Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 12

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
|
2002
|
tom 481
|
nr 1
PL
Celem pracy było wyznaczenie minimalnego zestawu niezależnych czynników meteorologicznych pozwalających na ilościowe określenie aktualnego potencjału wodnego liści buraka i selera. Szczególną uwagę zwrócono na możliwość wykorzystania biofizycznych parametrów uwodnienia liści badanych gatunków roślin warzywnych i ich wykorzystanie dla prognozowania czasu nawadniania poletek. Doświadczenie przeprowadzono na selerze korzeniowym, odmiany Jabłkowy (Apium graveolens L. var. rapaceum (Mill.) DC) i buraku ćwikłowym, odmiany Czerwona kula (Beta vulgaris L.). Pomiary potencjału wodnego liści selera i buraka, w miesiącach lipcu, sierpniu i wrześniu, w latach 1993-1995, wykonywano zarówno na poletkach deszczowanych jak i niedeszczowanych. Czynniki środowiska to: niedosyt wilgotności powietrza, potencjał wodny atmosfery, temperatura powietrza i ewapotranspiracja rzeczywista. Analizę wyników eksperymentu przeprowadzono z wykorzystaniem metod statystyki matematycznej. W celu wyznaczenia zbioru czynników środowiskowych mających wpływ na kształtowanie się potencjału wodnego liści zastosowano regresję krokową wieloraką rzędu drugiego. Zastosowanie powyższej metody pozwoliło na uzyskanie zależności charakteryzujących się wysokim poziomem ufności przy równoczesnym dobrym odwzorowaniu danych doświadczalnych. Regresje wielorakie rzędu drugiego wyznaczono dla całego okresu badawczego, niezależnie dla selerów oraz buraków deszczowanych i niedeszczowanych. Analiza istotności współczynników korelacji wielorakiej według testu Snedecora pozwoliła na potwierdzenie poprawności wyboru zbioru czynników oraz zależności opisujących kształtowanie się potencjału wodnego. Obliczenie regresji krokowej wielorakiej rzędu drugiego wykonano wykorzystując program komputerowy EXCEL, wersja 7,0. Na podstawie wyżej wymienionej regresji wieloczynnikowej drugiego rzędu stwierdzono, że czynnikami determinującymi potencjał wodny liści selera i buraka są niedosyt wilgotności powietrza i potencjał wodny atmosfery. Deszczowanie selerów zwiększyło stabilność potencjału wodnego liści selera na zmiany czynników meteorologicznych analizowanych w niniejszej pracy.
EN
The purpose of this paper is to determine the minimal group of independent environmental factors which allow to estimate leaves water potential of celeries and beets tissue. The experiment was conducted on root celeries, variety (Apium graveolens L. var. rapaceum (Mill.) DC) and red beet, variety Red Sphere (Beta vulgaris L.). Measurements of leaves water potential of celeries and beets in months July, August and September in the years 1993-1995 were taken on both irrigated and not irrigated plots. Environmental factors are: air humidity deficiency, atmosphere water potential, air temperature and actual evapotranspiration. Experiment results analysis was carried out by means of statistical methods. To determine the group of environmental factors influencing leaves water potential shaping, multiple step regression of second range was employed. Application of above method made it possible to obtain relationships characterised by high confidence level for the whole measurement period, independently for celeries and beets irrigated and not irrigated. The analysis of multiple correlation coefficients according to Snedecor test proved the choice of the group of factors and relationships characterising shaping of water potential to be correct. The calculation of multiple step regression of second range was carried out by means of EXCEL computer programme, release 7.0. On the basis of the above mentioned multiple step regression of second range it was stated that factors determining leaves water potential of celeries and beets are humidity deficiency and air water potential. Celeries irrigation increased stability of leaves water potential on meteorological factors changes analysed in this paper.
PL
W pracy wytyczono zasięg zalegania złoża torfowego położonego w dorzeczu rzeki Sanki, na terenie tzw. Obniżenia Cholerzyńskiego. Zbadano jego budowę geologiczną oraz oznaczono podstawowe właściwości fizyczne i chemiczne wyróżnionych gatunków torfu. Poza tym przedstawiono charakterystykę morfologiczną nadkładu mineralnego. Określono również jego miąższość i pochodzenie. Na badanym terenie wytyczono i założono magistralny, niwelacyjno-geodezyjny transekt podłużny o długości 1280 m oraz 5 charakterystycznych transektów poprzecznych, o łącznej długości 1209 m. Analiza budowy stratygraficznej badanego złoża torfowego wykazała dominację torfu turzycowo-mszystego (Cariceto-Bryaleti) i turzycowotrzcinowego (Cariceto-Phragmiteti). W różnych układach pionowych występują warstewki gytii wapiennej. Zatem można sądzić, że akumulacja torfu następowała w warunkach gromadzenia się wody pochodzącej z wylewów rzeki Brzoskwinki i spływu powierzchniowego oraz stałego dopływu wód gruntowych (przepływ wgłębny - drenaż). Nadkład mineralny przykrywający złoże torfowe, zbudowany głównie z utworów pyłowych i gliniastych, powstał najprawdopodobniej w wyniku sedymen tacji materiału częściowo naniesionego przez rzekę i spływ powierzchniowy z otaczających terenów. Na badanym terenie przeważa roślinność hydrofilna (zbiorowiska trawiasto-turzycowo-sitowe, zarośla olsowo-wierzbowo-brzozowe). Mając na uwadze różnorodność florystyczną badanego terenu oraz niekorzystny bilans wodny w kraju, funkcja hydrologiczna złóż torfowych powinna być stawiana na pierwszym miejscu i tworzyć podstawowy argument ich ochrony.
EN
The extent of laying peatland located in Sanka river basin on the area of Cholerzyn Lowering was traced. The geological structure was examined and basic physical and chemical properties of distinguished peat kinds were determined moreover, the morphological characteristics of soil cover was presented, its thickness and origin were determined. The main, levelling longitudinal section of 1280 m length and 5 characteristic cross-sections of total length 1209 m were traced and established. The analysis of stratigraphic structure of examined peatland showed the domination of sedge-Hypnum (Cariceto-Bryalet) and sedge reed (CaricetoPhragmiteti) peats. In various vertical arrangement small layers of calcareous gyttja occur. Thus, it may be assumed that peat accumulation took place under conditions of water storage derived from the river Brzoskwinka overflow, surface runoff and constant inflow of ground water (underground flow – drainage). Mineral layer covering the peatland, composed mainly of loamy and clay deposits, was formed probably as a result of sedimentation of the material partly accumulated by river and surface runoff from surrounding areas. On investigated area the hydrophilous plants prevail (herbaceous-sedgebul-rush, alder carr-willow-birch brushwood). Considering floristic biodiversity of our country, the hydrological function of peat deposits should be placed at the first rank and make basic points of their protection.
PL
W artykule przedstawiono analizę i porównanie osmotycznego potencjału wodnego liści selerów, buraków i pomidorów w optymalnych warunkach uwilgot­nienia gleby. Wymienione rośliny uprawiano na obiekcie doświadczalnym Kate­dry w Chełmie k. Krakowa. Największą różnicę pomiędzy wartościami extremalnymi potencjału osmotycznego liści zaobserwowano dla selerów ( Δψπ = 0,44) i buraków (Δψπ= 0,43 MPa), natomiast najmniejszą dla pomidorów, tj. 0,16 MPa. Selery jako ro­śliny najbardziej wrażliwe na niedobory wodne spośród uprawianych warzyw cha­rakteryzowały się najniższym. średnim potencjałem osmotycznym ψπ śr. = -1,63 MPa, natomiast najwyższe średnie wartości tego potencjału wykazały pomidory dla których ψπ śr. = -0,99 MPa. Średnie wartości potencjału osmotycznego liści buraków były zbliżone do ψπ śr. dla pomidorów, tj. -1,11 MPa. Stwierdzono, że potencjał wodny gleby pod burakami w okresie wegeta­cyjnym 1995 roku był najwyższy w porównaniu z potencjałem wodnym gleby pod pozostałymi warzywami. Przeprowadzone badania mogą być przydatne do uszeregowania roślin pod względem ich wrażliwości na niedobory wodne.
EN
The courses of osmotic water potential of celery, beet and tomato leaves were presented against the background of water conditions described by soil matrie potential, atmospheric water potential and precipitation. Based on osmotic potential analysis of mentioned plants it was stated that the osmotic potential of celery leaves reacted strongest to irrigation in comparison to other plants, while the lowest variability showed the osmotic potential of tomatoes. The biggest dif­ference between maximum and minimum values of osmotic potential was ob­served for celery leaves ДТтт= 0.44 MPa while the smallest one was observed for tomato leaves ДТ7г=0.16 MPa. The average values of osmotic potential for cele­ry, beet and tomato leaves differred in their values equal -1.63 MPa, -1.11 MPa and -0.99 MPa, respectively. It was also stated that in investigated period the water soil potential was the highest for beets in comparison to celeries and tomatoes.
PL
Celem pracy jest ocena zatorfienia i zasobów wodnych złóż torfowych w dorzeczu górnej Warty i ich krótka charakterystyka. Ogólne zasoby wody w 972 złożach torfu na badanym obszarze, przy współczynnikach pojemności wodnej od 0,75–0,95, wynoszą 267,6 mln m3, a wskaźnik zatorfienia β = 1,7%. Do obliczeń wykorzystano skorygowane materiały inwentaryzacyjne torfowisk w Polsce. Pod względem geologicznym wśród torfowisk typu niskiego dominują torf drzewny olchowy (Alneti) oraz turzycowiskowy (Cariceti) i turzycowo-trzcinowy (Cariceto-Phragmiteti). Przeważają złoża torfowe o alimentacji fluwiogenicznej i topogenicznej. Mając na uwadze wielofunkcyjność torfowisk, we wszelkich działaniach gospodarczych w pierwszej kolejności należy brać pod uwagę ich znaczenie hydrologiczne.
EN
The aim of this paper was to evaluate peat cover and water retention of the peat deposits in the Warta river basin. The total water resources of 972 peat deposits on the investigated area, considering water capacity index between 0,75 - 0,95, were calculated to 267,6 mln m3, and peatlands area index was β = 1,7%. Corrected inventory materials of peatlands in Poland were used for calculation. In terms of geology, among lowland bogs alder swamp-forest peat dominate (Alneti) and sedge peat (Cariceti) and sedge-reed peat (CaricetoPhragmiteti). Peat deposits of fluviogeneous and topogeneous alimentation prevail. Considering peatlands multifunctional importance, regional economy should always take notice of their hydrological function.
PL
Zbadano szczegółowo stratygrafię warstwy torfowej i osadów podtorfowych . Dokonano także oceny położenia torfowiska na tle rzeźby terenowej w aspekcie alimentacyjnym. Badania wskazują, ze złoże torfowe „Buk Kamieński jest pochodzenia holoceńskiego. Procesowi torfotwórczemu towarzyszyły zróżnicowane stany uwodnienia z przewagą krótkotrwałego zalewu i stałego dopływu wód gruntowych. Pod względem alimentacyjnym torfowisko posiada charakter soligeniczno-fluwiogeniczny. Badania stratygraficzne wykazały, że w złożu torfowym występuje szereg gatunków torfu typu niskiego i jeden przejściowego. Dominuje torf drzewny, rodzaj olesowy Alnioni, gatunek olchowy Alneti i łozowy Saliceti. Poza tym występują takie gatunki torfów jak: turzycowo-mszysty (Cariceto-Bryaleti), mszysty (Bryaleti), turzycowy (Cariceti), turzycowo- trzcinowy (Cariceto-Phragmiteti) oraz mszarny typu przejściowego torfowcowo-turzycowy (Sphagno-Cariceti). Pod warstwą torfu zalega gytia wapienna oraz organiczna miejscami z wapieniem muszlowym.
EN
Stratigraphy of peat layer and under-peat deposits were investigated in detail. Evaluation of location of the peat-bog against the background of relief in alimentation aspect was also carried out. Investigations shows the “Buk Kamieński” peat deposit has Holocene origin. Peat forming process is accompanied by differentiated hydration states with prevalence of short-lived flood and state inflow of ground water. Regarding alimentation the peat-bog has soligenic-fluviogenic character. Stratigraphic investigations indicated that in peat deposit occurs many species of lowland bog type and one species of transitional moor type. Peat wood, genus Alnioni, species Alneti and Saliceti prevail. Besides such species of peat as: Cariceto-Bryaleti, Bryaleti, Cariceti, Cariceto-Phragmiteti and Sphagno-Cariceti occur. Under peat layer occurs calcareous and organic gyttja in places with shelly limestone.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.