Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Sąsiedztwo przestrzeni wiejskiej i dużego miasta

100%

Kulczyk-Dynowska A.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2012

|

nr 2/III

PL

Dążenie do wielofunkcyjności wsi oraz poszukiwanie nowych miejsc dla realizacji inwestycji z zakresu budownictwa mieszkaniowego sprawia, że wieś traktowana jest dziś nie tylko jako miejsce produkcji rolnej. O sposobie wykorzystania czynników produkcji - a przecież jednym z nich jest ziemia - w gospodarce rynkowej decyduje rachunek ekonomiczny. Wskutek powyższego spadek opłacal-ności produkcji rolnej doprowadza do ograniczenia działalności rolniczej i prze-znaczenia ziemi na inne cele. Przekształcenia w przestrzeni wiejskiej pociągają za sobą szeroko pojęte zmiany w lokalnej społeczności - wzrasta w niej udział osób nieposiadających go-spodarstwa rolnego i całkowicie niezwiązanych z rolnictwem. Tradycyjnie pojmowane procesy urbanizacyjne zakładały przepływ ludności wiejskiej do miasta. Tymczasem coraz silniej występuje tendencja odwrotna. Ze względu na niewielką liczebność społeczności wiejskich ważnym zagadnieniem są kontakty na linii rdzenni mieszkańcy wsi - nowoprzybyli. Trudności w asymilacji nowoprzybyłych mieszkańców i podział społeczności na dwie, reprezentujące odmienne wartości i interesy, grupy może być początkiem wytworzenia się specyficznych wewnętrznych barier rozwoju lokalnego. Skutek sąsiedztwa wsi i dużego miasta można ukazać m.in. na przykładzie regionu Dolnego Śląska. Będący największym miastem regionu Wrocław niejako konsumuje sąsiadującą przestrzeń wiejską - wg danych GUS w podregionie Wro-cław w roku 1995 powierzchnia użytków rolnych wynosiła 13.068 ha, a w roku 2005 już tylko 9.684 ha. Trudno oczekiwać braku wpływu człowieka na istniejący stan zagospodarowania przestrzennego. Sposób wykorzystania przestrzeni i zarazem postrzegania najbardziej pożądanych funkcji, które można w danej przestrzeni realizować po prostu się zmieniają. Sąsiadujące z dużym miastem obszary wiejskie są ofiarami zjawiska tzw. rozlewania się miasta. Powoduje to nie tylko łatwo zauważalne w przestrzeni, ale i znacznie trudniej identyfikowane zmiany w społeczności lokalnej.

EN

The quest for the multifunctionality of rural areas and the search for new places for the implementation of the housing investment is the reason that village today is treated not only as a place of agricultural production. Economic balance decides of the use of the factors of production– and, after all, one of them is earth – in a market economy. As a result the decline in profitability of agricultural production leads to the limitations of agricultural activity and the destination of the earth for other purposes. Transformations in the rural area entail broad changes in the local community. The share of people without farm and completely unconnected with the agriculture increases in it. Traditionally understood urbanization processes envisaged movement of the rural population to the city. Meanwhile, increasingly, there is an opposite tendency. Due to the small size of the rural communities an important issue are contacts on the line native inhabitants of the village and the newcomers. The difficulties in assimilation of newcomers, the breakdown of the communities in two, representing different values and interests of the group may be the start of the creation of the specific internal barriers of local development. The effect of the neighbourhood of villages and the big cities can be due, inter alia, on the example of the region of Lower Silesia. Wrocław, being the largest city in the region somewhat consumes an adjacent rural space – according to the GUS (main office of statistics) data in Wrocław’s sub-region, in the year 1995 utilised agricultural area was 13.068 ha, and in 2005 there were only 9.684 ha left. It is difficult to expect the absence of the human impact on the existing spatial planning. How to make use of space and also perceptions of the most desired functions which can be pursue in a given space are simply changing. Rural areas neighbouring with the large city are victims of the phenomenon of so-called spillover town. This creates not only easily visible in the space, but much harder identified changes in the local community.

2

Spatial and financial aspects of a protected area functioning - the case of the Gorce National Park

63%

Kulczyk-Dynowska A. , Gaura G.

Economic and Regional Studies

|

2017

|

tom 10

|

nr 1

EN

Subject and purpose of work: The Gorce National Park (GNP) represents the object of the study. The purpose of the article is to present the GNP in the category of an area and in the category of an active managing unit. Materials and methods: Empirical research was conducted (2008-2014) based on the data collected from the GNP financial and accounting records and the Central Statistical Office. The degree of tourism function, carried out by the territorial municipalities connected with the GNP, was studied (Baretje and Defert index and Charvat index were calculated) and also the analysis of the GNP activities was conducted. Both the relevant literature query and the analysis of development strategies prepared by the territorial municipalities connected with the GNP were conducted. Results: It was found that the tourist function constitutes an important, however, not the primary function for the analysed municipalities, whereas the initiated activities (both on the part of municipalities and the GNP) indicate the desire for its intensification. The GNP has assets exceeding the value of PLN 17 million, offers jobs for the team whose total annual remuneration is almost PLN 2,5 million and the total annual costs for the last audited year amount to PLN 7,5 million. Conclusions: The described protected area constitutes the example of proper coexistence of human economic activity and nature. The GNP remains a significant entity of the local economic life scene which increases tourist attractiveness of the Gorce Mountains.

PL

Przedmiot i cel pracy: Przedmiotem badań jest Gorczański Park Narodowy (GPN). Celem artykułu jest przedstawienie GPN w kategorii obszaru i w kategorii aktywnej jednostki gospodarującej. Materiały i metody: Badania empiryczne (okres 2008-2014) przeprowadzono w oparciu o dane pochodzące z ewidencji finansowo-księgowej GPN oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Zbadano stopień pełnienia funkcji turystycznej przez gminy terytorialnie z GPN powiązane (obliczono wskaźniki Baretje’a i Deferta oraz Charvata) oraz dokonano analizy działalności GPN. Wykonano stosowną kwerendę biblioteczną i analizę strategii rozwoju gmin terytorialnie powiązanych z GPN. Wyniki: Ustalono, że funkcja turystyczna stanowi ważną, lecz nie wiodącą funkcję dla badanych gmin, a podejmowane działania (zarówno ze strony gmin jak i GPN) wskazują na chęć jej intensyfikacji. GPN posiada majątek przekraczający wartość 17 mln zł, stanowi miejsce pracy dla zespołu, którego suma wynagrodzeń rocznych zbliża się do kwoty 2,5 mln zł, a suma rocznych kosztów za ostatni badany rok opiewa na kwotę 7,5 mln zł. Wnioski: Opisywany teren chroniony stanowi przykład właściwej koegzystencji aktywności gospodarczej człowieka i przyrody. GPN jest znaczącym podmiotem lokalnej sceny życia gospodarczego podnoszącym atrakcyjność turystyczną Gorców.

3

Protecting nature in national parks: the spatial and financial contexts

63%

Kulczyk-Dynowska A. , Przybyla K.

Polish Journal of Environmental Studies

|

2019

|

tom 28

|

nr 4

EN

The article discuses the nature protection function as implemented in national parks that have adopted the space context of the territorially linked municipalities, including the funding sources of the activities carried out in parks. The research was initiated by identifying anthropogenic hazards occurring in the area of national parks. In the next part of the study, the priority task of national parks, i.e., nature protection, was presented in a way that goes beyond the administrative borders of the protected area. The transformations of the nature protection function, covering 117 municipalities territorially linked with 23 national parks in Poland in the period 2001-2016, are presented. For this purpose, a statistical analysis was conducted using linear ordering methods, and the synthetic development method was applied. In the third stage of the study the funding sources of national parks were analysed, which allowed identifying the involvement of individual institutions in funding national parks and, indirectly, the scale of the activities carried out by national parks. Due to limited data availability, the third stage was implemented for the years 2015-2016. The article draws attention to the need of taking a comprehensive approach toward space covered by the area form of nature protection.