Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Doświadczenia eksploatacji zespołów napędowych bezzałogowych statków powietrznych o masie powyżej 50 kg

100%

Chachurski R.

|

tom Nr 7 (216)

30-38

PL

Coraz powszechniejsze wykorzystywanie bezzałogowych statków powietrznych (BSP) do wykonywania zadań zarówno wojskowych, jak i cywilnych stwarza konieczność rozwiązywania wielu nowych problemów natury nie tylko konstrukcyjnej, ale i eksploatacyjnej. Specyfika użytkowania BSP wyraża się m.in. brakiem „czucia” przez operatora reakcji pilotowanego przez niego samolotu lub śmigłowca na różnego rodzaju oddziaływania, w tym na mogące się pojawiać w trakcie lotu zakłócenia w pracy zespołu napędowego. Wzwiązku z tym istotne jest możliwie szerokie poznanie szczególnych warunków eksploatacji tego rodzaju obiektów latających oraz problemów pojawiających się w jej trakcie. W artykule zebrano doświadczenia z eksploatacji zespołów napędowych różnych typów bezzałogowych statków powietrznych o masie powyżej 50 kg.

EN

The increasing utilization of the unmanned aerial vehicles (UAV) weighing more than 50 kg to perform both military and civilian tasks makes it necessary to solve many new problems, not only structural, but also operational. The specificity of the exploitation UAV is given, among others, by the lack of “feeling” by the operator of airplane or helicopter piloted by him. It is also caused by the response to various types of interaction, including disruptions of powerplant which may appear during flight. Therefore, it is important to have the widest possible knowledge of specific operating conditions such as flying objects and problems appearing during operation of them. The article summarized the experience resulting from the exploitation of powerplants of different types of unmanned aerial vehicles weighing more than 50 kg.

2

Analysis of aircraft powerplants icing possibility in Poland

100%

Chachurski R.

|

tom Vol. 14, No. 3

131-138

PL

Oblodzenie statków powietrznych i ich zespołów napędowych stanowi wciąż istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa wykonywania lotów. W określonych warunkach lód może tworzyć się na elementach wlotu, żebrach, łopatach kierowniczych i wirnikowych sprężarek silników turbinowych, a także wewnątrz układów dolotowych silników tłokowych. Ponadto, w wypadku turbinowych zespołów napędowych wywołany oblodzeniem wybuch cieplny może doprowadzić do samoczynnego wyłączania się silników. Analiza danych meteorologicznych z polskiej przestrzeni powietrznej w latach 2004-2006 pokazuje, że dla silników turbinowych oblodzenie jest szczególnie groźna zimą, wiosną oraz późną jesienią. Z kolei silniki tłokowe są narażone na intensywne oblodzenie w każdej fazie lotu w porze nocnej oraz o poranku niemal przez cały rok. Podobnie jest w porze dziennej, przy czym w miesiącach letnich spada zagrożenie w każdej fazie lotu, ale wzrasta możliwość wystąpienia silnego oblodzenia podczas zniżania. Paradoksalnie najwięcej dni, w których zagrożenie oblodzeniem jest mniejsze występuje w miesiącach zimowych, wówczas, gdy temperatura otoczenia spada poniżej -5 stopni Celsjusza. Analiza wyników uzyskanych dla silników turbinowych pozwala na stwierdzenie, że w czasie nocy zagrożenie oblodzeniem może wystąpić przede wszystkim od stycznia do kwietnia dla samolotów szybkich i śmigłowców. Zagrożenie dla samolotów F-16 może wystąpić od października do maja. Natomiast dla samolotów pasażerskich i szkolno-treningowych zagrożenie pojawia się w miesiącach zimowych. W czasie dnia oblodzenie może wystąpić głównie zimą, wczesną wiosną i późną jesienią.

EN

Icing of aircrafts and their powerplants is essential danger for safety of flights. At specific conditions ice may form itself on elements of inlet, ribs, vanes and blades of compressors of gas turbine engines or inside induction systems of piston engines and on propellers. Moreover, heat explosion due icing may give rise to flameout of gas turbine engines. Analysis of meteorological data from the Polish airspace from 2004-2006 years shows, that for gas turbine engines icing is the most danger in winter, spring and late autumn. Piston engines risk due icing are high during all flight at night and at early morning almost all year. Similar risk is at day time, although risk during all flight is lower in summer, but during descent and approach is higher. It is a paradox that the fewest days with low risk for piston engines icing are in winter, when an air temperature is lower than -5 centigrade. The analysis of results obtained for turbine-engines lets on statement that during the night threat of icing can appear first of all from January to April for high-speed planes and helicopters. Danger for F-16 planes can appear from October to May. However for passenger aeroplanes and of school-of training threat appears in winter-months. During the day the icing can appear mostly in the wintertime, early spring and backdrop.

3

Wykrywanie i sygnalizacja oblodzenia statków powietrznych

63%

Chachurski R. , Waślicki P.

|

tom Nr 4 (213)

85-91

PL

Możliwość niezauważonego wystąpienia oblodzenia statku powietrznego stanowi istotny problem dla bezpieczeństwa latania. W przypadku szybkiego wzrastania grubości powłoki lodowej na powierzchniach nośnych może dojść do gwałtownego pogorszenia się własności lotnych statku powietrznego. Z tego względu bardzo istotne jest możliwie wczesne wykrycie oblodzenia pozwalające na włączenie w odpowiednim czasie instalacji przeciwoblodzeniowej lub wyjście ze strefy oblodzenia. W artykule przedstawiono typowe rozwiązania konstrukcyjne wizualnych sygnalitorów oblodzenia oraz czujników automatycznych zabudowywanych na samolotach i śmigłowcach.

4

Modelowanie turbinowych silników odrzutowych w środowisku GasTurb na przykładzie silnika K-15

63%

Chachurski R. , Gapski M.

|

tom Nr 4 (213)

204-211

PL

W artykule dokonano oceny możliwości modelowania silników turbinowych przy użyciu programu GasTurb na przykładzie jednoprzepływowego turbinowego silnika odrzutowego K-15. Uzyskane wyniki porównano z danymi zamieszczonymi wopisie technicznym silnika K-15 oraz opublikowanymi w literaturze wynikami badań silników tego typu. Wyznaczono rozkład podstawowych parametrów termogazodynamicznych wzdłuż kanału przepływowego silnika oraz wybrane charakterystyki. Wskazano zalety i wady oprogramowania GasTurb wynikające z przeprowadzonych obliczeń oraz analiz.

5

Instalacje przeciwoblodzeniowe i odladzające statków powietrznych

63%

Chachurski R. , Waślicki P.

|

tom Nr 4 (213)

92-100

PL

Oblodzenie statku powietrznego stanowi poważne zagrożenie dla bezpiecznego wykonywania zadań lotniczych. Ze względu na konieczność prowadzenia lotów w różnych warunkach, większość statków powietrznych wyposażonych jest w instalacje zapobiegajgce powstawaniu oblodzenia lub/ i odladzające. W artykule przedstawiono typowe sposoby zabezpieczania przed oblodzeniem elementów konstrukcyjnych płatowca, łopat wirników nośnych śmigłowców i śmigieł silnikowych wlotów powietrza, oszklenia kabiny i czujników zewnętrznych za pomocą różnego rodzaju systemów termogazowych lub termoelektrycznych. Opisano typowe instalacje przeciwoblodzeniowe statków powietrznych.

6

Obciążenia będące wynikiem pracy zespołu napędowego bezzałogowego statku powietrznego klasy mini

63%

Chachurski R. , Choszczewski M.

|

tom Nr 7 (216)

39-48

PL

Obciążenia zewnętrzne działające na strukturę statku powietrznego stanowią podstawę obliczeń wytrzymałościowych jego płatowca. Powstają one wskutek działania sił aerodynamicznych oraz sił bezwładności i zależą od warunków lotu oraz rozkładu mas. Obliczenia obciążeń zewnętrznych wykonywane są dla każdego załogowego statku powietrznego oraz dużych bezzałogowych statków powietrznych (BSP). Wprzypadku małych BSP zazwyczaj nie wykonuje się takich obliczeń, bazując przy ich projektowaniu na doświadczeniach modelarstwa lotniczego, co może prowadzić do przewymiarowania konstrukcji lub do jej zniszczenia w trakcie lotu. W artykule przedstawiono wyniki obliczeń obciążeń zewnętrznych dla dwu wersji samolotu bezzałogowego klasy mini.

EN

External loads acting on the aircraft structure are base for strength calculations of the airframe. They are formed by the action of aerodynamic and inertia forces and depend on flight conditions and the distribution of masses. Calculations of external loads are performed for each manned aircraft and large unmanned aerial vehicle (UAV). In the case of small UAV, such calculations are usually not performed. Instead of them only the experience of aviation model making is being used, which can lead to oversizing the structure or lead to its destruction during the flight. The article presents the results of calculations of external loads for the two versions of an unmanned aircraft class mini.

7

Comparison of the results of mathematical modeling of a GTM 120 miniature turbine jet engine with the research results

51%

Chachurski R. , Trzeciak A. , Jędrowiak B.

|

tom R. 57, nr 2

30--33

EN

The paper presents gas-dynamic calculations of a GTM 120 miniature turbine jet engine. The engine performance parameters have been determined and then validated with theory contained in literature as well as the results of research carried out on a laboratory test stand.

8

Metody zaliczania cykli pracy lotniczych silników turbinowych

51%

Chachurski R. , Głowacki P. , Szczeciński S.

|

tom Nr 4 (213)

120-128

PL

Zagadnienie zmęczenia niskocyklowego jest bardzo istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa eksploatacji lotniczych silników turbinowych. W artykule przedstawiono sposoby wyznaczania granicznej liczby cykli stosowane w lotnictwie USA, a także metody zliczania cykli pracy silnika turbinowego w celu określenia pozostałości czasu jego bezpiecznej eksploatacji (resursu) wyrażonego w cyklach. Opisano metody wykorzystywane podczas użytkowania zarówno silników starszych typów, jak i współczesnych.

9

Obserwowany stan i tendencje rozwojowe podstawowych cech i osiagów lotniczych silników turbinowych

51%

Balicki W. , Chachurski R. , Kozakiewicz A. , Szczeciński S.

|

tom Nr 4 (213)

11-21

PL

Początek artykułu stanowi opis stanu wyjściowego podstawowych parametrów termodynamicznych, układów i cech konstrukcyjno - użytkowych turbinowych silników odrzutowych wdrażanych do lotnictwa w końcowej fazie II-ej Wojny Światowej i tuż po niej. Wskazano wpływ pomysłów konstrukcyjnych, nowych materiałów, nowych technologii wytwarzanych części i całych zespołów (modułów), oraz metod badawczych na wzrost osiągów silników. Zwrócono uwagę na ograniczenia postępu w tej dziedzinie względami finansowymi kosztów poznawczo - badawczych, dostępnością materiałów konstrukcyjnych, a także kadrami inżynierów i ich nauczycieli, z wymogiem bezpieczeństwa latania i ochrony środowiska.

10

Aviation : environmental threats

51%

Balicki W. , Głowacki P. , Szczeciński S. , Chachurski R.

|

tom Vol. 21, No. 1

7--14

EN

Based on the available information and authors self-assessments, this article presents turbine engine exhaust gases effect on the environment, especially near to the aircraft and helicopters during their engines idle setting and take-offs. The concentration level of pollutants in gas turbine exhaust and its relation to the temperature and time of the combustion process is discussed. The article presents diffusion of the aircraft turbine engine exhaust in the airport area, focusing on aircraft take-off manoeuvre. The authors would like to draw attention of the aviation professionals to the fact that amount of exhaust from the turbine engine is so significant that may adversely change the ambient air near to the aircraft. Consequently, smaller amount of oxygen with increased level of carbon monoxide during engine start –up and idle can be a threat to the maintenance staff health. Also high emission level of the nitrogen oxides, especially during take-off and climb is indifferent for the environment. The paper gives an example of real fuel consumption and toxic gases emissions in the so-called landing and takeoff cycle (LTO) and during long-range flight. Turbine engines noise distribution and its intensity because of complex aerodynamic and thermodynamic processes is presented.

11

Badania identyfikacyjne właściwości cieplnych materiału konstrukcyjnego lotniczego silnika turbinowego

51%

Chachurski R. , Omen Ł. , Zalewski P. , Panas A.

|

tom T. 22, nr 53

37--44

PL

W pracy przedstawiono metodykę i wyniki kompleksowych badań właściwości cieplno-fizycznych materiału konstrukcyjnego lotniczego silnika turbinowego. W niniejszym przypadku program badań ukierunkowany został na opracowanie metodyki pomiarów umożliwiającej jej późniejszą modyfikację do wykonania badań nieniszczących. Dotyczy to w szczególności pomiarów dyfuzyjności cieplnej, które przeprowadzono metodą wymuszenia oscylacyjnego. Podczas badań określono również gęstość, rozszerzalność cieplną i ciepło właściwe. Badania wykonano dla próbki materiału łopatki sprężarki lotniczego silnika turbinowego AŁ-21 F3. Analiza otrzymanych wyników potwierdziła poprawność i skuteczność zastosowanych metod badań. Rezultaty badań są wykorzystywane do numerycznego modelowania obciążeń termomechanicznych badanego elementu konstrukcyjnego.

EN

The paper presents the methodology and results of thermophysical properties investigation performed for the construction material of aviation turbine engine. The investigation was focused on the development of the experimental methodology that could be easily accommodated for non-destructive testing. In particular it concerns the thermal diffusivity measurements performed by temperature oscillation technique. The other investigated properties were the heat capacity, thermal expansivity and density. The specimens for measurements were taken from a compressor blade of the AŁ-21 F3 turbine engine. The final analysis has proved correctness and effectiveness of the developed procedures. The obtained data will be used in numerical modeling of thermomechanical loads of the analyzed element.

12

Wloty powietrza turbinowych silników odrzutowych i ich wpływ na właściwości lotne samolotów oraz zagrozenia bezpieczeństwa latania

38%

Balicki W. , Głowacki P. , Szczeciński S. , Chachurski R. , Kozakiewicz A. , Szczeciński J.

|

tom Nr 4 (213)

47-54

PL

W pracy starano się opisać kompleksowo specyfikę dopływu i przepływu powietrza przed wlotami i w kanałach wlotowych silników odrzutowych w różnych warunkach lotu oraz startu i lądowania samolotów. Zwrócono uwagę na zagrożenia uszkodzeń silników przez zderzenia łopatek wirników sprężarek (wentylatorów silników dwuprzepływowych) z ciałami ptaków, bryłkami lodu osadzającego się na krawędziach wlotu oraz "ciał obcych" zasysanych z nawierzchni lotniska podczas startu i lądowania z włączonym odwracaczem ciągu. Wskazano na wpływ ukształtowania kanałów wlotowych powietrza do silników samolotów bojowych na intensywność echa radarowego.