Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Znaczenie lasu w kształtowaniu przychodu wody z mgły w Sudetach

100%

Błaś M. , Sobik M.

|

2002

|

tom R. 99, z. 5-Ś

129--140

EN

Direct fog droplets deposition, called in this paper horizontal precipitation, can make important contribution to hydrological input added to precipitation measured with standard rainganges. Meteorological and morphological conditions are responsible for potential role of fog in total water flux. On the other hand type of landuse conditions real fog deposition. When you take into account tree height and surface area, the highest efficiency of fog deposition is typical for coniferous forest. The aim of the present study was to compare the cloud water and pollutant deposition to some spruce forest stands along NW-SE profile across the Sudety Mts. at three sites: Stóg Izerski - the first orographic barrier during typical westerly atmospheric circulation; Martwy Las - northwest slope of Szrenica in the Karkonosze Mts. and Śnieżnik Massif corresponds to the Sudety leeside. The same sequence of collectors was used at each site. Rain and passive cloud collector (fig.1) was placed in open terrain in front of the forest stand to measure bulk and horizontal precipitation respectively. Two gutter collectors (fig.2) were deployed below the forest canopy to measure the amount of throughfall under trees on the northwest edge of the stand and second one 50m inside the forest. Additionally ten buckets for throughfall collection were placed at different distances of up to 64m. All of individual precipitation and cloud deposition events during the project might be selected into four groups. The first consists of events dominated by cloud deposition with absence or near-absence of rain (fig. 3A). The greatest throughfall occured near edge of forest stand and decreased consequently inside the forest. That phenomenon is defined as edge effect. Trees on the edge of forest stand are good exposed to the wind and may collect more fog water than trees inside the forest, which screen each other. Edge effect is not so visible in cases when only rain episodes without fog is present, but sometimes the edge effect can be distinct particularly during light precipitation, when droplets are small, fall to ground slowly and are subject to wind drift (fig. 3B). Throughfall smaller than bulk precipitation indicates retention of water by the forest canopy. Mixed rain and cloud deposition events occurred predominantly and were distinguished between situation with wind towards the edge of forest (fig. 3D) or opposite (fig. 3C). The high value of throughfall at the edge of forest due to efficient capture of both cloud droplets and precipitation is clear when wind direction is consistent with aspect of the edge of forest. Due to mixed nature of bulk throughfall samples, an estimation of real fog contribution in total water flux was made. It was possible through analysis of water retention by the forest canopy in cases with precipitation without fog. Equation (2) describes the dependence between daily sum of precipitation and interception. In general, as shown in table 1, the highest value of fog deposition in summer seasons of 1998 and 1999 were recorded at the edge of the forest stand at Stóg Izerski with values of around 2,5 times smaller inside the forest. These results show that under the trees at the edge of forest stand well exposed to westerly circulation the role of fog deposition is significantly greater than precipitation in total water flux. Many of the througfall measurements in the Karkonosze recorded less that from bulk precipitation measurements indicating a retention of water by the forest conopy and relatively low contribution from cloud deposition. Efficiency of fog precipitation was smaller in the Eastern Sudety (about 400 mm in each two measurements seasons. Observations indicate a much higher level of cloud base in Hala pod Śnieżnikiem (1240 m a.s.l.) than at Stóg Izerski (1110m a.s.l.). Fog precipitation rate varied dramatically over short distances in mountains terrain because of different tree height, structure and size, and frequency of gaps in the forest canopy. The result presented show, that fog deposition to forest is significant on the westernmost slopes of the Sudety Mountains. In addition wind exposed trees at the edge of the forest stand collect couple of times more fog water than trees inside the forest. Chemical analyses confirm that fog samples were 2-3 times more polluted than precipitation. It means that direct deposition of fog droplets to vegetation can make also an important contribution to chemical inputs, particularly in forested areas where vegetation efficiently cleans out the orographic fog. It is an important pathway to explain a huge spatial variability of forest destruction in the western Sudety Mountains over short distance.

2

Fine-resolution modeling of concentration and deposition of nitrogen and sulphur compounds For Poland - application of the FRAME model

80%

Kryza M. , Błaś M. , Dore A. J. , Sobik M.

|

tom Vol. 36, no. 1

49-62

EN

The main source of spatial information on concentration and deposition of air pollutants in Poland is the continental scale EMEP model with 50 km x 50 km grid. The coarse resolution of the EMEP model may be insufficient for regional scale studies. A new proposal is the application of the national scale atmospheric transport model FRAME (Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange), originally developed for the United Kingdom. The model works with 5 km x 5 km spatial resolution and the air column is divided into 33 layers. FRAME was used here to assess the spatial patterns of yearly averaged air concentrations, and wet and dry deposition of sulphur and nitrogen compounds for the area of Poland. This study presents preliminary results of the modeling of the yearly average concentrations as well as dry and wet depositions of SOx, NOyand NH x for Poland. FRAME results were compared with available measurements from the monitoring sites and national deposition budget with the EMEP and IMGW estimates. The results show close agreement with the measured concentrations expressed by determination coefficient close to 0.7 for both SO2 and NO x. The dry and wet deposition budgets for FRAME are also in close agreement with the EMEP and GIOŚ estimates. The FRAME model, despite its relatively simple meteorological parameterizations, is well suited to calculate the spatial pattern of annual average concentration and yearly deposition of atmospheric pollutants which was earlier presented for the UK and was shown in this paper for Poland. The model can also be used to analyze the impact of individual point sources or different emission sectors on spatial pattern of air concentration and deposition as well as testing the changes in deposition resulting from future emissions reduction scenarios.

PL

W opracowaniach dotyczących koncentracji i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych w Polsce, podstawowym źródłem informacji przestrzennej jest model EMEP. Jest on cennym narzędziem pozwalającym na ilościowe i jakościowe zobrazowanie przestrzennych zmian koncentracji i depozycji zanieczyszczeń oraz na szacowanie roli transportu dalekiego zasięgu w skali kontynentalnej. Jego najistotniejszą wadą jest mała rozdzielczość przestrzenna (50 km x 50 km), która ogranicza możliwości uwzględnienia procesów atmosferycznych zachodzących w skali regionalnej (np. powiązanych z rzeźbą terenu). Jednym z kilku stosowanych w Europie regionalnych modeli o wyższej rozdzielczości jest brytyjski model FRAME (Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange). Wszystkie uwzględnione w nim procesy atmosferyczne i chemiczne analizowane są w kolumnie powietrza o podstawie 5 km x 5 km, podzielonej w pionie na 33 warstwy. Uzyskane za pomocą polskiej wersji modelu FRAME rozkłady przestrzenne koncentracji oraz depozycji zanieczyszczeń dla Polski dla 2002 r. charakteryzują się dobrą zgodnością z danymi pomiarowymi. W przypadku koncentracji współczynnik determinacji jest na poziomie 0,7 dla SO2 oraz NO2. Roczny bilans suchej oraz mokrej depozycji, wyliczony w oparciu o model FRAME, jest bliski szacunkom modelu EMEP oraz GIOŚ. Pomimo dość prostej parametryzacji danych meteorologicznych model FRAME z dobrym przybliżeniem oszacował średnią roczną koncentrację oraz roczną depozycję zanieczyszczeń. Wcześniej podobne wyniki otrzymano także dla Wielkiej Brytanii. FRAME może być więc traktowany jako użyteczne narzędzie pozwalające na przestrzenną charakterystykę średniej rocznej koncentracji i rocznej depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych w stosunkowo wysokiej rozdzielczości przestrzennej. Model pozwala także analizować zakres oddziaływania pojedynczych źródeł emisji, czy też wpływ na środowisko poszczególnych sektorów emisji (np. osobno emisji niskiej bądź wysokiej).

3

Monitoring pracy obudowy kotwiowej w kopalni ,,Jankowice''

80%

Korus H. , Szymiczek W. , Ficek J. , Sobik M.

|

2002

|

tom T. 58, nr 2

20--27

PL

W artykule przedstawiono informacje o badaniach stateczności stropu zabezpieczonego budową kotwiową, które są prowadzone w wyrobiskach drążonych w tej obudowie. Analizując wyniki uzyskane z obserwacji rozwarstwień warstw stropowych, obciążeń kotwi, ocenia się stopień stateczności wyrobiska zabezpieczonego obudową kotwiową oraz możliwości wystąpienia zagrożenia ze strony opadu skał stropowych lub występienia obwału. Na tej podstawie dokonuje się oceny skuteczności skotwienia warstw stropowych i przyjętej siatki kotwienia. Uzyskiwanie wyniki wykorzystywane są przy opracowaniu nowych projektów kotwienia danej partii złoża i odpowiedniego zaprojektowania siatki kotwienia.

EN

Information about research on the capacity to stand of a roof protected by roof bolting in workings driven using this support is presented. When analysing results got from the observations of roof strata separation and bolts load the capacity to stand degree of a working protected by roof bolting as well as possibilities of roof fall and occurence of caving hazard are estimated. On this basis the effectiveness of roof strata bolting and applied bolting system are evaluated. The received results are used to design new bolting for given part of deposit and proper bolting system.

4

Drążenie wyrobisk przygotowawczych za pomocą kompleksu urabiającego VM-E w kopalni 'Jankowice'

80%

Juzek G. , Ficek J. , Sobik M.

|

tom Vol. 4, z. 4

20-24

PL

Zmechanizowany kompleks z urządzeniem urabiającym VM-E kopalnia "Jankowice" zastosowała po raz pierwszy do drążenia przecinki rozruchowej i pochylni w pokładzie 409/2. Jest to wysokowydajny sposób drążenia tych wyrobisk, bez względu na ich nachylenie i szerokość. W artykule przedstawiono konstrukcję kompleksu, uzyskiwane postępy, przeprowadzono analizę kosztów.

EN

Mechanised set with the rock winning VM-E equipment has been utilised at "Jankowice" mine for the first time for drilling of an opening - up crosscut and an incline in seam 409/2. That is highly efficient way of those workings drilling irrespective of their inclination and width. The article presents a strucyure of the set, accomplished advances and also gives the cost analysis.

5

Obudowa kotwiowa jako skuteczny sposób zabezpieczenia wyrobisk górniczych w kopalni "Jankowice"

80%

Ficek J. , Konsek S. , Sobik M.

|

tom z. 246

135-153

PL

Obudowa kotwiowa stanowi poważną alternatywę dla stosowanej obudowy łukowej zarówno ze względów ekonomicznych, jak i technologicznych. Zastosowanie kotwi w warunkach polskich kopalń węgla kamiennego zrodziło potrzebę stosowania odpowiedniej metodyki projektowania jej parametrów, przyjmując do obliczeń dane określone poprzez badania laboratoryjne i kopalniane (in situ) oraz uwzględniając warunki górniczo-geologiczne i techniczne występujące w analizowanym rejonie. Uwzględniając powyższe, w niniejszym referacie przedstawione zostały możliwości stosowania samodzielnej obudowy kotwiowej w warunkach kopalni "Jankowice".

EN

The possibilities of using the individual bolt lining for conditions of "Jankowice" Coal Mine have been discussed in this paper. The examples of bolt lining use together with analysis of its observations and surveys taken from work conditions have been presented.

6

Rozwiązania w zakresie obudowy przecinek rozruchowych i likwidacyjnych w kopalni "Jankowice"

80%

Ficek J. , Konsek S. , Sobik M.

|

tom z. 246

119-133

PL

Koncentracja wydobycia wymaga nie tylko wysoko wydajnego sprzętu w samej ścianie, ale również zachowania odpowiednich przekrojów technologicznych dla przecinek rozruchowych i likwidacyjnych. Efektem tego jest coraz częstsze wykorzystywanie wielosegmentowych obudów podporowych o przekroju prostokątnym lub zbliżonym do niego. Stosowanie obudowy o przekroju prostokątnym, której podporność jest zazwyczaj niższa niż tradycyjnych obudów łukowych wymaga zabudowania pod poszczególnymi odrzwiami stojaków stalowych, które spowalniają drążenie oraz zmniejszają roboczą szerokość wyrobiska. Konieczność wyeliminowania stojaków stalowych ograniczających funkcjonalność wyrobisk była powodem wprowadzenia kotwienia stropu.Uwzględniając powyższe w niniejszym referacie, przedstawione zostały możliwości stosowania obudowy podporowej o przekroju prostokątnym lub zbliżonym do niego w przecince rozruchowej i likwidacyjnej z kotwieniem stropu.

EN

The possibilities of using the bearer lining of rectangular section with roof bolting have been discussed in this paper. They were tested in the start-up and liquidation cross-cuts for the conditions of "Jankowice" Coal Mine.

7

Modelling the long-range transport, concentrations and deposition of atnospheric pollutants in Poland - applications of the FRAME model

80%

Kryza M. , Błaś M. , Dore A. J. , Sobik M.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

tom Vol. 2, No. 1

47--52

EN

FRAME (Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange) is a statistical Lagrangian atmospheric transport model. It has high spatial (5 km x 5 km) and vertical resolution (33 layers). The model was developed in the Centre for Ecology and Hydrology (Edinburgh, U K) and has successfully been used for modelling long-range transport and deposition of atmospheric pollutants. The model is used as a tool to support government policy in assessing the effect of abatement of pollutant gas emissions. The FRAME model has been recently adopted to work for the area of Poland. This study presents the spatial patterns of dry and wet deposition of SOX, NOy and NH, as well as the yearly average air concentrations of SO2, NOx, and NH3 for Poland for the year 2002. The model results are compared with the measurements. The modelled concentrations are found to be in a good agreement with observations, with a determination coefficient around 0.7 for SO2 and NOX. The NH3 concentrations are not routinely measured in Poland, therefore only the spatial pattern of air concentration is presented. FRAME dry and wet deposition of SO2 NOy and NH3 was compared with the EMEP data and the measurement-based estimates provided by the IMWM (wet only). The calculated deposition budgets were found to be in close agreement. Spatial patterns of dry and wet deposition are generally similar to those reported by EMEP and CIEP/IMWM. Because of the higher spatial resolution of the FRAME model, the calculated depositions are locally higher, especially in the mountainous areas where the seeder-feeder effect is incorporated.

PL

FRAME (Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange) jest statystycznym modelem trajektorii typu Lagrange'a. Główne cechy modelu to duża rozdzielczość pozioma (5x5 km) i pionowa (33 warstwy) przy jednocześnie krótkim czasie wykonania obliczeń (ok. 30 minut). FRAME został pierwotnie opracowany dla obszaru Wielkiej Brytanii przez Centre for Ecology and Hydrology w Edynburgu i jest od kilku lat Ł powodzeniem używany do modelowania transgranicznego transportu i depozycji zanieczyszczeń atmosferycznych. FRAME stanowi narzędzie wspomagające dla podejmowania decyzji ograniczających emisję gazów przemysłowych w Wielkiej Brytanii. W ostatnim czasie FRAME został przystosowany do działania na obszarze Polski. Praca prezentuje mapy średniorocznej koncentracji i rocznej depozycji (suchej i mokrej) tlenków siarki i azotu oraz azotu zredukowanego dla Polski, obliczone na podstawie emisji z 2002 roku. Wyniki działania modelu FRAME zostały porównane z koncentracją SO2 i NOx, zmierzoną w sieci stacji monitoringu jakości powietrza GIOŚ. Stwierdzono dużą zgodność modelu FRAME z pomiarami, wyrażoną współczynnikiem determinacji na poziomie ok. 0,7 (dla obu związków). Ze względu na to, że rutynowe pomiary koncentracji zanieczyszczeń, prowadzone w sieci IOŚ, nie obejmują stężeń NHs, wykonanie podobnej analizy dla amoniaku nie jest możliwe. Bilanse suchej i mokrej depozycji SO2, NOx i NH3 obliczone na podstawie map depozycji uzyskanych za pomocą modelu FRAME, są zbliżone do danych raportowanych przez EMEP i GIOŚ/IMGW (tylko mokra depozycja). Mapy depozycji obliczone modelem FRAME są podobne w ogólnym zarysie do prezentowanych przez dwa pozostałe źródła. Różnią się głównie ze względu na dużą rozdzielczość przestrzenną FRAME, która pozwala uwzględnić procesy działające w małej skali (np. efekt seeder-feeder).

8

Obudowa kotwiowa - droga do obniżenia kosztów drążenia wyrobisk

80%

Korus H. , Szymiczek W. , Ficek J. , Sobik M.

|

2002

|

tom T. 58, nr 3

13-21

PL

W artykule zwrócono uwagę na efekty stosowania obudowy kotwiowej w kopalniach węgla kamiennego. Na przykładzie trzech wyrobisk policzono korzyści wynikające z jej stosowania. Stwierdzono, że jest ona sposobem zabezpieczania wyrobisk podziemnych tańszym o około 25 %.

EN

Attention is paid to the effects of roof bolting use in hard coal mines. The profits resulting from its application are calculated for three hypothetical workings. It is stated that it is by about 25 % cheaper way of working support than the others.

9

Stosowane rozwiązania obudowy kotwiowej w kopalni "Jankowice"

80%

Korus H. , Szymiczek W. , Ficek J. , Sobik M.

|

2002

|

tom T. 58, nr 1

3-11

PL

Obudowa kotwiowa stanowi poważną alternatywę dla stosowanej obudowy łukowej zarówno ze względów ekonomicznych, jak i technologicznych. Zastosowanie kotwi w warunkach polskich kopalń węgla kamiennego zrodziło potrzebę stosowania odpowiedniej metodyki projektowania jej parametrów, przyjmując do obliczeń dane określone poprzez badania laboratoryjne i kopalniane (in situ) oraz uwzględniając warunki geologiczno-górnicze i techniczne występujące w analizowanym rejonie.

EN

Roof bolting is an alternative for the applied arch support because of economic as well as technological reasons. Using roof bolts under Polish collieries conditions gave rise to apply a proper methodology of their parameters designing accepting for calculations data determined by laboratory and mine (in situ) research taking into consideration geological and technical conditions of the analysed region. Possibilities on unaided roof bolting use under conditions of "Jankowice" Mine are presented taking the above into consideration.

10

Wyznaczanie stezenia oraz depozycji NHx w Polsce za pomoca modelu FRAME

80%

Kryza M. , Blas M. , Dore A. J. , Sobik M.

|

2007

|

tom 07

|

nr 2a

219-230

11

Znaczenie lasu oraz morfologii terenu w rozwoju pokrywy snieznej w Sudetach Zachodnich na przykladzie sezonu zimowego 2003-2004

71%

Ojrzynska H. , Blas M. , Kryza M. , Sobik M. , Urban G.

|

nr 06

412-428

12

Wykorzystanie różnych form opadów i osadów atmosferycznych do oceny zanieczyszczenia środowiska w różnych regionach geograficznych Polski. Cz. 3, Szron i sadź

61%

Sobik M. , Polkowska Ż. , Błaś M. , Klimaszewska K. , Walna B. , Namieśnik J.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2009

|

tom Vol. 16, nr 1

81-105

PL

Przedstawiono badania dotyczące oznaczenia stężeń wybranych związków nieorganicznych i organicznych w próbkach szronu i sadzi. Próbki pobierano w dziewięciu punktach na terenie całej Polski. Miejsca pobierania próbek podzielono ze względu na ich różny charakter: teren wiejski, teren miejski w głębi lądu oraz wybrzeże o charakterze miejskim (szron); szczyt górski, kotlina górska oraz wybrzeże o charakterze miejskim (sadź). Oznaczano stężenia następujących analitów: anionów (Cl-, F-, Br-, NO2,NO3-, SO4(2-)- i PO4(3-), kationów (K+, Na+, NH4+ Mg2+ i Ca2+), formaldehydu, sumy fenoli. Wykonano również pomiar pH i przewodności elektrolitycznej. Wyniki przeprowadzonych analiz mogą być źródłem' informacji o stanie środowiska na terenie aglomeracji miejskich (tereny silnie zurbanizowane) i wiejskich. Przeprowadzone analizy pokazały różne poziomy stężeń oznaczanych analitów w zależności od miejsca pobierania próbek, a także panujących, w okresie pobierania próbek, warunków meteorologicznych.

EN

Abstract: Research of hoarfrost and rime samples was made in order to determine the concentration level of selected organic and inorganic compounds. The samples were collected at nine sampling points in Poland. The sampling sites were divided according to the type of land topography: rural, inland urban and coastal urban areas (hoarfrost); mountain top, mountain concave and coastal urban areas (rime). The concentration levels of the following analytes were determined: cations (NH4+ , Ca2+, K+, Mg2+, Na+), anions (Cl-, F-, Br-, NO2, NO3-, SO4(3-), PO4(3-), formaldehyde and sum of phenols. The sampies were also analyzed for pH and conductivity. The obtained results can be a source of information about the state of environment in urban agglomerations (highly urbanized regions) and rural areas. The conducted analyses confirmed the relationships between concentration levels of the determined compounds and such factors, as: land topography (sampling site) and meteorological conditions prevailing during the sampling period.