Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

“La ermoza istorya de Robinzon o la mizerya”: Sephardi Versions of “Robinson Crusoe”

100%

Kacprzak M.

Colloquia Humanistica

|

2020

|

nr 9

223-232

PL

Haskala, zwana także Żydowskim Oświeceniem, to ruch intelektualny, którego celem było odrodzenie kulturowe i społeczne Żydów z EuropyWschodniej oraz ich integracja ze środowiskiem lokalnym. W drugiej połowie XIX wieku Haskala objęła także społeczność Żydów sefardyjskich zamieszkujących tereny należące do Imperium Osmańskiego, w wyniku czego powstała współczesna, świecka literatura sefardyjska reprezentowana głównie przez prozę, sztuki teatralne oraz prasę. Warto dodać, że współczesna literatura sefardyjska oparta jest przede wszystkim na przekładach lub adaptacjach powieści uważanych za klasykę literatury europejskiej, takich jak Romeo i Julia Williama Szekspira, Robinson Crusoe Daniela Defoe czy Podróże Guliwera Jonathana Swifta. W trakcie prowadzonych przeze mnie badań natrafiłam na cztery różne judeo-hiszpańskie wersje Robinsona Crusoe, które zapisane zostały alfabetem hebrajskim, tzw. pismem Rasziego. Dwie z nich ukazały się w prasie sefardyjskiej, jako powieść w odcinkach, pierwsza w Salonikach w 1881 r., a druga w Konstantynopolu w 1900 r. Pozostałe dwie, autorstwa Ben Tsiyona Taragana, zostały wydane w całości, pierwsza w Jerozolimie w 1897 r., druga zaś w Konstantynopolu w 1924 r. Celem tego artykułu jest prezentacja oraz krótka analiza sefardyjskich adaptacji Robinsona Crusoe autorstwa B. T. Taragana.

EN

In the second half of the 19th century the Haskalah, an intellectual movement whose objective was to educate and westernize Eastern European Jews, also reached the Sephardic communities in the Ottoman Empire. As a result, there emerged Sephardic modern secular literature, represented mainly by narrative fiction, theatre plays and press. It should be added that modern Sephardic literature is primarily based on translations or adaptations of Western novels. Among these texts we find Sephardic editions of classics of European literature, such as Romeo and Juliet by William Shakespeare, Robinson Crusoe by Daniel Defoe and Gulliver’s Travels by Jonathan Swift. I have found four different versions of Robinson Crusoe that were written in Judeo-Spanish and edited in aljamía. Two of them were published serially in Sephardi press, one in Salonica in 1881 and the other in Constantinople in 1900. The other two editions were prepared by Ben Tsiyon Taragan and published as complete versions, the first one in Jerusalem in 1897 and the second one in Constantinople in 1924. The aim of this paper is to provide a brief analysis of the Sephardic adaptations of Robinson Crusoe by Taragan.

2

Między nauką a biblioteką? Profesor Józef Przyborowski, bibliotekarz Biblioteki Ordynacji Zamojskiej, i jego publikacje o dawnej literaturze i książce

100%

Kacprzak M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2018

|

nr 8(11) cz.2

109-125

PL

In 1872 Józef Przyborowski (1823−1896) was appointed the director of the Zamoyski Family Fee Tail Library (Biblioteka Ordynacji Zamojskiej, BOZ) in Warsaw. This philologist, historian, numismatist, and archaeologist, former professor of Polish language in the Main School (Szkoła Główna) in Warsaw and the director of its Library, was an expert in the life and works of Jan Kochanowski and the 16th century prints. When working in BOZ (until his death), Przyborowski not only arranged and developed the collections of books and manuscripts, but also transformed it into a workshop for his editorial works and his studies as a historian of literature and bibliography. Przyborowski’s academical and educational publications in the periodicals, encyclopaedias and editions of Old Polish literature were popularising the knowledge of Polish history, literature, culture and library collections. The article presents Przyborowski’s publications, based on the collections of Zamoyski Family Fee Tail Library, and their importance in the history of old books and literature.

3

Domestykacja i uniwersalizacja w adaptacjach dla młodzieży: polskie i judeohiszpańskie „Podróże Guliwera”

51%

Linde-Usiekniewicz J. , Kołakowski M. , Kacprzak M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2017

|

nr 7(10)

55-68

EN

The paper presents a comparative study of two adaptations of Gulliver’s Travels, which were published at the turn of the 20th century in two different literary polysystems: a Polish adaptation by Aleksandra Callier (1908) and a Ladino adaptation by Alexandr Ben Ghiat. The paper discusses not only the respective places both adaptations take in the two literary systems of the cultures of that time, but also selected linguistic, narratological, and genre-related issues, as well as matters concerning the representation of the world, the protagonist, and domestication. The analysis shows that the Polish version is strongly domesticated as opposed to the Ladino version which stripped of most realia acquires a universal character. Both versions fall within the framework of the adventure story genre, partly due to borrowings from other literary texts.