Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Analiza zmian własności drutów gatunku 6101 przeznaczonych na samonośne przewody w symulowanych warunkach ich eksploatacji

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Tarasek A.

|

tom R. 52, nr 4

199-205

PL

Rosnąca konsumpcja energii elektrycznej skutkuje systematycznym zwiększaniem obciążenia prądowego elektroenergetycznego systemu przesyłowego, co z uwagi na trudności techniczne, ekonomiczne i prawne jego rozbudowy zmusza do podwyższenia temperatury roboczej przewodów. W większości nowoczesnych rozwiązań technicznych linii wprowadza się powszechnie jednorodne samonośne przewody elektroenergetyczne wykonane z utwardzalnych wydzieleniowo stopów AlMgSi, tzw. przewody stopowe. Przewody takie, dzięki niższej masie i konkurencyjnym w odniesieniu do tradycyjnych rozwiązań własnościom mechanicznym, elektrycznym i użytkowym, pozwalają na istotne podwyższenie obciążalności prądowej linii. Równocześnie jednak skumulowane wieloletnie działanie podwyższonych temperatur przekłada się, skutkiem procesów strukturalnych, na ryzyko degradacji własności wytrzymałościowych materiałów przewodzących. W szczególności zagadnienie to nabiera wielkiej wagi w systemach szacowania dynamicznej obciążalności DTCR (Dynamic Conductor Thermal Rating), gdzie często dochodzi do przegrzewania przewodów. W artykule przedstawiono empiryczny model matematyczny makroskopowych charakterystyk materiałowych reprezentujących ewolucję wytrzymałości na rozciąganie, pełzania i rezystywności drutów stopowych poddawanych seriom narażeń cieplnych. Na tej podstawie, wykorzystując rzeczywiste histogramy temperatura-czas jej występowania, zdjęte z monitorowania stanu cieplnego przewodu, przeprowadzono symulację zmian własności wytrzymałościowych i pełzania na przestrzeni dziesięciu lat.

EN

Rising of electrical energy consumption causes systematic increase current carrying of energetic grid due to technical, economical and legal problems with enlarge of system. Increase of current carrying is connected with increase of maximum working temperature of conductor. In modern technical designing heat treatable AlMgSi AAAC (All Aluminium Alloys Conductors) are introduced. These conductors have lower mass and concurrent concern to traditional conductor’s properties and can improve current capacity of line about 30 % without changes in designed sags. Cumulated long time activity of temperature causes in degradation of mechanical properties of conductor material risk. This problem is very important in DTCR (Dynamic Thermal Conductor Rating) systems where overheating of conductor is general. This paper presents experimental analysis of UTS and resistivity evolution of AlMgSi alloy wires tested with series of temperature exposed and empirical mathematical model is proposed. These analyses make possible simulating of working conditions effect on material properties.

2

Charakteryzacja miedzi beztlenowej z linii Upcast

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B.

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

797-806

PL

Przeprowadzone w ramach niniejszej pracy badania doświadczalne oraz ich analiza miały na celu porównanie dwóch gatunków miedzi różniących się między sobą zawartością tlenu oraz metodą ich wytwarzania. Do badań stosowano materiał uzyskany w linii ContirodŽ (miedź gat. ETP) oraz w linii Upcast (miedź gat. OFE). O ile w przypadku walcówki z miedzi ETP mamy do czynienia z materiałem o ponad 99 % umocnieniu odkształceniowym realizowanym na gorąco, co gwarantuje znakomitą jej odkształcalność, o tyle miedź beztlenowa uzyskana w linii Upcast z uwagi na strukturę odlewniczą generować może dodatkowe problemy w procesach dalszego jej przetwórstwa.

EN

The experimental research carried out in this work as well as their analysis aimed at comparing the two types of copper which differ only in the oxygen content and production method. On one hand the material obtained from ContirodŽ and Upcast line. In the case of wire rod from ETP copper we deal with a material with more than 99 % of deformation hardening implemented hot, what guarantees its extraordinary deformability. The oxygen-free copper obtained from UpcastŽ method has unfavourable, from the deformability point of view, casting structure what may generate additional problems during the processes of further processing in the cold working processes.

3

Relaksacja naprężeń w drutach ze stopów AlMgSi

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P.

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

790-797

PL

W artykule zamieszczono wybrane wyniki badań nad zagadnieniem relaksacji naprężeń w drutach z przewodowych stopów AlMgSi. Zrealizowany w pracy program badań miał na celu określenie wpływu parametrów drutu na ich podatność reologiczną, tj do procesu pełzania i relaksacji naprężeń. W szczególności w badaniach uwzględniono wpływ zawartości składników stopowych (Si, Mg), stanu mechanicznego walcówki (T1 i T4), wielkości odkształcenia oraz parametrów starzenia sztucznego drutów (temperatura i czas) na parametry funkcji relaksacji naprężeń.

EN

The article presents the results of the experimental test on the stress relaxation process of AlMgSi alloy wires (series 6xxx). Due to the fact that the whole set of resistance, electricity and rheological properties of aluminium alloys wires is shaped by the final heat treatment, it is of particular importance to determine the influence of heat treatment parameters and the state of wire rod and chemical composition of alloy wires on the final properties.

4

Badania nad procesem ciągnienia stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P.

|

2007

|

tom R. 52, nr 11

806-812

PL

Ewolucja materiałów przewodowych na osnowie aluminium oraz technologii ich przetwarzania zaowocowała w ostatnich latach opracowaniem stopów cechujących się lepszą kombinacją przewodności elektrycznej i wytrzymałości mechanicznej. Stopy z tej grupy nazywamy wysoko przewodzącymi (HC — High Conductivity) oraz ekstra wysoko przewodzącymi (EHC — Extra High Conductivity) lub ogólnie stopami o podwyższonej przewodności elektrycznej. W pracy przedstawiono wybrane wyniki badań dotyczące technologii wytwarzania przewodów ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej ze szczególnym uwzględnieniem procesu ciągnienia.

EN

Homogenous aluminium alloy conductors are good technical alternative. Conducting material technology evolution causes in alloys with better combination of mechanical and electrical properties. These alloys are known as HC – High Conductivity and EHC — Extra High Conductivity materials. Conductors made form these materials minimize energy losses, increase current capacity due to traditional conductors. The paper presents new conductors making technology research results. Energetic and temperature parameters and material properties are presented.

5

Nawrót i nieaktywność reologiczna drutów ze stopu AlMgSi jako skutek ujemnych gradientów obciążenia

100%

Smyrak B. , Knych T. , Mamala A.

|

tom R. 50, nr 10-11

622-629

PL

W artykule zamieszczono wyniki badań wpływu zmiany obciążenia na zachowanie reologiczne drutów ze stopu AlMgSi gat. 6201. Badano charakterystyki pełzania i relaksacji naprężeń w stanie jednoosiowego rozciągania w warunkach wymuszonych ujemnych gradientów obciążenia. Stwierdzono, że procesy te wykazują analogiczne zachowanie. W szczególności zaobserwowano trzy typy reakcji na odciążenie materiału z historią reologiczną, a mianowicie: osłabienie reologiczne (zmniejszenie intensywności procesów po spadku obciążenia), nieaktywność reologiczną (ustanie procesu pełzania bądź relaksacji naprężeń) oraz nawrót (skracanie długości materiału w przypadku pełzania lub wzrost obciążenia w przypadku procesu relaksacji). Zachowania te posiadają charakter przejściowy, przy czym o ile pierwsze dwa z wymienionych są charakterystyczne dla małych, o tyle nawrót jest już domeną dużych i szybkich spadków obciążenia. Analizowany problem obok niewątpliwej atrakcyjności naukowej posiada ważne znaczenie aplikacyjne wynikające z rzeczywistych problemów eksploatacyjnych bezrdzeniowych przewodów rozpiętych w przęsłach napowietrznych linii elektroenergetycznych, w których z samej natury rzeczy występują cyklicznie zmienne przebiegi naprężenia i temperatury. Umiejętność sterowania reologicznym zachowaniem się przewodu (osłabienie, czas martwy, nawrót) można wykorzystać m. in. do sterowania chwilową obciążalnością prądową linii, co w wielu przypadkach daje się przełożyć na wzrost ich mocy przesyłowych.

EN

The article treats about the results of a research on a creep process of AlMgSi (of the sort 6201) wires and conductors assigned for the production of overhead electro-energetic lines. The main aim of the research is an experimental analysis of a material's rheological behaviour in conditions of variable and in particular negative stress gradient. After implementing stress' negative gradient during a creep of AlMgSi wires tree ways of material's behaviour have been stated: rheological weakening (momentary decrease of a creep rate or stress relaxation), rheological inactivity (momentary pause of a creep deformation or stress relaxation) connected with a new material's thermodynamic state and regress state (shortening of the length of specimen in case of creep and increase of stress in case of stress relaxation). Detailed analysis of regress state demonstrated that his magnitude and his duration depend on the magnitude, the relieve velocity and the rheological history of the material in the case of the creep as well as the stress relaxation. Based on experimental analysis it was found out that negative stress gradients may use for the simulation of stress changes and creep deformation of overhead electro-energetic conductors. Results of simulation is creating a broad spectrum of possibilities to control the rheological processes (rheological weakening, rheological inactivity, regress state) by changing the creep function parameters (sigma, T). It forms the basis for using the simulation to dynamically control current-carrying capacity of power lines.

6

Teoretyczno-eksperymentalna analiza procesu niskotemperaturowego pełzania drutów ze stopu AlMgSi

100%

Smyrak B. , Knych T. , Mamala A.

|

tom R. 51, nr 5

283-291

PL

Artykuł poświęcony jest teoretycznym rozważaniom na temat niskotemperaturowego pełzania drutów wykonanych ze stopu AlMgSi gat. 6201. Druty takie wykorzystuje się do budowy jednorodnych przewodów stopowych napowietrznych linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia. Potrzeba gruntownego poznania zjawisk reologicznych, staje się oczywista wobec faktu, iż materiały przewodzące są szczególnie podatne na procesy pełzania i relaksacji naprężeń. Stąd też umiejętne sterowanie własnościami reologicznymi drutu w taki sposób, aby zminimalizować a nawet czasowo zahamować proces pełzania wydaje się być niezwykle korzystne, zwłaszcza, jeśli powyższy problem zostanie odniesiony do pracy przewodu rozpiętego w przęśle. W artykule zamieszczono analizę stanu wiedzy na temat reologii jako nauki oraz procesów reologicznych ze szczególnym uwzględnieniem różnych możliwości opisu procesu pełzania. Poddano analizie eksperymentalne funkcje pełzania drutów stopowych, uzyskanych wg różnych schematów obróbki cieplnej, oraz drutów aluminiowych. Określono wpływ wielkości współczynników funkcji pełzania na reologiczne zachowanie się materiału w warunkach stałych oraz zmiennych parametrów naprężenia i temperatury. Przeprowadzona analiza miała na celu określenie najkorzystniejszej postaci potęgowej funkcji pełzania reprezentowanej współczynnikami n, varphi, beta z punktu widzenia długości trwania nieaktywnych reologicznie faz.

EN

The article treats about the results of a research on a creep process of AlMgSi (of the sort 6201) wires and conductors assigned for the production of self-supporting overhead electro energetic lines. Low-temperature creep is not very well investigated, especially when it comes to conductivity aluminum alloys. It is because of bigger importance of high-temperature creep that leads o construction destruction in short time. The article contains experimental test results of low-temperature creep of wires made of AlMgSi and Al and theoretical analysis of creep function from the point of view of determining stress – temperature and stress-temperature-time rheological equivalence. Formulas that allow to calculate equivalent values of stress, temperature and time have been introduced. The conducted analysis had on aim the qualification of the most profitable of function creep represented with point of sight of length with coefficients the duration inactivity rheological state. The review of state of literature knowledge was conducted additionally.

7

Wpływ ekwiwalentu Teologicznego materiału na stan mechaniczny przewodów napowietrznych linii elektroenergetycznych

100%

Smyrak B. , Knych T. , Mamala A.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2005

|

tom Vol. 72, nr 2

123-125

PL

W artykule wykazano, że druty ze stopów AlMgSi przeznaczone do napowietrznych linii elektroenergetycznych przechodzą w stan nieaktywności reologicznej w warunkach ujemnego gradientu naprężenia. Powyższy fenomen wykorzystano do analizy stanu mechanicznego przewodów napowietrznych linii elektroenergetycznych. Zdefiniowano naprężeniowy i temperaturowy ekwiwalent reologiczny i wykazano, że w zależności od charakteru przęsła przewód może przebywać cyklicznie w pod- i nadekwiwalentnych stanach Teologicznych w zależności od kierunku zmian jego temperatury.

EN

The article defines stress, temperature and time rheological equivalent of a material as well as stress-temperature spans equivalent. It was proven that according to a relation which occurs between a real value of longitudinal stress in overhead electro energetic lines conductor and stress rheological equivalent of a material, a conductor may find itself in various rheological states. Especially in case of negative stress and temperature gradients a temporary disappearance of materials rheological activity may occur. This fact may be used for steering currents loading capacity of a line.

8

Badania wpływu czasu starzenia naturalnego na parametry siłowe procesu ciągnienia drutów ze stopu 6201

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2005

|

tom Vol. 72, nr 2

79-81

PL

W artykule zamieszczono wyniki badań własności drutów ciągnionych z walcówki z przewodowego stopu AlMgSi po różnym czasie starzenia naturalnego. Wykazano, że zarówno parametry siłowe procesu, jak i własności drutów oraz ich podatność do procesu starzenia sztucznego są funkcją czasu starzenia naturalnego walcówki. Wyniki badań służą do optymalizacji technologii wytwarzania walcówki w linii ciągłego odlewania i walcowania techniką Propoerzi oraz jej przetwarzania na druty i przewody napowietrznych linii elektroenergetycznych.

EN

AAAC conductors are very popular in overhead lines. Analysis of important technology parameter of aluminum alloy wire making is described. The paper presents influence of6201 rod natural ageing time on drawing process conditions and mechanical properties of wires. UTS, electric resistance and drawing forces are function of time duration before drawing.

9

Problematyka kruchości wodorowej miedzi stosowanej na żyły przewodzące w kablach ognioodpornych

100%

Knych T. , Smyrak B. , Walkowicz M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2011

|

tom R. 87, nr 6

218-222

PL

Podczas projektowania instalacji elektrycznych stosowanych w obiektach użyteczności publicznej należy zwrócić szczególną uwagę na zachowanie się kabli w wysokich temperaturach. W momencie powstania pożaru ważne jest, aby w jak największym stopniu ograniczyć możliwość rozprzestrzeniania się płomienia i jednocześnie oddalić niebezpieczeństwo powstawania toksycznych dymów. Powyższe wymagania spełniają kable ognioodporne samogasnące, których powłoka izolacyjna wykonana jest z materiałów bezhalogenowych trudnopalnych. W tego typu konstrukcjach, jako materiał na żyłę przewodzącą stosuje się głównie miedź Cu-ETP. Jednakże z uwagi na fakt podatności miedzi Cu-ETP na kruchość wodorową w wysokich temperaturach, w jej miejsce stosuje się coraz częściej miedź beztlenową. Brak tlenu w miedzi oddala bowiem niebezpieczeństwo choroby wodorowej, a tym samym daje gwarancję jak najdłuższej pracy systemów kablowych w warunkach pożaru. W pracy przeprowadzono badania, których głównym celem była ocena odporności na chorobę wodorową żył miedzianych w gatunku Cu-ETP i Cu-OFE gołych i w izolacji bezhalogenowej. Istotnym źródłem informacji oceniającym zachowanie się kabli poddanych działaniu wysokich temperatur było określenie ich własności wytrzymałościowych oraz obserwacje struktury po procesie wygrzewania w różnych temperaturach.

EN

During wiring system design used in public utility facility there is necessary to pay particular attention to the conservation of cables in high temperature. At the moment when the fire appeared the important is to reduce, in high step, the possibility of flames spreading and simultaneously avert danger of toxic smoke formation. Above requirements fulfill so-called fireproof and self-extinguishing cables, which insulating coat is made of slow-burning and halogen-free materials. In such way of construction, as a conductor material is Cu-ETP copper mainly used. However, in view of susceptibility of Cu-ETP copper to so-called hydrogen embrittlement in high temperatures, in those place is mostly used oxygen free copper. Lack of oxygen in copper removes danger of hydrogen disease, thereby, gives warranty the longest works of systems of the cables in fire conditions. In work there were made tests which main aim was resistance’s estimation on hydrogen disease of copper conductors of Cu-ETP and Cu-OFE class, both with halogen-free isolation and without. Essential source of information estimating conservation of cables under high temperature were description of their properties resistance and structure observation after the process of annealing in different temperatures.

10

Badania wpływu czasu starzenia naturalnego walcówki z przewodowego stopu AlMgSi (seria 6xxx) na elektryczno-mechaniczne własności drutu osiągane w procesie końcowej obróbki cieplnej

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Tarasek A.

|

tom R. 49, nr 9

456-461

PL

Przedstawiono zagadnienie wpływu czasu starzenia naturalnego walcówki z przewodowego stopu AlMgSi gat. 6201 (wg PN-EN 515 stan T4) na zmianę własności mechanicznych i elektrycznych drutów w procesie końcowej obróbki cieplnej. Program obejmuje czternaście akcji badawczych prowadzonych systematycznie po określonym interwale czasu starzenia naturalnego walcówki. Stwierdzono zmienność własności wytrzymałościowych drutów starzonych sztucznie w analogicznych warunkach, lecz wytworzonych z walcówki po różnym czasie starzenia naturalnego. Wpływ starzenia naturalnego walcówki ujawnia się najmocniej w okresie pierwszego miesiąca oczekiwania materiału na ciągnienie. Uzyskane wyniki posiadają duże walory poznawcze i praktyczne umożliwiające lepsze zrozumienie zachowania się stopu AlMgSi podczas procesu przetwarzania na drut po stabilizacji własności walcówki oraz stabilizacji własności elektrycznych drutów ciągnionych z walcówki po długim czasie starzenia.

EN

The paper presents correlation natural ageing of AlMgSi conductor alloy rod and properties of material during artificial ageing of final wire. Satisfactory natural rod ageing process is fundamental due to quality of final wire. The problem is very important because natural ageing of rod is long-time element of making wire technology. Material for testing was classic continuously cast and rolled 9.5 mm diameter rod. After rolling process the rod was homogenized, supersaturated and naturally aged during different period of time. Next the rod was drawn in laboratory condition up to 3 mm diameter wire (as a standard and occasionally different diameters of wires), which was artificial aged up to eight hours at temperature about 160 degrees centigrade. The article shows the results of investigations on the influence of rod's natural ageing process on behaviours of wire during artificial ageing. It states significant effect on mechanical properties of wires and less significant effect on electric properties of wires during ageing. Dispensable time for maximal growth of tensile strength of aged wire decreases with increase natural ageing time of rod before drawing. Electrical resistance of wire during artificial ageing decreases continuously during rise period of ageing time. Essential influence of natural ageing time of wire during first month of rod ageing time is shown. In conclusion it should be minimal ageing time of rod in factory conditions.

11

Wpływ czasu starzenia naturalnego walcówki ze stopu AlMgSi (seria 6000) na jej własności mechaniczne oraz podatność do procesu ciągnienia

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Tarasek A.

|

tom R. 49, nr 8

400-406

PL

Przedstawiono zagadnienie wpływu czasu starzenia naturalnego walcówki z przewodowego stopu AlMgSi gat. 6201 (wg PN-En 515 stan T4) na zmianę własności wytrzymałościowych walcówki i drutów oraz na poziom parametrów siłowych procesu ciągnienia. Program obejmuje czternaście akcji badawczych prowadzonych systematycznie po każdym miesiącu starzenia naturalnego walcówki. Stwierdzono wysokie przyrosty własności wytrzymałościowych drutów ciągnionych z walcówki po różnym czasie starzenia naturalnego pomimo stabilizacji własności walcówki oraz stabilizację własności elektrycznych drutów ciągnionych z walcówki po długim czasie starzenia. Wpływa to korzystnie na parametr Rn/ro drutu, co może być wykorzystane przy projektowaniu technologii montażu i obciążalności prądowej samonośnych przewodów stopowych przeznaczonych do napowietrznych linii elektroenergetycznych.

EN

The article describes the investigations on a natural aging process of a AlMgSi electric rod (type 6201). A rod was created during a classical process of continuous casting and rolling by the Properzi method and was subjected to homogenization and repeated supersaturation (state T4). lt's a batching material to a drawing process of wires assigned for conductors to overhead electro-energetic lines. The essence of the problem considered in the article concerns stating admissible time interval of natural aging process, during which a rod stabilizes its properties on a level enabling it to gain required wire 's properties (underhead estimation) on one hand, and doesn't lose its drawing properties (overhead estimation) on the other. The article shows the results of investigations on the influence of rod's natural aging process on a change of rod's and wire's mechanical properties and on a level of drawing's force parameters. The program consists of fourteen examinations carried out systematically after each month of rod's natural aging. It states a big growth of mechanical properties of wires drawn from a rod after various time intervals of natural aging, despite stabilization of rod' s properties and stabilization of electric properties of wires drawn from a rod after a long time of aging. It influences wire's Rn/rho parameter profitably, what may be used when designing montage technologies and the amount of current of self-supporting alloyed conductors assigned for overhead electro-energetic lines.

12

Odporne cieplnie niskozwisowe przewody elektroenergetyczne wysokiego napięcia

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B.

|

tom R. 49, nr 7

344-349

PL

Zaprezentowano nowoczesną rodzinę przewodów elektroenergetycznych typu HTLS (High Temperature Low Sag Conductors), przeznaczonych do napowietrznych linii wysokiego napięcia. Omówiono syntetycznie rodzaje takich przewodów oraz istotę ich rozwiązań technicznych. W liniach klasycznych jako przewody fazowe wykorzystuje się przewody o budowie bimetalowej, tj. składające się z rdzenia wykonanego z wysokowytrzymałych drutów stalowych oraz powłoki przewodzącej wykonanej z umocnionych drutów aluminiowych. Taka konstrukcja przewodu, chociaż wystarczająca do typowych zastosowań, uniemożliwia przesyłanie natężeń prądu generujących długotrwałe przegrzewanie przewodu (na ogół powyżej +90 °C). Wskutek ekspozycji na działanie podwyższonych temperatur degradacji ulegają bowiem własności wytrzymałościowe aluminium oraz pojawia się szereg innych problemów eksploatacyjnych. Rozwiązaniem powyższego problemu są właśnie przewody HTLS. Umożliwiają one podwyższenie temperatury roboczej przewodu nawet o ponad 100 °C. Dzięki temu istotnie zwiększyć można możliwości przesyłowe linii na drodze jej modernizacji (tj. wymiany przewodów i ich osprzętu) bez wymiany, czy przebudowy najdroższych jej elementów, jakimi są konstrukcje wsporcze. Przewody typu HTLS zyskały uznanie na świecie i są z powodzeniem stosowane w strategicznych odcinkach systemów energetycznych, liniach międzynarodowych oraz w liniach monitorowanych z systemami DTCR.

EN

A modern family of the HTLS-type electric power conductors (High Temperature Low Sag Conductors) designed for high voltage overhead lines is presented. Types of these conductors are described and the concept of technical solutions applied in them is outlined. In the classical lines, bimetallic conductors consisting of a core from high-strength steel wires and a conducting layer made of reinforced aluminium wires are used as phase conductors. Such construction of a conductor, although sufficient for typical applications, makes transmission of high currents causing long-term overheating of a conductor (usually over +90 °C) impossible. As a result of being exposed to elevated temperatures, mechanical properties of aluminium undergo degradation, and many other exploitation problems arise. The HTLS conductors provide reliable solution of this problem, since they withstand temperature increase even by over 100 °C. Power transmission capability of a line can be significantly increased by its modernization through the replacement of conductors and fittings, without the necessity to replace or rebuild the most expensive line components such as supporting constructions. The HTLS conductors are characterized by smaller range of sag changes compared to those of the classical ones, and are resistant to elevated temperatures. They may be of homogeneous or bimetallic structure. In case of homogeneous structure, all conductor wires are made of the identical, high strength and thermally resistant aluminium alloy. Production of such material is technologically difficult and expensive, which is why composite conductors, i.e. consisting of a conducting layer made of soft aluminium (or a thermally resistant conducting aluminium alloy of the resistance close to that of classical aluminium wires) and a core, which can be for instance from specially fabricated steel, invar, cermetallic composites or carbon fibres, are more commonly used. The HTLS conductors have won world-wide recognition and are being successfully applied in strategic segments of power systems, international lines and in lines monitored by the DTCR systems.

13

Projektowanie i eksploatacja kabli teleinformatycznych. Cz. 1 Charakterystyka rodzajów i kategoryzacja typów konstrukcji kabli symetrycznych

100%

Walkowicz M. , Knych T. , Smyrak B.

|

2012

|

tom nr 5

42-44

PL

Kable teleinformatyczne przeznaczone do multimedialnych sieci teleinformatycznych umożliwiają transmisję sygnałów analogowych wielkiej częstotliwości (do 250 MHz) i cyfrowych o bardzo dużej przepływności binarnej (do 1 Gb/s). Stosowane w sieciach automatyki przemysłowej, aplikacjach multimedialnych czy sieciach alarmowych przeznaczone są do układania wewnątrz budynków w sieciach komputerowych zapewniając tym samym dużą odporność systemów na zakłócenia elektromagnetyczne. W artykule, stanowiącym część pierwszą z dwóch, dokonano charakteryzacji przewodów teleinformatycznych ze względu na ich przydatność do pracy dla założonego pasma częstotliwości. Przedstawiono rodzaje tej grupy kabli oraz ich kategoryzację.

EN

Telecommunication cables dedicated to multimedia communication networks allow the transmission of high frequency analog signals (up to 250 MHz) and digitized with a very high bit-rate binary (up to 1 Gb/s). Used in industrial automation networks, multimedia applications or network alarms are designed to be installed inside the buildings in computer networks thus providing high immunity to electromagnetic interference systems. In this article, which is part of the first of two, was the characterization of telecommunication cables due to their suitability to work for the assumed frequency band. This group presents the types of cables and their categorization.

14

Projektowanie i eksploatacja kabli teleinformatycznych. Cz.2 Parametryzacja własności transmisyjnych konstrukcji kablowych

100%

Walkowicz M. , Knych T. , Smyrak B.

|

2012

|

tom nr 6

69-71

PL

Opracowanie coraz to szybszych przepływności w sieciach i wynikający z nich dynamiczny rozwój teleinformatycznych aplikacji kablowych przełożył się na określenie nowych grup kategorii przewodów o podwyższonych parametrach transmisyjnych (np. kat. 5e, 6, ). Wymagania techniczne i technologiczne oraz zalecenia projektowe i instalacyjne stawiane nowym grupom produktów przeznaczonych do okablowania strukturalnego zostały sklasyfikowane w polskich (m.in. PN-EN 50288) i międzynarodowych (m.in. ISO/IEC 11801) normach. W artykule zdefiniowane zostały własności transmisyjne kabli teleinformatycznych (m.in. parametry elektromagnetyczne, propagacyjne) w odniesieniu do światowych standardów. Ponadto przedstawiono przykładowe charakterystyki zmian w funkcji częstotliwości pracy przewodów.

EN

The development of ever faster rate in the networks and the resulting dynamic development of the telecommunication cable applications translated into new groups to identify categories of cables with improved transmission parameters (such as category 5e, 6, 7). Technical and procedural requirements and the design and installation recommendations posed new categories of products dedicated to structured cabling, are classified in Polish (such as PN-EN 50288) and international (e.g. ISO/IEC 11801) standards. In the paper are defined transmission properties of telecommunication cables (including the electromagnetic parameters, propagation) in relation to global standards. In addition, the characteristics of a sample changes as a function of frequency cables.

15

Analiza wpływu składu chemicznego miedzi na podatność do przetwórstwa w procesach przeróbki plastycznej na zimno

100%

Walkowicz M. , Knych T. , Smyrak B.

|

2013

|

tom Vol. 80, nr 1

119--121

PL

Podstawowym zagadnieniem badawczym w odniesieniu do przetwórstwa w procesach przeróbki plastycznej na zimno miedzi wysokiej czystości chemicznej jest określenie wpływu zarówno składu chemicznego, jak i stanu strukturalnego na jej odkształcalność. O ile w przypadku tradycyjnie stosowanej walcówki z miedzi gatunku Cu-ETP jako materiału wsadowego do procesu ciągnienia, wytwarzanej w technologiach Contirod, Southwire lub Continuus Properzi, gwarancję dobrej odkształcalności uzyskuje się przede wszystkim dzięki drobnoziarnistej strukturze materiału, o tyle w przypadku prętów z miedzi gatunku Cu-OFE otrzymywanych metodą Upcast, Rautomead lub DCC-AGH to wyższa czystość chemiczna materiału z uwagi na brak obecności tlenków zapewnia dobrą odkształcalność. W obu przypadkach stosowane na skalę przemysłową materiały wsadowe z miedzi gatunku Cu-ETP i Cu-OFE do procesu ciągnienia na druty i mikrodruty dedykowane do różnorodnych aplikacji elektrotechnicznych stanowią kompromis pomiędzy odpowiednią strukturą, a składem chemicznym. W niniejszej pracy analizie poddano wpływ składu chemicznego miedzi, ze szczególnym uwzględnieniem zawartości tlenu na własności mechaniczne i podatność do odkształcenia w procesach przeróbki plastycznej na zimno.

EN

The main research issue, with regard to cold drawing process of high purity copper was to determine the influence of chemical composition as well as structural condition of copper on its deformability. While in the case of traditionally used ETP grade copper as a feedstock to the drawing process of wires for electrical applications, which is produced by the Contirod, Southwire or Continuous Properzi process, the good deformability is guaranteed by fine-grained microstructure of the material, in the case of OFE grade copper obtained by Upcast, Rautomead or DCC-AGH process, good deformability is provided by the higher chemical purity of the material, especially absence of oxides. In both cases, ETP and OFE grade copper which are dedicated to electrotechnical applications represent a compromise between the appropriate structure and chemical composition. This paper analyses the influence of the chemical composition of copper, with particular emphasis on the oxygen content on the mechanical properties and susceptibility to drawing process.

16

Nowe generacje przewodów stopowych do napowietrznych linii elektroenergetycznych

100%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B.

|

tom Nr 2 (65)

18--30

PL

W artykule omówiono rodzaje i własności przewodowych stopów aluminium stosowanych na przewody do napowietrznych linii elektroenergetycznych. Przedstawiono uzasadnienie wprowadzania nowych generacji przewodów wykorzystujących nowe rozwiązania materiałowe umożliwiające zwiększanie obciążalności prądowej linii. Analizę przeprowadzono na przykładzie bezrdzeniowych przewodów typu AAL wykonywanych ze stopów AlMgSi o temperaturze granicznej roboczej do 110oC oraz przewodów typu HTLS wykorzystujących stop AlZr oraz rdzenie o niskiej rozszerzalności cieplnej umożliwiających podwyższenie temperatury granicznej roboczej do 240oC.

EN

The article presents various types and properties of aluminum alloyed conductors used as a material for overhead power lines. It also presents the reason for implementing new generation of conductors, taking advantage of new solutions and enabling raising line current capacity. The analysis was carried out on the example of coreless AAL conductors made of AlMgSi alloys at a maximum working temperature up to 110oC and HTLS conductors, using AlZr alloy, as well as cores of low thermal expansion, enabling to raise maximum working temperature up to 240o C.

17

Charakterystyka technologii produkcji miedzi beztlenowej do zastosowań na cele elektryczne

100%

Knych T. , Smyrak B. , Walkowicz M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2011

|

tom R. 87, nr 2

195-200

PL

Powszechność stosowania układów elektronicznych i elementów elektrotechnicznych spowodowała rozwój nowej grupy produktów o wysokozaawansowanych własnościach w postaci kabli, przewodów, mikrodrutów oraz elementów połączeniowych. Niezawodny przesył sygnału elektrycznego stanowi newralgiczny punkt prawie każdego typu urządzenia wykorzystującego energię elektryczną. Podstawowym materiałem spełniającym rolę przewodnika stosowanym w powyższych aplikacjach jest miedź wysokiej czystości chemicznej o specjalnie ukształtowanej strukturze. Jest ona nazywana miedzią funkcjonalnie doskonałą (FPC). Niniejszy artykuł koncentruje uwagę na przemysłowych metodach uzyskiwania miedzi beztlenowej (OF) o czystości chemicznej rzędu 5N. W szczególności, dokonano analizy technologii ciągłego topienia i odlewania miedzi beztlenowej na przykładzie instalacji Upcast® i Rautomead® oraz nowatorskiej technologii Ohno Continuous Casting®, której głównym celem jest uzyskanie materiału wysokiej czystości charakteryzującego się dodatkowo ukierunkowaną strukturą i jak najmniejszą ilością ziaren.

EN

Universality of usage of electronic circuits and electrotechnical elements caused development of a new group of products with high advanced features in the form of cables, leads, microwires and connection elements. Reliable transmission of electrical signal determines trouble spot almost of all types of device which use electric energy. Basic material which fulfils part of conductor, used in above applications, is copper with high chemical clarity and with special formed structure. It is called Functionally Perfect Copper (FPC). Hereby article fixes the attention on industrial methods of Oxygen Free Copper (OF) obtainment with chemical clarity of 5N series. Particularly, there were made the analysis of industrial technologies of continuous melting and casting of Oxygen Free Copper, for example Upcast® and Rautomead® installation and innovative technology Ohno Continuous Casting®. Main purpose of Ohno Continuous Casting® technology is obtaining the material with high clarity which characteristic of additionally directed structure and the lowest number of grain.

18

Pełzanie przewodowych drutów ze stopu AlMgSi typu EHC

100%

Korzeń K. , Knych T. , Smyrak B. , Gniełczyk M.

|

tom R. 58, nr 11

769--774

PL

Permanentny wzrost zapotrzebowania na ilość przesyłanej energii elektrycznej wymusza na projektantach linii elektroenergetycznych poszukiwania coraz to nowszych rozwiązań, które będą bezpieczne i sprostają obecnym wymaganiom. Innowacyjnych rozwiązań można dokonać na drodze doboru odpowiednich parametrów technologicznych przy produkcji materiału na przewody elektroenergetyczne, a także na drodze doboru konstrukcji przewodu jak i przęsła linii napowietrznych. W artykule postawiono za cel uzyskanie drutów ze stopu AlMgSi o ponadstandardowej przewodności elektrycznej typ EHC (Extra High Conductivity), a następnie przetestowanie ich odporności reologicznej w testach pełzania. Ponieważ stop Al- MgSi jest stopem utwardzalnym wydzieleniowo zaproponowano poddanie drutów uzyskanych z walcówki (stan T4) produkowanej w linii CP, procesom starzenia sztucznego w celu wytworzenia drutów charakteryzujących się ponadstandardową przewodnością elektryczną. Natomiast zagadnienie odporności reologicznej tychże drutów jest ważne by zapewnić bezawaryjną eksploatację przewodu rozpiętego w przęśle linii napowietrznej. Testy pełzania pozwalają bowiem określić wartość trwałych przyrostów długości drutów/przewodów, jakie pojawiają się w długim okresie ich eksploatacji.

EN

A permanent increase in demand for the amount of electricity, oblige the designers of power lines look for constantly innovating solutions that are safe and meet current requirements. Innovative solutions can be accomplished by the selection of appropriate technological parameters in the production of material for the conductors, as well as through the selection and construction of cable spans of overhead lines. In the article the main objective is obtain the AlMgSi alloy wire of abovestandard conductivity - type EHC (Extra High Conductivity) and then test their resistance rheological by creep test. Because the AlMgSi alloy is precipitation hardenable it was proposed give the wires which are made from the rod T4 produced in line Contunuss Properzi (CP), to artificial aging process to get the wires of above-standard conductivity. However, the issue of rheological resistance these wires is important to ensure trouble-free exploitation conductors in the span of overhead line. Creep tests allow to determine the value of stable increases the length of wires / conductors that occur over a long period of exploitation.

19

Badania charakterystyk mechanicznych przewodów elektroenergetycznych ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej

88%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P. , Dziedzic K.

|

tom R. 52, nr 8

491-497

PL

Tendencje do zwiększania efektywności wykorzystania infrastruktury elektroenergetycznej przekładają się na zainteresowanie nowymi typami przewodów napowietrznych ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej. Wprowadzenie tego typu przewodów w miejsce przewodów tradycyjnych pozwala obniżyć straty przesyłu lub zwiększyć obciążalność prądową linii. Równocześnie nowoczesne standardy projektowania linii wymagają określenia całego zespołu parametrów przewodu. W pracy przedstawiono procedury obliczeniowe i wyniki badań zespołu charakterystyk mechanicznych przewodu stopowego typu High Conductivity.

EN

Actual tendencies to better electro-energetic infrastructure exploitation is connected with interest of modern types of improved conductivity aluminium alloys conductors for overhead lines. Aluminium conductor steel reinforced conversion to new types of conductors may increase line current capacity or decrease of transmission losses. Nowadays line design stan-dards need a group of conductor parameters. The paper presents calculation methods and results o research of mechanical characteristics of High Conductivity grade aluminium alloy overhead conductor.

20

Nowe przewody elektroenergetyczne ze stopów aluminium o podwyższonej przewodności elektrycznej

88%

Knych T. , Mamala A. , Smyrak B. , Uliasz P. , Dziedzic P.

|

tom R. 52, nr 7

419-426

PL

Nowe przewody elektroenergetyczne wykonane ze stopów AlMgSi o podwyższonej przewodności elektrycznej posiadają istotne walory w stosunku do tradycyjnych przewodów aluminiowo-stalowych. Znakomite własności elektryczne i mechaniczne nowych przewodów umożliwiają podwyższenie obciążalności prądowej linii i redukcję strat przesyłu. Technologia wytwarzania przewodów ze stopów o podwyższonej przewodności elektrycznej w stosunku do technologii klasycznych przewodów stopowych wymaga wyższej jakości metalurgicznej stopu oraz bardziej zaawansowanego procesu technologicznego. Zaprezentowano ewolucję wymagań stawianych drutom ze stopów AlMgSi, porównanie parametrów techniczno- -eksploatacyjnych różnych typów przewodów oraz aspekty technologiczne wytwarzania nowej grupy przewodów.

EN

Modern overhead line conductor based on AlMgSi alloy with improved electrical conductivity offer important advantages in opposition to classic aluminium conductor steel reinforced. Excellent mechanical and electrical parameter of new conductors make possible increase of current capacity of power line and decrease of transmission losses. Improved conductivity aluminium alloy conductors production technology is in opposition to classic alloy conductor fabrication technology requires high metallurgical quality of alloy and more exact of technology process parameters. The paper presents evolution of AlMgSi wires properties, some compares of different type conductors and technological aspect of new type conductor making.