Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Jerzy Ronard Bujański – powojenne pół sezonu w Starym Teatrze

100%

Kornaś T.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2019

|

tom 19

166-177

RU

Jerzy Ronard Bujański was the first director of the Old Theatre after the Second World War (from the end of January to August 1945). The article presents turbulent beginnings of this management (the war was still in progress). Besides, the first premiere of the Old Theatre – Mąż doskonały by Jerzy Zawieyski – directed by Bujański, stage design by Andrzej Pronaszko. This performance referred to the character of Job from the Old Testament and was related to the Warsaw Uprising context. This show was one of the most important artistic events of the first season after the war. Next to the Old Theatre, Bujański established the Studio, which educated about one hundred people. The teachers included: Juliusz Osterwa and Tadeusz Kantor, while the students were, for example Tadeusz Łomnicki, Halina Mikołajska, Andrzej Hiolski, Kazimierz Mikulski and Jerzy Nowosielski. In August 1945, Jerzy Ronard Bujański was dismissed as a result of a conflict with the city authorities. However, during the time of his management, the theatre gained a high artistic position.

2

Genezja – modlitwa i pełnosłowie

100%

Kornaś T.

Pamiętnik Teatralny

|

2020

|

tom 69

|

nr 2

49-71

EN

During the Second World War, which he saw as a time of cleansing and penance, Juliusz Osterwa planned to establish two acting fraternities: Genezja (Genesia) and Dal (Distance). Dal was envisaged as a secular brotherhood, Genezja as a religious one, specifically Catholic. In his wartime diaries and notebooks, Osterwa elaborated plans for how these associations should operate, envisaging them as a vehicle for a complete transformation of theatre. The article presents the practical solutions Osterwa had in mind for Genezja. Based on unpublished manuscripts from 1941–1944 – a diary, a prayer book for Genezja, and several notebooks analysing the structure of the holy mass – the author argues that Genezja was to be the culmination of Osterwa’s path towards theatre understood as a religious mystery, and practical exercises based on liturgical texts and prayers were to serve as a means of transporting theatre to the spiritual level. The documents also feature concrete solutions concerning stage and workshop space: Genezja’s “temple” was to be the Church of Holy Cross in Kraków, and the site of the laboratory work was to be the “Genezjanum” at the Pieskowa Skała castle, north of the city. However, after the war, with the change of the political system, the fraternities were ultimately not established, and Osterwa continued his work in repertory theatres. (Transl. Z. Ziemann)

PL

Juliusz Osterwa podczas drugiej wojny światowej, którą postrzegał jako czas oczyszczenia i pokuty, planował powołanie dwóch bractw aktorskich – Genezji i Dali. Dal miała być bractwem świeckim, Genezja – religijnym, a dokładniej katolickim. W wojennych dziennikach i zeszytach tematycznych przygotowywał projekty działania tych stowarzyszeń mających służyć całkowitemu przeobrażeniu teatru. W artykule podjęto próbę przedstawienia praktycznych rozwiązań przygotowywanych dla Genezji. Na podstawie niepublikowanych manuskryptów z lat 1941–1944 – dziennika, modlitewnika Genezji oraz kilku zeszytów analizujących strukturę mszy świętej – autor stawia tezę, że praca w Genezji miała być zwieńczeniem drogi prowadzącej do teatru rozumianego jako misterium, a praktyczne ćwiczenia oparte na tekstach liturgicznych i modlitewnych miały stać się wehikułem wynoszącym teatr na poziom duchowy. W dokumentach można również znaleźć konkretne rozwiązania dotyczące przestrzeni scenicznej i przestrzeni warsztatowej: „świętnią” (świątynią) Genezji miał się stać kościół Świętego Krzyża w Krakowie, a miejscem warsztatowej pracy (Genezjanum) – zamek w Pieskowej Skale. Jednak po wojnie, po zmianie ustroju, bractwa się nie ukonstytuowały, a Osterwa kontynuował pracę w teatrach repertuarowych.

3

Teatr, taniec, liturgia

100%

Kornaś T.

|

nr 3

PL

Theatre, dance and liturgyvThe “Węgajty” Theatre School /Schola/ which operates in Warmia under the management and supervision of Wolfgang Niklaus, tries to reconstruct the medieval liturgical plays. After a few centuries of absence from the public scene in the Middle Ages (or else of concealed presence in the form of folk and ritual spectacles), the medieval theatre became reborn precisely within the Church. – In all likelihood, before the 10th century, short dramatized forms, known as liturgical plays, were presented as part of the liturgy. Like all ceremonial liturgy, they were meant to be sung, nearly in their entirety. Gradually, they were extended to form fully-fledged liturgical plays. When reforming the liturgy and tidying up liturgical books the Council of Trent (1545–1563) at the same time banished liturgical plays from Church interiors. No doubt, it was a legitimate decision on behalf of the Church as more and more lay and even satirical elements began to appear in the church liturgy. Yet, records of liturgical plays, in many cases accompanied by a musical notation and precise “stage” directions, have also been preserved until the present day. Towards the end of the 20th century, many singers, particularly those specializing in old music, tried to reconstruct this form, yet they did so exclusively by adopting the concert form (sometimes even the form of plays, but not those of liturgical spectacles). The international team grouped in the Theatre School /Schola/ has embarked on an extremely risky task – for after a few centuries of its absence from the public scene, it tried once again to incorporate the liturgical play into its natural environment – by performing it in the course of the liturgy. In order to fully comprehend this phenomenon, it is worth taking a closer look at Christianity’s attitude towards the theatre. In the present article, I focus chiefly on the liturgical context associated with the activity of the “Węgajta” Theatre School. I write about the theatre in the Bible and I try to describe how the attitude towards it evolved throughout centuries; I also write about dance in the Church and finally about the most important Christian “spectacle” – the Holy Mass.

4

W gabinecie i na Wyprawie: Moje wspomnienie o Zbigniewie Osińskim (1939–2018)

100%

Kornaś T.

Pamiętnik Teatralny

|

2018

|

tom 67

|

nr 4

161-174

EN

The text constists of the personal recollections about Zbigniew Osiński, a scholar, participant in theatrical actions, and teacher. Zbigniew Osiński studied Polish philology first as an undergraduate and then graduate student at the Adam Mickiewicz University in Poznań (1957–1966). Then he worked at the University as an assistant professor, and later as associate professor (since 1970). It was in Poznań that he first encountered the theatre of Jerzy Grotowski, who became one of the most important subjects of his research. His first book, Teatr Dionizosa (‘The Theatre of Dionysius,’ 1972), explored the Romantic contexts in contemporary Polish theatre. Since 1970 Osiński worked at the University of Warsaw. His habilitation thesis, published as Grotowski i jego Laboratorium (‘Grotowski and his Laboratory,’ 1980), has become a major scholarly contribution and trove of information about Jerzy Grotowski’s theatrical activity. In 1991 Zbigniew Osiński was appointed University of Warsaw Professor, and he received his full professorship in 2000. In 1989 Zbigniew Osiński devised and founded the Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych (the Centre for the Study of Jerzy Grotowski’s Work and Theatrical and Cultural Explorations) in Wrocław, which he ran until 2004. It later transformed into the Jerzy Grotowski Institute. The recollections of Zbigniew Osiński include his research fascinations: his participation in actions of the Laboratory Theatre and Expeditions of the Gardzienice Centre for Theatre Research. He was the author of more than a dozen books that have become substantial contributions to Polish theatre studies on Jerzy Grotowski, the Reduta Theatre, Oriental motifs in Polish culture, and Irena and Tadeusz Byrskis. He also edited the texts and writings of Jerzy Grotowski, Mieczysław Limanowski, Juliusz Osterwa, and Wacław Radulski.

PL

Tekst jest osobistym wspomnieniem o Zbigniewie Osińskim – naukowcu, uczestniku działań teatralnych, nauczycielu. Zbigniew Osiński studiował polonistykę, a potem uczęszczał na studia doktoranckie na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu (1957-1966). Pracował na UAM jako asystent, a potem adiunkt do 1970 roku. W Poznaniu po raz pierwszy zetknął się z teatrem Jerzego Grotowskiego, który stał się jego najważniejszym tematem badawczym na całe życie. Pierwsza książka Zbigniewa Osińskiego Teatr Dionizosa (1972) poświęcona była romantycznym kontekstom w polskim teatrze współczesnym. Od 1970 roku Osiński związany był z Uniwersytetem Warszawskim. Jego rozprawa habilitacyjna została wydana pod tytułem Grotowski i jego Laboratorium (1980) i stanowi do tej pory podstawowe źródło na temat teatralnej działalności Jerzego Grotowskiego. Zbigniew Osiński w 1991 roku został mianowany profesorem UW, a w 2000 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1989 roku opracował koncepcję i stał się dyrektorem Ośrodka Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych we Wrocławiu, którym kierował do 2004 roku (później Ośrodek zostanie przekształcony w Instytut im. Jerzego Grotowskiego). Był autorem kilkunastu bardzo ważnych dla polskiej teatrologii książek, poświęconych m. in. Jerzemu Grotowskiemu, Teatrowi Reduta, Orientowi w kulturze polskiej, Irenie i Tadeuszowi Byrskim. Był także edytorem tekstów i pism, m.in. Jerzego Grotowskiego, Mieczysława Limanowskiego, Juliusza Osterwy, Wacława Radulskiego. We wspomnieniu – obok przywołania naukowego dorobku Zbigniewa Osińskiego – ukazane zostały też jego fascynacje badawcze: udział w działaniach parateatralnych Teatru Laboratorium i Wyprawach Ośrodka Badań Teatralnych Gardzienice.

5

Dejmek. Nie tylko teatr

100%

Kornaś T.

|

2022

|

nr 168

342-358

PL

Magdalena Raszewska, "Dejmek", Teatr Narodowy, Warszawa 2021