Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The role and significance of archaeological heritage in the contemporary urban space

100%

Stala K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 6-A

197--215

EN

Archaeological heritage comes under special protection owing to its subtlety and non-renewability of stratigraphic context and is closely connected with the surroundings. Relics of the past unveiled during archaeological explorations in the centre of a city or within its confines, which by law should remain in situ, may favourably affect the spatial development of the city, improve the economy of the region by increasing or intensifying tourism. The author emphasises the fact that the contemporary approach to the exposition of archaeological heritage need not be restricted to the form of reservation which creates a kind of a separate place of “historical sacrum”, but should incorporate it into the tissue of the city, revitalising the unveiled relics. Recently it has been an increasingly common phenomenon, proving the changes in the approach to the possibility of creation in the historic space of a city. The examples of the latest realizations presented in the article show the present-day tendencies in preservation design and heritage protection as well as a trend in the changes taking place.

PL

Dziedzictwo archeologiczne podlega szczególnej ochronie ze względu na swoją delikatność i nieodnawialność kontekstu stratygraficznego i jest także ściśle związane z otoczeniem. Odkryte w trakcie badań archeologicznych w centrum miasta lub w obrębie jego granic relikty przeszłości, które ze względów formalno-prawnych powinny pozostać in situ, mogą wpłynąć korzystnie na rozwój przestrzenny miasta, poprawić ekonomikę regionu poprzez rozwinięcie ruchu turystycznego lub jego zintensyfikowanie. Autorka zwraca uwagę, że współczesne podejście do ekspozycji dziedzictwa archeologicznego nie musi ograniczać się jedynie do formy rezerwatu tworzącego w przestrzeni publicznej rodzaj wyizolowanego miejsca o charakterze historycznego sacrum, lecz powinno inkorporować je ponownie w tkankę miasta, rewitalizując odsłonięte relikty. Jest to ostatnimi czasy zjawisko coraz częstsze, świadczące o zachodzących zmianach w podejściu do możliwości kreacji w przestrzeni historycznej miasta. Przytoczone w artykule przykłady najnowszych realizacji pokazują obecne tendencje w projektowaniu konserwatorskim i ochronie dziedzictwa oraz kierunek zachodzących przemian.

2

Najstarszy widok łobzowskiego castellum Kazimierza Wielkiego z 1536/1537 roku

100%

Stala K.

|

tom Nr 46

119--124

PL

Początki letniej rezydencji królów Polski w Łobzowie sięgają czasów późnego średniowiecza. Zachowane przekazy historyczne jasno stwierdzają, iż w tym miejscu Kazmierz Wielki wzniósł murowaną budowlę obronno-mieszkalną. Kwestia jej domniemanej lokalizacji po dziś dzień budzi wiele kontrowersji i sporów w środowisku badaczy, gdyż jej materialne pozostałości nie zostały dotychczas jednoznacznie rozpoznane. Także kwestia kształtu, zasięgu zabudowy oraz dyspozycji przestrzennej tej budowli, a przede wszystkim jej pierwotny wygląd pozostają wciąż zagadnieniem otwartym i emocjonująco dyskusyjnym. Dlatego też odkrycie przez Angelikę Marsch zbioru 50 wedut późnośredniowiecznych miast środkowoeuropejskich, w skład którego wchodziła panorama Krakowa uznana za najstarszą z dotychczas znanych, stała się przyczynkiem do jej publikacji i naukowego opracowania przez Elżbietę Firlet, a zarazem polem do dyskusji nad zaproponowaną interpretacją i identyfi kacją zamieszczonych tam obiektów architektury Krakowa w póżnym średniowieczu. Przedstawiony na sztychu obiekt identyfikowany przez E. Firlet z budynkiem sakralnym jest w świetle przeprowadzonej w niniejszym artykule analizy prawdopodobnie najstarszym znanym wizerunkiem pałacu w Łobzowie, ukazanego jeszcze w swojej późnogotyckiej bryle, co stanowi niezwykle ważne odkrycie, potwierdzające rzetelność i wiarygodność zachowanych źródeł pisanych informujących o wzniesieniu w tym rejonie fortalicium przez Kazimierza Wielkiego.

EN

The origins of the summer residence of Polish kings in Łobzow dated back to the late-medieval period. The preserved historic records clearly state that on that site King Kazmierz Wielki erected a masonry defensive-residential building. The question of its supposed location has aroused a lot of controversy and discussion in the scientific milieu to this day, since its material relics have not been yet unambiguously determined. The issue of shape, reaches of the buildings, the spatial disposition of the building, and primarily its original appearance still remain an open question and the subject of a heated debate. Therefore, the discovery made by Angelika Marsch of a collection of 50 vedute of late-medieval central-European cities, which included the panorama of Krakow regarded as the oldest known one so far, contributed to its publication and scientific study prepared by Elżbieta Firlet, and became a springboard for a discussion of the proposed interpretation and identification of the architectural objects from latemedieval Krakow located there. The object presented in the sketch and identified by E. Firlet as a church building is, in the light of the analysis carried out in this article, most probably the oldest know image of the palace in Łobzow shown still in its late-Gothic shape, which constitutes an extremely important discovery confirming the accuracy and reliability of the preserved written records informing about a fortalice erected in this region by Kazimierz Wielki.

3

Pałac królewski w Łobzowie w czasach Jana III Sobieskiego. W poszukiwaniu autora projektu odbudowy rezydencji na podstawie analizy dorobku architektów Piotra Bebera, Tylmana z Gameren i Augustyna Locciego

63%

Pikulski P. , Stala K.

|

tom Nr 54

111--120

PL

Artykuł jest wynikiem kontynuacji badań nad stanem zachowania krakowskiego pałacu w Łobzowie po zniszczeniach z 1655 roku i związkami obiektu z osobą Jana III Sobieskiego. Istniejące, nieliczne źródła historyczne potwierdzają, że król zaangażował się w odbudowę letniej rezydencji, po to, by umieścić w niej swoją rodzinę w czasie odsieczy wiedeńskiej. Po badaniach dotyczących odtworzenia skali przeobrażeń pałacu oraz jego nowego kształtu nadanego z inicjatywy Sobieskiego rozpoczęto kwerendę archiwaliów związanych z osobami architektów króla oraz podjęto się analizy źródeł historycznych dotyczących życia zawodowego i prywatnego tych twórców, ich związków z królem, Krakowem i Łobzowem. Przeprowadzono także analizę dorobku projektowego oraz umiejętności i zainteresowań projektowo-budowlanych wybranych artystów celem wskazania najbardziej prawdopodobnego kandydata na autora projektu odbudowy oraz przekształceń pałacu łobzowskiego.

EN

This article is a result of continued research on the state of preservation of the Palace in Łobzow, Krakow, after the damage it suffered in 1655 and its associations with the person of Jan III Sobieski. The few existing historical sources confirm that the King was involved in rebuilding the summer residence in order to put his family there during the relief of Vienna. After the research concerning recreating the scale of transformation in the palace and its new shape initiated by Sobieski, a preliminary research of archive materials relating to the King’s architects was undertaken, as well as an analysis of historical sources concerning their professional and private life, their connection to the King, Krakow and Łobzow. An analysis of project achievements, skills and project-building interests of the selected artists was also carried out in order to indicate the most likely candidate for the author of the project of the reconstruction and transformation of the Łobzow palace.