Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The importance of research into form and type of precipitation in the study of climate change

100%

Twardosz R.

Acta Agrophysica. Rozprawy i Monografie

|

2010

|

nr 4[183]

2

Charakterystyka okresow bezopadowych w Krakowie, 1863-1995.

100%

Twardosz R.

|

nr 4

435-446

3

Fale niezwykłych upałów w Europie na początku XXI wieku

100%

Twardosz R.

Przegląd Geofizyczny

|

2009

|

tom Z. 3-4

193-204

PL

Celem artykułu jest charakterystyka termiczna fal upałów, jakie zdarzyły się w Europie na początku XXI wieku. Szczególną uwagę zwrócono na nasilenie, czas trwania i zasięg przestrzenny fal upałów w 2003 i 2006 roku. Podstawę opracowania stanowią dobowe wartości temperatury powietrza średniej, maksymalnej i minimalnej. Szczegółową charakterystykę termiczną fal upałów ukazano na przykładzie Paryża i Krakowa. Niezwykłość fal upałów w lecie 2003 i 2006 roku przejawiała się dużym zasięgiem przestrzennym, długotrwałością, nasileniem oraz dużą liczbą zgonów, zwłaszcza w sierpniu 2003 roku. Charakterystyka termiczna fal upałów ukazała istotną rolę temperatury występującej w nocy w kształtowaniu uciążliwych warunków gorąca, stanowiących bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka. Najbardziej obciążające sytuacje biotermiczne, powodujące wzrost liczby zgonów, występują wówczas gdy temperatura maksymalna w dzień przekracza 30C, a temperatura minimalna w nocy 20C -tzw. doby tropikalne. Przyczyny występowania tak niezwykłych zjawisk klimatycznych należy upatrywać nie tylko we współczesnym ocieplaniu się klimatu ziemskiego, ale także w zmienności cyrkulacji atmosferycznej.

EN

The author's objective was to determine the thermal characteristics of heat waves recorded in Europe at the beginning of the 21st century. The study focused particularly on the intensity, duration and the spatial extent of heat waves in 2003 and 2006. Diurnal records of average, maximum and minimum air temperatures were used. Detailed thermal characteristics of heat waves were illustrated with examples of heat waves in Paris and Krakow. The unusual nature of the heat waves observed in the summer seasons of 2003 and 2006 was manifested by their great spatial extent, long duration, great intensity and by the large number of deaths attributed to them, especially in August 2003. The heat wave thermal characteristics obtained revealed that minimum air temperatures played the crucial role in the development of the kind of heat conditions that caused a direct hazard to life. The study concluded that the most difficult biothermic conditions which lead to increased deaths, known as tropical days, occurred when the maximum daytime temperature exceeded 30C and the minimum night-time temperature was greater than 20C. The occurrence of such extraordinary climatic phenomena may be caused by the volatility of atmospheric circulation, as well as by contemporary climatic warming.

4

Opady normalne i anomalne w Krakowie w latach 1850-1998. [Komunikat]

100%

Twardosz R.

Przegląd Geofizyczny

|

2000

|

tom Z. 2

171-182

EN

The paper presents an analysis of annual distribution of normal precipitation and frequency of pre-cipitation anomalies in Cracow. Annual and monthly precipitation totals from the Climatological Station of the Jagiellonian University from the years 1850-1998 were used. The method of S.Mrugała (1977) was applied in order to determine the norm and anomalies of precipitation. Long-time regularities of anomalies as well as correlation between periods with precipitation above and below norm on the one hand and synoptic situations according to classification of T.Niedźwiedź (1999) on the other were determined. Considerable differentiation of normal and anomalous precipitation was pointed out, both in the annual and long-term course. Negative anomalies are more frequent and last longer than the posi-tive ones both in a year and in particular months. It was determined that the sign of the annual precipitation anomaly depends on the distribution of frequency of anomalies in particular months. Such relations turned out to be strongest in case of below norm precipitation, when the frequency of negative anomalies was predominating in all the months, while in June and August only negative anomalies took place. The occurrence of anomalous periods is conditioned by the kind of synoptic situation. It was calcu-lated that during the periods of negative precipitation anomalies there is an increase of frequency of anticyclonic situations (Ka and WA), while positive precipitation anomalies correspond to the growth of frequency of cyclonic situations (Wc, Bc, Nc).

5

Long-term variability in the number of days with precipitation in Krakow in relation to circulation patterns

100%

Twardosz R.

Geographia Polonica

|

1997

|

tom 70

6

Warunki pluwialne w Krakowie w latach 1792 - 1998.

88%

Twardosz R.

|

tom 70

|

nr 2

221-234

7

Exceptionally Hot and Cold Summers in Europe (1951-2010)

63%

Twardosz R. , Kossowska-Cezak U.

Acta Geophysica

|

2015

|

tom Vol. 63, no. 1

275--300

EN

The paper explores exceptional thermal conditions, an area of research that has increased in significance in the context of the changes that are being observed in climate. Specifically, the study addressed the frequency, long-term change and spatial coverage of exceptionally hot summers, and exceptionally cool summers (EHS and ECS) in Europe. The statistical criterion of plus/minus two standard deviations from the long-term average was used to identify EHS and ECS at 60 weather stations over the period 1951-2010. The study has demonstrated that EHS are characterised by greater temperature anomalies than ECS and are approximately twice as frequent. They occurred virtually everywhere within the study area, whilst ECS are concentrated in its northern part. Five EHS (1972, 2002, 2003, 2007, and 2010) and three ECS (1956, 1962, and 1976) were large enough to be recorded by at least 10% of the stations.

8

Praktyczne testowanie istotności różnicy wartości średnich w seriach opadowych

63%

Twardosz R. , Walanus A.

Przegląd Geofizyczny

|

2011

|

tom Z. 1-2

81-97

PL

W badaniach klimatologicznych często porównuje się średnie sumy opadów w porach roku lub typach cyrkulacji. Jednak nie zawsze dokonuje się oceny istotności różnicy średnich sum. W pracy zaproponowano dwa odmienne sposoby testowania istotności różnic średnich dobowych opadów wraz z podaniem przykładów stosowania testów przy wykorzystaniu standardowych formuł arkusza MS Excel. Pierwszy ze sposobów polega na transformacji danych za pomocą przekształcenia Boxa-Coxa. Drugi natomiast opiera się na zastosowaniu testów istotności niezależnych od rozkładów, tj. testu serii Walda-Wolfowitza, testu sum rang U Manna-Whitneya i testu zgodności Kołmogorowa-Smirnowa. Podane są algorytmy realizacji wszystkich testów za pomocą standardowych formuł arkusza MS Excel (niezależnych od wersji programu).

EN

In climate research it is frequent to search for the difference in precipitation in different circumstances. However, because of high skewness of the probability distributions of the daily precipitation the standard statistical procedures, which assume normality are inappropriate here. Two approaches to the problem are considered, the application of Box-Cox transform to get normal distribution, and application of the standard distribution-independent tests. Namely the Wald-Wolfowitz, Mann-Whitney U, and Kolmogorov-Smirnov tests are considered to be especially useful. The algorithms for all tests are given to perform them in the standard MS Excel spreadsheet (practically independent on the program version, with no use of Visual Basic).

9

Niezwykle chłodne sezony letnie w Europie Środkowej i Wschodniej (1951-2010)

63%

Kossowska-Cezak U. , Twardosz R.

Przegląd Geofizyczny

|

2013

|

tom Z. 1-2

25--39

PL

W pracy podjęto zagadnienie występowania niezwykle chłodnych sezonów letnich (NZL) – zjawiska rzadkiego, ale wywołującego wiele negatywnych skutków, m.in. w rolnictwie, gospodarce i turystyce. Określono zasięg przestrzenny i dokonano charakterystyki termicznej tych sezonów na obszarze Europy Środkowej i Wschodniej. Badania oparto na wartościach średnich miesięcznych temperatury powietrza (od czerwca do sierpnia) oraz liczby dni z temperaturą maksymalną >25, >30 i >35⁰C i minimalną >20⁰C z 59 stacji meteorologicznych z lat 1951-2010. Za NZL przyjęto te, w których średnia temperatura powietrza była niższa od średniej z 60-lecia na danej stacji przynajmniej o 2 odchylenia standardowe (t≤tśr.-2σ). NZL nie występują na całym obszarze; wystąpiły na 34 spośród 59 stacji (58% stacji), po jednym lub dwa w ciągu 60 lat, głównie w północnej połowie obszaru. Wyłoniono 6 NZL: w roku 1962, 1969, 1976, 1978, 1984 i 1994, które swym zasięgiem objęły przynajmniej 5% stacji. Średnia temperatura powietrza w NZL była zwykle niższa od średniej wieloletniej o 2-3⁰C. W NZL jeden z miesięcy mógł być również niezwykle chłodny, ale w większości przypadków (58%) o niezwykle niskiej średniej temperaturze w sezonie decydowało długotrwałe utrzymywanie się względnie niskiej temperatury we wszystkich miesiącach lata.

EN

The authors analysed the occurrence of exceptionally cold summer seasons (ECS). The phenomenon is rare, but can cause several adverse effects on agriculture, industry and tourism. The study involves the spatial extent and thermal profiling of such seasons in Central and Eastern Europe. Input data included average monthly temperature (June-August) and the number of days with a maximum temperature >25, >30 and >35⁰C and a minimum temperature >20⁰C, recorded at 59 weather stations during the period 1951-2010. An ECS was defined as having an average temperature lower than the 60-year average at a given station by at least 2 standard deviations (t≤tśr.-2σ). The study showed that ECS only occurred in some parts, mostly northern, of the study area, at 34 of the 59 stations (58%), and never more than twice at a given station. Six such seasons were identified that covered at least 5% of all stations at a time, including 1962, 1969, 1976, 1978, 1984 and 1994. The average air temperature of an ECS was normally 2-3⁰C lower than the long-term average. Some ECS also had an exceptionally cold month, but in most cases (58%) the seasonal criterion of exceptional coldness was met due to the persistence of relatively low temperatures during all of the summer season.

10

Zależność liczby niezwykle zimnych i niezwykle ciepłych miesięcy w Europie (1951-2010) od liczby uwzględnionych stacji meteorologicznych

63%

Kossowska-Cezak U. , Twardosz R.

|

tom Z. 3-4

225--237

PL

W artykule przedstawiono dyskusję wyników badań uzyskanych na podstawie różnego zagęszczenia stacji meteorologicznych wykorzystanych do charakterystyki niezwykle zimnych (NZ) i niezwykle ciepłych (NC) miesięcy zimowych i letnich w Europie w 60-leciu 1951-2010. Podstawę analizy porównawczej stanowiła liczba miesięcy NZ i NC, jak i obszary, na których poszczególne anomalne miesiące wystąpiły wyłonionych na podstawie 210 i 60 stacji, wybranych spośród tych 210, tzn. w wariancie „210” i „60” . Kryterium wyłonienia miesięcy NZ i NC miesięcy była wartość średniej temperatury powietrza różniąca się od średniej wieloletniej na danej stacji przynajmniej o 2 odchylenia standardowe. Uzyskane wyniki pokazały, że zagęszczenie sieci stacji (wariant „210”) umożliwiło, zgodnie z przyjętą hipotezą badawczą, rozpoznanie większej liczby miesięcy anomalnych pod względem termicznym, zwłaszcza występujących na pojedynczych stacjach. Badania zasięgu terytorialnego występowania anomalii podczas miesięcy NZ i NC pokazały, że wyniki dotyczące miesięcy, które wystąpiły na przynajmniej 5% stacji w obydwu wariantach nie różnią się zasadniczo od tych opartych na gęstszej sieci stacji. Te drugie stanowią ich uszczegółowienie.

EN

This research topic arose following a long line of papers published by the authors on exceptionally cold and warm months (ECMs, EWMs) or seasons. The seasonal approach was covered earlier (e.g. Kossowska-Cezak, Twardosz, 2015; Kossowska-Cezak et al., 2016; Twardosz, Kossowska-Cezak, 2015, 2016; Twardosz et al., 2016) and included records from 60 stations selected out of a pool of 210 stations. This was followed by publication of a volume, which focused on months and took data from all of these 210 stations over the period 1951-2010 (Fig. 1). The different sample size has had the authors ask the question how it might have influenced the number of ECMs and EWMs and the areas affected with these phenomena. The months were defined to fall into the exceptional category if their average air temperature differed from the long-term average at a given station by two standard deviations or more. The comparative analysis covered the number of ECMs and EWMs identified in Europe during the 60-year study period (Tab. 1), the areas of occurrence of some of these months that were identified using weather station networks of different densities (Fig. 2-4), and those ECMs and EWMs that differed in the number of stations included in the two approaches by a large margin (Fig. 5). The results showed that by increasing the station network density (210) the number of anomalous months identified became higher, especially at single stations. In contrast, the sample size did not have much of an impact on the territorial reach of each ECM or EWM and the denser station network only increased the detail of each coverage.

11

Przypadki deszczów o dużej wydajności w Tatrach w okresie 1991-2000

63%

Cebulak E. , Twardosz R.

Problemy Ekologii Krajobrazu

|

2001

|

tom 10

12

Anomalnie wysokie sezonowe i roczne opady atmosferyczne w polskich Karpatach i na ich przedpolu (1881-2010)

63%

Cebulska M. , Twardosz R.

Przegląd Geofizyczny

|

2014

|

tom Z. 3-4

111--126

PL

Celem tej pracy jest określenie wielkości, częstości, czasu wystąpienia oraz zasięgu przestrzennego anomalnie wysokich opadów atmosferycznych w porach roku i w całym roku w polskich Karpatach i na ich przedpolu w latach 1881-2010. Podstawą wyłonienia anomalnie wysokich opadów (AWO) przyjęto kwartyl górny powiększony o 1,5-krotność wielkości rozstępu międzykwartylowego sum opadów H (P≥Q75%+1,5H). W okresie 130 lat były 62 anomalnie wilgotne pory roku i 25 anomalnie wilgotnych lat. Pojawiały się one najczęściej tylko na pojedynczej stacji, co świadczy o wpływie nie tylko uwarunkowań cyrkulacyjnych, ale także i lokalnych na występowanie bardzo dużych opadów. W zimie i lecie obszar objęty AWO był mniejszy – średnio na 2 stacjach, a wiosną i jesienią większy – na 3 stacjach. Najwięcej AWO rocznych – 40% pojawiło się w 10-leciu 2001-2010. Największe bezwzględne sumy AWO sezonowych występują w lecie na stacjach w części zachodniej i wyżej położonej części południowo-wschodniej. Największe przekroczenie średniej sumy wieloletniej może pojawiać się we wszystkich porach roku (do 300% średniej). Największy zasięg przestrzenny miały AWO wiosną 2010 roku – 10 stacji, jesienią 1931 i 2007 – po 9 stacji. Stwierdzono większą częstość AWO w części zachodniej obszaru (do 7 wiosną w Wiśle), co należy wiązać z przeważającą cyrkulacją zachodnią w strefie umiarkowanej sprowadzającą wilgotne masy powietrzne znad Atlantyku.

EN

The paper answers questions about the scale, frequency, timing and extent of anomalously wet periods, both seasonal and annual, in the Polish Carpathian Mountains and in their foreland, during the period 1881-2010. For the purpose of the study anomalously wet periods (AWPs) were defined as those when precipitation totals were equal to or greater than the top quartile plus 1.5x of the interquartile gap H (P≥Q75%+1.5H). During the 130 years covered by the study, there were 62 anomalously wet seasons (AWS) and 25 anomalously wet years (AWY). Most AWPs were recorded at one station only, which suggests a strong local that influence in addition to circulation-related circumstances. The scale and the geographical extent of winter and summer AWSs tended to be smaller than those of spring and autumn with the ratio of two stations on average in the former to three stations in the latter case. The last of the studied decades, 2001-2010, had the greatest number of the AWY at 40% of all. The highest absolute AWS count was recorded at stations in a western section and in higher-altitude section of the south-east. The highest surpluses over the long-term average appear in all seasons (below 300% of the average). The AWS with the largest spatial coverage occurred in spring of 2010 at 10 stations and in autumn of 1931 and 2007 at nine stations each. It was found that AWSs were more frequent in the west of the area (up to seven at Wisła), which is explained by the mostly western circulation in the moderate climate zone bringing in humid air masses from over the Atlantic Ocean.

13

Extremely Cold Winter Months in Europe (1951-2010)

51%

Twardosz R. , Kossowska-Cezak U. , Pełech S.

Acta Geophysica

|

2016

|

tom Vol. 64, no. 6

2609--2629

EN

Investigation of extreme thermal conditions is important from the perspective of global warming. Therefore, this study has been undertaken in order to determine the frequency, timing and spatial extent of extremely cold months in winter time at 60 weather stations across Europe over a sixty-year period from 1951 to 2010. Extremely cold months (ECMs) are defined as months in which the average air temperature is lower than the corresponding multi-annual average by at least 2 standard deviations. Half of all the ECMs occurred in the years 1951-1970 (33 out of 67). The lowest number of ECMs was recorded in the decade 19912000, but since the beginning of the 21st century, their density and territorial extent has started to increase again. The extremely cold months with ECMs of the greatest spatial extent, covering at least one third of the stations (over 20 stations), included: February 1954 (22), February 1956 (36), January 1963 (25), and January 1987 (23 stations).

14

Zastosowanie metody 2D RSTdo opracowania rozkładu przestrzennego rocznych sum opadów atmosferycznych w dorzeczu górnej Wisły

51%

Twardosz R. , Cebulska M. , Szczepanek R.

Prace i Studia Geograficzne

|

2011

|

tom 47

EN

Spatial distribution of annual precipitation is important element of engineering hydrology. To prepare precipitation maps for larger areas, proper methods of spatial interpolation and long-term precipitation records are needed. For analysed Upper Vistula Basin, 403 such representative stations with records for years 1952-1981 have been chosen and verified. Regularized Spline with Tension method of interpolation have been selected (2D version) to intepolate spatial distribution of annual precipitation in Soła watershed, and cross-validation method for results verification.

15

Snowfall in Krakow and its link to atmospheric circulation during the period 1951-2008

51%

Lupikasza E. , Niedzwiedz T. , Twardosz R.

Acta Agrophysica. Rozprawy i Monografie

|

2010

|

nr 4[183]

16

Relationships between cloudiness, precipitation and air temperature

51%

Matuszko D. , Twardosz R. , Piotrowicz K.

Geographia Polonica

|

2004

|

tom 77

|

nr 1