Badania florystyczne prowadzono w latach 1991-1994 (głównie przed zbiorem I pokosu siana) w dolinie rzeki Por. Stanowi ona lewobrzeżny dopływ Wieprza. Płynie głęboko wciętą doliną oddzielając Roztocze od Padołu Zamojskiego. Metodą Braun-Blanqueta wykonano 564 zdjęcia fitosocjologiczne. Obserwowano łąki pod względem atrakcyjności i estetyki krajobrazu, notowano terminy występowania różnych aspektów florystycznych poszczególnych gatunków. Na łąkach produkcyjnych doliny Poru wyróżniono 30 zbiorowisk łąkowo-pastwiskowych. Większość z nich zaliczono do klas Molinio-Arrhenatheretea, Phragmitetea i Scheuchzerio-Caricetea fuscae. Łąki stanowią w środowisku wiele pożytecznych funkcji: biocenotyczną, hydrologiczną, klimatyczną, krajobrazową, rekreacyjną, ale najważniejszą jest produkcja pełnowartościowej paszy. Różnorodność florystyczna badanych łąk jest widoczna w układzie równoległym i prostopadłym do koryta rzeki. Walory krajobrazowe w znacznym stopniu zależą od bioróżnorodności tj. bogactwa poszczególnych gatunków jak i całych zbiorowisk, zróżnicowania faz rozwojowych oraz aspektów florystycznych. Celem pracy jest przybliżenie piękna otaczających nas łąk i pastwisk.
EN
Floral investigations were conducted in the years of 1991-1994 (mainly before first hay swath harvesting) in the River Por Valley. It is the left-bank inflow of the River Wieprz. It flows in deeply-incised valley separating the Roztocze Region from the Padół Zamojski Region. There were taken 564 phytosociological records by Braun- Blanquet's method. One observed meadows in respect of landscape attractiveness and beauty, one registered the terms of occurrence of different floral aspects among particular species. In productive meadows of the River Por Valley 30 meadow-pasture communities were stood out. Most of them were included into Molinio-Arrhenatheretea, Phragmitetea and Scheuchzerio-Caricetea fuscae classes. Meadows perform many useful functions: biocenotic, hydrologie, climatic, lanscape, recreation ones, but the most important is production of full-value fodder. Floral variety of investigated meadows is visible in systems - parallel and square with the river-bad. Landscape amenities in great part depend on biovariety, it means on abundance of particular species and all communities, diversity of developmental phases and floral aspects. The purpose of the paper is approximation of beauty of surrounding meadows and pastures.
Badania fitosocjologiczne przeprowadzono w roku 2000 na przełomie maja i czerwca metodą Braun-Blanqueta, na łąkach trwałych doliny rzeki Gorajec. Na łąkach kłosówkowych i rajgrasowych ze znacznym udziałem w runi roślin motylkowatych (ponad 10%) wykonano łącznie 40 zdjęć florystycznych. W celu określenia zawartości niektórych mikroelementów, plonu siana oraz jego wartości użytkowej, przed zbiorem pierwszego pokosu z większości płatów zespołu Holcetum lanati i Arrhenatheretum medioeuropaeum pobrano próbki runi łąkowej (z powierzchni 2 x 1 m2). Ponadto, z płatów gdzie wykonano spisy flory pobrano również próbki roślin motylkowatych. W suchej masie runi oraz w roślinach motylkowatych określono metodą AAS zawartość następujących mikroelementów: Zn, Cu, Fe i Mn. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż siano wyróżnionych zbiorowisk w dolinie Gorajca było wystarczająco zasobne w Fe, a ubogie w Zn. Natomiast zawartość miedzi w suchej masie łąk rajgrasowych była zbliżona do optymalnej (Falkowski i in., 1990), bądź niekiedy ją przewyższała, natomiast kłosówkowych była niższa od optymalnej. Rośliny motylkowate charakteryzowały się wysoką zawartością Fe, a zróżnicowaną Zn, Cu i Mn. Wartość paszowa siana łąk kłosówkowych była mierna lub dobra (LWU od 4,51 do 6,49). Natomiast pasza pochodząca z łąk rajgrasowych odznaczała się bardzo wysoką liczbą wartości użytkowej (LWU od 6,19 do 9,90).
EN
The phytosociological examinations were made on the turn of May and June 2000 with Braun-Blanquets method on the permanent meadows in the Gorajec river valley. At the soft-grass and rye-grass meadows with considerable share of papilionaceous plants in the sward (over 10%) there were 40 floristic photos taken altogether. To determine microelements content, hay yield and its use value, meadow sward of 2 x 1 m2 area overgrown mostly with the Holcetum lanati association and Arrhenatheretum medioeuropaeum associations, was sampled before 1st cut harvesting. Moreover, from the area where flora specification was made, papilionaceous plants were also collected for examination. In the sward dry weight and in the papilionaceous plants the Zn, Cu, Fe, Mn microelements content was established by the AAS method. The research proved that hay from the mentioned communities in the Gorajec valley was of sufficient Fe availability, whereas poor in Zn. However, copper content in rye-grass meadow dry weight neared the optimum (Falkowski et al., 1990) or surpassed it slightly, while that in soft-grass one appeared lower than optimal. The papilionaceous plants showed high Fe content and differentiated Zn, Cu and Mn. Feeding value of soft-grass meadow hay was average or good (UVN from 4,51 to 6,49), whereas the feed coming from rye-grass meadows demonstrated very high number of use value (UVN from 6,19 to 9,90).
W wyniku przeprowadzonych badań w dolinie można zauważyć, że poziom wody gruntowej miał decydujący wpływ na wysokość i jakość plonu siana I pokosu. Najwyższym plonowaniem odznaczało się siedlisko o poziomie wody gruntowej występującej na głębokości od 40 do 80 cm.
EN
In the valley of the Por River (a left-bank tributary of the Wieprz) some land reclamation was carried out in the 1960s, but over the years, due to insufficient maintenance of the reclamation system or extensive work on the land, or no work at all, either local bogging or drying of the top layer ofpeat occurred, thereby causing floristic change in the specified plant communities of the meadows. At present, the plant communities of classes Phrag-mitetea and Scheuchzerio-Caricetea nigrae cover about 30% of the total meadow area, and those of classes Molinio-Arrhenatheretea 69.5% /plant communities of Molinietalia 30% and Arrhenatheretalia 39.5%, whereas the others cover 0.5%. In order to determine the effect of habitat dampening on yielding and economic value of fodder from grasslands in the valley of the Por River, a research project has been carried out. The conclusion that follows from the research is that the level of underground water had a decisive influence on the quantity and quality of first-swathe-hay. The highest yield was obtained from the habitat with underground water at a depth of 40 to 80 cm.
Na glebach organicznych doliny rzeki Por (lewobrzeżny dopływ Wieprza) stwierdzono występowanie 18 fitocenoz łąkowych w tym: 1 z klasy Epilobietea angustifolii, 8 z klasy Phragmitetea, 1 z klasy Molinio-Arrhenatheretea rzędu Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae, 5 z rzędu Molinietalia, 3 z rzędu Arrhenatheretalia. W wyniku przeprowadzonych analiz chemicznych (powszechnie stosowanymi metodami) stwierdzono, że wśród zespołów z klasy Phragmitetea gleby o odczynie zasadowym oraz gleby najzasobniejsze w przyswajalne formy fosforu i o stosunkowo niskiej zasobności w potas zajmował zespół Caricetum distichae. Pozostałe zespoły klasy Phragmitetea przeważnie porastały gleby o obojętnym odczynie, zróżnicowanej zawartości fosforu i bardzo niskiej lub niskiej zasobności w potas. Na glebach organicznych o obojętnym odczynie oraz najniższej zasobności w fosfor i potas występował zespół Calamagrostietum epigeji z klasy Epilobietea angustifolii. Najbardziej zasobne w przyswajalny fosfor siedliska zajmował zespół Scirpetum silvatici. Zespoły z klasy Molinio-Arrhenatheretea rzędu Arrhenatheretalia porastały gleby organiczne przeważnie o odczynie obojętnym, niekiedy tylko o lekko kwaśnym oraz zróżnicowanej zasobności w przyswajalny fosfor (od bardzo niskiej) do wysokiej (Trisetetum flavescentis). Poziom darniowy gleb organicznych zbiorowisk rzędu Arrhenatheretalia odznaczał się przeważnie niską lub bardzo niską zawartością potasu.
EN
Eighteen meadow phytocenoses occur on the organic soils in the Por River valley (a left-bank tributary of the Wieprz River) to the Epilobietea angustifolii class, 8 to the Phragmitetea class, 1 to the Molinio-Arrhenatheretea class of the Trifolio fragiferae-Agrostietalia stoloniferae order, 5 to the Molinietalia order and 3 to the Arrhenatheretalia order. Chemical analysis (widely available methods) established that as far as the Phragmitetea class is concerned, the Caricetum distichae complex covered alkaline soils and those richest in available forms of phosphorus and considerably low potassium. The other complexes of the Phragmitetea class mainly covered neutral soils with а varied phosphorus content and а very low or low potassium content. Neutral organic soils lowest in phosphorus and potassium were covered with the Calamagrostetum epigeji compless of the Epilobietea angustifolii class. The habitats richest in available phosphorus were covered with the Scirpetum silvatici complex. The complexes belonging to the Molinio-Arrhenatheretea class of the Arrhenatheretea order covered mainly neutral organic soils, only occassionally slightly acid and with а varied content of available phosphorus: from very low to high (Trisetetum flavescentis). Sod layer of organic soils with plant communities of the Arrhenatheretalia order was mainly characterised by а low or very low potassium content.
W dolinie Poru zespół Caricetum acutae występował bardzo często. Łąki turzycowe z dominacją turzycy zaostrzonej wykształciły się na glebach organicznych, organiczno-mineralnych i mineralnych, których warstwa darniowa odznaczała się odczynem obojętnym. W glebach mineralnych stwierdzono niską zawartość fosforu i potasu, a wysoką magnezu, zaś w pozostałych zróżnicowaną fosforu, bardzo niską potasu i magnezu. Ruń łąkowa Caricetum acutae z doliny Poru była często zasobna w azot ogólny, niekiedy dostatecznie w potas, wapń i magnez, a najczęściej uboga w fosfor. Pasza badanych łąk odznaczała się niską wartością użytkową - LWU od 0,4 do 3,4. Plony siana I pokosu były niezbyt wysokie i wahały się od 2,0 do 3,6 t‧ha⁻¹. Łąki turzycowe stanowią cenny element środowiskowy ze względu na duże walory ekologiczne i w związku z tym zbiorowiska turzycy zaostrzonej należy chronić.
EN
The set of Cariacetum acutae occured very often in the studied valley of river Por. Sedge meadows with domination of Cariacetum acutae were developed on organic, organic-mineral and mineral soils, where the sod layer was characterized by a neutral reaction. Low phosphorus and potassium contents and high magnesium content were detected in mineral soils. In the other ones, the content of phosphorus varied and the contents of potassium and magnesium were very low. Cariacetum acutae meadow sward from Por's valley was often rich in total nitrogen, sometimes having sufficient contents of potassium, calcium and magnesium and most often it was phosphorus-poor. The forage from examined meadows was characterized by low use value - from 0.4 to 3.4. The hay yields of the first cut were not very high and varied from 2.0 to 3.0 t‧ha⁻¹. The sedge meadows are the precious environmental element because of their high ecological values. In connection with that the Cariacetum acutae habitats should be protected.