Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Archiwum Główne Królestwa kontynuatorem zadań kancelarii koronnej w zakresie badania dokumentów

100%

Chorążyczewski W.

|

nr 18

165-186

EN

Currently judgment on the authenticity and reliability of records is not one of the tasks of the archives. However, such judgment constituted one of the main tasks of the former chancelleries. So if the Central Archives of the Kingdom of Poland acted in this area in the 19th century it was done as a continuator of the pre– partitions crown chancellery. Author based his analysis of the title phenomenon on the examination of documents executed by the Central Archives, and preserved as a correspondence from the Commission for Governmental Justice [Komisja Rządowej Sprawiedliwości] in Warsaw with the Secretariat of State of the Polish Kingdom [Sekretariat Stanu Królestwa Polskiego] in St. Petersburg. Opinions on the authenticity and reliability of documents were needed by the central offices of the Russian Empire which were located in St. Petersburg, in the cases studied in this article: Ministry of Justice or Department of Heraldry of the Ruling Senate [Departament Heroldii Senatu Rządzącego]. Secretariat of State acted as a go–between. Legal and political system required this kind of mediation but this lengthened significantly the time of doing things. Only about 20% of the time took appropriate consideration of the merits of a matter or archival query, the remaining time took translation of documents from Russian to Polish and vice versa, and transfer them between offices. Studying records of Secretariat of State of the Polish Kingdom author came across a trail of 43 records examinated by the Central Archives of the Kingdom. 5 out of these records were from the 16th century, 10 from the 17th century and 28 from the 18th century. Documents were usually issued by Kings of Poland (39 documents - 91%). It is striking that very often apparently erroneous, documents were directed to the Central Archives, although they could be checked at the Lithuanian Metrica (Acta Magni Ducatus Lithuaniae) stored in St. Petersburg. However, detailed and thorough analysis of the official correspondence leads to the conclusion that more important than finding of the paper at the Crown Register (Metrica Regni Poloniae) was to obtain the opinion on the original from experts working at the Central Archives, regardless whether it was a document of the Crown or Lithuanian and whether it concerned of the Polish Kingdom, or territories annexed to the Russian Empire.

2

Możliwość powołania studiów doktoranckich w zakresie archiwistyki w kontekście uznania archiwistyki za samodzielną dyscyplinę naukową

100%

Chorążyczewski W.

|

nr 4(6)

s. 151 - 163

PL

Studia doktoranckie zostały włączone do systemu sformalizowanego kształcenia jako studia trzeciego stopnia. W świetle przepisów ministerialnych program studiów doktoranckich w zakresie archiwistyki musiałby obejmować zajęcia z zakresu: archiwistyki, metodologii nauk, dydaktyki szkoły wyższej, społecznej roli uczonego, prowadzenia zajęć dydaktycznych, nazywanych praktyką zawodową. Czy z powyższego wynika, że nie jest potrzebne seminarium doktoranckie? Wręcz przeciwnie, to seminarium wydaje się najlepszym miejscem na przekazywanie wiedzy i umiejętności z zakresu metodologii nauk, a także właściwej postawy uczonego, świadomego swej społecznej roli. Seminarium rozumiane nie jako tylko i wyłącznie kuźnia prac doktorskich, ale też miejsce dyskusji z udziałem mistrza, uczniów i zaproszonych gości-ekspertów, powinno być przedmiotem o kluczowym znaczeniu i największym wymiarze godzinowym. Wątpliwość budzi kwestia, czy archiwiście potrzebne jest przygotowanie do roli nauczyciela akademickiego? Zarówno profil uniwersyteckich studiów doktoranckich, jak i obserwacja ich skuteczności wskazuje na nieformalne seminarium doktoranckie jako lepszą formę kształcenia doktorskiego archiwistów. Może jednak warto zastanowić się nad krokami, jakie należy podjąć, gdybyśmy uznali za słuszne powołać studia doktoranckie w zakresie archiwistyki? Czy jest szansa i czy warto o to zabiegać, by archiwistyka znalazła się w tym wykazie? Pozwoliłoby to otworzyć studia doktoranckie w zakresie archiwistyki, a także nadawać stopnie naukowe doktora nauk humanistycznych w zakresie archiwistyki, a nie historii, jak dotychczas. Archiwistyka ma wyraźnie określony przedmiot, zakres i metodologię badań. Dostrzec można też osobną wrażliwość archiwalną równouprawniającą wszystkich użytkowników i cele wykorzystania zasobu. Archiwistyka dojrzała do bycia odrębną dyscypliną wiedzy. Tym samym można się spodziewać, że w końcu ktoś tę dojrzałość spożytkuje, przez co stworzone zostaną formalne przesłanki do powołania studiów doktoranckich w zakresie archiwistyki. Ktoś na pewno tę szansę wykorzysta wcześniej czy później. Doctor studies have been included into formalised education system as a third cycle studies. In the light of ministerial regulations, the archive studies doctoral program ought to encompass classes on archives, methodology of sciences, didactics of higher education studies, the social role of an academic, conducting student internship. Does this mean, that a doctoral seminar in archive studies is excessive? On the contrary, the seminar seems to be the best place to bequeath knowledge and skills on methodology and the proper attitude of a scholar, in awareness of his or her role in the society. By these standards, the seminar should be understood not solely as a place to forge doctoral theses, but also as a site on which to conduct discussion with one's academic authorities and advisors and guest experts; it also should be the key class, taking up the most of the timetable. The validity of preparing an archivist for the role of a university teacher has been questioned.

EN

Both the profile of the doctor courses and observation of their effectiveness has led us to believe informal seminar to be the better way of doctoral education for archive students. Perhaps though, the kind of steps, that must be taken if doctor course on archive studies was to be created, is worth considering. Is there a chance, and, is it worth striving for the archive studies to be an independent department? It would not only mean opening doctor programmes, but also the right confer a PhD degree in Humanities, on the subject of archive studies, and not history, as it has hitherto been done. The archive studies have definite research subject, range and methodology. What is noticeable is a kind of archival sensitivity, that allows for all the users and all the purposes for using the resources to be on equal rights. Archive studies have matured, and it is ready to become an independent academic discipline. Thereby, it can be expected, that at last, it's maturity will be put to good use, by allowing formal circumstances to arise for creating an archive studies doctor programme. Someone will certainly take this opportunity sooner or later.

3

Archiwa i pamięć. Z dziejów polskich archiwów

100%

Chorążyczewski W.

|

tom 1

s. 13 - 28

PL

Potrzeba zaspokojenia pamięci jako motyw gromadzenia i przechowywania archiwaliów pojawiła się w Polsce na przełomie XVI i XVII w. Zwłaszcza magnackie rodziny dbały o należytą opiekę nad swoimi archiwami jako wyznacznikiem prestiżu. Zbiegło się to z powszechnym procesem powstawania archiwów centralnych w państwach europejskich, pojawieniem się pierwszych traktatów archiwalnych, a także rewolucją szkolną, w wyniku której przedstawiciele elity społecznej przyzwyczajali się od młodości do codziennej pracy z tekstem. W wieku XVIII archiwa w całej Europie doczekały się zwiększonego zainteresowania świata nauki. W Polsce w jeszcze większym stopniu służyły konstruowaniu pamięci rodowej, prócz tego jednak przydano im walor strażnika pamięci narodowej. Archiwa dostarczały argumentu na rzecz tezy o wieczności i niezmienności najlepszego ze światów, w jakim żyli Polacy u schyłku I Rzeczypospolitej. Stały się symbolem trwałości państwa i polskiego stylu życia, dumą szlachty jako narodu politycznego, innymi słowy skarbnicą pamięci zbiorowej Polaków. Wprzęganie archiwów w służbę sprawy narodowej pogłębiło się w XIX w., kiedy archiwa oficjalne znajdowały się najczęściej w gestii państw zaborczych. Wielkiego znaczenia nabrały archiwa prywatne, gromadzące także liczne archiwalia publiczne. Archiwalia miały strzec tożsamości narodu poprzez przypominanie o jego wielkiej przeszłości. Dzisiaj, gdy archiwa krajowe znajdują się już pod opieką polskiego państwa, sprawą narodową stało się rozciągnięcie tej kurateli na archiwalia rozproszone po świecie. We współczesnym świecie korelacja między archiwami a pamięcią przekształca się, ale nie słabnie. Tworzenie się nowych ponadpaństwowych wspólnot kontynentalnych, w czym przoduje Europa, stawia przed archiwami nowe wyzwania. Oficjalna linia polityczna nakazuje szukać w przeszłości poszczególnych krajów przejawów ponadnarodowej jedności kulturowej w celu budowania europejskiej tożsamości. Dla przeciwników unifikacji kontynentalnej archiwa pozostaną natomiast skarbnicą dowodów na odrębność i wielkość dziejów krajowych, a więc stróżem tożsamości narodowej. W jednym i drugim przypadku, jak zawsze gdy chodzi o zaspokajanie potrzeby pamięci, wykorzystanie archiwów jest instrumentalne. Pojawiło się wreszcie pojęcie pamięci świata. W dłuższej perspektywie to jednak nie potrzeba pamięci, ale zaspokajanie ludzkiej ciekawości, gwarantuje społeczne przyzwolenie dla istnienia archiwów.

EN

The need of satisfying memory as a reason for accumulation and storage of archival materials emerged in Poland at the turn of sixteenth and seventeenth centuries. I particular magnates families were concerned about due a protection of their archives as a prestige determinant. It came together with a common process of emergence of central archives in European countries, appearance of first archival treatises, as well as educational revolution, which resulted in familiarity of social elite with every-day work with text from early age. Eighteenth century brought increased of the science society in the archives in whole Europe. In Poland to even larger extent they were designed for construction of ancestral memory. Apart from the however they were added a virtue of national memory guard. The archives would deliver an argument for thesis of eternity and invariability of the best from among worlds, in which lived Poles in declining years of Polish-Lithuanian Commonwealth. They became a sign of durability of the state and Polish style of life, a period of the nobility as a political nation, in other words a treasure house of collective memory of Poles. Engagement of the archives into a duty of national memory deepened in nineteenth century, when official archives laid most often in hands of invasive countries. A great significance gained private archives, which collected also numerous public archival materials. Archival materials were to guard an identity of the nation, reminding its great past. Today, when domestic archives got under protection of Polish state, a national issue became to extend this tutelage onto archives that are scattered all over the world. In contemporary world the correlation between archives and memory is being reshaped but not weakening. Emergence of new superstate continental communities, where Europe is leading, challenges the archives. Official political agenda requires seeking in the past of particular countries indications of supranational cultural unity in order to build European identity. As for the opponents continental unification the archives will yet remain a treasure house of proofs of distinction and greatness of countries histories, thus a guard of memory, the use of archives is of manipulative character. Finally, there appeared a conception of a world memory. In the long run however, the thing that guarantees public consent to existence of archives is not the need of memory, yet it is a satisfaction of human curiosity.

4

Odpowiedź na recenzję Pani Doktor Grażyny Rutkowskiej

75%

Chorążyczewski W.

|

2016

|

tom 54

5

Manifest albo dekalog twórcy archiuwm prywatnego

51%

Chorążyczewski W. , Rosa A. , Bewicz P.

|

nr 4(6)

s. 225 - 234

PL

Jeśli wartością, zgodnie z duchem naszych czasów i dobrem wszystkich klientów archiwów, jest różnorodność dziedziny archiwalnej, to celem nie jest gromadzenie archiwaliów proweniencji prywatnej przez archiwa publiczne lub społeczne, ale zaistnienie na nowo w Polsce archiwów prywatnych. Archiwa publiczne mają naturalne prawo wyłącznego gromadzenia archiwaliów publicznych, poza tym jednak powinna istnieć równość gromadzenia archiwaliów. Archiwa prywatne powinny mieć prawo gromadzenia archiwaliów prywatnych innych twórców, a także archiwaliów społecznych. Właściciele archiwów społecznych i prywatnych powinni mieć prawo wskazania sukcesora spośród archiwów publicznych, społecznych lub prywatnych. Równość archiwów przyczyni się do podniesienia pozycji archiwów publicznych jako instytucji zaufania publicznego. Archiwa publiczne będą prowadziły rejestr archiwów społecznych i prywatnych. Zmiana własności nie będzie odbywała się bez wiedzy archiwów publicznych. Archiwa publiczne będą zobowiązane przejąć archiwalia społeczne lub prywatne w przypadku niemożności dalszego ich istnienia.

EN

If, pursuant to the spirit of our time, and the interest of all the users of the archives, the versatility of the domain of archive studies, has the greatest value, then our goal is not to accumulate the archives of private provenance by the public or social data archives, but rather, to strive for the private archives in Poland to come about again. The public archives have natural right to exclusivity as far as amassing public archival materials is concerned. However, apart from that, parity of the right to cumulate materials ought to be upheld. Private archives ought to have the right to gather materials of other private archivists, as well as social data archives. The owners of such private archives, should also have the right to appoint an inheriting subject from among the public or private archives. Parity of archives will contribute towards an upswing in the position of the public archives as an institution of public trust. The public archives will keep a registry of private and social data archives. The latter will not be conveyed to anyone without the knowledge of the public archives. Public archives will also be required to take possession of the private and social data archive materials, in the event of their being closed down.