Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ryzyko związane z geologicznym składowaniem CO2

100%

Uliasz-Misiak B.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2008

|

tom Tom 10

623-632

PL

Bezpieczeństwo składowania dwutlenku węgla zależy od rodzaju struktury geologicznej, procesów w niej zachodzących jak również stanu technicznego infrastruktury. Niezależnie od miejsca podziemnego składowania CO2, mogą występować wycieki gazu ze składowiska dwutlenku węgla poprzez nieszczelności w otworach zatłaczających i obserwacyjnych lub przez naturalne drogi migracji np. uskoki [9]. Przypuszcza się, że po kilkuset lub po kilku tysiącach lat część, a może nawet cały CO2, rozpuści się w płynach złożowych, część CO2 wejdzie w reakcje z minerałami i utworzy matrycę skalną. Po rozpuszczeniu lub przereagowaniu, dwutlenek węgla nie będzie już migrował ku powierzchni nawet przy braku dostatecznego uszczelnienia. Ryzyko jest iloczynem prawdopodobieństwa wystąpienia zdarzenia i konsekwencji, jakie ono wywoła. Zależne jest od lokalizacji i czasu oraz proporcjonalne do skali potencjalnego zagrożenia i prawdopodobieństwa jego wystąpienia [1, 7]. Ryzyko związane z geologicznym składowaniem CO2 jest kluczowym zagadnieniem wpływającym na społeczną akceptację tej technologii oraz przepisy prawne i standardy regulujące zastosowanie składowania dwutlenku węgla w skali przemysłowej. Problem ten uwzględniono w propozycji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla oraz zmieniająca dyrektywy Rady 85/337/EWG, 96/61/WE, dyrektywy 2000/60/WE, 2001/80/WE, 2004/35/WE, 2006/12/WE i rozporządzenie (WE) nr 1013/2006. Podkreślono w niej potrzebę wykonywania zintegrowanej oceny ryzyka wycieku CO2, tak aby zminimalizować ryzyko wycieku, zasad monitorowania i sprawozdawczości, w celu weryfikacji składowania i podejmowania odpowiednich środków zaradczych w odniesieniu do każdej potencjalnej szkody. W artykule przedstawiono ryzyko związane z transportem (rurociągi), instalacją zatłaczania oraz ze składowaniem w strukturze geologicznej.

EN

Geological storage of CO2 is carried out in three stages: capture, transport and injection and its storage. The human and environmental threats result from large, uncontrolled amounts of carbon dioxide reaching the atmosphere. CO2 transport risk (f. ex.: pipelines) and thronging (surface and deep-seated equipment of boreholes) is well recognized and may be minimized by the use of suitable technologies decreasing the possibility of failure. The process of carbon dioxide storage is complex and that is why the evaluation of probability of involved threats occurrence and their scale estimation is difficult and dependent on many factors, such as the trapping mechanisms, boreholes quality and cohesion of overburden rocks. Drills, faults and fractures are the main paths where CO2 escape from storage site may occur. Risk minimizing is implemented through monitoring carried out while storage and after its completion. The risk connected with geological storage of CO2 is the key issue influencing the social approval of this technology and legal regulations as well as technological standards applied in industrial storage of carbon dioxide. Carbon dioxide in large concentrations can influence people, animals and ecosystem. Negative environmental effects caused by effluent of stored CO2 may be considered in the global and local scale. Gas migrating from the structure in which it is stored towards the surface can cause change of quality of superficial and underground waters, soils and changes surface and subsurface ecosystems. If carbon dioxide will get to level of drinking waters, then even its small quantities can change of chemism and deterioration of quality of these waters. Dissolved CO2 creates carbon acid, changing pH of water and causing sequence of indirect effects such as: mobility of toxic metals, chlorides and sulfides. Increased concentration of CO2 in soil will cause decrease of its pH, will influence negatively chemism of nutritious substances and will cause mobility of trace metals (IPCC, 2005). Stored CO2 can influence plants and animals. Its influence on microorganisms living deep in the ground and on plants and animals living in shallow layers of the ground is anticipated. Influence of increased CO2 concentration on microorganisms is subject of many investigations at present. Results show that there is a group of microorganisms which develop well at increased concentration of carbon dioxide [12].

2

Wykorzystanie niskotemperaturowej energii geotermalnej z ujęć wód podziemnych

100%

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

1999

|

tom T. 15, z. 2

73-87

PL

Na terenie Polski tradycyjnym paliwem jest węgiel kamienny. Ze względów ekologicznych poszukuje się innych źródeł energii. Na podstawie oszacowań dokonanych w oparciu o dane geologiczne i geofizyczne stwierdzono, że potencjalne zasoby energii zawartej w wodach geotermalnych wynoszą w przybliżeniu 21 mld ton. Jednakże biorąc pod uwagę względy ekonomiczne i techniczne wykorzystana może być jedynie ich część - około 4 mld ton (Ney 1997). Głębokość zalegania poziomów z wodami geotermalnymi waha się od 1000 do 3000 m. Temperatury wynoszą od około 35 do 130oC. Główne poziomy zasobne w wody geotermalne znajdują się w zapadlisku przedkarpackim i w basenach sedymentacyjnych Niżu Polskiego. Wykorzystanie tych zasobów wiąże się z dużymi nakładami finansowymi, zaproponowano więc wykorzystanie energii pochodzącej z wód ujętych dla celów pitnych z poziomów zalegających na mniejszych głębokościach do kilkuset metrów. W oparciu o istniejące ujęcia proponuje się jednoczesne wykorzystanie w celach ciepłowniczych i zaopatrzenia w wodę, co znacznie obniżyłoby koszty pozyskiwania energii geotermalnej. Przy użyciu pomp ciepła możliwe jest wykorzystanie wód, których temperatura wynosi 20oC i mniej. Rozważono możliwości wykorzystania płytkich ujęć wód podziemnych w byłym województwie nowosądeckim. Wykorzystanie energii geotermalnej pozwoliłoby na ograniczenie niskiej emisji, która jest podstawowym źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w regionie. Na podstawie analizy warunków geologicznych i ujęć wód na obszarze województwa nowosądeckiego wytypowano miejscowości, w których istnieją dobre warunki do pozyskiwania energii geotermalnej, co pozwoli na ograniczenie spalania węgla kamiennego i dzięki temu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.

EN

The hard coal, a traditional fuel in households is the main source of air pollution by low emission in Poland, so that development of alternative sources of clean energy is needed. A potential resource of geothermal energy in Poland was estimated at about 21 mld ton of coal equivalent (Ney 1997). Geothermal waters 35 to 130oC hot are present at depths ranging 1000 to 3000 m and more, in the sedimentary basins of the Polish Lowlands, and to some extent, in the Carpathians and their Foredeep. Utilisation of geothermal waters is costly, therefore we propose that thermal energy should be drawn out from intakes of drinking water from shallow horizons. Technically, using heat pumps on can extract heat energy from shallow groundwaters of temperatures less than 20oC. In the presented paper is considered a possibility of utilising heat from potable water intakes in the Nowy Sącz environs. Utilisation of heat energy from shallow horizons of groundwater will reduce amount of coal burned in open furnaces, therefore, will reduce air pollution in this region. Basing on geological studies, any localities were chosen potentially intake for utilisation of heat energy from shallow groundwaters. Heat energy could be obtained from these intakes, what could reduce emission from coal furnaces.

3

Ryzyko środowiskowe związane z eksploatacją złóż węglowodorów zawierających siarkowodór

100%

Uliasz-Misiak B.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2015

|

tom Tom 17, cz. 2

1498--1511

EN

Hydrogen sulfide is a non-hydrocarbon component of natural gas. Natural gas containing hydrogen sulfide and / or carbon dioxide is classified as acid gas, which accounts for about one third of global conventional natural gas resources. Hydrogen sulfide in Polish hydrocarbon deposits has been found in the deposits of natural gas and oil fields with accompanying natural gas located in the Polish Lowland and in the Carpathian Foredeep. Most of the deposits containing hydrogen sulfide are located in Permian and Upper Devonian formations of the Polish Lowland. Concentrations of hydrogen sulfide are ranging from about 0.01% to 12–13% by volume. In the Carpathian Foredeep, H2S is present in hydrocarbon deposits accumulated in the Jurassic and Miocene formations, where its content ranges from 0.06% to 1.5% by volume. Hydrogen sulfide is a highly toxic gas; concentrations in a range of 7000 mg/m3 are lethal for living organisms. It is one of the gases responsible for acid rains, which have a negative impact on living organisms, soil and water. Environmental risk associated with the hydrogen sulfide is one of the most serious natural hazards occurring in the borehole mining, during both drilling and exploitation of the hydrocarbon deposits. During drilling, the greatest risk is associated with emergency situations (uncontrolled outflows or damage to the equipment). It should be noted that uncontrolled outflows of reservoir fluids or drilling fluids containing hydrogen sulfide, when H2S is released into the atmosphere, are especially dangerous to humans, living organisms and the environment. Hydrogen sulfide emissions during the exploitation can be associated with both mining and emergency situations. Hydrogen sulfide leak may occur in the following devices: production trees, pipework, pumps, valves, pipelines; in case of oil deposits these devices include gas flares, separators and oil tanks. Environmental risk was estimated for emergency situations that may arise in the course of drilling and mining of hydrocarbon deposits containing hydrogen sulfide. Based on the analysis of the impact of hydrogen sulfide on humans, living organisms and the environment, five categories of consequences of adverse outcomes, considering the impact on living organisms and the environment, have been defined.

4

Klasyfikacje pojemności i kryteria wyboru miejsc składowania CO2

100%

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2009

|

tom T. 25, z. 3

97-108

PL

Geologiczne składowanie jest jedną z metod unieszkodliwiania antropogenicznej emisji dwutlenku węgla. Wdrożenie tej metody wymaga opracowania szeregu zagadnień, w tym klasyfikacji pojemności składowania oraz kryteriów wyboru składowisk dwutlenku węgla. Stosowane obecnie klasyfikacje pojemności składowania dwutlenku węgla oparte są na podziale zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego oraz piramidzie zasobów węglowodorów. Klasyfikacja pojemności składowania opracowana przez Carbon Sequestration Leadership Forum stosuje piramidę techniczno-ekonomiczną pojemności składowania, w której wydzielone są cztery kategorie pojemności składowania: teoretyczna, efektywna, praktyczna i dopasowana. Podziały pojemności składowania przedstawione przez CO2CRC oraz zaproponowane w artykule bazują na piramidzie pojemności zmodyfikowanej według klasyfikacji zasobów węglowodorów SPE, przy uwzględnieniu niepewności oszacowania. W klasyfikacji CO2CRC całkowita objętość porowa dzieli się na: perspektywiczną, warunkową i operacyjną pojemność składowania. W podziale pojemności składowania zaproponowanym w niniejszym artykule w ramach teoretycznej pojemności składowania wyróżniono następujące kategorie: efektywna, warunkowa i niedostępna pojemność składowania. Wyboru struktur przeznaczonych na składowiska dwutlenku węgla dokonuje się stosując kryteria, które można zdefiniować jako zestaw parametrów geologicznych, złożowych i technicznych jakie spełniać musi struktura geologiczna, aby można uznać ją za składowisko tego gazu. Przedstawione podstawowe wymogi, jakie musi spełniać składowisko dwutlenku węgla, to: odpowiednia głębokość zalegania i dobre parametry zbiornikowe formacji do składowania, duża pojemność składowania CO2, szczelny, niezuskokowany nadkład o małej przepuszczalności i niewielka odległość od emitenta. Kryteria te służą do wstępnego wyboru miejsca na składowisko. W dalszej kolejności, w celu oceny formacji do składowania CO2 należy przeprowadzić jej szczegółowe badania według schematu przedstawionego w Dyrektywie dotyczącej geologicznego składowania dwutlenku węgla.

EN

Geological storage is one of methods to neutralize anthropogenic carbon dioxide emissions. Implementation of the method requires number of issues to be elaborated, including storage capacity classification and the CO2 storage site selection criteria. Storage capacity classifications presently applied are based on the allocation of oil and natural gas resources and the reserve-resource pyramid concept. Storage capacity classification elaborated by the Carbon Sequestration Leadership Forum for CO2 storage capacity applies techno-economic resource-reserve pyramid, in which four categories of storage capacities are assigned: theoretical, effective, practical and matched. Storage capacity distributions, proposed by CO2CRC and the one suggested in this article, both are based on the reserve-resource modified capacity pyramid basing on the SPE hydrocarbon resource classification, regarding estimation uncertainty. According to the CO2CRC classification total pore volume is divided into prospective, contingent and operational storage capacity. According to the distribution of storage capacity proposed in this paper, within theoretical storage capacity there are singled out following categories: effective, conditional and unavailable storage capacity. Selecting of structures to store carbon dioxide is based on criteria which are definable as a set of geological, reservoir and technical parameters that geological structure, prospective as a CO2 sink, needs to meet. Presented primary requirements to be met by a carbon dioxide storage site follow: sufficient occurrence depth, good storage formation reservoir parameters, large CO2 storage capacity, tight, unfaulted seal of low permeability, small distance from the emitter. These criteria serve to preliminary select a storage site. Later on, due to further of assession of CO2 storage formation, one should conduct detailed analyses, basing on the outline presented in the Directive on geological storage of carbon dioxide.

5

Polish hydrocarbon deposits usable for underground CO2 storage

100%

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2007

|

tom T. 23, z. 4

111-120

EN

The paper presents results of studies on posssibilities to use hydrocarbon (oil and gas) deposits as underground sites for storage of CO2 in Poland. The analyses covered 337 oil and gas deposits from the areas of the Polish Lowlands and Carpathian Mountains and their foreland to show that geological conditions prevailing over vast areas in Poland are favorable for CO2 storage in oil and gas deposits. However, only a few of these deposts are found to be suitable for this purpose when their exploitation ends. Two such oil deposits and 10 gas deposits have been selected. Extractable original reserves of the deposits recognized as suitable for underground CO2 storage are estimated at about 47,116,400 tonnes of oil and 189,034 million cu. m of gas, which equals 46% and 56% of extractable original reserves of oil and gas, respectively. The distance between a source of CO2 emissions and a potential underground storage site is shown to be one of the criteria which will bear a decisive influence on the order in which the sites are selected for use as underground CO2 storage sites.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące możliwości wykorzystania złóż węglowodorów (ropy naftowej i gazu ziemnego) w Polsce do podziemnego składowania CO2. Przeanalizowano dane dotyczące 337 złóż ropy naftowej i gazu ziemnego z obszaru Niżu Polskiego, Przedgórza Karpat i Karpat. Stwierdzono, że w Polsce istnieją uwarunkowania geologiczne dla podziemnego składowania CO2 w złożach ropy naftowej i gazu ziemnego. Tylko nieliczne z nich mogą być rozważane dla podziemnego składowania dwutlenku węgla, po ich sczerpaniu. Wytypowano 2 złoża ropy naftowej i 10 złóż gazu ziemnego. Pierwotne zasoby wydobywane w wytypowanych do podziemnego składowania złóż wynoszą około 47 116,4 tys. ton dla ropy naftowej i 189 034 mln m3 dla gazu ziemnego, co stanowi odpowiednio 46% wydobywanych zasobów pierwotnych ropy naftowej i 56% wydobywanych zasobów pierwotnych gazu ziemnego. Podkreślono, że odległość złoża od emitenta CO2 będzie istotnym kryterium, które zadecyduje o kolejności wyboru złoża do podziemnego zatłaczania tego gazu.

6

Środowiskowe aspekty wydobycia ropy niekonwencjonalnej

100%

Uliasz-Misiak B.

|

tom Tom 18, cz. 1

716--729

PL

Zasoby ropy naftowej niekonwencjonalnej stanowią około 2/3 wszystkich zasobów ropy na świecie. W ostatnich latach obserwuje się wzrost wydobycia z tych złóż, głównie w USA, Kanadzie i Wenezueli. Złoża ropy niekonwencjonalnej wymagają stosowania specjalnych zabiegów przy ich przygotowaniu do eksploatacji oraz specyficznych metod wydobycia. Zarówno zabiegi zwiększające wydobycie, jak i zaawansowane metody eksploatacji mogą dość znacząco wpływać na stan poszczególnych elementów środowiska. Eksploatacja ropy zamkniętej zgromadzonej w łupkach lub innych skałach osadowych będzie wymagała wykonania wieloetapowego szczelinowania hydraulicznego, które może potencjalnie negatywnie oddziaływać na zasoby i stan wód. Zabiegi te będą powodowały również wyłączenie z użytkowania dość znaczących obszarów. Wydobycie ropy ciężkiej, ze względu na jej właściwości fizyko-chemiczne prowadzone jest metodami zmniejszającymi gęstość i lepkość ropy (termicznymi, chemicznymi i termiczno-chemicznymi). Metody te mogą negatywnie wpływać na stan powietrza atmosferycznego oraz wody podziemne. Przygotowanie pary wodnej i gorącej wody wykorzystywanych w metodach termicznych będzie skutkowało dużą emisją zanieczyszczeń. Procesy termiczne zachodzące w złożu i jego nadkładzie mogą powodować zmiany w składzie chemicznym wód podziemnych i ich hydrodynamice. W Polsce zasoby ropy niekonwencjonalnej nie są dobrze rozpoznane. Przesłanki geologiczne wskazują, że złoża ropy zamkniętej (w łupkach) mogą występować w łupkach dolnopaleozoicznych basenu bałtycko-podlasko-lubelskiego i Gór Świętokrzyskich. Złoża ropy zamkniętej w łupkach menilitowych i piaskowcach mogą występować również w Karpatach zewnętrznych. W Polsce odkryto jedno złoże ropy ciężkiej w zapadlisku przedkarpackim, które nie jest eksploatowane. Oddziaływania na środowisko eksploatacji złóż ropy niekonwencjonalnej określono biorąc pod uwagę charakterystykę poszczególnych technologii stosowanych w poszukiwaniu i eksploatacji ropy niekonwencjonalnej oraz uwarunkowania polskie związane z dużą gęstością zaludnienia, znacznym stopniem zagospodarowania i dużą ilością terenów chronionych. Przeanalizowano oddziaływanie hydraulicznego szczelinowania i eksploatacji złóż ropy zamkniętej oraz metody wydobycia ropy ciężkiej (termiczne, chemiczne i termiczno-chemiczne). Określono wpływ na atmosferę (emisja zanieczyszczeń), wody (zapotrzebowanie i zanieczyszczenie) oraz użytkowanie terenu. Przyjęto skalę oddziaływań na poszczególne elementy środowiska od 0 do 3. Największy wpływ na środowisko może wiązać się z eksploatacją złóż ropy ciężkiej metodami termicznymi i termiczno-chemicznymi. Przy wydobyciu ropy ze złóż ropy zamkniętej największe oddziaływanie na środowisko może wiązać się z hydraulicznym szczelinowaniem. W warunkach polskich zabieg ten najbardziej może oddziaływać na zasoby wód i powodować wyłączenie z użytkowania znacznych obszarów.

EN

Unconventional oil resources account for about 2/3 of all crude oil resources in the world. In recent years there has been an increase in production from those reservoirs, primarily in the US, Canada and Venezuela. Unconventional oil deposits require special preparations for the production and specific oil recovery methods. Stimulation treatments as well as enhanced oil recovery methods can quite significantly affect the environment. Exploitation of tight oil accumulated in shale or other sedimentary rocks with low permeability will require a multi-stage hydraulic fracturing, which could potentially negatively affect water resources and their state. These treatments will cause the exclusion from the use of fairly significant areas. Heavy oil production, due to its physicochemical properties is carried out by methods reducing the density and viscosity of the oil (thermal, chemical and thermo-chemical). These methods may adversely affect the atmospheric air and groundwater status. Preparation of steam and hot water used in thermal methods will result in a large emission of pollutants. Thermal processes occurring in the deposit and its overburden can cause changes in the chemical composition of groundwater and their hydrodynamics. In Poland, unconventional oil resources are not well recognized. Geological indications show that the tight oil deposits (shale oil) can exist in the Lower Paleozoic shale in the Baltic-Podlasie-Lublin Basin and in the Holy Cross Mountains. Tight oil deposits are accumulated in shale of the Menillite Beds and sandstones they may also be present in the Outer Carpathians. In Poland, one heavy oil deposit has been discovered in the Carpathian Foredeep, that is not exploited. The environmental impact of the unconventional oil exploitation was determined taking into account the characteristics of the different technologies used in the exploration and exploitation of unconventional oil and Polish conditions associated with high population density, a significant degree of planning and plenty of protected areas. We analyzed the impact of hydraulic fracturing and crude, closed and heavy oil extraction methods (thermal, chemical and thermo-chemical properties). The influence of the atmosphere (emissions), water (demand and pollution) and land use. The scale of impact on individual elements of the environment has been assigned from 0 to 3. The biggest impact on the environment may be associated with the thermal and thermo-chemical heavy oil recovery methods. During the extraction of tight oil greatest impact on the environment may be associated with hydraulic fracturing. In Polish conditions, this treatment is most likely to impact on water resources and cause exclusion from the use of large areas.

7

Wody towarzyszące złożom węglowodorów jako potencjalne źródło jodu, litu i strontu

100%

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

tom T. 32, z. 2

31--44

PL

Złożom ropy naftowej i gazu ziemnego towarzyszą wody złożowe. Zazwyczaj są to solanki o wysokiej mineralizacji, zawierające w swoim składzie szereg mikroelementów. Badania wykonane w różnych basenach sedymentacyjnych na świecie wskazują, że wody te często są wzbogacone w takie pierwiastki jak jod, lit czy stront. Są to mikroelementy znajdujące obecnie coraz szersze zastosowanie, np. lit stosowany jest do produkcji akumulatorów litowo-jonowych oraz baterii litowych, jod wykorzystywany jest przez przemysł farmaceutyczny i elektroniczny oraz w medycynie. Ze względu na rozwój produkcji wyświetlaczy LCD oraz baterii i akumulatorów (np. do samochodów elektrycznych) przewiduje się wzrost zapotrzebowania na jod w skali rocznej rzędu 2% i na lit około 1,5%. Zasoby tych pierwiastków są ograniczone i nierównomiernie rozmieszczone. Jod produkowany jest obecnie w trzech krajach Chile (65% produkcji światowej), Japonii i USA; lit w Argentynie, Australii i Chile, natomiast stront w Chinach (50% światowej produkcji), Hiszpanii i Meksyku. W Polsce jod, lit ani stront nie są produkowane, całe zapotrzebowanie pokrywane jest przez ich import. [...]

EN

Oil and natural gas fields are accompanied by formation waters, usually highly mineralized brines containing a variety of trace elements. Analyses carried out in various sedimentary basins around the world indicate that these waters are often enriched in elements such as iodine, lithium and strontium. Currently, these micronutrients are finding increasing application in the production of lithium-ion batteries and lithium batteries (lithium) and in the pharmaceutical, medical and pharmaceutical industry (iodine). Due to the development of production of LCD displays and batteries (e.g. for electric cars), the expected increase in demand for iodine and lithium is 2% and 1.5%, respectively. The reserves of these elements are limited and unevenly distributed. Iodine is currently produced in the three countries: Chile (65% of the world production), Japan and the US. Lithium is produced in Argentina, Australia and Chile, while strontium is produced in China (50% of the global production), Spain and Mexico. Iodine, lithium and strontium are not produced in Poland and the total demand is met by imports. [...]

8

Instrumenty ekonomiczne stosowane w celu ograniczania emisji CO2 w Europie i Polsce

100%

Uliasz-Misiak B.

Polityka Energetyczna

|

2003

|

tom T. 6, spec. [2]

377-388

PL

Elektrownie i elektrociepłownie w Europie i w Polsce, bazujące na spalaniu paliw kopalnych są głównym źródłem emisji do atmosfery pyłów, dwutlenku siarki i gazów cieplarnianych, w tym dwutlenku węgla. Emitenci tych substancji ponoszą opłaty z tytułu korzystania ze środowiska, które wpływają na wynik finansowy przedsiębiorstw. Dostosowanie polskich norm i przepisów do obowiązujących w państwach UE, spowoduje większe zainteresowanie zakładów energetycznych ograniczeniem emisji gazów do atmosfery. Przedstawiono instrumenty ekonomiczne służące ograniczeniu emisji gazów spalinowych do atmosfery, stosowane obecnie w krajach Unii Europejskiej i w Polsce. Podano ich systematykę i krótką charakterystykę. Szczególną uwagę zwrócono na nowe instrumenty ekonomiczne, które zostaną wprowadzone w naszym kraju po wstąpieniu do UE. Na wybranych przykładach omówiono rodzaje i wysokość opłat, które są ponoszone przez podmioty gospodarcze za emisję dwutlenku węgla do atmosfery w krajach europejskich.

EN

Power and power and heat plants run on fossil fuels in Europe and Poland are the major source of emissions of airborne dust and greenhouse gases including carbon dioxide. For these emissions the operators are paying environmental fees which are additional costs of running the plants. Adjustment of Polish regulations to those of European Union will lead to increase in interest of the plant operators to reduce gaseous emissions to atmosphere. The existing systems of economic tools for reduction of emission of combustion gases, currently in use in UE countries and Poland, are presented and briefly characterized. A special attention is paid to new economic tools, which will be implemented in our country after accession to European Union. Types and scale of environmental fees that are to be paid by Polish economic entities for the use of environment are discussed on the basis of examples of fees currently paid by economic entities in EU countries.

9

Pomiary parametrów eksploatacyjnych w otworach geotermalnych

100%

Uliasz-Misiak B.

Nafta-Gaz

|

2001

|

tom R. 57, nr 7-8

377-383

PL

W artykule przedstawiono metodykę badań parametrów eksploatacyjnych otworów geotermalnych otrzymywanych podczas pompowań oczyszczających i próbnych. Scharakteryzowano pompowania pomiarowe - podstawowe badania hydrogeologiczne wykonywane również w otworach geotermalnych. W Laboratorium Geotermalnym IGSMiE PAN opracowano system pomiarowo-rejestrujący pozwalający mierzyć parametry eksploatacyjne: natężenie przepływu wody, temperaturę wody, ciśnienie na głowicy odwiertu, położenie zwierciadła wody w czasie rzeczywistym. System pomiarowo-rejestrujący pozwala na pomiar, wizualizację oraz rejestrację danych z czujników pomiarowych umieszczonych na elementach instalacji pompowej odwiertu. Pomiary parametrów odbywają się w jednostkach fizycznych z dowolną częstotliwością. Na przykładzie otworu Bukowina Tatrzańska PIG/PGNiG-1 zaprezentowano wyniki pomiarów systemem rejestrująco-pomiarowym. Na ich podstawie można stwierdzić poprawność przeprowadzonego pompowania oraz dobre parametry zbiornikowe badanego poziomu wodonośnego.

EN

The paper reports a methodology to examine operation parameters in geothermal wells, observed while carrying out purifying or experimental pumping of the wells. There has been featured measuring pumping as a basic hydrogeological study performed also in geothermical wells. IGSMiE Geothermal Laboratory of PAN developed a measuring registering system that enables to survey operation parameters: water flow rate and temperature pressure at the wellhead, and water level, all in real time. The system enables visualisation and registration of data given by sensors placed on parts of a pumping assembly. Parameters are measured in physical units with optional frequency. Some results of the survey are presented on example of Bukowina Tatrzańska PIG/PGNiG-1 well. They may prove correctness of a pumping performed and good reservoir parameters of the water-bearing horizon studied.

10

Wpływ geologicznego składowania CO2 na środowisko

100%

Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2011

|

tom T. 27, z. 1

129-143

PL

Geologiczne składowanie dwutlenku węgla powinno być prowadzone przy założeniu braku wycieków z miejsc składowania. Jednak niezależnie od tego, czy zatłaczany gaz będzie wyciekał ze składowiska, czy też nie składowany dwutlenek węgla będzie oddziaływał na środowisko. W szczelnym składowisku zatłaczany dwutlenek węgla będzie rozpuszczał się w płynach złożowych (wodzie podziemnej i ropie) oraz wchodził w reakcje ze skałami formacji do składowania. Rozpuszczanie CO2 w wodzie podziemnej będzie powodowało zmianę jej pH i chemizmu. Oddziaływania z matrycą skalną miejsca składowania spowodują nie tylko zmianę składu mineralogicznego, ale również parametrów petrofizycznych wywołane wytrącaniem i rozpuszczaniem minerałów. Wyciek CO2 z miejsca składowania może wywołać zmiany w składzie powietrza glebowego i wód podziemnych, wpłynąć na rozwój roślin, a przy nagłych i dużych wypływach będzie stanowił zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Dwutlenek węgla może spowodować pogorszenie jakości wód pitnych związane ze wzrostem ich mineralizacji (twardości) oraz mobilizacją kationów metali ciężkich. Wzrost zawartości tego gazu w glebie prowadzi do jej zakwaszenia i ma negatywny wpływ na rośliny. Koncentracja dwutlenku węgla rzędu 20-30% jest wartością krytyczną dla roślin, powyżej której następuje ich obumieranie. Wpływ podwyższonych koncentracji dwutlenku węgla na organizm ludzki jest zależny od stężenia gazu, czasu ekspozycji oraz czynników fizjologicznych. Zawartości CO2 w powietrzu do 1,5% nie wywołują u ludzi efektów ubocznych. Koncentracja powyżej 3% powoduje szereg negatywnych skutków, takich jak: wzrost częstotliwości oddychania, trudności w oddychaniu, bóle głowy, utrata przytomności. Przy stężeniach powyżej 30% CO2 w powietrzu śmierć następuje po kilku minutach. Mikroorganizmy i grzyby żyjące pod powierzchnią ziemi mają dobrą tolerancję na podwyższone i wysokie stężenia dwutlenku węgla. Spośród zwierząt największą odporność wykazują bezkręgowce, niektóre gryzonie i ptaki.

EN

Geological carbon dioxide storing should be carried out with the assumption that there are no leakages from the storage sites. However, regardless of whether the gas which is injected in leaks from the storage site or not, the carbon dioxide stored will influence the environment. In a tight storage site the carbon dioxide injected in will dissolve in the reservoir liquids (groundwater and oil) and react with the rocks of the storage formation. Dissolving CO2 in underground water will result in the change of its pH and chemism. The reactions with the rock matrix of the storage site will not only trigger changes in its mineralogical composition, but also in the petrophysical parameters, because of the precipitation and dissolution of minerals. A leakage of CO2 from its storage site can trigger off changes in the composition of soil air and groundwater, influence the development of plants, and in case of sudden and large leaks it will pose a threat for people and animals. Carbon dioxide can cause deterioration of the quality of drinking waters related to the rise in their mineralization (hardness) and the mobilization of heavymetals' cations. A higher content of this gas in soil leads to a greater acidity and negatively affects plants. A carbon dioxide concentration of ca. 20-30% is a critical value for plants above which they start to die. The influence of high concentrations of carbon dioxide on the human organism depends on the concentration of gas, exposure time and physiological factors. CO2 content in the air of up to 1.5% does not provoke any side effects in people. A concentration of over 3% has a number of negative effects, such as: higher respiratory rate, breathing difficulties, headaches, loss of consciousness. Concentrations higher than 30% lead to death after a few minutes. Underground microorganisms and fungi have a good tolerance to elevated and high concentrations of carbon dioxide. Among animals the best resistance is found in invertebrates, some rodents and birds.

11

Możliwości redukcji niskiej emisji poprzez wykorzystanie energii geotermalnej w województwie łódzkim i mazowieckim

100%

Uliasz-Misiak B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

tom R. 40, nr 4

23-31

PL

W artykule zaproponowano sposób na ograniczenie niskiej emisji na obszarze województwa mazowieckiego i łódzkiego poprzez wykorzystanie energii cieplnej zawartej w dolnojurajskich i dolnokredowych wodach geotermalnych. Występowanie tych wód zostało potwierdzone w licznych głębokich otworach wiertniczych zlokalizowanych na terenie obu województw. Zaproponowano wykorzystanie istniejących otworów wiertniczych, co znacznie obniżyłoby koszty inwestycji i gwarantowało uzyskanie wód geotermalnych. Dokonano oceny możliwej do pozyskania mocy cieplnej z głębokich odwiertów z terenu obu województw. Na tej podstawie oszacowano efekt ekologiczny jaki można osiągnąć przy ich wykorzystaniu, w postaci ograniczenia emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

EN

The paper presents ways and means low emission limitation of on area of Mazowsze and Łódź provinces through thermal energy contained in Low Jurassic and Low Cretaceous geothermal waters utilization. These waters occurrence were confirmed in numerous deep wells situated on both provinces area. Existing wells to heating aims utilization will be reduce costs of geothermal installation. Estimated thermal power from deep wells from both provinces area. On the grounds ecological effects were estimated, in form emission pollution to atmospheres limitation.

12

Ogólna charakterystyka wspomaganych systemów geotermalnych

100%

Uliasz-Misiak B.

Przegląd Górniczy

|

2010

|

tom T. 66, nr 11

111-117

PL

Spośród systemów geotermalnych szczególnie interesujące są głębokie systemy geotermalne wykorzystujące ciepło skał. Technologia pozyskiwania energii cieplnej zgromadzonej w skałach przeszła ewolucję od koncepcji "suchych gorących skał" (Hot Dry Rocks - HDR) do technologii wspomaganych systemów geotermalnych (Enhanced Geothermal System - EGS). Wybór potencjalnych miejsc do lokalizacji zbiorników EGS powinien być realizowany na podstawie odpowiednich kryteriów i metodyki. Mapa temperatur na głębokości 5 km posłużyła jako podstawa charakterystyki potencjału i typów EGS w Europie. Obszar Polski charakteryzuje się niskim potencjałem EGS, potencjalnymi obszarami, gdzie można by poszukiwać lokalizacji zbiorników EGS są głębokie baseny sedymentacyjne na obszarze Niżu Polskiego.

EN

Among geothermal systems the deep geothermal systems using heat of rocks are specially interesting. The technology of thermal energy accumulated in rocks winning, has undergone evolution from conception of Hot Dry Rocks (MDR) up to the technology of Enhanced Geothermal System (EGS). Selection of potential places for location of EGS reservoirs should be realized on the basis of proper criterions and methodology. The map of temperatures on the depth of 5 km was used as the basis of potential characteristic and types of EGS in Europe. The Polish territory is characterized by Iow potential of EGS. The potential areas where one could search location for EGS reservoirs are the deep sedimentation basins on Polish Lowland.

13

Potencjał podziemnego składowania CO2 w poziomach wodonośnych i złożach węglowodorów w Polsce

100%

Uliasz-Misiak B.

Przegląd Górniczy

|

2005

|

tom T. 61, nr 10

41-44

PL

Artykuł przedstawia problem oszacowania potencjału podziemnego składowania CO2 dla wybranych kompleksów skalnych oraz złóż węglowodorów w Polsce. Rozważane są głębokie mezozoiczne poziomy wodonośne oraz złoża ropy naftowej i gazu ziemnego najlepiej spełniające warunki podziemnego składowania CO2. Przy uwzględnieniu zróżnicowanych uwarunkowań geologicznych, hydrogeologicznych i złożowych, proponowane badania umożliwią ocenę ilości dwutlenku węgla, która mogłaby być zatłoczona i unieszkodliwiona drogą podziemnego składowania w rozważanych kompleksach skalnych i strukturach geologicznych.

EN

The problem of estimation of underground CO2 storage potential for selected rock complexes as well as deposits of hydrocarbons in Poland is presented. Deep Meso.zoic water-bearing horizons as well as petroleum and natural gas deposits meeting best conditions of the underground storage of CO[2] are under consideration. Taking into consideration diverse geological, hydro-geological and deposit conditions, the proposed research will enable estimation of carbon dioxide quantity which could be forced in and rendered harmless by means of underground storage in the rock complexes and geological structures under consideration.

14

Handel uprawnieniami do emisji CO2

100%

Uliasz-Misiak B.

Polityka Energetyczna

|

2004

|

tom T. 7, spec.

565-577

PL

System handlu uprawnieniami do emisji CO2 jako instrument ekonomiczny jest stosowany w ochronie środowiska. Jest jednym z mechanizmów wprowadzonych w Protokole z Kioto, wdrażanym obecnie w całej Unii Europejskiej. W artykule przedstawiono zagadnienia dotyczące różnych form handlu emisjami, opisano sposób funkcjonowania oraz jego kluczowe aspekty. Przedstawiono problematykę handlu emisjami w UE, podstawy prawne, cele oraz scharakteryzowano podstawowe cechy. Szczególną uwagę zwrócono na specyfikę funkcjonowania tego mechanizmu w Polsce. Podano informacje dotyczące wdrażania tego instrumentu w naszym kraju. Scharakteryzowano będący w przygotowaniu Krajowy Plan Alokacji Uprawnień oraz przedstawiono sektory przemysłu, które będą brały udział w handlu jak również sposób alokacji uprawnień. Omówiono doświadczenia w handlu emisjami dwutlenkiem węgla w Wielkiej Brytanii oraz innymi gazami (dwutlenkiem siarki i tlenkami azotu) w ramach programu Acid Rain w Stanach Zjednoczonych. Zwrócono uwagę na problem wyznaczenia miejsc podziemnego składowania CO2 w kontekście handlu uprawnieniami do emisji.

EN

The system of CO2 emissions trading is used in environment protection as an economic tool. It is one of the mechanisms which were introduced by the Kyoto Protocol, and is being implemented in UE, also in Poland. This paper describes subjects connected with different forms of emission trade. Functioning of the system and its key aspects were described. The problematic of emission trading in UE was introduced, legal basis, goals and basic features were characterized. Special attention was paid to functioning of this mechanism in Poland. Information connected with implementing this tool in our country was given. National Allocation Plans, which is being prepared, was characterized. Industry sectors which are going to take part in this trade and the way of authority allocation were described. CO2 and other gases (sulphur dioxide, nitrogen oxide) emissions trade experience in Great Britain was described in frames of Acid Rain programme in USA. Attention was given to the problem of indicating places of underground CO2 storage in the CO2 emissions authorities trade context.

15

Emisja dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

tom T. 19, z. 2

81-102

PL

Przedstawiono emisję dwutlenku węgla w Polsce w aspekcie podziemnego magazynowania tego gazu. Omówiono emisję gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla (źródła informacji, analiza i prognozy emisji), zobowiązania Polski wynikające z międzynarodowych uzgodnień w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Scharakteryzowano głównych emitentów dwutlenku węgla w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na duże zakłady emitujące powyżej 50 tys. CO2/rok. Zestawiono wykresy oraz tabele przedstawiające zróżnicowane aspekty prezentowanej problematyki, dotyczące: źródeł i zmian wielkości emisji, ich lokalizacji oraz największych emitentów CO2. Przedstawione dane wykorzystane zostaną do wytypowania dużych emitentów dwutlenku węgla, dla których określone zostaną miejsca podziemnego magazynowania tego gazu w złożach surowców płynnych w Polsce.

EN

The paper deals with the scale of carbon dioxide emissions in Poland in relation to possibilities of sequestration of this gas by underground storage. Emissions of greenhouse gases, especially carbon dioxide, are presented along with relevant sources of data, analyses and forecasts and commitments to reduce the emissions, resulting from international agreements signed by Poland. Major Polish carbon dioxide emittents are characterized with a special attention paid to large plants emitting over 50,000 tonnes of CO2 per year. Various aspects of the issues of sources and changes in scale of emissions, their distribution and location of major CO2 emittents are presented in graphs and tables. These data are being collected for selecting major CO2 emittents for which it would be possible to select sites for sequestration of this gas by underground storage in liquid fossil fuel deposits.

16

Triasowy zbiornik wód geotermalnych niecki miechowskiej i centralnej części zapadliska przedkarpackiego

63%

Barbacki A. P. , Uliasz-Misiak B.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

tom Vol. 51, nr 6

517-526

PL

W artykule przedstawiono wyniki analiz dotyczących triasowego zbiornika wód podziemnych na obszarze niecki miechowskiej i na obszarach przyległych. Badania dotyczyły oceny głębokości zalegania stref o korzystnych parametrach zbiornikowych, temperatur występujących wód, oceny kierunków ich przepływu, ich mineralizacji oraz lokalizacji stref, gdzie możliwe jest praktyczne wykorzystanie wód geotermalnych. Stwierdzono, że wody geotermalne nagromadzone w zbiorniku triasowym mogą zostać użyte do celów grzewczych bezpośrednio jak i poprzez systemy pomp ciepła. Szczególnie korzystne warunki dla wykorzystania tych wód panują w rejonach związanych ze strefami regionalnych dyslokacji, np. w rejonie miejscowości Kozłów, Książ Wielki i Działoszyce.

EN

The paper present results of research on a Triassic reservoir ofgeothermal waters within the Miechów Trough and adjacent areas. Studies included depth estimation the zones of favourable reservoir parametres, temperatures of accumulated waters, flow conditions, mineralization and locating zones where geothermal energy can by feasibly used. It was established that Triassic waters can be used for heating both directly and by heat pump systems. Particularly feasible conditions for these purposes occur in the areas of regional dislocations (e.g., near Kozłów, Książ Wielki, and Działoszyce).

17

Podziemne magazynowanie dwutlenku węgla

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

tom Vol. 51, nr 5

402-409

PL

W artykule omówiono istotne problemy związane z podziemnym magazynowaniem dwutlenku węgla. Zaprezentowano koncepcje podziemnego magazynowania, jako jeden ze sposobów bezpośredniej redukcji emisji tego gazu. Zwrócono uwagę na wydzielanie CO2 z gazów spalinowych, transport i koszty magazynowania CO2. Przedstawiono zagadnienia związane z potencjałem podziemnego magazynowania, fizycznymi i chemicznymi efektami zatłaczania, magazynowaniem w poziomach wodonośnych, w złożach węglowodorów i w pokładach węgla. Zwrócono uwagę na bezpieczeństwo oraz społeczną akceptacje takiego przedsięwzięcia. Opisano przykłady podziemnego magazynowania CO2. Scharakteryzowano wybrane europejskie programy naukowe dotyczące prezentowanej problematyki. Wskazano celowość podjęcia tematyki podziemnego magazynowania CO2 w Polsce oraz możliwość wytypowania miejsc podziemnego magazynowania tego gazu w pobliżu dużych, przemysłowych źródeł emisji.

EN

The paper presents some major problems related to underground storage of carbon dioxide. The idea of underground storage is presented as one of methods of reducing the emissions of this greenhouse gas. A special attention is paid to the issues of capturing, transportation and costs of CO2 storage. Problems with defining underground storage potential, physical and chemical effects of CO2injection into underground reservoirs and storage in underground aquifers, hydrocarbons deposits and coal seams are discussed. The attention is also paid to safety issues as well as gaining social acceptance for such operations. Some examples of C02 underground storage operations are described; selected European R&D programmes concerning these issues are presented. It is shown that sites for underground storage of this gas may be also found in Poland in proximity of major industrial sources of its emission; thus, research on this topic is highly advisable.

18

Złoża geotermalne Francji (część II): historia realizacji inwestycji geotermalnych

63%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

|

tom R. 42, nr 1-2

3-10

PL

W artykule przedstawiono historię realizacji inwestycji geotermalnych Francji. Szczególną uwagę poświęcono instalacjom geotermalnym dla celów grzewczych. Etapy ich realizacji omówiono na tle kryzysów naftowych lat siedemdziesiątych oraz spadku cen ropy naftowej w połowie lat osiemdziesiątych. Opisano realizację inwestycji geotermalnych związanych z wykorzystaniem ciepła suchych gorących skał, wykorzystanie złóż niskiej i wysokiej entalpii. Przedstawiono perspektywy rozwoju geotermii we Francji.

EN

The history of geothermal investments realization in France is presented in the article. Special attention is turn to geothermal installations for heating purposes. Stages of their realization are discussed in background of oil crisises - years seventieth and reduction of oil price in half of years eightieth. Realization of geothermal investments connected with utilization of hot dry rocks heat, utilization of low and high enthalpy deposits are described. Perspectives of geothermal development in France are presented.

19

Aspekty środowiskowe w zarządzaniu złożem węglowodorów w fazie jego zagospodarowywania

63%

Uliasz-Misiak B. , Dubiel S.

Przegląd Górniczy

|

2015

|

tom T. 71, nr 4

56--62

PL

Zarządzanie złożem węglowodorów oznacza wykorzystanie środków ludzkich, technicznych, technologicznych, organizacyjnych w celu maksymalizacji zysków z eksploatacji złoża, przy minimalizacji kosztów oraz maksymalizacji współczynnika sczerpania. Jednym z najważniejszych elementów zarządzania złożem jest opracowanie planu zagospodarowania złoża, ciągła ocena jego realizacji oraz modyfikacja, wraz z rozwojem technologii wspomagających metody eksploatacji. Plan ten zawiera elementy dotyczące techniki, technologii, uwarunkowania środowiskowe oraz aspekty prawne. W Polsce, uwzględnienie uwarunkowań środowiskowych przy opracowywaniu planu zagospodarowania złoża węglowodorów jest koniecznością wynikającą z obowiązujących regulacji prawnych. Na etapie planowania należy brać po uwagę ograniczenia w eksploatacji złóż węglowodorów na terenach niektórych form ochrony obszarowej oraz strefach ochrony wód. Konieczne jest również uzyskanie odpowiednich decyzji środowiskowych oraz dokonanie uzgodnień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, może negatywnie wpływać na środowisko naturalne. W planie zagospodarowania złoża należy scharakteryzować potencjalne zagrożenia dla środowiska naturalnego, zidentyfikować źródła oraz określić ilości zanieczyszczeń, które będą emitowane, przedstawić plan monitoringu. Monitoring środowiskowy wykorzystywany jest od początku realizacji planu m.in. do weryfikacji przyjętych założeń, oceny wpływu poszczególnych elementów systemu kopalnianego na środowisko naturalne oraz dokonywania zmian w zagospodarowaniu złoża w przypadku stwierdzonych zmian środowiskowych.

EN

In order to manage hydrocarbons resources it is necessary to use applicable technology, ensure proper organization and hire effective personnel. Using these resources may maximize the profit obtained from exploitation, minimize costs and maximize the recovery factor. One of the most significant elements of deposit management is development of a deposit utilization plan, monitoring of its implementation and the introduced modifications along with the advancement of technology supporting the exploitation methods. This plan contains elements concerning techniques, technologies, environmental conditions and legal aspects. In Poland, it is obligatory to consider environmental conditions issues in the deposit utilization plan. By planning, it is necessary to take into account the restrictions for exploitation in some forms of nature protection areas and water protection zones. It is also necessary to obtain proper environmental decisions and make arrangements in the local development plans. Crude oil and natural gas mining may badly influence the environment. In the deposit utilization plan, it is necessary to describe potential hazards for the environment, identify the sources of and estimate the amount of pollution discharged into the atmosphere and, finally, present the monitoring plan. The environmental monitoring is being applied from the beginning of the project implementation, mainly to: verify the assumptions, assess the influence of particular elements of the mining system on the environment and introduce modifications in the deposit utilization plan in case environmental changes were found.

20

Możliwości eksploatacji złóż węglowodorów w obszarach chronionych

63%

Uliasz-Misiak B. , Winid B.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2012

|

tom R. 15, Nr 3 (167)

4--7

PL

Obszary chronione obejmują około 32% powierzchni Polski. Eksploatacja węglowodorów w obszarach chronionych regulowana jest przepisami ustaw: ochrony przyrody, planowania i zagospodarowania przestrzennego, prawa ochrony środowiska i prawa geologicznego. Najbardziej restrykcyjne ograniczenia związane z prowadzeniem działalności gospodarczej występują w obrębie parków narodowych i rezerwatów. Obowiązujące tam zakazy są obligatoryjne ujęte w katalogu zamkniętym. W parkach krajobrazowych i obszarach chronionego krajobrazu zakazy są fakultatywne. Na terenach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 nie wprowadza się zakazów, na tych obszarach system ochrony jest elastyczny, jego celem jest zachowanie przedmiotów ochrony we właściwym stanie. Spośród 360 udokumentowanych złóż węglowodorów, 28 złóż zlokalizowanych jest w obszarach parków narodowych i krajobrazowych. Na terenach objętych siecią Natura 2000 znalazło się 49 udokumentowanych złóż gazu ziemnego i metanu z pokładów węgla oraz 25 udokumentowanych złóż ropy naftowej (stan na 2006 rok). Obszary perspektywiczne występowania złóż węglowodorów obejmują znaczną część kraju, niektóre złoża mogą znaleźć się w obrębie obszarów chronionych. Problem ten dotyczy obszaru dwóch parków narodowych i trzydziestu trzech parków krajobrazowych.

EN

Natural protected areas cover about 32% of Polish territory. Exploitation of hydrocarbons in protected areas is regulated by the provisions of the laws on environmental protection, planning and spatial development, as well as environmental and geological law. The most restrictive limitations associated with business activities apply to national parks and nature reserves (including mandatory prohibitions included in exhaustive list). Within the parks and protected landscape areas bans are optional. Ecological network of protected areas in the territory of the European Union, Natura 2000, is very flexible and does not implement bans, though its purpose is to preserve the subject matter in proper condition. Of the 360 documented hydrocarbon deposits, 28 are located within national and landscape parks. In areas covered by the Natura 2000 network there were 49 documented natural gas and methane deposits (methane from coal seams), as well as 25 proven oil deposits (as of 2006). Potential areas of hydrocarbon deposits cover a large part of the country, while some of newly discovered deposits might be located within protected areas. Potential reserves can be located in areas covering two national and 33 landscape parks.