Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Miejska przestrzeń pamięci (na podstawie wybranych utworów Herkusa Kunčiusa, Ričardasa Gavelisa, Grigorija Kanowicza)

100%

Krupowies W.

|

nr 1

227-239

EN

This article analyses literary representations of Vilnius as a Central and Eastern European city, whose space becomes the field where the memory of many national traditions can be observed. The analysis was conducted on the basis of two novels by Lithuanian writers, i.e. A Lithuanian in Vilnius by Herkus Kunčius and A Vilnius poker by Ričardas Gavelis, as well as the works of Grigory Kanovich, a Lithuanian-Jewish author writing in Russian, i.e. the novel The park of forgotten Jews and the autobiographical-memoir prose Dream about vanished Jerusalem. The conflict-generating aspect of memory is revealed in the works of Lithuanian writers. The city centre becomes a battlefield for the commemoration of one’s own tradition and a sphere of action against the tradition of the Other, consisting of concealing, marginalising, and removing. Kanovich’s works focus on the issue of Jewish memory in Vilnius after the Holocaust, when the ghetto ceased to exist. Memory becomes present when literary heroes look back at their past. They meet in the park to revive it together. The narration allows us to see how one of the oldest parks in Vilnius is transformed intoa Jewish memorial site.the Other, consisting of concealing, marginalising, and removing. Kanovich’s works focus on the issue of Jewish memory in Vilnius after the Holocaust, when the ghetto ceased to exist. Memory becomes present when literary heroes look back at their past. They meet in the park to revive it together. The narration allows us to see how one of the oldest parks in Vilnius is transformed intoa Jewish memorial site.

2

Litwa Miłosza, Litwa Konwickiego. Rzecz o polskich zmaganiach z prowincją

100%

Krupowies W.

|

nr 4(291)

99-106

EN

The article analyses the intellectual, spiritual and artistic strife of Miłosz and Konwicki with their birthplaces. The first two of the article’s five parts deal with the path traversed by Miłosz, spanning from rebellion and the rejection of the private homeland as well as certain forms of Polish culture that assumed shape in the Eastern Borderland, the re-evaluation of the poet’s spiritual and intellectual stand during the early stage of his life as an émigré, up to becoming convinced about the value of the home and the “small homeland”. The third fragment of the text shows how Konwicki painstakingly constructed his own cultural lineage. Part four – Time of Cultural Quests – formulates five basic questions around which both authors built the identity discourse of their own private homeland and the Grand Duchy of Lithuania. The last part – Time for Stories – demonstrates how the writings of Miłosz, Konwicki and many other authors create a textual space, in which the Wilno past is outlined as a model for the coexistence of cultures and languages and becomes a model of heterogeneous culture.

3

Rok 1919: pamięć Wilna – pamięć w Wilnie

100%

Krupowies W.

|

tom 42

EN

1919: Memory of Vilnius – memory in VilniusThis article applies the framework of three types of memory – individual, communicative and cultural – as an effective tool for describing the phenomenon of “circulation” of the content of memory in communities of memory. I approach the Polish community in Vilnius, especially the intelligentsia, as a community of memory, and show how the three forms of memory were activated at a particular historical time. I argue that the year 1919 and the time of reviving Vilnius University was crucial for the transfer of the content of communicative memory in general, and family memory in particular, to cultural memory. The effort to revive the university was directly related to the restoration of cultural memory in the urban landscape of Vilnius. The person who played the main role in this process was Ferdynand Ruszczyc, the artistic supervisor of revitalisation of university buildings, the author of toponyms and the key figure of cultural life of the city at the time. Rok 1919: pamięć Wilna – pamięć w WilnieW swoim artykule przywołuję wyodrębnione przez współczesnych badaczy trzy formy pamięci: indywidualną, komunikacyjną, kulturową – i traktuję je jako poręczne narzędzie do opisywania zjawiska „cyrkulacji” treści pamięci we wspólnotach pamiętających. Za taką pamiętającą wspólnotę uznaję polską społeczność Wilna, zwłaszcza inteligencję, i ukazuję, w jaki sposób aktywizowały się te trzy formy pamięci w konkretnym czasie historycznym. Stawiam tezę, iż rok 1919 i czas pracy nad wskrzeszeniem uniwersytetu był kluczowy dla przeniesienia treści pamięci komunikacyjnej, zwłaszcza jej postaci rodzinnej, do pamięci kulturowej. Prace nad wskrzeszeniem uniwersytetu łączyły się bezpośrednio z przywracaniem pamięci kulturowej w przestrzeni miasta. Zasadniczą rolę w tym procesie odegrał Ferdynand Ruszczyc jako artystyczny opiekun prac rewitalizacyjnych gmachów uniwersyteckich, autor toponimów i kluczowa postać ówczesnej kultury wileńskiej.

4

W uścisku „łaskawej melancholii”. Przypadki pisarzy kresowych

100%

Krupowies W.

|

tom 344

|

nr 1-2

317-323

EN

The article deals with an insufficiently recognised aspect of Eastern Borderland melancholy. Selected texts by three authors – Czesław Miłosz, Tadeusz Konwicki, Zbigniew Żakiewicz – demonstrate that Eastern Borderland melancholy possesses a bright side and is a phenomenon much more complex than merely a longing for the lost land of our childhood or a collective manner of experiencing trauma. The titular melancholy discloses also features of its modern counterpart, which appears as the subject’s reaction to a rapidly changing world. Eastern Borderlands belonged to a universe of the pre-modern world, while the melancholy “I” of Borderland literature interiorised its loss and thus ensured refuge for the most valuable objects of an obliterated world. It was in post-war Borderland literature that multilingualism came into being, the Other returned, and a non-normative Polish language reversing Polish identity made itself known.

PL

Artykuł traktuje o niedostatecznie rozpoznanej stronie kresowej melancholii. Wybrane teksty trzech pisarzy, Czesława Miłosza, Tadeusza Konwickiego, Zbigniewa Żakiewicza, pokazują, iż melancholia kresowa ma swoją jasną stronę i jest zjawiskiem bardziej złożonym niż tylko tęsknota za utraconym krajem dzieciństwa czy zbiorowym sposobem przeżywania traumy. Wykazuje ona również cechy melancholii nowoczesnej, która pojawia się jako reakcja podmiotu na szybko zmieniający się świat. Kresy przynależały do uniwersum świata przednowoczesnego, a melancholijne Ja literatury kresowej zinterioryzowało jego utratę i tym samym zapewniło schronienie dla najcenniejszych obiektów unicestwionego świata. To w powojennej literaturze kresowej zaistniała wielojęzyczność, nastąpił powrót Innego, ujawniła się nienormatywna polszczyzna nicująca polską tożsamość.