Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Feliks Czyżewski, Antroponimia pogranicza polsko‑wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych, część 1: Słownik nazwisk, Lublin: Polihymnia, 2013, LXX + 150 ss.

100%

Ostrówka M. M.

|

tom 39

275-284

EN

The work presents the book Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych (Eng. Anthroponymy of the Polish-East Slavonic borderland in light of tombstone inscriptions) by Feliks Czyżewski. The author, a well-known researcher of the Polish-Ukrainian borderland, collected, classified, elaborated and presented in the form of a dictionary about three thousand anthroponyms from working and closed cemeteries of Eastern Lublin region. It was preceded by a historical description of the region. The author also presented the current and historical state of the cemeteries (Orthodox, Catholic and mixed). Valuable parts of the book are color photographs illustrating various types of inscriptions, as well as maps presenting most important phonetic phenomena in Polish and the Ukrainian dialects, maps with location of the cemeteries where the inscriptions were collected, and bibliography concerning tombstone inscriptions in the Polish-East-Slavonic borderland.

PL

Recenzja prezentuje książkę Feliksa Czyżewskiego Antroponimia pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego w świetle inskrypcji nagrobnych. Autor, znany badacz pogranicza polsko-ukraińskiego, zebrał, sklasyfikował i opracował oraz przedstawił w formie słownika ok. 3 tysięcy antroponimów z czynnych i zamkniętych cmentarzy Lubelszczyzny wschodniej. Całość poprzedził opisem historycznym regionu, przedstawił stan współczesny i historyczny cmentarzy wyznaniowych (prawosławnych, katolickich i mieszanych). Cennymi fragmentami książki są: kolorowe fotografie ilustrujące różne rodzaje inskrypcji, mapy przedstawiające ważniejsze zjawiska fonetyczne w gwarach polskich i ukraińskich, mapy z rozmieszczeniem miejscowości i cmentarzy, na których zebrano napisy, oraz bibliografia dotycząca inskrypcji nagrobnych na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim.

2

Teksty ze wsi Darwinieki oraz z Iłukszty na Łotwie z komentarzem językowym

100%

Ostrówka M. M.

|

tom 39

219-237

EN

The study contains dialect texts recorded in the village Darvinieki in the 1960s by Józefa Parszuta (a researcher of the Polish language who was born in Latvia) and texts recorded by the author in Iłukszta in 2001. The texts are preceded with a linguistic comment including a description of the most important phonetic, morphological and syntactic features which are characteristic of the Polish north borderland dialect.

PL

Opracowanie zawiera teksty gwarowe zapisane we wsi Darwinieki w latach 60. XX w. przez Józefę Parszutę, urodzoną na Łotwie badaczkę języka polskiego, oraz teksty nagrane przez autorkę w Iłukszcie w roku 2001. Teksty poprzedza komentarz językowy, zawierający opis najważniejszych cech fonetycznych, fleksyjnych i składniowych, charakterystycznych dla polszczyzny północnokresowej.

3

Ewa Golachowska, "Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku". Instytut Slawistyki PAN, Wydawnictwo Agade, Warszawa 2012, ss. 189

100%

Ostrówka M. M.

|

tom 38

346-354

EN

The subject of the review is a book of Ewa Golachowska How to talk to God? The book is a report from the field. The author moves on the issue of distribution of functional languages spoken by Catholics in Belarus (Polish, Belarusian, Russian) in cross-generational. The book also includes texts that are a record of living speech of Catholics of all generations of Belarusian sites. They document important and dramatic events in the history of the Catholic Church in Belarus and the fate of his faithful, as well as the local Polish language, which goes along with its users.

4

Napisy nagrobne w Rzeżycy i Krasławiu (Łotwa) jako przykład koegzystencji kultur i języków w Łatgalii

100%

Ostrówka M. M.

|

tom 38

40-66

EN

The article presents structural and linguistic analysis of tomb inscriptions in two cemeteries in Latgale, Latvia – in Rēzekne and Kraslava. Five types of inscriptions are presented: nominative-identifying, locating-identifying, inscriptions with eschatological expressions, inscriptions with an invocation to the deceased and inscriptions on symbolic tombs. The Polish tombs do not differ from Latvian ones. Sometimes it is difficult to define the nationality of the person buried in a given grave, e.g. when the surname has a Polish ending (Lipowski) and the inscription is in Latvian. The article mentions a few traces of the influence of the Orthodox culture, represented by high fences made of metal surrounding the grave. The linguistic analysis showed similarity of the inscriptions from Latvia to those from Lithuania and Belarus. It can be confirmed by the presence of such features of the North Borderland as akanye, ukanye, reduction e > i/y, soft pronunciation of consonants l’, č’, d’, t’, r’. One can also observe the influence of the neighbouring languages, Russian and Latvian, on the Polish language, i.e. mixing letters and their functions. The similarity can be noticed in the form of graves – they are earth graves with a tombstone at the head including identifying data, religious symbols and portraits of the deceased.

PL

W artykule dokonano analizy strukturalnej i językowej napisów nagrobnych na dwóch cmentarzach na Łotwie w Łatgalii – w Rzeżycy (Rēzekne) i Krasławiu (Krāslava). Przedstawiono 5 typów inskrypcji: nominatywno-identyfikacyjne, lokatywno-identyfikacyjne, inskrypcje ze zwrotami eschatologicznymi, inskrypcje z inwokacją do osoby zmarłej oraz inskrypcje na grobach symbolicznych. Polskie nagrobki nie różnią się od łotewskich. Czasami wręcz trudno stwierdzić, jakiej narodowości były osoby pochowane w danym grobie, np. gdy nazwisko posiada polski sufiks -ski (np. Lipowski ), a napis jest po łotewsku. Nieliczne są ślady wpływu kultury prawosławnej w postaci wysokich metalowych ogrodzeń. Analiza językowa wykazała podobieństwo napisów z Łotwy do inskrypcji z Litwy i Białorusi. Potwierdza to obecność takich cech północnokresowych, jak: akanie, ukanie, redukcja e > i/y, miękka realizacja spółgłosek l’, č’, d’, t’, r’. Zauważalny jest także wpływ języków sąsiadujących – rosyjskiego i łotewskiego na polszczyznę polegający głównie na mieszaniu liter i ich funkcji. Podobieństwo obejmuje także formę nagrobków – groby są ziemne z płytą u wezgłowia, na której wygrawerowane są dane identyfikacyjne, symbole religijne oraz portrety zmarłych.