Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Globalny kryzys ekologiczny i kształtowanie sumienia ekologicznego

100%

Sztumski W.

|

tom R. 3, nr 3

102-104

PL

U schyłku drugiego tysiąclecia ludzkość znalazła się w punkcie zwrotnym ewolucji. A mianowicie, w tym samym czasie sprzęgły się sytuacje kryzysowe w wymiarze globalnym, spowodowane rozwojem techniki i kultury; powstały poważne zagrożenia dla dalszej egzystencji gatunku ludzkiego równocześnie w środowisku zewnętrznym człowieka i wewnętrznym. Z jednej strony, w przyrodzie i społeczeństwie, a z drugiej - w osobowości, świadomości i duchowości. Szczególnie niebezpieczna jest degradacja środowiska społecznego i osobowościowego. Niekorzystne skutki w tych obszarach prowadzą do przedwczesnej zagłady ludzkości. Przed naszym pokoleniem stanęło nieznane dotychczas w historii zadanie: stworzyć szansę na przeżycie i zachowanie życia na Ziemi. Do wykonania tego zadania jest niezbędne wytworzenie nowej filozofii, jakiejś ekofilozofii, oraz kształtowanie sumienia ekologicznego. Składa się nań wrażliwość moralna na ochronę środowiska rozumianego w szerokim sensie oraz odpowiedzialność za zachowanie tych właściwości środowiska, dzięki którym jest możliwe istnienie i przeżycie ludzi i innych istot żywych. Kształtowanie sumienia ekologicznego powinno stać się najbardziej istotnym momentem wszelkich programów edukacyjnych.

EN

At decline second milleniums mankind is found in a 'turning point' of evolution. Namely, in one time arosed critical situations of total character, caused by development of technics and culture. Appeared serious threats for further existence of humain species simultaneously in external and internal environment of man. One the one hand in nature and society, and on the another hand - in personality, consiousness and spirituality. Especially dangeorus is degradation of social environment and of personality. Negative consequences in these spheres lead to precocious extermination of mankind. Before our generation stood up yet in history unknown task: to create chance for survival next generations and to preserve life on Earth. To realize this task it is necessary to create a new philosophy, any eco-philosophy, to propagate it and to form ecological conscience. This consist of moral sensibility for our actions toward the environment in large sense; responsibility for preserve these of properties of environment thanks to which is possible existence and survival of people and other living beings. Formation of ecological conscience should become most essential and important point of all educational programmes.

2

Social Sozophilosophy and the Care for Sutainability of Some Areas of the Social Reality

100%

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2015

|

tom Vol. 10, nr 2

15--29

EN

In Anthropocene, the natural and social environment of human life has been degrading more significantly than ever before, especially for the past 70 years. The negative changes of the natural environment are well known and clearly felt. Therefore, the environmental awareness usually refers to the degradation of nature as a result of the human engineering activity. Due to their economic, political and ideological activities, people are aware of the degradation of social, cultural and spiritual environments to a much lesser extent. They distort the functioning of social systems and their sustainability, worsen the interpersonal relations, and devastate the personality. Hence, the issue of social environment protection, taken by sozology – complementary to the eco-philosophy – is crucial, as is the sozophilosophical reflection about it. The article presents threats to the sustainable development of selected fields of the social environment – knowledge, faith, social space, freedom, privacy, social time, and work – as well as their causes and possibilities of reduction.

PL

W epoce antropocenu przyrodnicze i społeczne środowisko życia człowieka ulega degradacji o wiele bardziej niż w poprzednich epokach, zwłaszcza od około 70 lat. Negatywne zmiany środowiska przyrodniczego są powszechnie znane i wyraźnie odczuwane. Dlatego świadomość ekologiczna odnosi się przeważnie do degradacji przyrody w wyniku inżynierskiej aktywności ludzi. W o wiele mniejszym stopniu ludzie zdają sobie sprawę z degradacji środowiska społecznego, kulturowego i duchowego w wyniku aktywności ekonomicznej, politycznej i ideologicznej. Zakłóca ona funkcjonowanie systemów społecznych i ich zrównoważony rozwój, pogarsza relacje międzyludzkie i pustoszy osobowość. Dlatego ważna jest kwestia ochrony środowiska społecznego podejmowana przez sozologię i związana z tym refleksja filozoficzna w ramach sozofilozofii, która jest komplementarna do ekofilozofii. Artykuł ukazuje zagrożenia dla zrównoważonego rozwoju wybranych obszarów środowiska społecznego – wiedzy, wiary, przestrzeni społecznej, wolności, prywatności, czasu społecznego i pracy – oraz ich przyczyny i możliwości redukcji.

3

Mitologia rozwoju zrownoważonego

100%

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2009

|

tom Vol. 4, nr 2

13-23

PL

W artykule prezentuje się tezę, że wokół koncepcji pomysłu rozwoju zrownoważonego, ktorego nie da się urzeczywistnić bez radykalnych zmian ustrojowych i stylu myślenia ekonomicznego, narasta odpowiednia ideologia i mitologia. Pojawiło się wiele mitów związanych rozwojem zrownoważonym, ktorymi karmi się masy. Tymczasem mitologia rozwoju zrownoważonego w istocie jest instrumentem walki elit finansowo-politycznych o panowanie w świecie, o zachowanie gospodarki opartej na ekonomii neoklasycznej i na ideologii konsumpcjonizmu.

EN

In this article I present a proposition that around the conception of sustainable development, which cannot be possible to realize without radical changes of the social structure and of the style of the economic thinking, an appropriate ideology and a mythology are increasing. Many myths regarding the sustainable development on which mass are being fed appeared. In fact, the mythology of the sustainable development is an instrument of the light of financial and political elites for ruling the world, for preserving the economy based on the neoclassical economy and on the ideology of the consumerism.

4

Potrzeba ekologii wiary

100%

Sztumski W.

Problemy Ekologii

|

2005

|

tom R. 9, nr 5

233-242

PL

Współczesny "turbo-świat" charakteryzuje wzrost niepewności, ryzyka nieoznaczoności i nieprzewidywalności. Na tym tle postępuje kryzys wiary i to nie tylko w wymiarze religijnym, ale także w świeckim, gdzie wiarę rozumie się jako zaufanie do innych ludzi, instytucji i urządzeń technicznych. Postępującej erozji ulega wiara w to, co na zewnątrz nas, tj. w idee, autorytety, wartości, naukę, sztandarowe hasła oraz w to, co wewnątrz nas, tj. w możliwość skutecznego działania, w sens życia i w samych siebie. Wiara jest ważnym składnikiem naszego środowiska życia. Jest podstawowym warunkiem naszego życia. Na niej opiera się optymizm, nadzieja, oczekiwanie spełnienia zamierzeń, wola działania, myślenie o przyszłości, chęć i sens życia. Jeśli ekologię rozumie się w szerokim sensie jako naukę o zależnościach między człowiekiem i różnymi składnikami jego środowiska życia, to w pełni jest uzasadniona ekologia wiary, dzięki której dałoby się odbudować wiarę i chronić ją przed degradacją tak, jak chroni się wodę, glebę atmosferę i inne elementy naszego środowiska życia.

EN

The contemporary "turbo-world" is characterised by an increase of uncertainty, risk of indefinition and unpredictability. This serves as a background for the faith crisis both in religious and in the secular dimension, in which faith is understood as trust towards other people, institutions and technical facilities. Subject to a progressive erosion is faith in what surrounds us: i.e. ideas, authorities, values, science, slogans as well as in what is inside us i.e.: potential of an effective action, sense of life, finally, faith in ourselves. Faith is an important element of our environment. It is the key condition of our life which provides foundations for optimism, hope, expectations to fulfil our dreams, the will of action, thinking about the future, the willingness and sense of living. If ecology is broadly understood as a science on the relationship between the humans and the elements of their living environment, then the ecology of faith seems a fully justified, since it allows for reconstruction of the faith and its protection against degradation similarly as water, soil, the atmosphere and other elements of our living environment are protected.

5

Troublesome Evaluation of Technological Innovations. Balancing Between a Blessing and a Bane of the Technological Progress

100%

Sztumski W.

|

2017

|

tom Vol. 12, nr 2

7--13

EN

Technological innovations are the driving force of the technological progress. They must be multiplied and accelerated so that people could live, the humanity be preserved, to survive in a world full of threats, to develop people, to improve the standards of living and to satisfy ever growing needs. For this reason, we assess them favorably. On the other hand, however, there are certain disadvantages because they generate different and serious threats to people and the natural and social environments. This includes nuclear, chemical, biological, psychological and information weapons, as well as robotics, use of pesticides, genetic engineering, and interference of techniques in the consciousness and the sub-consciousness of men. Certain threats manifest immediately and others – after a long time, like ticking time bombs. Therefore, the evaluation of innovation is very troublesome. It is also problematic and ambivalent because of the huge diversity of people who make the assessment.

PL

Innowacje technologiczne są siłą napędową postępu techniki. Koniecznie trzeba je mnożyć i przyspieszać, żeby żyć w ogóle, zachować ludzkość, przeżyć w świecie pełnym zagrożeń, rozwijać się, mieć się coraz lepiej i zaspokajać wciąż rosnące potrzeby. Z tego względu oceniamy je dobrze. Ale z drugiej strony, oceniamy je źle, ponieważ stwarzają różne poważne zagrożenia dla ludzi i środowiska naturalnego oraz społecznego. Chodzi tu o broń jądrową, chemiczną, biologiczną, informatyczną i psychologiczną, jak i o robotyzację, chemizację, inżynierię genetyczną oraz ingerencję techniki w świadomość i podświadomość. Jedne zagrożenia dają znać o sobie natychmiast, a inne po dłuższym czasie, jak tykające bomby zegarowe. Dlatego ocena innowacji jest wielce kłopotliwa. Jest też problematyczna i ambiwalentna ze względu na zróżnicowanie ludzi, którzy jej dokonują.

6

Ekologia przestrzeni

100%

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2011

|

tom Vol. 6, nr 1

117-138

EN

The subject of the ecology of space is basically the social space. It also includes the physical space only in so far as it is part of the social space and directly interacts with it. The structure of social space is complex. It contains a set of social sub-spaces and related landscapes. The landscape is defined as a subjective perception of objective space. The paper presents descriptions of some social landscapes (physical, urban, acoustic, axiological, and virtual landscapes as well as the landscapes of faith, truth and communication) in respect of their degeneration caused by Western culture, liberalism and the ideology of consumerism. That should entitle the need for the care of social landscapes within the ecology of space.

PL

Przedmiotem badań ekologii przestrzeni jest w zasadzie przestrzeń społeczna, a fizyczna tylko o tyle, o ile wchodzi w skład przestrzeni społecznej i bezpośrednio wpływa na nią. Struktura przestrzeni społecznej jest złożona. Zawiera zbiór przestrzeni cząstkowych oraz odpowiadające im pejzaże. Pejzaż jest określony jako su-biektywne spostrzeganie obiektywnej przestrzeni. W artykule znajdują się opisy niektórych pejzaży (fizycznego, urbanistycznego, akustycznego, aksjologicznego, wirtualnego, wiary, prawdy i komunikacji), przedstawione w aspekcie ich degeneracji spowodowanej przez kulturę zachodnią, liberalizm i ideologię konsumpcjonizmu, co ma uzasadnić potrzebę ich ochrony w ramach ekologii przestrzeni.

7

Technotop i imperatyw zachowania warunków postępowania odpowiedzialnego

100%

Sztumski W.

Problemy Ekologii

|

2001

|

tom R. 5, nr 3

131-134

8

Co kształtuje kulturę ekologiczną?

100%

Sztumski W.

|

tom R. 6, nr 4

181-185

9

The Impact of Sustainable Development on the Homeostasis of the Social Environment and the Matter of Survival

100%

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2016

|

tom Vol. 11, nr 1

41--47

EN

The survival of social groups depends on internal factors (the size of a group, its socio-diversity, inner organization, coherence and synergy of actions for the common good), external factors, mostly on a safe natural and social environment, and on sustainable interactions with this environment. In addition, the survival and development of groups is determined by their stability, which in turn depends on the homeostatic mechanisms that maintain a state of balance within groups and in their environments. People have an influence on the stability of social systems; their actions may lead to strengthening or weakening of this homeostasis. The implementation of the concept of sustainable development serves, among others, to strengthen the homeostasis of social systems and consequently, to prolong the existence of mankind. However, paradoxically enough, the more the system tends to equilibrium, the less stable it becomes reducing its chance of survival. But still, striving to achieve a state of equilibrium has become an imperative nowadays in view of the concept of sustainable development. Moreover, since the beginning of the Anthropocene era, people's interference in the homeostasis of natural and social systems has been growing, helped by the progress of science and technology. However, only a handful of the world's population, the financial elite, benefit from this. Driven by economic interests and ignoring ecological criteria, they weaken this homeostasis carelessly and irresponsibly. Focused on their own benefits here and now, they do not care much about the fate of future generations.

PL

Przetrwanie grup społecznych zależy od czynników wewnętrznych (liczebności, socjodywergencji, organizacji wewnętrznej, koherencji i synergii działań na rzecz dobra wspólnego), zewnętrznych – przede wszystkim od bezpiecznego środowiska przyrodniczego i społecznego oraz od zrównoważonych interakcji z otoczeniem. Oprócz tego o przetrwaniu i rozwoju decyduje ich stabilność, która zależy od mechanizmów homeostazy zachowujących równowagę w grupach i w środowisku, w jakim przebywają. O homeostazie systemów społecznych decydują ludzie. Ich działania mogą prowadzić do wzmacniania albo do osłabiania homeostazy. Wzmacnianiu homeostazy systemów społecznych, a w konsekwencji ekstensji czasu istnienia ludzkości, służy – między innymi – urzeczywistnianie idei rozwoju zrównoważonego. Tu jednak pojawia się paradoks: im bardziej system zmierza do równowagi, tym mniejszą osiąga stabilność i tym samym zmniejszą swoją szansę na przetrwanie. Nie zważając na to, dążenie do równowagi stało się nakazem chwili za sprawą koncepcji rozwoju zrównoważonego. Poza tym, od początku epoki antropocenu postępuje ingerencja ludzi w homeostazę systemów przyrodniczych i społecznych. A postęp wiedzy i techniki pomaga im w majsterkowaniu przy homeostazie. Korzysta z tego tylko garstka populacji świata – elity finansowe. Nie kierując się kryteriami ekologicznymi, lecz ekonomicznymi, beztrosko i nieodpowiedzialnie osłabiają homeostazę. Mają one na uwadze wyłącznie swoje korzyści osiągane teraz. Dlatego nie obchodzi ich, jaki los szykują wskutek tego przyszłym pokoleniom.

10

Jeszcze jeden koniec filozofii. Złowróżbne wieszczenie Hawkinga

100%

Sztumski W.

|

2011

|

tom T. 62, z. 2

73-76

PL

W książce The grand design S. Hawking i L. Mlodinov zwiastują śmierć filozofii. Ma ją zastąpić fizyka, która daje bardziej wiarogodne, bo naukowe, odpowiedzi na pytania metafizyki. Na fizyce bazują inne nauki, które wyjaśniają problemy epistemologii, moralności i wiary. Niestety, żadna nauka ani sumaryczna wiedza naukowa nie zastąpi filozofii w próbach odpowiedzi na odwieczne pytania ludzkości. Dlatego nie należy przejmować się enuncjacją Hawkinga. Przed nim też głoszono koniec filozofii, a ona, jakby na przekór, ma się dobrze i nadal będzie się rozwijać, chociaż będzie musiała bardziej zwrócić się ku człowiekowi.

EN

Hawking and L. Mlodinov announce the death of philosophy in their book The grand design. It has to be replaced by physics which gives more reliable, because scientific answers to the questions of metaphysics. Other science based on physics, explain the problems of epistemology, morals and faith. Unfortunately, no science or the summary of scientific knowledge does not replace philosophy in attempting to answer the eternal questions of mankind. Therefore, do not worry about Hawking's pronouncements. Before him also proclaimed the end of philosophy, but in spite of this it is well and will continue to develop. But it must focus more on the people.

11

Sustainable Development – unbalanced devastation of the environment and its consequences

100%

Sztumski W.

Problemy Ekorozwoju

|

2014

|

tom Vol. 9, nr 1

89--96

EN

The article contains a reflection on the role of the idea of sustainable development in supporting the existence of human species. The problem is not easy and raises many questions. The contemporary social context does not favor sustainable development. Firstly, it is too firmly rooted in anthropocentrism, which is supported by the religion, and by the traditional European philosophy. Both make people think more about heaven than about the Earth. Thus, people are focused more on the soul than on the body; they are caring more for the favor of God than for their environment. Secondly, the ideology of consumptionism transforms people into wasters who increasingly over-exploit the Earth’s resources. Thirdly, people – the social masses and the ruling elites – intensely stupefied, are not driven by reason or intellect. That is why, there is little hope that the degradation of environment will be stopped and future generations will be given the chance to survive as a result of the implementation of the idea of sustainable development.

PL

W artykule zostały zawarte rozważania na temat roli idei rozwoju zrównoważonego w podtrzymaniu istnienia gatunku ludzkiego. Sprawa nie jest prosta i rodzi wiele wątpliwości. Współczesny kontekst społeczny nie sprzyja rozwojowi zrównoważonemu. Po pierwsze, zbyt mocno zakorzeniony jest antropocentryzm utrwalany przez religię i tradycyjną filozofię europejską. Jedno i drugie ukierunkowuje myślenie ludzi bardziej na niebo niż na Ziemię. Toteż więcej troszczą się o sprawy duszy niż ciała i o boską łaskę a nie o swoje środowisko życia. Po drugie, ideologia konsumpcjonizmu przekształca ludzi w marnotrawców coraz bardziej i niepotrzebnie trwoniących ziemskie zasoby. Po trzecie, ludzie – masy społeczne i elity władzy – gwałtownie głupieją i nie kierują się rozsądkiem. Dlatego nie można mieć nadziei ani na powstrzymanie degradacji środowiska, ani na zapewnienie szans przetrwania przyszłym pokoleniom w wyniku wdrażania idei rozwoju zrównoważonego.

12

Wychowanie w sytuacji zagrożeń globalnych

100%

Sztumski W.

|

tom R. 4, nr 4

157-166

PL

Przedmiotem rozważań prowadzonych w artykule są problemy związane ze współczesnymi przemianami globalnymi dotyczącymi środowiska społecznego i naturalnego, które są zarazem obecnie wyzwaniem dla kształcenia i wychowania. Wiele ze współczesnych przemian gospodarczych i społecznych prowadzi do zaburzeń w sferze duchowości człowieka, co jest także analizowane w artykule w kontekście postępującej i poszerzającej się technicyzacji (robotyzacji) różnych dziedzin i obszarów życia człowieka. Procesy technicyzacji stanowią tu dodatkowe wyzwanie dla wychowania i kształtowania człowieka zdolnego zapobiec pojawiającym się obecnie zagrożeniom.

EN

In this paper described problems concentration with contemporary total transformation related with natural and social environment, which are at once at present challenge for from and upbringing. Much contemporary economic and social transformation lead to disorders in the sphere spiritual of the human being, what are also analyzed in this paper in the context of the proceeding and widening technics of the different domains and areas of the life of the human being. Technics establish here additional challenge, which is able for the prevent of the apprear at present of the emergency.

13

Badanie pola magnetycznego Ziemi za pomocą sztucznych satelitów i rakiet

32%

Sztumski W.

|

1958

|

nr 07-08

14

Zastosowanie przetworników elektronowo-optycznych w diagnostyce rentgenowskiej

32%

Sztumski W.

|

1958

|

nr 09