Od połowy lat dziewięćdziesiątych w Republice Czeskiej trwa proces zatapiania likwidowanych kopalń, a nawet dużych fragmentów zagłębi węglonośnych. Artykuł prezentuje przykłady kształtowania się trendów zmian zawartości głównych zanieczyszczeń wód pochodzących z wyrobisk zamykanych kopalń.
EN
Since middle ninetieth liquidated mines and the whole coal basins in the Czech Republic are gradually flooded. The paper presents case studies depicting hydrochemical trends in contents of main observed pollutants in mine waters from mines, which are in closure.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Odpowiednikiem formacji dębowieckiej występującej w Polsce są na terenie Republiki Czeskiej utwory facji grubodetrytycznej dolnego badenu, tworzące - z punktu widzenia eksploatacji węgla - najistotniejszą strukturę hydrogeologiczną w czeskiej części zagłębia. Wypełniają one głębokie obniżenia w stropie karbonu i występują w dwu głównych, łączących się ze sobą depresjach: detmarowickiej i bludowickiej. Na podstawie analizy statystycznej badanych wód wydzielono środwiska hydrochemiczne I i II-IV. W środowisku I (depresja bludowicka) występują wody typu: HCO3-Na. Środowisko II-IV reprezentują wyłącznie stagnacyjne wody typu Cl-Na. Wyraźna zmiana typu wód następuje w strefie przewężenia depreski bludowickiej. W wodach depresji drugiego rzędu, łączących się z bludowicką i detmarowicką, wyróżniono dwa modele zróżnicowania stężeń analizowanych jonów. Dla depresji darkovskiej (drugiego rzędu) i rejonu Darkova charakterystyczne są ekstremalne wysokie stężenia I.
EN
The equivalent to the Polish Dębowiec Formation are coarse detritic sediments of lower Badenian in the territory of the Czech Republic. They fill deep depressions in the roof of Carboniferous formation, and considering the conditions of coal exploitation, form the most important hydrostructure. Statistical analysis of groundwater analyses allowed to ascertain hydrochemical environments marked: I and II-IV. In the environment I (the Bludovice depression) waters of the type HCO3-Na are the most common. The II-IV environment is represented exclusively by stagnant waters of the Cl-Na type. The most remarkable change of the waters type is observed in the narrow, central zone of the Bludovice depression. For groundwaters in depressions of the second order (connected to the Bludovice and Detmarovice depressions - of first order) two variability models of ions concentrations were formulated. The highest I concentrations are typical for waters in the Darkov deprssion (of the second order), and for the Region of Darkov.
Due to the deposits of quality hard coal, the area of the Upper Silesian Coal Basin (USCB) has been one of the most industrialised regions in Europe for centuries. One of the most significant issues in terms of environmental impact and risks related to mining activities are the discharged mine waters. Mine water is pumped to the surface in great amount from mine workings of active underground mines both in Czech and Polish part of the USCB. In the past, the mine waters used to be discharged to nearby watercourses without systematic control of their amount and quality. It resulted in uncontrolled impacts on quality of the main rivers in the USCB. This is why a technically and economically demanding solution was adopted: discharging of mine (but also waste) waters through an artificial channel – so-called “Olza Collector” – directly to the Oder River, i.e. away of the Olza River and its minor tributaries. Automated control and dosing of waters to the Oder River depending on quality of the discharged waters and quality and quantity of the Oder surface water ensures maintaining of the total content of chlorides and sulphates in Oder below 500 mg/dm3 with the efficiency of more than 90% of days in a year.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Niekontrolowane wypływy metanu na powierzchnię w rejonie niecki ostrawskiej (ODP) i pietrzwałdzkiej (PDP) są związane z zakończeniem eksploatacji węgla w tych rejonach oraz z dotychczas nieustalonym (PDP) bądź quasi-ustalonym (ODP) reżimem płynów w antropogenicznie zmienionych warunkach hydraulicznych masywu karbońskiego. Sytuacja taka będzie długotrwale zagrażać środowisku naturalnemu, bezpieczeństwu ludzi i ich majątku. W polskiej części GZW wypływy metanu na powierzchnię nie są jeszcze znaczącym problemem, przyszła likwidacja kopalń powinna być jednak poprzedzona przygotowaniem środków zapobiegawczych. Preferowanym wariantem rozwiązania jest sterowane, aktywne odgazowanie i obniżenie ciśnienia w strefie aeracji nad poziomem wód w zatopionych obszarach górniczych.
EN
The uncontrolled methane rises to the ground surface within the Ostrava Trough (ODP) and the Petřvald Trough (PDP) (the Czech part of Upper Silesian Coal Basin) are connected with the transient (PDP) or quasi- -stationary regime (ODP) of fluids within the anthropogenic influenced hydraulic conditions of the Carboniferous massif - attributed to the effect of mining exploitation closure. Such a situation create a long-lasting hazard to the natural environment, man’s safety and property. The methane rises to the ground surface within the Polish part of the USCB are not such a significant problem yet. Future liquidation of coal mines however, should be preceded by preparation of sufficient prevention against this phenomena. The preferred solution is the active, controlled degassing, and lowering the pressure in the vadose zone, above the water level within the flooded mining areas.
In July 1999 the largest breakdown of the shaft in the history of Czech mining industry occurred. Thousand and hundred meters deep shaft Do-IV, of 8,5m of inner diameter, was buried in its whole length and the crater of volume 65.000 m3 occurred on the surface during less than 24 hours. In the contribution the causes of breakdown will be analyzed and the conclusions for technical and technological recommendations will be formulated.
PL
W lipcu 1999 roku nastąpiło największe zniszczenie w historii czeskiego przemysłu węglowego. Szyb Do-IV o głębokości 110m i średnicy wewnętrznej 8,5m uległ zniszczeniu na całej swej długości. Na powierzchni terenu wytworzył się krater o objętości 65.000m3w czasie mniejszym niż 24 godziny. W artykule poddane zostaną analizie przyczyny tego zdarzenia. Na tej podstawie przedstawione zostaną wnioski i odpowiednie zalecenia techniczne i technologiczne.
W pracy przeanalizowano problematykę likwidacji kopalń. Proces ten stanowi ostatni etap działalności górniczej. Jego skutkiem powinno być trwałe zminimalizowanie negatywnego oddziaływania środowiskowego byłego zakładu górniczego. Celem pracy było wykazanie złożoności omawianego procesu inwestycyjnego, który nie ogranicza się tylko do problemów środowiskowych. Odnosi się bowiem w całej rozciągłości do kwestii ekonomicznych i prawnych. Jako przykład poprawnie przeprowadzonego procesu likwidacyjnego omówiono działania przeprowadzone w KWK Jan Šverma w Žaclerzu (Republika Czeska). Wydaje się, iż w Polsce pomimo wydatkowania na ten cel znacznych środków nie przykłada się, przynajmniej dotychczas, należytej wagi do kompleksowej realizacji tego rodzaju przedsięwzięć.
EN
The article presents issues related to mines liquidation. This process is the last stage of mining activities. As a result the reduce of negative environmental impact should be obtained. The aim of the study was to demonstrate the complexity of this investment process. The last mentioned is not limited to environmental problems and also applies to the economic and legal issues. As an example of properly conducted mine liquidation process activities carried out in the coal mine Jan Šverma (Czech Republic) were presented. It seems that in Poland, despite of disbursement of funds for this purpose, at least so far, due attention isn’t applied to comprehensive implementation of such projects.
Przedstawiona baza danych, przygotowana w oparciu o pakiet EXCEL, obejmuje informacje na temat wód podziemnych poziomu warstw dębowieckich w czeskiej części GZW. Dotychczasowe jej zastosowania obejmują zarządzanie zgromadzonymi danymi i ich selekcjonowanie oraz przetwarzanie statystyczne. Rozwinięcie możliwości bazy powinno obejmować możliwości klasyfikowania wód, zgodnie z normami dla wód leczniczych, oraz powiększenie zasobów bazy o dane z terenu Polski.
EN
The presented database, developed basing on the EXCEL package, contains information on groundwater of the Dębowiec formation (Lower Badenian) within the territory of the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin. Applications of the database comprised: the data management, selection and statistical processing. Development of the database should be aimed on the classification possibilities, according to the standards for medicinal waters, and on inclusion into its resources the data from the territory of Poland as well.
Przedstawiono chemizm i warunki występowania wód podziemnych w gruboklastycznych utworach dolnego badenu w czeskiej części GZW. Uzyskana charakterystyka może być pomocna w kontrolowaniu i przeciwdziałaniu dopływom do wyrobisk oraz ułatwić wykorzystanie tych wód.
EN
The paper outlines occurrence and chemistry of groundwater in coarse-detritic Lower Badenian sediments within the Czech part of the Upper Silesian Coal Basin. The presented characteristics of groundwater might be applicable in controlling the inflow into mine workings.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.