Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ewolucja ustroju samorządu terytorialnego w konstytucjach Polski XX w.

100%

Lis A.

|

tom 1(XXII)

75-85

EN

The review article was devoted to the publication of Marek Klimek entitled “Local government in the constitutions of Poland of the 20th century. Selected political and political aspects ”. Despite the time limit of the 20th century adopted in the title of the monograph, the reader will find a concise approach to the constitutional regulations of the 18th (the law on cities as an integral part of the Constitution of May 3, 1791) and the 19th century (the constitution of the Duchy of Warsaw, constitutions of the Kingdom of Poland or the constitutions of the Republic of Krakow). The publication of M. Klimek, concerns regulations relating to local self-government from the political and political perspective. In the first part, the author characterized the concept and essence of local government, the role of the constitution in the regulation of local government law, and constitutional regulations concerning local government before the 20th century in Poland. Then the constitution of March 17, 1921, the systemic transformations of the local government after the May coup and the amendment to the constitution, as well as the 1935 constitution were discussed. Going further, there is an analysis of the local administration in the years 1944-1950 and an overview of the constitution of the Polish People’s Republic of 1952 and its amendments. The last part of the monograph describes the “little constitution” of 1992 and the constitution of April 2, 1997. The evolution of constitutional solutions has been shown against the background of general political and system transformations. In particular, an attempt was made to define the place of local self-government in the regulations of the 20th century constitution in Poland; how they defined the place of self-government in the entire system of public administration in the state; how was his legal subjectivity referred to; how its structure and tasks were determined; how his relations with government administration bodies were regulated; what impact did foreign system solutions have on the constitutional local government regulations in Poland; what place for self-government was envisaged in the state system during the various stages of its evolution in the 20th century.

PL

Artykuł recenzyjny został poświęcony publikacji Marka Klimka pt. „Samorząd terytorialny w konstytucjach Polski XX wieku. Wybrane aspekty politologiczno-ustrojowe”. Mimo przyjętej w tytule monografii cezury czasowej XX wieku, czytelnik znajdzie lapidarne ujęcie uregulowań konstytucyjnych z XVIII (prawo o miastach jako integralna część Konstytucji 3 maja 1791 roku) i XIX wieku (konstytucja Księstwa Warszawskiego, konstytucje Królestwa Polskiego czy konstytucje Rzeczypospolitej Krakowskiej). Publikacja M. Klimka dotyczy regulacji odnoszących się do samorządu terytorialnego z perspektywy politologiczno-ustrojowej. W pierwszej części Autor scharakteryzował pojęcie i istotę samorządu terytorialnego, rolę konstytucji w regulacji prawa samorządowego oraz regulacje konstytucyjne dotyczące samorządu terytorialnego przed XX wiekiem na ziemiach polskich. Następnie omówiono konstytucję z 17 marca 1921 roku, przeobrażenia ustrojowe samorządu po przewrocie majowym i nowelizacji konstytucji, a także konstytucję z 1935 roku. Dalej znajduje się analiza administracji terenowej w latach 1944-1950 oraz omówienie Konstytucji PRL z 1952 roku i jej nowelizacji. W ostatniej część monografii scharakteryzowano „małą konstytucję” z 1992 roku oraz konstytucję z 2 kwietnia 1997 roku. Ewolucję rozwiązań konstytucyjnych ukazano na tle ogólnych przeobrażeń politycznych i ustrojowych. W szczególności podjęto próbę określenia, jakie miejsce zajmował samorząd terytorialny w uregulowaniach konstytucji XX wieku w Polsce; w jaki sposób określano w nich miejsce samorządu w całym systemie administracji publicznej w państwie; jak odnoszono się do jego podmiotowości prawnej; jak określano jego strukturę oraz zadania; jak regulowano jego relacje z organami administracji rządowej; jaki wpływ miały obce rozwiązania ustrojowe na konstytucyjne regulacje samorządowe w Polsce; jakie miejsce dla samorządu przewidywano w ustroju państwa podczas poszczególnych etapów jego ewolucji w XX wieku.

2

Borzykowski przywilej immunitetowy – na drodze do emancypacji kościoła w Polsce piastowskiej

100%

Lis A.

|

nr XXI

15-26

EN

The reason for calling the synod in Borzykowa was the bull “Significavit nobis” issued in 1210 by Pope Innocent III, which renewed the principle of seniority. At the synod, the possibilities of counteracting the effects of this bull were discussed. The bishops were also to approve Leszek the White’s right to hold the Kraków throne. During the synod, prince Władysław Odonic granted the Cistercian order a land in the castellany of Przemyśl in order to establish a monastery. In turn, the knight Sławosz resumed granting Sławoszów to the monastery in Busko. According to historiography, the dukes issued a set of privileges, including a great privilege for the Church (privilegium fori, ius spolii). The Borzykowski privilege became the basis for the independence of the Church from the Piast monarchy in district Poland.

PL

Powodem zwołania synodu w Borzykowej była wydana w 1210 roku przez papieża Innocentego III bulla „Significavit nobis” wznawiająca zasadę senioratu. Na synodzie radzono nad możliwościami przeciwdziałania skutkom tej bulli. Biskupi mieli również zatwierdzić prawo Leszka Białego do utrzymania tronu krakowskiego. Podczas synodu książę Władysław Odonic nadał zakonowi cystersów ziemię w kasztelanii przemęckiej w celu założenia klasztoru. Z kolei rycerz Sławosz wznowił nadanie Sławoszowa klasztorowi w Busku. Według historiografii książęta wydali wówczas zbiór przywilejów, a wśród nich wielki przywilej dla Kościoła (privilegium fori, ius spolii). Przywilej borzykowski stał się podstawą niezależności Kościoła od monarchii piastowskiej w Polsce dzielnicowej.

3

In memoriam Henryk Misztal (10 IV 1936 – 28 X 2020)

100%

Lis A.

|

nr XX

339-341