Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Projektowanie zmian użytkowania z uwzględnieniem potencjalnej erozji wodnej gleb i retencji krajobrazu na przykładzie mikrozlewni górskiej

100%

Helis M. , Górecki A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

tom Nr 32

48--54

PL

W pracy przedstawiono wyniki przekształceń granic i sposobu użytkowania terenu na małej zlewni rolniczej (mikrozlewni) w Sudetach Środkowych. Zlewnia Potoku Boguszyńskiego o powierzchni 1,42 km2 jest prawostronnym dopływem III rzędu Nysy Kłodzkiej i reprezentuje rolniczo użytkowane obszary północno-wschodniej części obrzeża Kotliny Kłodzkiej na styku z Górami Bardzkimi. Aktualne użytkowanie terenu zostało zwektoryzowane z mapy ewidencji gruntów i budynków i przedstawione w systemie GIS na podstawie danych ARiMR-u oraz obserwacji terenowych. Propozycje zmian użytkowania terenu opracowano z uwzględnieniem powierzchniowej i potencjalnej wodnej erozji gleb utworzonej metodą jakościową. Stopnie zagrożenia erozją gleb zostały wpisane w zobrazowanie przestrzenne działek ewidencyjnych i uprawowych. Podczas projektowania użytkowania terenu uwzględniono również potrzebę zwiększenia retencji krajobrazowej poprzez zmniejszenie udziału spływu powierzchniowego. Wyniki prac wskazują na potrzebę rewizji sposobu użytkowania górskich terenów rolniczych. W wyniku proponowanych przekształceń zwiększeniu ulegnie powierzchnia terenów zalesionych, a zmniejszeniu tereny gruntów ornych i użytków zielonych. Na obszarach znacznie nachylonych oprócz zalesień proponowane jest wykonanie barier przeciwerozyjnych w formie miedz, oraz miedz zadrzewionych. Projektowane zgodnie z Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej użytkowanie wypełnia zasadę zrównoważonego rozwoju, chroniąc środowisko naturalne zachowuje dobry poziom rozwoju ekonomicznego obszarów wiejskich.

EN

The paper contains results transformation of the land cover on a small agricultural catchment (microbasin) in the Central Sudetes Mountain. Boguszyński Brook catchment area ( 1.42 km2) is the right-hand tributary of the third row Nysa Kłodzka river and represents agricultural areas of the north-eastern edge of the Kłodzko Valley at the junction with Bardzkie Mountains. Current land cover maps were vectorize base on land and buildings registry map and own observations. Proposals for land cover changes was base on water, potential, surface soil erosion created by qualitative method. Degrees of soil erosion risks were matched in the cultivation parcels. During the design land cover changes was taken into consideration creasing the retention of landscape by reducing the amount of surface runoff. The results of the point to the need to revise the usage of mountain farmland. As a result of the proposed transformation will increase the area of forest cover and reducing the area of arable land and grassland.

2

Charakterystyka zbiorowisk użytków zielonych małej zlewni sudeckiej w Boguszynie na tle warunków przyrodniczych

100%

Helis M. , Paszkiewicz-Jasińska A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2015

|

tom T. 18, nr 1

83--96

PL

W pracy przedstawiono charakterystykę zbiorowisk użytków zielonych (skład florystyczny, bogactwo gatunkowe i różnorodność florystyczną), wykorzystywanych rolniczo, na tle warunków przyrodniczych małej zlewni sudeckiej w Boguszynie. Na podstawie zdjęć fitosocjologicznych wyróżniono zbiorowiska użytków zielonych należących do klasy Molinio-Arrhenatheretea i rzędu Arrhenatheretalia: zespół Arrhenatheretum elatioris oraz dwa zbiorowiska z gatunkiem dominującym - Poa pratensis-Festuca rubra i z Agrostis capillaris. Fitocenozy te charakteryzują się zróżnicowanym bogactwem gatunkowym (50-74 gatunków ogółem). Największą liczbę gatunków stwierdzono na łące użytkowanej kośno-pastwiskowo z dominacją Agrostis capillaris. Wartości wskaźnika H' wyróżnionych zbiorowisk zawierają się w granicach 2,00÷2,37, a największą jego wartość stwierdzono w zbiorowisku Poa pratensis-Festuca rubra. Wyróżnione zbiorowiska wykształciły się na stokach słabo nachylonych, o ekspozycjach w przewadze południowych, o umiarkowanych wartościach nasłonecznienia, głównie na glebach brunatnych właściwych. Większość z tych zbiorowisk to użytki zielone pochodzenia porolnego, co przekłada się na ich skład gatunkowy. Na skład gatunkowy użytków zielonych i ich bogactwo miały wpływ czynniki przyrodnicze, sposób użytkowania oraz ich geneza.

EN

The paper presents the characteristics of natural grassland communities (floristic composition, species richness and floristic diversity) used for agriculture, located in the basin of the Sudety (142 ha), the edge of Klodzko Valley in Boguszyn, on the background of natural conditions. To accomplish this task we used cartographic data, which was converted to digital form and after that placed into GIS (Geographic Information System). Soil conditions were obtained from agricultural soil maps on a scale of 1:5000. Digital Terrain Model was obtained by interpolation and conversion of elevation data derived from the basic map scale of 1:1000, topographic maps at a scale of 1:10 000 and tacheometric image. The current map of land use has been developed base on the cadastral map of land and buildings, on local observations and data obtained from the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture. Result of the cartographic attribute transformation base on Śtružka method is total solar radiation map, allowing parameterized slopes with regard of insolation. The resulting cartographic data and their derivatives obtained by the transformation of the model were compared with the result of floristic and phytosociological research conducted on grassland, used for agricultural purposes. The resulting material was used to distinctions of meadow communities and assessing their species richness and floristic diversity (index H'). On the basis of phytosociological relevés made with the Braun-Blanquet method, communities of the studied grasslands were ascribed to the Molinio-Arrhenatheretea and the order Arrhenatheretalia: Arrhenatheretum elatioris association and two communities with dominating species - Poa pratensis-Festuca rubra and Agrostis capillaris. Phytocoenoses are characterized by diverse species richness (50-74 species in total). The greater number of species were found in the meadow used mown-grazed with Agrostis capillaris domination. The index of floristic diversity varied between 2.00 and 2.37, with the highest one observed in Poa pratensis-Festuca rubra community. Distinguished grassland communities have developed on the slopes weakly sloping, the exposures in predominantly southern sunshine and mild values of insolations, on mainly cambisoils. Most of these grassland communities is after arable origin. Distinguished on the species composition of grassland communities and their wealth has been influenced by natural factors, usage, and their genesis. Influence on species composition and its abundance of distinguished grasslands has been natural conditions, usage and origin.

3

Porównanie obszarów zalewowych wyznaczonych w projekcie ISOK oraz metodą glebowej delimitacji na terenie powiatu średzkiego

100%

Górecki A. , Helis M.

|

tom Nr 40

122--128

PL

W pracy przedstawiono wyniki porównania obszarów zalewowych wykonanych dwoma metodami na terenie powiatu średzkiego. Wykorzystując narzędzia GIS dokonano analiz przestrzennych maksymalnych zasięgów powodzi wykonane metodą wstępnej oceny ryzyka powodziowego w projekcie Informatycznego Systemu Osłony Kraju (ISOK) oraz metody glebowej delimitacji. Różnica stref zalewowych wyznaczonych w projekcie ISOK w relacji do obszarów wyznaczonych metodą delimitacji glebowej w północno-wschodniej części powiatu wynika z niedokładności przestrzennej i czasowej danych historycznych o powodziach. Przedstawiona w pracy metoda wyznaczania obszarów potencjalnie narażonych na zalanie metodą delimitacji glebowej, powiększa zasób danych o zjawisku powodzi i po uwzględnieniu przebiegu granic działek ewidencyjnych, może być wykorzystywana wraz z zasobami ISOK przez administrację samorządową w planowaniu przestrzennym zagrożeń w powiecie.

EN

This paper presents the results of a comparison flood areas made by two methods in Środa Śląska district. Using the tools of GIS did spatial analysis of maximum ranges of the flood according to the Preliminary Flood Risk Assessment method in Global Monitoring for Enviroment and Security Project (ISOK) and the method base on delimitation of soils. The difference between wetlands designated in project ISOK compared to areas designated by the delimitation of soil method in the north-eastern part of the district is result of imprecision of the spatial and historical data about floods. Presented in the paper method designation of areas potentially flooding risk by the delimitation of the soil, increase the spatial data about the phenomenon of flooding, and after considering borders of the parcels, can be used with ISOK resource by the local government in planning land cover.

4

Wybrane wskaźniki zanieczyszczeń wód małej zlewni sudeckiej

100%

Helis M. , Rajmund A.

Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych

|

2011

|

tom 564

PL

W pracy przedstawione zostały wyniki niektórych wskaźników zanieczyszczeń wód powierzchniowych i gruntowych z małej zlewni sudeckiej. Badania prowadzone były w okresie wegetacyjnym roślin od kwietnia do października w latach 2007-2010 w pięciu wybranych punktach zlewni. Zlewna w Boguszynie o powierzchni 50,7 ha położona jest w Górach Bardzkich i reprezentuje obrzeża Kotliny Kłodzkiej. Obszar zlewni to głównie tereny leśne, użytki zielone oraz użytkowane rolniczo grunty orne, które zostały przekształcone w 2008 r. na czarny ugór. Zaobserwowano, że wyłączenie z użytkowania gruntów ornych powoduje zwiększenie wymywania azotanów do wód gruntowych, a zmniejszenie ich ilości w wodach powierzchniowych. Na migrację zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i gruntowych przeważający wpływ miały dwa czynniki: opad atmosferyczny oraz sposób użytkowania terenu. Na podwyższone wskaźniki zanieczyszczenia wód gruntowych mierzonych w piezometrze w dolinie miał wpływ rozkład związków organicznych roślin, natomiast wzrost azotanów w okolicach studzienki spowodowany jest opadem atmosferycznym, wypasem bydła na łące oraz zachodzącymi procesami mineralizacji substancji korzennej traw. Wyniki badań wykazały, że sposób zagospodarowania terenu, czynniki antropogeniczne, jak również czynniki klimatyczne mają wpływ na zwiększenie stężenia zanieczyszczeń wód na zlewni cząstkowej w Boguszynie.

EN

The paper presents the results concerning some indicators of the surface and groundwater pollution of a small catchment in the Sudety mountains. The investigations were performed during the plant growing season from April to October 2007-2010 in five chosen points of the catchment. The catchment in Boguszyn of 50.7 ha is located in the Bardzkie mountains and represents the outskirts of the Kłodzka Valley. The area of the catchment comprises mainly the woodlands, grasslands and arable lands used for agricultural purposes which in 2008 were converted into black fallow. It was noted that the exclusion of land from agricultural use results in the increase of washing out nitrates from the soil into the groundwaters and decreases their amounts in the surface waters. The migration of pollutants to the surface and groundwaters was mostly affected by two factors: precipitation and land use. The increased indices of the pollution of groundwaters measured in the piezometers located in the valley resulted from the decay of the plant organic compounds and the increase of the nitrate content close to the well resulted from the atmospheric precipitation, cattle grazing in the meadow and the processes of mineralization taking place in the grass root substance. The results of the investigations revealed that the way of land use, anthropogenic and climatic factors affect the increase of the concentration of water pollutants in the Boguszyn catchment.

5

Male zbiorniki wodne na obszarze powiatu wroclawskiego ziemskiego

80%

Fatyga J. , Gorecki A. , Helis M.

|

2007

|

tom 07

|

nr 2a

107-126

6

Metoda kształtowania granicy rolno-leśnej w terenach nizinnych na przykładzie Powiatu Wrocławskiego

80%

Fatyga J. , Górecki A. , Helis M.

|

tom Nr 18

30-31

7

Małe zbiorniki wodne na obszarze powiatu wrocławskiego ziemskiego

80%

Fatyga J. , Górecki A. , Helis M.

|

2007

|

tom T. 7, z. 2a

107-126

PL

Tematem opracowania jest liczebność i rozmieszczenie małych zbiorników wodnych na obszarze powiatu wrocławskiego ziemskiego w zlewniach II i III rzędu. Ich rolę i znaczenie w zagospodarowaniu przestrzennym i krajobrazie rolniczym przedstawiono na podstawie literatury. Ustosunkowano się do metod inwentaryzacji tych zbiorników oraz podjęto próbę ich klasyfikacji na badanym terenie. Stwierdzono, że najbardziej dokładne i wiarygodne dane uzyskano w badaniach własnych, przeprowadzając inwentaryzację zbiorników na podstawie map glebowo-rolniczych w skali 1:5 000 i tworząc oddzielną warstwę informacji w bazie danych o czynnikach przyrodniczych województwa dolnośląskiego w systemie GIS Arc Info. Próbę klasyfikacji zbiorników wodnych podjęto na podstawie cech określających ich usytuowanie w terenie przez porównanie treści map glebowo-rolniczej i topograficznej w skali 1:10 000. Badania wykazały, że na obszarze powiatu znajduje się 1312 zbiorników wodnych (na km2 przypada 1,2). Najwięcej ich występuje w zlewni Bystrzycy ze Strzegomką (433). Najgęstszą siecią zbiorników charakteryzują się zlewnie Oławy i Odry. Na 1 km² przypada odpowiednio 2,6 i 2,4 zbiornika. Najmniej zasobna w zbiorniki jest zlewnia Ślęzy. W zlewni tej zinwentaryzowano 256 zbiorników, a ich liczba na 1 km² wynosi 0,7. Zbiorniki występujące na obszarze badanego powiatu w większości powstały w wyniku działalności ludzkiej, jako dawne wyrobiska po wydobyciu gliny, piasku i żwiru. Na drugim miejscu są zbiorniki kopane z przeznaczeniem na przeciwpożarowe, stawy rybne i zbiorniki ozdobne. Mało jest zbiorników naturalnych - oczek wodnych, tzw. śródpolnych (w zasięgu pól uprawnych i użytków zielonych) oraz śródleśnych. Najwięcej zbiorników wodnych występuje w pobliżu terenów zabudowanych oraz starorzeczy. Osobną kategorię stanowią zbiorniki zaporowe na rzekach. Ogólne informacje na ich temat zaczerpnięto z opracowania dotyczącego małej retencji w województwie dolnośląskim.

EN

The primary content of the study is the number and location of small water reservoirs in the territory of Wroclaw land district in drainage basins of the II and III order. Their role and importance in the spatial management and agricultural landscape is presented based on the literature. A stance on the inventory methods of these reservoirs was taken and their classification in the studied area was attempted. It was found that the most precise and reliable data were obtained in own research by making inventory of reservoirs based on soil agricultural maps in the scale of 1:5 000 and creating a separate layer in the database of the environmental factors of Lower Silesia voivodship in the GIS ARC INFO system. An attempt of their classification was made on the basis of features defining the water reservoirs' location in the field through comparison of the content of soil agricultural maps with a topographic map in the scale of 1:10 000. The examination revealed 1312 water reservoirs (1.2 per km²) in the district territory. Their greatest number was found in the drainage basin of the Bystrzyca with Strzegomka (433). The densest network of reservoirs (2.6 and 2.4 per km²) is characteristic of the drainage basins of the Oława and the Odra. The drainage basin of the Ślęza is poorest in reservoirs. In this drainage basin 256 reservoirs were inventoried and their density was 0.7 per 1 km². The reservoirs in the district territory originated mainly from human activity as the former pits remained after clay, sand and gravel excavation. Second frequent are dug reservoirs intended for: fire control reservoirs, fishponds and decorative reservoirs. Natural reservoirs - the so-called midfield water holes (within the reach of cultivated fields and grasslands) and mid-forest ones are scarce. Altogether in the district territory most water reservoirs can be found in the vicinity of built-up areas and oxbow lakes. Dam reservoirs on rivers belong to a separate category. General information on the latter was gathered from a study on small water retention in the Lower Silesia voivodship.

8

Zastosowanie analizy sasiedztwa do charakterystyki zbiornikow wodnych na przykladzie powiatu wroclawskiego ziemskiego

80%

Fatyga J. , Zyszkowski E. , Helis M.

|

2009

|

tom 09

|

nr 2[26]

33-49