Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Niezapomniana lekcja historii początków Ameryki Łacińskiej

100%

Liszka P.

Teologia w Polsce

|

2015

|

tom 9

|

nr 2

23-35

PL

Teologia – w świetle Objawienia – może zajmować się wszystkim, może być np.: teologia sportu, lotów kosmicznych, teologia historii, polityki, narodu. Interesująca jest teologia poszczególnych kontynentów. Artykuł podejmuje refl eksję teologiczną nad początkami zjawiska kulturowo-geografi cznego, które nosi nazwę Ameryka Łacińska. Podobnie jak w odniesieniu do Ameryki Północnej ideą przewodnią jest nowy początek ludzkości, nowy raj. Budowanie nowego świata zależy od ludzi, którzy go kolonizują. Ważny jest kontekst społeczny, kulturowy, polityczny i gospodarczy tego kraju, który dokonuje kolonizacji. Ameryka Łacińska budowana była przez Hiszpanię, a następnie przez Portugalię, czyli kraje Półwyspu Pirenejskiego, kraje katolickie, pod wieloma względami różniące się od protestanckiej Anglii, kolonizującej Amerykę Północną. Kontekst religijny widoczny jest w podejściu do ludzkości miejscowej i w widzeniu doczesnego i zbawczego sensu przyszłości.

EN

The inhabitants of the sun-scorched rocky Pyrenean peninsula could at least in some of the terrain of South America discover a new paradise, lost arcadia, a land of primevalbliss. The very names of the cities seem to bear out this impression: Buenos Aires (Good Air) or Costa Rica (Rich Coast). Still, it was the idea of continuity, i.e. building the new world with the cultural roots in the old, on the old continent. Both Spanish scholars and ecclesiastical authorities favoured this idea. The indigenous population was recognised as citizen with full rights and who as such were deemed able to take over the Spanish cultural heritage and enrich it with their own. This ideal design failed to be completed for a variety of reasons. The political stage in Europe absorbed the strength and attention that could otherwise have been directed to America. The golden age of cultural and economic development in Spain was followed by years of drawbacks, decline and implosion. America lacked the support from the old continent that it needed. No wonder then that the sinful side of the human nature took the upper hand over the virtues: these included greed and competition for power. The newcomers from Spain would attain affl uence at the cost of the Indians turning them into serfs. Nowadays their offspring has long been free, but they have also remained destitute. On the contrary, the America settled by Anglo-Saxons has always been the America of free colonisers. The Iberian America is a mix of colonisers and indigenous peoples, of the descendants of the free and the enslaved

2

Architektura w dziejach teologii

100%

Liszka P.

|

nr 2

163-174

EN

Architecture has always been a means of expressing world viewpoints that are governing in a given society. Gothic architecture expressed man’s desire to come closer to divine infinity. Gothic cathedrals would combine two worlds separated by an infinite metaphysical distance. Baroque architecture attempted to include in the vertical scheme the whole heritage of the passing and the temporal: aspects of nature, human existence and the richness of human spirituality. All this in a temporal, diachronic aspect, an aspect subjected to constant change, an aspect full of energy, dynamics and motion. The 20th century introduced trends that attempted to unite the visible world with the divine. Matter was divine and the divinity was material. This pantheistic interpretation of nature was reflected in architecture. Will Christian architecture come to an end or will it triumph? Will architecture be a stumblingblock or a spring-board for the Christian faith? This triumph will not be achieved by looking for new arguments in the never-ending debate, but through a better understanding of Christian Revelation, which is known but superficially, both by Christians and their adversaries. That is the reason why architecture contains and expresses merely a general outline of Christian doctrine. Ideas expressed in other architectural styles also have a superficial influence.

3

Interpretacja terminu „psyche” w Piśmie Świętym i w teologii

100%

Liszka P.

|

nr 2

45-61

PL

Wśród terminów antropologicznych psyche zajmuje miejsce szczególne. Po odejściu od metafizyki, w sytuacji zorganizowanego wyciszania refleksji chrześcijańskich, w powszechnej świadomości, a nawet w naukach humanistycznych (psychologia) pozostaje termin psyche, aczkolwiek już bez aspektu transcendentnego. Przedmiotem niniejszego artykułu jest słowo psyche, odpowiadająca mu rzeczywistość służy jedynie do wyjaśnienia sensu tego słowa. Refleksja nad rzeczywistością, która wymaga doboru zestawu nazw, aby można było o niej mówić, stanowi temat odrębnego opracowania. W każdym razie słowo samo w sobie jest umowne, neutralne, nie wskazuje na jakiś konkret w sposób automatyczny

EN

Among anthropological terms, the term psyche occupies a special place. After the movement away from metaphysics, in the situation of the organized drowning of Christian reflection, in the general awareness , and even in the humanities (psychology) remains the term psyche, although with no transcendental aspect any more. The object of this paper is the word, while the reality serves only to explain its sense. Another thing is a reflection on the reality, which requires the selection of a set of names, in order to be able to speak about it. A word in itself is conventional, neutral, it does not point to a concrete thing automatically.In the history of the human thought this term has played an important role, has been the object of multiple reflections and has served to express essential truths linked to the ontic structure of the human being and to its existence. Its semantic field used to be identified on one hand with the meaning scope of the terms corresponding to it in other languages as well s of other terms in the same language. A historical analysis, which in a paper can be only sketchy and general, permits to notice that a mingling thinking is not consistent with the actual state of affairs. We are facing a semantic richness, an isolation of characteristic features of individual terms. Each term has its own stem as well as nearer and further peripheries which to a smaller or higher degree have a common part with the neighborhood of the stem of the other terms. This is how the situation with the semantic field of the term psyche is.

4

Oddziaływanie hellenizmu na antropologię chrześcijańską

100%

Liszka P.

Studia Warmińskie

|

2016

|

nr 53

145-160

PL

Bezsporny jest fakt oddziaływania hellenizmu na antropologię chrześcijańską. Dyskusja dotyczy tego, czy antropologia chrześcijańska odstąpiła od tradycji hebrajskiej i przyjęła wizję człowieka, proponowaną przez myśl grecką, czy tylko przyjęła słownictwo i w jakimś zakresie metodologię. Autor broni oryginalności antropologii Nowego Testamentu, zarówno w odniesieniu do myśli hebrajskiej, jak też myśli greckiej. Chrześcijanie korzystali z hellenistycznych źródeł, ale nieustanne starali się zachowywać ortodoksyjność, szczególnie w sytuacji korzystania z dorobku nurtu hellenistycznego. Konsekwencje soteriologiczne antropologii chrześcijańskiej idą dalej niż konsekwencje soteriologiczne antropologii hebrajskiej, ale też różnią się od tego, co oferuje soteriologia hellenistyczna.

EN

What makes Hellenism valuable is its attempt to adequately express the same contents in different cultures and languages. Hellenism imposed its own meanings on the terms used in other cultures and in scientific reflection. Hellenism as a cultural phenomenon means coexistence, or even mixture of various thoughts and expressions of various creeds. Not only may different patterns of thinking may impose a hindrance, but also become an opportunity for expressing new topics that could not be expressed in the former culture in full, or at all. That is why Hellenism may play an important role in understanding the Christian faith and transferring it to various differing cultural backgrounds. God makes use of human language and of human thinking for putting the truth across to people, a truth that by its essence is incomprehensible for man. The Hebrew language and Israel, descendants of Abraham were chosen to become the beginning of historical Revelation, which was a fundamental, but not necessarily sole stage. For the comprehension of the revealed message all instruments are useful in the form of different schools of thought, languages, cultures and specific sciences. The theologian applies all accessible tools for reading and understanding the contents of the faith. Thanks to this he enriches the reflection in light of the faith on the reality of the world.

DE

Der Wert des Hellenismus steckt in der Suche nach adäquater Weise des Ausdrucks derselben Inhalte in verschiedenen Kulturen und Sprachen. Der Hellenismus gab eine eigene Bedeutung von Begriffen aus anderen Kulturgebieten sowie in der wissenschaftlichen Reflexion. Hellenismus bedeutet eine kulturelle Erscheinung, die auf der Koexistenz basiert, aber auch auf Vermischen verschiedener Denk- und Ausdruckweisen religiöser Überzeugungen. Diese verschiedenen Denk-Modelle können zum Hindernis werden, aber gleichzeitig bieten sie eine Möglichkeit, die Probleme anders anzugehen, die in der vorherigen Kultur nicht vollständig ausgedrückt werden konnten oder auch gar keinen Platz gefunden hatten. Aus diesem Grund kann Hellenismus eine wichtige Rolle in dem Streben nach richtigem Verständnis des christlichen Glaubens und seines Weitertragens in andere von Grund aus verschiedene kulturelle Umgebungen spielen. Gott bedient sich der menschlichen Sprache und menschlicher Denkweise bei der Vermittlung der Wahrheit, die in ihrem Wesen für die Menschen unmöglich zu begreifen ist. Es wurden die hebräische Sprache wie auch Israel als Nachfahren von Abraham ausgewählt, um den Anfang der historischen Offenbarung zu bilden. Es warden bei derInterpretation wie auch besserem Verständnis des offenbarten Inhalts diverse Denkweisen, Sprachen, Kulturen, wie auch detaillierte Studien zu einem nützlichen Werkzeug. Ein Theologe wendet alle möglichen und erreichbaren Methoden zwecks Interpretation und Verstehens des Glaubensinhalts an. Dank dessen bereichert er im Licht des Glaubens die Reflexion über die Realität dieser Welt. Alle diese Probleme treten deutlich in der christlichen Anthropologie auf.

5

Znaczenie terminu „subsystentność” w teologii chrześcijańskiej

100%

Liszka P.

|

tom 12

|

nr 1

41-54

PL

Subsystentność, czyli cecha określająca zdolność do wszczepienia w inny byt albo przyjmowania do siebie innych bytów, w teologii rozpatrywana jest w odniesieniu do Boga i stworzeń, a zwłaszcza w refleksji nad osobami ludzkimi. Cechę tę ma przede wszystkim substancja Boga, w której usadowione są trzy Osoby. Odpowiednio też przymiot ten ma każda z trzech Osób, które są usadowione w jednej substancji. Ponadto każda z Nich jest usadowiona w dwóch pozostałych, a także przyjmuje je do siebie. Subsystentność Osoby Boskiej ma inny charakter w odniesieniu do substancji i w odniesieniu do pozostałych dwóch Osób. Bóg Stworzyciel ma zdolność przebywania w stworzeniach i zdolność przyjmowania ich do siebie. Analogicznie wszelkie byty stworzone mają zdolność przyjmowania Boga, ale tylko w sposób aspektowy (ślad Boga), i przebywania w Bogu. Szczególnie subsystentność jest cechą stworzeń personalnych (obraz Boży).

EN

Subsistentiality, which is a feature determining the capability of being interiorised into another being, or of taking other beings into oneself, in theology is considered in relation to God and creatures, and in particular in the reflection over human beings. This feature is, first of all, to be found in the substance of God, which comprises three Persons. This feature is also characteristic of each and every of the three Persons who are located in one substance. Moreover, each of them is located in the remaining two and takes them to Himself. Subsistentiality of the Divine Person has a different character in relation to the substance and in relation to the remaining two Persons. God the Creator has the ability to remain in creatures and the ability to take them to Himself. Similarly, all created beings have the ability to take God but only in an aspect-oriented way (the trace of God), and remain in God. In particular, subsistentiality is a feature of personal creatures (the image of God)

6

Bóg - Miłość Trójjedyna źródłem i celem człowieka

88%

Liszka P.

|

nr 2(11)

109-136

PL

Bóg - Miłość Trójjedyna źródłem i celem człowieka

7

Simulation of the evacuation of people in a road tunnel in the event of fire – case study

51%

Schmidt-Polończyk N. , Burtan Z. , Liszka P.

Archives of Mining Sciences

|

2021

|

tom Vol. 66, no. 1

13--28

EN

This paper provides an analysis of the evacuation process in a road tunnel in the event of a fire, using the example of the tunnel under the Luboń Mały mountain currently being constructed on Expressway S7’s Lubień – Rabka-Zdrój section. As fires are the largest and most dangerous events occurring in road tunnels, it is important to predict the evacuation process as early as at the design stage. The study described here used numerical modelling to simulate evacuation, which made it possible to determine the required safe evacuation time of all tunnel users in a fire. On the basis of the parameters of the tunnel under Luboń Mały, numerical studies were performed for four different fire scenarios, three of which assumed various fire locations with the currently designed two traffic lanes. The fourth variant accounted for the planned extension of the roadway to include three traffic lanes. Eventually, four numerical models were developed involving various fire ignition locations and numbers of potential tunnel users. The values of initial-boundary conditions used in the simulation, such as movement speed during evacuation, shoulder breadth and pre-movement time, were specified on the basis of experimental data for an evacuation performed in smoke conditions in the Emilia tunnel in Laliki. The results lead to the conclusion that if the time of reaching critical conditions in the tunnel is not shorter than 5 minutes 40 seconds for the current design state and 5 minutes 47 seconds for three lanes, the distribution of evacuation exits in the tunnel under Luboń Mały will ensure safe evacuation.