Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kalendarium - wybór działań

100%

Królak E.

Zeszyty Historyczne Politechniki Warszawskiej

|

2014

|

tom z. 15

177--202

2

Nitrate concentratio - related safety of drinking water from various sources intended for consumption by neonates and infants

63%

Królak E. , Raczuk J.

Archives of Environmental Protection

|

2018

|

tom Vol. 44, no. 1

3--9

EN

The aim of the paper is to compare nitrate concentrations in samples of supply water as well as water from deep and dug wells located in the eastern region of Poland. Additionally, samples of bottled water (spring and natural mineral), certified by the Institute of Mother and Child and the Children’s Memorial Health Institute, were subjected to analyses. On the basis of the obtained results, health risks related to the occurrence of methemoglobinemia in neonates and infants were evaluated. The risk analysis was performed according to the procedure recommended by the United States Environmental Protection Agency. Nitrate concentrations in the examined samples ranged from: 0.153–161.1 mg/l. The lowest concentration of nitrates was determined in the samples of bottled water, the highest being detected in the water from dug wells. It was found that nitrate concentration in samples of bottled and supply water did not pose any risk to the health of neonates and infants. The highest health risk related to methemoglobinemia occurs for neonates consuming water originating from dug wells. The risk decreases along with the age of an infant.

PL

Porównano stężenie azotanów w próbkach wody wodociągowej, ze studni głębinowych i kopanych zlokalizowanych na obszarze wschodniej Polski oraz w wody butelkowanej (źródlana i naturalna mineralna), posiadającej atest Instytutu Matki i Dziecka i Centrum Zdrowia Dziecka. Na podstawie otrzymanych wyników dokonano oceny ryzyka zdrowotnego, związanego z występowaniem methemoglobinemii u noworodków i niemowląt. Ocenę ryzyka wykonano zgodnie z procedurą rekomendowaną przez Amerykańska Agencję Ochrony Środowiska. Stężenie azotanów w badanych próbkach wody zmieniało się w zakresie: 0,153–161,1 mg/l. Najmniejsze stężenie azotanów oznaczono w próbkach wody butelkowanej, największe odnotowano w próbkach wody studziennej. Ustalono, że stężenie azotanów w próbkach wody butelkowanej i wodociągowej nie stanowi zagrożenia dla zdrowia noworodków i niemowląt. Największe ryzyko zdrowotne związane z narażeniem noworodków na methemoglobinemię może występować w przypadku spożycia wody ze studni kopanych. Zmniejsza się ono wraz z wiekiem niemowlęcia.

3

Ocena zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi na terenie Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu"

63%

Królak E. , Gołub G.

|

2001

|

tom Vol. 27, no. 1

115-131

PL

Wschodnie tereny Polski to obszary cenne przyrodniczo zarówno w skali kraju, jak I Europy. Należy do nich dolina środkowego Bugu, objęta ochroną jako Park Krajobrazowy. W pracy podjęto próbę oceny zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi na terenie Parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu". Badano zawartość metali w opadających pyłach, glebie i mniszku lekarskim (Taraxacum officinale Webb.) w pięciu miejscowościach położonych na terenie parku. Nie odnotowano przekroczeń dopuszczalnych norm średnich rocznych wartości opadu pyłu, ołowiu i kadmu na terenie Parku, chociaż lokalnie w Janowie Podlaskim stwierdzono podwyższony w stosunku do norm opad ołowiu. Zawartość metali w glebach odpowiadała "0" stopniowi zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Przy odczynie badanych gleb ok. pH 6-7, niewielkich stężeniach metali w glebie, pierwiastki: Cd i Pb gromadzą się w mniszku lekarskim w ilościach śladowych. Wyniki badań wskazują, że na terenie parku Krajobrazowego "Podlaski Przełom Bugu" nie występują zagrożenia ze strony metali ciężkich.

EN

The eastern area of Poland is the land of great natural worth both on a country and Europe's scale. This area encompasses the valley of the middle-Bug river that is preserved as the Landscape Park. In this research an attempt was undertaken to assess the heavy metal pollution of the environment in the area of the Landscape Park named "The Podlasie Ravine of the Bug River". The level of heavy metals in falling dust, soil, and Dandelion (Taraxacum officinale Webb.) was being examined in the five localities, situated in the area of the Park. The research showed that none of the mean permissible standard values of the falling dust, Pb and Cd were outreached; however, it was observed that the fall of Pb was locally higher in relation to the standard Pb fall values in Janów Podlaski. The concentration level of the elements in the soil equaled the "0" degree of heavy metal pollution of the soils. In the circumstances of the reaction soil about pH 6-7 and low concentrations of the metals in the soil the Cd, Pb elements accumulate in Dandelion in trace quantities. The obtained results indicate that there is no threat whatsoever existing in the shape of the heavy metals in the area of the Lanscape Park "The Podlasie Ravine of the Bug River".

4

Heavy metal concentrations (Co, Zn, Mn, Fe, Pb AND Cd) in molluscs from the Zegrzyński Reservoir (central Poland) as compared with their levels in other element s of the ecosystem

63%

Jurkiewicz-Karnkowska E. , Królak E.

|

2000

|

tom Vol. 7, nr 11

1189-1198

EN

Concentrations of copper, zinc, manganese, iron, cadmium and lead were investigated in chosen mollusc species from the Zegrzyński Reservoir (Central Poland) against the background of metal content in water, seston, bottom sediments, macrophytes, periphyton, and detritus. These concentrations were generally comparable to values reported from environments slightly contaminated with heavy metals. Relatively small interspecific variation in accumulation of non-essential metals (Pb, Cd) distinctly lower than in the case of essential metals resulted mainly from the lack of regulation of their level in an organism. It is conducive to molluscs application in bioindication of environmental contamination with Pb and Cd.

PL

Badano stężenie miedzi, cynku, manganu, żelaza, kadmu i olowiu w tkankach miękkich i muszlach wybranych gatunków mięczaków ze Zbiornika Zegrzyńskiego na tle ich poziomu w wodzie, sestonie, osadach dennych, makrofitach, peryfitonie i detrytusie. Stężenia te osiągały na ogół wartości porównywalne do podawanych ze środowisk w niewielkim stopniu zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Stosunkowo małe zróżnicowanie gatunkowe kumulacji metali ksenobiotycznych (Pb i Cd) w badanych ślimakach i małżach (dużo mniejsze, niż w przypadku metali biofilnych) wynikające głównie z braku regulacji poziomu tych pierwiastków w organizmie sprzyja wykorzystaniu mięczaków w bioindykacji skażenia badanego ekosystemu ołowiem i kadmem.-

5

Analiza metod osuszania ścian

63%

Pieniążek Z. , Królak E.

Materiały Budowlane

|

1999

|

tom nr 6

82-83

6

137Cs and 40K concentrations in forest soils and wastelands in the vicinity of Siedlce (Eastern Poland)

51%

Królak E. , Majewska A. , Sarnowska K. , Karwowska J.

Archives of Environmental Protection

|

2008

|

tom Vol. 34, no. 4

101-107

EN

The activity of 137Cs and 40K in forest soils and wastelands in the vicinity of Siedlce (eastern Poland) were measured. The soil samples were collected on depths of 0-4 cm, 4-8 cm and 8-12 cm. The average specific radioactivity of 137Cs in forest soils and wastelands were 57 Bq/kg and 15 Bq/kg, respectively. The highest specific radioactivity of 137Cs was observed in superficial layers of forest soils with an arithmetic mean of 126 Bq/kq. The average specific radioactivity of 40K in the soil samples was 200 Bq/kg independently of sampling depths. Positive correlations were found between 137Cs and C concentrations. Both 137Cs and 40K were negatively correlated with the sand fraction and positively with silt and clay fractions.

PL

W glebach leśnych i nieużytkach rolnych okolic Siedlec (wschodnia Polska) mierzono aktywność radioizotopów 137Cs i 40K. Próbki gleby pobierano z głębokości: 0-4 cm, 4-8 cm i 8-12 cm. Średnia aktywność izotopu '"Cs w glebach leśnych i nieużytkach wynosiła odpowiednio: 57 Bq/kg i 15 Bq/kg. Największą zawartość 137Cs (126 Bq/kg) odnotowano w powierzchniowych warstwach gleb leśnych. Średnia aktywność radioizotopu 40K w badanych próbkach gleby wynosiła około 200 Bq/kg i nie zależała od głębokości poboru prób. Odnotowano dodatnią korelację pomiędzy aktywnością 137Cs i procentową zawartością węgla organicznego. Zawartość obu radioizotopów była ujemnie skorelowana z zawartością w glebach frakcji piasku i dodatnio z zawartością frakcji pyłu i iłu.

7

Stężenie związków biogennych w osadach ściekowych i wodach odciekowych wytwarzanych w gminnych oczyszczalniach ścieków (Łomazy i Sławatycze)

51%

Królak E. , Biardzka E. , Łapińska R. , Semeniuk A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2014

|

tom T. 17, nr 2

211--220

PL

Osady ściekowe wytwarzane w gminnych oczyszczalniach ścieków charakteryzują się wysoką wilgotnością, a ich jakość zależy od typu oczyszczalni. W ramach przeprowadzonych badań analizowano skład chemiczny nieustabilizowanych osadów i wód odciekowych powstających w dwóch wiejskich oczyszczalniach ścieków o przepustowości 300 m3/dobę, różniących się typem reaktora biochemicznego. Niezależnie od typu oczyszczalni, stężenie węgla organicznego, azotu organicznego i fosforu ogólnego w suchej masie osadów było na podobnym poziomie. Odnotowano statystycznie istotne różnice w kwasowości osadów oraz w zawartości suchej masy w osadach. Także w wodach odciekowych powstających z osadów ściekowych odnotowano statystycznie istotne różnice w stężeniach azotanów i fosforanów. Ustalono, że azot w nieustabilizowanych osadach ściekowych występuje głównie w formie organicznej. Wysoka wilgotność osadów ściekowych, ich kwaśny odczyn oraz wysokie stężenie azotu w wodach odciekowych w formie nieorganicznych połączeń wymagają bezpiecznej, z punktu widzenia ochrony środowiska, gospodarki osadami. Wyniki analizy statystycznej badanych próbek osadów pozwoliły na ocenę stabilności pracy oczyszczalni.

EN

Sewage sludge produced in municipal wastewater treatment plants is characterized by high moisture, while its quality depends on the type of treatment plant. Municipal sewage sludge is considered to be a waste and a strong emphasis is put on managing waste in a way not posing a threat to the environment. In this study, chemical composition of unsettled sludge and reject waters produced in two municipal wastewater treatment plants, both operating at a throughput of up to 300 m3/day, was analysed. The two plants, treating only municipal sewage, differed in the type of biochemical reactor. They are located in the area of Lublin voivodeship. Research showed that the sludge from both plants had an acidic reaction and contained more than 90% of water. Depending on the plant where the sludge was produced, the samples differed in pH values and the level of hydration. The concentration of organic matter, organic nitrogen and total phosphorus in the dry weight were alike in the samples taken from the two plants. On a dry weight basis, sewage sludge contained on average about 80% organic matter, more than 5% nitrogen and about 2% phosphorus. On the basis of calculated C/N ratio of the dry weight it was established that using the studied wastewater sludge in agriculture would be the most sustainable method of its management. The reject waters samples collected from the two wastewater treatment plants varied in the concentrations of ammonium, nitrate and phosphorus ions. Ammonium ions concentrations were the highest in the reject waters. The differences in nitrate and phosphorus concentrations noted in the samples collected from the two plants were statistically significant. All the aspects such as high moisture of sewage sludge, its acidic reaction and high nitrogen concentration in reject waters occurring in the form of inorganic compounds require appropriate methods of waste management safe for the environment. The results of the statistical analysis of the studied sludge samples allowed for the assessment of the reliability of the two wastewater treatment plants.

8

Forms of potassium, magnesium and calcium in the arable soils of the Siedlce county (Eastern Poland)

51%

Królak E. , Raczuk J. , Karwowska J.

|

2007

|

tom Vol. 14, nr 8

819-828

EN

In arable soils of the Siedlce county, the content of potassium, magnesium and calcium in water-extractable, ammonium acetate- and nitric acid-extractable forms was measured. Moreover, the content of 40K isotope was determinated with the use of ?-spectrometric measurements. It was established that, in relation to acid-extractable forms, potassium is the one of the three macroelements which extracts to the soil solution in greater amounts than magnesium and calcium. The forms of metals absorbed by soil sorption complex comprise about 50-60 % of acid-extractable forms. Acid-extractable forms make up less than 1% of the total content of potassium; it was calculated on the basis of y-spectrometric measurements. The content of magnesium and calcium was statistically correlated with the content of Corg and the soil reaction. Such correlations were not observed for potassium.

PL

W glebach ornych powiatu siedleckiego określano zawartość potasu, magnezu i wapnia w formach ekstrahujących się wodą, octanem amonu i kwasem azotowym. Ponadto za pomocą pomiarów y-spektrometrycznych oznaczono zawartość izotopu K-40. Ustalono, że w stosunku do form ekstrahujących się z gleby kwasem spośród trzech badanych makroelementów w największym stopniu do roztworu glebowego wymywa się potas, w znacznie mniejszych ilościach magnez i potas. Formy metali zasorbowane przez kompleks sorpcyjny stanowią ok. 50-60 % form wymywających się kwasem. Za pomocą pomiarów zawartości izotopu 40K ustalono, że zawartość potasu wymywająca się z gleby za pomocą kwasu azotowego stanowi poniżej 1% całkowitej zawartości tego pierwiastka w badanych glebach. Zawartość magnezu i wapnia w badanych formach była skorelowana statystycznie z zawartością Corg, oraz odczynem gleby. Zależności takich nie stwierdzono dla potasu.

9

Effect of rook faeces on heavy metals content in soil at nestling sites

51%

Królak E. , Kasprzykowski Z. , Kaczorowski P.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2014

|

tom Vol. 21, nr 4

453--460

EN

The content of Cu, Fe, Zn, Cd and Pb in rook faeces from two colonies roosting in urban parks in Eastern Poland (Siedlce and Biala Podlaska) and the effect of the colonies upon the metals content in soil were analyzed. The analysis was carried out by comparing the chemical composition of soils at the nestling sites and at the control sites. Differences showed in metals content in the faeces depended on the localization of colonies. The colony from the former site significantly contributed to the content of Cu, Fe, Zn and Cd in soil. Neither of the rook colonies affected soil Pb levels. The chemical composition of rook faeces reflected the quality of the environment in which rooks feed. Our study findings show that the rook is particularly sensitive to local changes in metals content in the environment.

PL

Analizowano zawartość metali Cu, Fe, Zn, Cd i Pb w odchodach gawrona bytującego w dwóch koloniach zlokalizowanych w parkach miejskich na terenie wschodniej Polski (Siedlce i Biała Podlaska) oraz wpływ kolonii na zawartość tych metali w glebach. Analizy wpływu kolonii gawrona na zmiany właściwości gleb dokonano, porównując skład chemiczny gleb na stanowiskach pod gniazdami ptaków i na stanowiskach kontrolnych. Odnotowano statystycznie większą zawartość Fe, Zn i Cd w odchodach ptaków gniazdujących na terenie Siedlce niż w Białej Podlaskiej. Istotny, na zawartość Cu, Fe, Zn, Cd i Pb w glebie, okazał się wpływ siedleckiej kolonii gawronów. Nie wykazano wpływu kolonii gawrona na zmiany zawartości Pb w glebie. Skład chemiczny odchodów jest odzwierciedleniem jakości diety ptaków. Przeprowadzone badania wykaza ły, że gawron jest gatunkiem szczególnie wrażliwym na lokalne zmiany zawartości metali w środowisku.

10

Content of cesium-137 and potassium-40 in the area of the Mielnik district (Podlasie province) depending of the method of using the soils

51%

Królak E. , Skrzeczyńska K. , Karwowska J.

|

tom Vol. 15, nr 8

761-771

EN

In 2006 the contents of cesium-137 and potassium-40 in the soils of leafy and coniferous forests, wastelands and ploughlands lying in the area of the Mielnik district situated next to the Belarus border (Podlaskie province) were measured. The cumulation of radiocesium in soils depended on the method the soils were used and was as follows: leafy forests > coniferous forests > wastelands > ploughlands. The cumulation of potassium in soils decreased in the following order: ploughlands > leafy forests > wastelands > coniferous forests. In the litter of coniferous forests the content of radiocesium was two-times higher than in the leafy forests litter. Cesium in the soils of the Mielnik district was statistically positively correlated with the content of organic carbon in the soils, and potassium with the content of organic carbon, as well as silt and clay fractions.

PL

W 2006 r. na terenie gminy Mielnik (woj. podlaskie), graniczącej z Białorusią, badano zawartość radioizotopów cezu-137 i potasu-40 w glebach lasów liściastych, iglastych, nieużytków oraz gruntów ornych. Kumulacja radiocezu w glebach w zależności od sposobu użytkowania gruntów przedstawiała się następująco: lasy liściaste> lasy iglaste> nieużytki> pola uprawne, a kumulacja potasu zmniejszała się w szeregu: pola uprawne> lasy liściaste> nieużytki> lasy iglaste. W ściółce lasów iglastych odnotowano około 2-krotnie większą zawartość cezu niż w ściółce lasów liściastych. Cez występujący w glebach na terenie gminy Mielnik skorelowany był statystycznie istotnie dodatnio z zawartością w glebach węgla organicznego, a potas z zawartością węgla organicznego oraz frakcjami pyłu i iłu.

11

Charakterystyka ścieków i osadów z oczyszczalni komunalnej stosującej technologię firmy „Biopax”

51%

Królak E. , Biardzka E. , Bramowicz D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2016

|

tom Nr 48

119--124

PL

Celem badań była ocena redukcji zanieczyszczeń w ściekach komunalnych oraz analiza składu chemicznego osadów ściekowych i odcieków w komunalnej oczyszczalni w Komorach Dąbrownych. Oczyszczanie ścieków oparte jest na technologii firmy BIOPAX. Ocenie poddano odczyn oraz stężenie biogenów w ściekach surowych i oczyszczonych, zawartość materii organicznej oraz azotu i fosforu całkowitego w osadach uwodnionych i ustabilizowanych. Określono także skład odcieków. Stwierdzono, że zastosowana technologia zapewnia skuteczną (na poziomie powyżej 96%) redukcję biogenów w ściekach. Skład chemiczny osadów ściekowych po ich stabilizacji jest typowy dla osadów wytwarzanych w komunalnych oczyszczalniach ścieków, a odcieki włączane do procesu technologicznego nie wpływają negatywnie na proces technologiczny. Ze względu na wysoką redukcję biogenów oczyszczalnie oparte na opisanej technologii wydają się być dobrym rozwiązaniem dla oczyszczania ścieków w małych miejscowościach.

EN

The aim of the study was the assessment of contaminants reduction from communal sewage and the analysis of the chemical composition of sewage sludge and reject waters from Komory Dąbrowne sewage treatment plant using devices designed and built by BIOPAX Ltd. The scope of the research included assessing the following aspects: reaction (pH), the concentration of nutrients in raw and treated sewage, the concentration of organic matter and the content of total nitrogen and phosphorus in sludge before and after stabilization. The characteristic of reject water was also presented. It was found that technology provides more than 96% reduction of nutrients from the sewage. Chemical composition of stabilized sewage sludge is similar to the communal waste produced in other sewage treatment plants, while the reject waters used in the treatment process do not influence the technological process in an adverse way. Due to its high capacity of nutrient reduction, technology seems to be a useful tool to be applied in small municipal wastewater treatment plants (WWTPs).

12

Radionuklidy cez-137 i potas-40 w glebach parku krajobrazowego "Podlaski Przelom Bugu"

51%

Królak E. , Karwowska J. , Paluch M.

|

2007

|

tom Vol. 14, nr S1

89-97

PL

Badano zawartość 137Cs i 40K w glebach, użytkowanych w różny sposób, na terenie Parku Krajobrazowego Podlaski Przełom Bugu". Ustalono, że zawartość 137Cs zmieniała się w kolejności: nieużytki > gleby leśne > gleby rolne, a zawartość 40K według zależności: gleby orne >gleby leśne = nieużytki. W glebach leśnych największą zawartość 137Cs zmierzono w ściółce leśnej, w głąb przekroju glebowego zawartość ta zmniejszała się. Nie stwierdzono przenikania 137Cs do wód podziemnych. Zawartość 40K była podobna na różnych głębokościach poboru próbek gleb leśnych i nieużytków rolnych.

EN

The contents of 137Cs and 40K radionuclides was studied in differently soils used in the area "Podlaski Przełom Bugu" Landscape Park. It was observed that the content of 137Cs changed in the following order wastelands > forest soils > arable soils, while the content of 40K in the following way: arable soils > forest soils = wastelands. The biggest content of 137Cs was measured in leaf litter, and, deeper in soils, it decreased. Penetration of 137Cs into groundwaters was not observed. The content of 40K was similar in all the samples of forest soils and wastelands taken from different depths.

13

Habitat Conditions of Canadian Goldenrod in a Selected Region of Eastern Poland

51%

Bielecka A. , Królak E. , Biardzka E.

|

tom Vol. 18, nr 4

76--81

EN

The Canadian goldenrod Solidago canadensis (L) is an invasive species in Poland. It occurs both in habitats only weakly impacted by anthropogenic factors as well as in habitats subjected to intensive transformations by humans. The aim of this study was to characterise the habitats of S. canadensis in Mińsk Mazowiecki and in out-of-town areas. It has been shown, based on an analysis of the principal soil properties, that the sites where S. canadensis was found had clayey-sandy soil and a C/N ratio indicative of medium and high soil degradation. Canadian goldenrod was found at sites with a diverse content of phosphorus, calcium and magnesium in soil, as well as a diverse soil pH, indicative of a strongly acidic, acidic and alkaline character of the soil.

14

Migracja Cs-137 w gruntach miejskich

51%

Kwapuliński J. , Królak E. , Fischer A.

Ekologia i Technika

|

2008

|

tom R. 16, nr 6

301-304

PL

Do interpretacji migracji Cs-137 w gruntach miejskich zastosowano metodę PCA. Potwierdzono, że zawartość K-40 i Cs-137 zmieniała się w profilu gruntu podobnie do głębokości 7 cm, w warstwie 7-12 cm zakres zawartości radioizotopów był różny. Głównymi parametrami wpływającymi na zawartość K-40 i Cs-137 był odczyn gruntu, zawartość materii organicznej i skład mineralny.

EN

To interpretation of migration of Cs-137 in urban ground established method PCA (Principal Components Analysis). Confirmed that K-40 and Cs-137 content changed in profile of ground likely to 7 cm depth, in layer 7-12 cm. The range of the change of radioisotopes was different. Mainly parameters influencing on K-40, Cs-137 content were pH, organic matter content and mineralogical compounds.

15

Wykorzystanie prostej metody bioindykacyjnej do oceny jakości wody rzecznej w warunkach szkolnych

51%

Królak E. , Korycińska M. , Mazurek I. , Szynkarczyk O.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2011

|

tom R. 16, NR 1-2

93--96

PL

W pracy przedstawiono prostą metodę oceny jakości rzek za pomocą biotycznego indeksu szkolnego (BIS) oraz sposób interpretacji wyników za pomocą tej metody. Analiza statystyczna ponad 300 próbek wody i makrobezkręgowców wykazała statystycznie istotne korelacje pomiędzy wartościami indeksu BMWP-PL i BIS oraz wybranymi fizyczno-chemicznymi wskaźnikami jakości wody a wartościami indeksu BIS.

EN

The paper presents a simple method of assessing rivers water quality with the use of Biotic School Index (BIS), as well as the method of the interpretation of the results obtained with the application of the index. After analyzing morę than 300 samples of water and macroinvertebrates, statistically significant correlations between the BMWP-PL and the BIS index values, as well as chosen physical and chemical water indices and the BIS index were presented.

16

Wpływ dodatku liści brzozy brodawkowatej, robinii akacjowej i jarzęba pospolitego na zmiany właściwości rekultywowanych po pożarze gleb leśnych w dwóch typach siedlisk

51%

Królak E. , Piskorz B. , Kotowska E.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

tom Vol. 18, nr 1

159--165

PL

Rekultywacja gleb po pożarze jest procesem długotrwałym. O jej skuteczności decyduje stopień degradacji gleby, rodzaj wprowadzanych zabiegów, a także typ siedliska. Celem badań była analiza zmian odczynu gleby, zawartości węgla, azotu i fosforu pod wpływem dodatku liści trzech gatunków drzew do rekultywowanych po pożarze gleb leśnych. Badania prowadzono w dwuletnim cyklu w siedlisku boru suchego i świeżego. Ustalono, że spośród wprowadzonych do gleby liści najszybciej rozkładają się liście brzozy brodawkowatej i robinii akacjowej. Procesy dekompozycji wprowadzonej materii organicznej wolniej zachodzą w siedlisku boru suchego niż świeżego.

EN

Reclaiming land after a wildfire is a long-lasting process. Its effectiveness depends on the degree of soil degradation, reclamation measures and the type of habitat. The aim of the study was to analyse the changes in the reaction of soil and the contents of carbon, nitrogen and phosphorus after adding the leaves of three tree species to soil undergoing reclaiming process. The studies were carried out for two years in two habitats: fresh and dry coniferous forests. Verrucose birch and black locust leaves decomposed faster than mountain ash leaves. Organic matter decomposition is generally faster in moist areas of fresh coniferous forests than in dry ones.

17

Wyznaczanie udziału form bezpośrednio i potencjalnie biodostępnych niklu w glebie

45%

Kwapuliński J. , Królak E. , Rochel R. , Zielonka M. , Kapusta D.

|

tom R. 17, nr 4

146-150

PL

W pracy przedstawiono ogólny obraz zmian zawartości niklu w glebie w funkcji zmian zawartości bezpośrednio i potencjalnie biodostępnych form. Prostoliniowy zakres zmian wskazują na proporcjonalną obecność tych form w glebie. Porównanie współczynników k1 i k2 sugeruje także większe znaczenie w cyklu migracji Ni na formy jonowymienne i adsorbowalne. Ponadto opisano znaczenie stopnia biodostępności niklu w glebie. W przypadku obecności kwaśnych deszczy formy potencjalnie biodostępne mogą zwiększyć ogólną zawartość Ni w glebie. Zakres znaczenia formy bezpośrednio biodostępnej jest nieco mniejszy.

EN

In the paper mainly the changes nickel contents in soil in function of the changes directly and indirectly were presented. Rectilinear range of the changes suggest on proportional presence these form in soil. The comparison of factor k1 and k2 indicate also on greater important in cycle of migration of nickel for exchangeable and adsorbed ion. Moreover detailed described the degree of important bioavailability nickel in soil. In cause occurrence acid rains the potential bioavailability can to increase the total nickel contents in soil. The range of important directly bioavailability forms is somewhat minor.

18

Zawartość Cs-137 w wybranych ekosystemach leśnych w Polsce

45%

Kwapuliński J. , Fischer A. , Królak E. , Grieger D. , Surma M.

|

tom R. 17, nr 2

70-74

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad występowaniem Cs-13 7 w wybranych obszarach Polski. Jako bioindykator zawartości Cs-137 wykorzystano szpilki świerka, kosodrzewinę, mchy, porosty i grzyby. Stężenie Cs-137 było oznaczane na złożu AMP (fosforomolibdenianu amonowego). Pobór prób był przeprowadzony w okolicy Siedlec. Zawartość Cs-137 w mchach i porostach zmieniała się odpowiednio od 3,37 Bq/kg do 343 Bq/ kg oraz od 3,6 Bq/kg do 174 Bq/kg. W okresie pozyskiwania prób i oznaczeń opad całkowity Cs-127 wynosił 74 Bq/m2miesiąc w Tatrach i 82 Bq/m2miesiąc w Karkonoszach. Przeciętna zawartość Cs-137 w grzybach, mchach i porostach była zróżnicowana w zależności od gatunku. Przeciętne zawartości Cs-137 wzrastały w funkcji wysokości położenia siedliska. Na obszarach górskich radioaktywność Cs-137 była wyższa w porównaniu do terenów nadmorskich.

EN

In the paper the results Cs-137 at some region of Poland were presented. As bioindicator Cs-137 content can one to involve the spruce needles, dwarf mountain pine, mosses, lichens and mushrooms. The concentration of Cs-137 were determined by mean layer of AMP (phosphoromolibdate ammonium). The samples were collected near town Siedlce. Cs-137 contents in mosses and lichens changed from 3,4 Bq/ kg to 343 Bq/kg and from 3,6 Bq/kg to 174 Bq/kg. In the period of investigation fallout of Cs-137 was equal 74 Bq/m2mounth in Tatra Mountains and at Karkonosze Mountain likely about 82 Bq/m2mounth. The average Cs-137 radioactivity in mushrooms, mosses, lichens were different in relation to their species. The average Cs-137 contents was higher of altitude place site. Moreover on the mountain areas Cs-137 radioactivity was higher in comparison to Baltic Region.

19

Migracja metali i ich kumulacje przez rośliny w sąsiedztwie Cementowni Nowiny w Kielcach

38%

Kwapuliński J. , Nogaj E. , Fischer A. , Królak E. , Dunat-Iżowska J. , Suchocka D.

Ekologia i Technika

|

2010

|

tom R. 18, nr 1

32-42

PL

Przedmiotem badań były gleba oraz cztery gatunki roślin: bylica pospolita (Artemisia vulgaris L.}, podbiał pospolity, wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare L.), krwawnik pospolity (Achillea millefolium L.) wytypowanych, jako bioindykatory wybranych metali. Oznaczenia zawartości wykonano metodą spektrometrii absorpcyjnej. Ustalono także chemiczne formy występowania metali w glebie metodą Rudd'a. Do oceny określenia roli form pośrednio i bezpośrednio biodostępnych w glebie oraz form rozpuszczalnych w pyle osiadłym na liściach wykorzystuje równanie podziału.W sąsiedztwie cementowni proces intoksykacji roślin jest determinowany występowaniem podanych pierwiastków w formie pośrednio biodostępnej około osiem razy większe w porównaniu do form bezpośrednio biodostępnych. Fazy bezpośrednio biodostępne w glebie odgrywają większą rolę w intoksykacji roślin metalami w porównaniu do form rozpuszczalnych zgromadzonych w pyle osiadłym na liściach. Sformułowane równanie podziału dla badanych gatunków roślin pozwala ocenić rolę ilości występowania pierwiastków w formie bezpośrednio biodostępnej w glebie w procesach intoksykacji korzenia roślin, a także rozstrzygnąć udział rozpuszczalnych jonów metali obecnych w pyle osiadłym na liściach w porównaniu do ilości metali obecnych w formie bezpośrednio biodostępnej w glebie. W badaniach prospektywnych dotyczących jakości wybranych elementów środowiska przyrodniczego powinna być wykorzystana informacja z badań specjacyjnych gleby i pyłu osiadłego na roślinie oraz współczynniki podziału określające rolę oddzielenia występowania metali w formie bezpośrednio biodostępnej i pośrednio biodostępnej.

EN

The subject of research were soi land four plant species: artemisia vulgaris, coltsfoot, tansy, yarrow, chosen as the selected metals bioindykatory. Indications of the content was made by spectrometric absorption method. The chemical forms of metals appearance in soil by Rudd's method was also set. In the vicinity of cementing site the intoxication process of plants is determined by the occurrence of specified elements indirectly bioavailable form about eight times higher compared to the forms directly bioavailable. Phase directly bioavailable in the soil play a greater role in metal intoxication of plants compared to soluble forms collected in the dust settled on the leaves. In prospective studies of the quality of selected elements of the natural environment the information should be used from speciation of soil studies, dust settled on the plant and the coefficients division defining the role of the separation of metals in the presence of bioavailable form of direct and indirect bioavailable. Formulated equation for the distribution of plant species tested can assess the role of the occurrence number of elements in the form of directly bioavailable in the soil in the process of intoxication and root crops and also determine the participation of soluble metal ions present in the dust settled on the leaves compared to the amount of metals present in the form of directly bioavailable soil.

20

Znaczenie różnej wtórnej emisji pyłów w miastach dla kumulacji Ni w migdałkach gardłowych dzieci

32%

Kwapuliński J. , Suflita M. , Królak E. , Bebek M. , Babula M. , Mitko K. , Nogaj E. , Musielińska R.

Ekologia i Technika

|

2012

|

tom R. 20, nr 2

107-114

PL

W pracy opisano wpływ zjawiska wtórnej emisji pyłu na terenie różnych miast województwa śląskiego na stopień kumulacji tego pierwiastka w migdałkach gardłowych. Udział wtórnej emisji pyłu opisano za pomocą następujących parametrów: - współczynnik wtórnej emisji K - współczynnik wzbogacenia X - dodatkowa masa danego metalu w ogólnym zanieczyszczeniu powietrza M - współczynnik kontaminacji E. Kontaminacja migdałków gardłowych była większa u dzieci mieszkających w miastach, w których współczynniki wtórnej emisji były większe.

EN

In this article the influence phenoma secondary emission of dust for the different of towns of voivod-ship Silesia on the degree of the cumulating this element in tonsils were described. The part of the secondary emission was by using the following parameters were characterized: - coefficient of secondary emission - K - enrichment factor concerning phenoma of secondary emission - additional mass of Ni in the total air pollution - coeffcient of contamination of near layer air. The contamination of tonsils pharyngeals were greater for children living in the towns in which the coefficient secondary emission of Ni were higher.