Water and bottom sediment samples collected from a few fish-breeding ponds/reservoirs were subjected to tests. The aim of this paper was to determine the total content of aluminium and its fractions in the samples tested to estimate the potential risk to fish caused by the toxic forms of aluminium. The monomeric inorganic aluminium in waters was determined using the ion exchange and extraction-colorimetric method with oxychinoline according to Barnes's-Driscoll's procedure. The bottoms were fractionated using a three-step sequential extraction procedure and the microwave mineralisation. The total content of aluminium in waters and extracts was determined using the spectrophotometric method with eriochromocyanine R, and comparatively using the ICP OES technique. The results were subjected to statistical analysis. The level of concentration of labile Al in the waters about 26-34 ?g/dm3 and content of exchangeable Al 5-34 mg/g range in bottom sediments are possibly hazardous to aquatic organisms.
PL
Badaniom poddano próbki wody i osadu dennego pobrane z kilku stawów rybnych. Oznaczono całkowitą zawartość oraz frakcje glinu w badanych próbkach. Glin monomeryczny nieorganiczny wyznaczono metodą wymiany jonowej i ekstrakcyjno-kolorymetryczną z zastosowaniem oksychinoliny według procedury Barnes'a-Driscoll'a. Frakcjonowanie osadów dennych wykonano procedurą ekstrakcji sekwencyjnej Tessier'a w wersji ujednoliconej oraz z zastosowaniem mineralizacji mikrofalowej. Glin całkowity w wodzie oraz w ekstraktach oznaczono metodą spektrofotometryczną z eriochromocyjaniną R, porównawczo techniką ICP OES i dokonano oceny statystycznej otrzymanych wyników. Poziom stężenia glinu labilnego w wodach: 26-34 ?g/dm3 oraz glinu wymiennego i kwasowego w osadach: 5-34 mg/g nie wskazuje na zagrożenie dla hodowli ryb pod warunkiem, że zachowana będzie kwasowość wody. Przy pH = 4,3 następuje znaczny wzrost stężenia wszystkich oznaczanych form glinu, w tym również najbardziej toksycznego dla ryb - glinu monomerycznego nieorganicznego (Ali), którego stężenie zwiększa się ponad 10-krotnie w porównaniu do wód o odczynie pH = 7,1-8,2.
Small amounts of mercury (mainly in the form of complex ions [HgCl4]2- ) was found in the waste brine originated from sodium chloride electrolysis using the mercury method. The study aimed to separate mercury compounds from concentrated NaCI solutions using sorbents and adsorbents. The investigations were performed in the (static) batch and dynamic (column) systems. The batch experiments were carried out to assess mercury adsorption isotherms and its adsorptive capacity. On the basis of the dynamic experiment results, the mercury concentration in the effluent obtained from the column against flow rate of brine through the bed was deduced. The results clearly point to the adsorbent obtained from modified cellulose with polyamine and polyamide functional group - Forager M - as the most efficient in removing mercury(II) from the 25 % solution of sodium chloride and waste electrolytic brine.
PL
Stwierdzono występowanie rtęci, głównie w postaci kompleksu chlorkowcgo [HgCl4]2- , w solance będącej odpadowym roztworem z instalacji elektrolizy rtęciowej. Praca dotyczyła wydzielania związków rtęci ze stężonego roztworu NaCI za pomocą sorbentów i adsorbentów. Badania przeprowadzono w układzie stacjonarnym (wsadowym) i dynamicznym (kolumnowym). Doświadczenia w układzie wsadowym pozwoliły na wyznaczenie izoterm adsorpcji rtęci i pojemności adsorpcyjnych. Na podstawie wyników uzyskanych w układzie kolumnowym określono wpływ zmiany szybkości przepływu solanki przez złoże sorbentu na stężenie rtęci w wycieku z kolumny. Rezultaty badań wskazują jasno, że adsorbent otrzymany z celulozy modyfikowanej grupami poliaminowymi i poliamidowymi - Forager M- jest najbardziej efektywnym w usuwaniu rtęci(II) z 25 % roztworu chlorku sodu i odpadowej solanki elektrolitycznej.