie badań rozkładów ziarnowych w szerokim zakresie od kilku nanometrów do 20 žm obejmującym praktycznie całą frakcję cząstek respirabilnych. Uzyskane rezultaty wskazują, że w miejscach położonych blisko dróg o dużym natężeniu ruchu pojawiają się duże liczny nanometrowych aerozoli, których liczba ulega w czasie dużym wahaniom
PL
Zagrożenie radiacyjne związane z występowaniem naturalnych izotopów promieniotwórczych w podziemnych zakładach górniczych podlega systematycznej kontroli prowadzonej przez służby kopalniane przy współpracy z Laboratorium Radiometrii Głównego Instytutu Górnictwa. Artykuł zawiera ocenę niektórych elementów monitoringu: reprezentatywności miejsc pomiaru stężenia energii potencjalnej alfa oraz stosowanych współczynników konwersji kermy na dawkę skuteczną wykonaną na podstawie pomiarów przeprowadzonych w latach 2007-2008.
EN
Radiation hazard related with radioactive natural isotope in the underground mining plants is subject to regular control performed by mining plants sen/ices with cooperation of the Laboratory of Radiometry of the Central Mining Institute. The article comprises the assessment of selected monitoring elements: representative nature of measurement sites of potential energy concentration ALPHA as well as used KERMA conversion factors on the effective dose on the basis of measurements performed in years 2007-2008.
8
Content available remote Pomiary dawek promieniowania gamma w podziemnych zakładach górniczych
63%
|
2005
|
tom z. 3
7-11
PL
Występujące w podziemnych wyrobiskach górniczych naturalne substancje promieniotwórcze są niejednokrotnie źródłem podwyższonego zagrożenia radiacyjnego. Należą do nich wody, promieniotwórcze osady oraz krótkożyciowe produkty rozpadu radonu w powietrzu. Zagrożenia związane z wymienionymi źródłami są systematycznie monitorowane od 1989 roku. Jednym z czynników podlegających kontroli jest promieniowanie gamma emitowane głównie przez osady zawierające izotopy radu i ich pochodne.
|
|
tom nr 8
3--10
PL
System kontroli zagrożenia radiacyjnego w podziemnych zakładach górniczych funkcjonuje od 1989 r. Doświadczone zgromadzone w czasie realizacji zadań systemu oraz zmiany w ogólnych zasadach ochrony radiologicznej umożliwiają optymalizację funkcjonujących rozwiązań. W artykule przedstawiono propozycje zmian wynikające ze zrealizowanego w ramach projektu strategicznego NCBR „Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach” przeglądu zasad i metod kontroli zagrożenia radiacyjnego w podziemnych zakładach górniczych.
EN
Radiation risk caused by presence of enhanced natural radioactivity in Polish underground coal mines has been controlled since 1989. Experience that has been collected and evolution of radiation protection rules let one optimise existing solutions. In the article the possible modifications emerged during the NCBR strategic project “Improvement of safety in mines” realisation are discussed. The proposed modifications concern measurement methodology as well as relevant legislation.
PL
Zagrożenie radiacyjne pochodzące od sztucznych izotopów promieniotwórczych jest podstawowym obszarem zainteresowania ochrony radiologicznej. Mniejszą uwagą poświęca się zagrożeniu pochodzącemu od naturalnych izotopów promieniotwórczych. Stężenia naturalnych izotopów promieniotwórczych w skorupie ziemskiej zmieniają się w bardzo szerokim zakresie. Eksploatowane surowce mineralne często zawierają takie stężenia naturalnych izotopów, które mogą powodować istotne zagrożenie. Niektóre procesy technologiczne prowadzą do zatę-żania izotopów promieniotwórczych w odpadach lub wyrobach. Rada Komisji Europejskiej opublikowała w 1996 r. Dyrektywę 96/29/EURO-ATOM (Podstawowe limity bezpieczeństwa). Dyrektywa ta, w artykule 40, zobowiązuje kraje członkowskie Unii do zidentyfikowania obszarów działalności człowieka, które mogą prowadzić do wzrostu zagrożenia radiacyjnego związanego z wykonywaniem pracy jak i dla osób postronnych. Dyrektywa ta wymaga również uregulowania prawnego wszelkich działalności związanych z wykorzystywaniem materiałów zawierających naturalne izotopy promieniotwórcze kiedy powodowane przez nie zagrożenie jest istotne. W artykule omówiono istniejącą w tej dziedzinie sytuację w Polsce. Opisano przykład wzrostu zagrożenia radiacyjnego związanego z podwyższonymi stężeniami naturalnych izotopów promieniotwórczych w odpadach powstających przy eksploatacji węgla kamiennego.
EN
The science of radiological protection and international rules regimes has evolved to ensure safety in the use of artificial sources exposure. Less attention has been given to exposures that can occur as a result of the use of naturally radioactive materials. The levels of naturally occurring radioactivity in the minerals that make up the earth's crust vary widely. In some cases, raw materials that are extracted for industrial uses contain natural radionuclides at concentration that can not be disregarded. Additionally, some industrial process can lead to further enhancement of concentration of radioactivity either in the product or in waste materials. The EC Council in 1996 year published the Council Directive 96/297 Euroatom (The EC Basic Safety Standards). This Directive, in Article 40, requires the nation of the EC to identify work activities which can cause, according to presence of enhanced concentration of natural radioactivity, significant increase of exposure of workers or members of the public to radiation risk. The Directive also requires (Article 41) to regulate all uses of materials containing natural radioactivity where the risk can not be disregarded from radiation protection's point of view. The paper talks about situation in this realm in Poland. An example of creating waste with enhanced radioactivity in hard coal industry was described.
PL
Zagrożenie radiacyjne związane z występowaniem wzmożonej naturalnej promieniotwórczych w podziemnych zakładach górniczych podlega systematycznej kontroli prowadzonej przez służby kopalniane przy współpracy z Laboratorium Radiometrii Głównego instytutu Górnictwa. Artykuł zawiera analizę ryzyka radiacyjnego przeprowadzoną w oparciu o wyniki pomiarów uzyskanych w 2009 roku.
EN
The radiation hazard connected with occurrence of increased spontaneous radioactivity in the underground mining enterprises is subject to system check carried out by mining service units in co-operation with the Radiometry Laboratory of General Mining Institute. The article contains an analysis of radiation risk conducted based on measurements results achieved in 2009.
PL
Radon obecny w atmosferze kopalni oraz wody i osady zawierające izotopy radu są czynnikami powodującymi zagrożenie dla zatrudnionych w podziemnych wyrobiskach górników. Zagrożenie to, na mocy ustawy Prawo geologiczne i górnicze, zostało zaliczone do zagrożeń naturalnych występujących w kopalniach i od początku lat osiemdziesiątych XX wieku podlega systematycznej kontroli na podstawie przepisów wykonawczych do tej ustawy. W artykule zaproponowano zmiany w przepisach prawnych, pozwalających na unifikację kontroli zagrożenia radiacyjnego powodowanego obecnością wzmożonego promieniowania naturalnego z ogólnymi zasadami ochrony radiologicznej.
EN
Radon present in the atmosphere of the mine, water and sludges containing radium isotopes are factors casing the of risk for workers in underground miners. This hazard, under the Mining and Geological Law, has been classified to natural hazards occurring in the mines and from the beginning of the eighties of the twentieth century, is subject to regular inspection under executive regulations issued to the aforementioned Law. The article proposes changes in legal regulations, allowing the unification of the control of radiation hazard caused by the presence of intensified natural radiation with the general principles of radiation protection.
PL
Zagrożenie radiacyjne związane z występowaniem naturalnych izotopów promieniotwórczych w podziemnych zakładach górniczych podlega systematycznej kontroli prowadzonej przez służby kopalniane przy współpracy z Laboratorium Radiometrii GIG. Artykuł zawiera posumowanie wyników pomiarów wszystkich czynników zagrożenia radiacyjnego uzyskanych w 2006 roku. Ponadto artykuł zawiera omówienie nowych przepisów prawnych, które zostały wprowadzone w połowie 2006 roku.
EN
The radiation hazard connected with the occurrence on natural radioactive isotopes in underground mining operation units is subject to a systematic inspection procedure conducted by the Mine's Service unit concerned in cooperation with Radiometry Laboratory of GIG. The article contains a summary of measurement results for all the factors of radiation hazards obtained in 2006. Besides, the article includes a discussion of the new legal regulations that were enforced in the mid-2006.
PL
W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia podjęto próby wykorzystania wybranych metod radiometrycznych do wspomagania prognozy wystąpienia wyrzutów skał i gazów w wałbrzyskich kopalniach węgla kamiennego (Lebecka i inni 1988, 1990, 1991). Przez analogię do metody przewidywania trzęsień ziemi na podstawie zwiększonego wydzielania radonu z wód podziemnych, postawiono hipotezę o zmienności emanacji radonu w pokładach zagrożonych wyrzutami. Opracowano metodykę prowadzenia obserwacji zmian stężenia radonu w górotworze z wykorzystaniem aparatury, jaką w tym czasie dysponował Główny Instytut Górnictwa. Na podstawie wyników pomiarów stwierdzono, że zmiany stężenia radonu w górotworze zależą od poziomu zagrożenia wyrzutowego. Zaobserwowano, że przed wyrzutem następował gwałtowny spadek stężenia radonu, natomiast po wyrzucie stężenie stosunkowo szybko wzrastało. Związek między zmianami stężenia radonu a zagrożeniem wyrzutami, najlepiej uwidaczniał się, jeśli był przedstawiony w funkcji postępu przodka. Rezultaty badań były na tyle obiecujące, że rozpoczęto obserwacje zmian stężenia radonu w kopalniach miedziowych i węglowych w strefach zagrożonych tąpaniami. W tym przypadku korelacja występowania obu zjawisk była mniej wyraźna. Analiza wyników prowadzonych dotychczas badań, skłania do podjęcia obserwacji zmian stężeń radonu w górnośląskich kopalniach węglowych zagrożonych wyrzutami. W Głównym Instytucie Górnictwa znajduje się nowa, doskonalsza aparatura, umożliwiająca ciągłe pomiary radonu. Możliwe, że uda się opracować "radonowy wskaźnik wyrzutowości", wspomagający inne metody przewidywania wystąpienia groźnych zjawisk geodynamicznych.
EN
In 80's and 90's of twentieth century research activity toward an application of radiometric methods for supporting of outbursts' prediction in Lower Silesian mines has been undertaken. It was stimulated by an analogy to application of radon changes in water and soil gas for earthquakes, therefore a hypothesis was created, that similar phenomena may occur in coal seams before and during outbursts of gas and coal. In the Laboratory of Radiometry of the Central Mining Institute a technique of radon measurements in boreholes has been developed and applied for his purpose. An analysis of results showed that changes of radon concentration in the strata were correlated with the level of an outburst's hazard. Prior to the outburst a rapid decrease of radon concentration was often observed, while radon level grew quickly after the release of gas and coal. The best correlation between radon changes and outbursts' occurrence obtained when radon changes were shown as a function of the heading advance. Results of these investigations were very promising, therefore investigations of possible connections of radon changes and tremors have been started in coal and copper mines in Poland. In this case results and correlation weren't very clear and significant. In the meantime, Lower Silesian collieries have been abandoned and no further investigations were possible. Due to increase of outburst hazard in some of Upper Silesian coal mines is the inspiration for further investigations in these collieries. The Central Mining Institute has got a modern instrumentation for continuous measurements of radon concentration in the strata. Therefore we hope that it would be possible to develop a "radon outburst's indicator" to support other methods of prediction of very dangerous geodynamic phenomena.
PL
Narażenie radiacyjne spowodowane ekspozycją na naturalne izotopy promieniotwórcze, a w szczególności na krótkożyciowe produkty rozpadu radonu, jest znaczącym składnikiem narażenia, zarówno w środowisku naturalnym, jak i w miejscach pracy. Dawką skuteczna, powodowana ekspozycją na radon, a szczególnie jego krótkożyciowe pochodne, przekracza 50% średniej dawki dla przeciętnego człowieka od wszystkich źródeł promieniowania jonizującego. W specjalnych warunkach, takich jak praca w miejscach o ograniczonej wentylacji (piwnice, tunele, wyrobiska górnicze w kopalniach) rola tego czynnika narażenia jest zazwyczaj jeszcze większa. Innym źródłem narażenia radiacyjnego w kopalniach węgla mogą być izotopy radu, obecne w solankach i osadach, które z tych solanek wytrącają się, wskutek czego powstają osady o podwyższonych stężeniach radu. Powoduje to wzrost mocy dawki promieniowania gamma w miejscach ich wytrącania, jak też może powodować skażenia wewnętrzne organizmu na skutek wchłaniania czy wdychania rozpylonych solanek czy osadów o podwyższonej promieniotwórczości. W polskim górnictwie węglowym narażenie radiacyjne, powodowane przez naturalne izotopy promieniotwórcze, jest traktowane jako jedno z zagrożeń naturalnych. Jego badania rozpoczęto we wczesnych latach 70. ubiegłego stulecia. Wieloletnie prace badawcze umożliwiły pod koniec lat 80. wydanie pierwszych przepisów, regulujących to zagadnienie - wydana została Polska Norma, w której określono wielkości limitów dawek, wymagania dotyczące zakresu i częstotliwości kontroli tego czynnika narażenia. W latach późniejszych, na bazie tejże normy, w poszczególnych gałęziach przemysłu wydobywczego, a szczególnie w górnictwie węglowym, przygotowane zostały i wdrożone przepisy wewnętrzne, dotyczące stosowanych metod monitoringu, jego zakresu, jak i metod ograniczania narażenia radiacyjnego. System ochrony przed promieniowaniem w podziemnych zakładach górniczych jest obligatoryjny od 1989 roku. Obecnie problemy kontroli narażenia radiacyjnego w górnictwie reguluje kilka ustaw - w tym Prawo atomowe, Prawo geologiczne i górnicze oraz akry wykonawcze z tego zakresu. Ich stosowanie jest kontrolowane przez Wyższy Urząd Górniczy we współpracy z innymi agendami rządowymi (głównie z Państwową Agencją Atomistyki - PAA). Monitoring i ograniczanie zagrożenia musi być prowadzone nie tylko w działających kopalniach ale także w nieczynnych zakładach górniczych, które są wykorzystywane np. jako muzea czy uzdrowiska balneologiczne. Tak kompleksowe rozwiązanie Systemu ochrony radiologicznej w górnictwie nieuranowym jest unikalne na świecie.
EN
The radiation risk due to the exposure to natural radionuclides. especially to short-lived radon progeny, is a component of the radiation hazard, common in the natural environment and working environment of people. The effective dose, caused by the exposure to radon (radon progeny), exceeds 50% of the average dose for a man from all sources of the ionising radiation. Under specific circumstances, for example as a result of working in confined space with low ventilation rate (cellars, underground galleries, tunnels, mines). the riskcaused by radon and its progeny can be enhanced and can reach significant levels. In Polish mining industry the radiation hazard, caused by natural radionuclides is one among many other natural hazards. It is worth to be point outthat besides radonanother source of radiation hazard in coal mines is radium, present in underground brines. Sediments. precipitated out from such waters, have enhanced radium content and may cause the increase of external gamma radiation dose rate as well as internal contamination due to accidental ingestion or inhalation. Investigation of that specific problem has been started in hard coal underground mines in Poland in early 1970's. At the end of 1980's first regulations were issued: the national standard have been prepared, in which dose limits and requirements of the radiation monitoring have been established. In following years in some branches of underground mining (mainly in coal mining industry) internal regulations for monitoring and mitigation measures were developed on the basis of the Polish standard. Due to being in force regulatory acts - Geological and Mining Law, Decree of the President of State Mining Authority and Decree of the Ministry of Economy - the monitoring and prevention against natural radiation is obligatory in all Polish underground mines since 1989. This duty is strictly supervised by local offices of Stale Mining Authority in co-operation with other governmental agencies. Monitoring and mitigation measures are obligatory not only for active mines but also for mines, excluded from the exploitation. and used for other purposes as museums, balneotherapy spas etc. Such solution is unique in non-uranium mining.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.