Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Konstrukcje typu niedziel dwie - przejaw analogii czy rezultat wpływu obcego?

100%

Sicińska K.

|

2017

|

tom 51

|

nr 2

113-128

EN

The study focuses on combining numerals dwa, trzy and cztery with nouns, in particular the constructions like niedziel dwie, where the noun - being the subject which is counted - has the form of plural genitive. Constructions like that, contemporarily treated as incorrect, occurred already in the Old Polish language and became very common in the 16th–18th centuries. In t he 19th century, t hey were rather rare, and in the 20th and 21st centuries they have been preserved only in the area of the Eastern borderland. The reason for the occurrence of such constructions was primarily the impact of the paradigm of numerals from 5 upwards. The genitive form of the noun was also to a large extent determined by the order in which the noun was pushed before the numeral. In the Eastern borderland it was also the influence of Eastern Slavic languages that contributed to the discussed phenomenon - it is also the actual reason for preservation of this construction until today in the Eastern areas.

PL

-

2

The Titles of Stories in the “Na Skalnym Podhalu” Collection by Kazimierz Tetmajer – Syntactic and Semanti

100%

Sicińska K.

Onomastica

|

2019

|

tom 63

181-207

EN

The Titles of Stories in the “Na Skalnym Podhalu” Collection by Kazimierz Tetmajer – Syntactic and Semantic Structure, Stylistic and Textual Conditions, Functions The theme of the description and analysis are the titles of stories in the collection „Na Skalnym Podhalu” by Kazimierz Tetmajer, as well as the title of the whole book itself. The aim of this description is to indicate the formal (syntactic) and semantic differentiation of titles, to present their stylistic and textual conditions and determine the function which they have in the structure of individual stories and in the whole collection. As far as the form is concerned, one can distinguish between double (3) and simple (36) titles. A considerable number of simple titles are in the form of a sentence (10), one title represents announcements (nominal sentences), the remaining ones (25) are the titles in the form of notification. The most common and the most characteristic titles for that collection are the titles-sentences with a structure of Jak umarł Jakub Zych and determining announcements with a structure of O Wojtku cudaku. In terms of semantics, the titles of stories represent the basic type which is informative and descriptive one because they provide information on the content of stories: most often about main characters or plot themes, less frequently about the place of the action, theme or type of the text. One of the titles has an interpretative value. The titles occurring in “Na Skalnym Podhalu” strongly correlate with the style of texts in the collection, where the dominant principle is folklore. This principle is visible in the stylisation of the Podhale dialect and in the stylisation of a tale as the form of oral folk tale. Thus, the presence of dialect forms and dialect lexis as well as many proper names which were authentic lexically and often also denotatively, being connected with geographical and cultural space of the Podhale region and Tatra mountains. Furthermore, the pattern “O + miejscownik” (About + locative) referring to metatextual and pragmatic frame of oral folk tales also occurs very often. The titles of stories in the collection “Na Skalnym Podhalu” not only perform the typical delimitative, distinctive and identifying functions but also descriptive and - as in the case of the title of the whole book - integrative ones.

3

Formuła lokalizacyjno-temporalna w tekstach epistolarnych XVIII wieku

100%

Sicińska K.

|

nr Numer Specjalny

183-196

UK

Предметом опису є локалізаційно-темпоральна формула, що інформує про місце й час написання листа i міститься в листуванні представників шляхетського стану XVIII століття. У статті розглядаються різні форми реалізації формули, а саме: її позиція у структурі листа, зміст і, насамперед, спосіб написання основних компонентів формули, тобто топоніма, який вказує на місце написання листа (це зазвичай прийменниково-іменникові конструкції з прийменником в або з і з іменником у місцевому відмінку) і дати (тут помітний сильний вплив латинської мови). Обговорено також численні функції локалізаційно-темпоральної формули, напр. визначення комунікативної ситуації, створення часово-просторової єдності відправника та одержувача, визначення меж тексту.

EN

The analysis deals with the locational and temporal formula present in the epistolary texts of the representatives of the nobility. That formula informs about the time and place in which the letter was written. Various forms of the formula are presented, varying according to its position in the structure of a letter and its content. The most important factor is the way in which the main components of the formula are written i.e. the toponym that indicates the place in which the letter was written (usually the toponym appears in the form of the prepositional expression in the locative with the preposition in or with) and the date (here one can observe a strong influence of Latin). Numerous functions of the locational and temporal formula were also discussed, such as defining the communicative situation, creating time and space community of the sender and the addressee, indicating text boundaries etc.

PL

Przedmiotem opisu jest formuła lokalizacyjno-temporalna, informująca o miejscu i czasie napisania listu, występująca w korespondencji przedstawicieli stanu szlacheckiego w XVIII wieku. W artykule przedstawione zostały różne formy realizacyjne formuły, to znaczy jej pozycja w strukturze listu, zawartość treściowa, a przede wszystkim sposób zapisu głównych komponentów formuły, czyli toponimu wskazującego miejsce napisania listu (zazwyczaj występuje on w postaci wyrażenia przyimkowego w miejscowniku z przyimkiem w lub z), oraz daty (w tym zakresie zaznacza się silny wpływ języka łacińskiego). Omówione też zostały liczne funkcje formuły lokalizacyjno-temporalnej, takie jak określanie sytuacji komunikacyjnej, tworzenie wspólnoty czasowo-przestrzennej nadawcy i odbiorcy, wyznaczanie granic tekstu i inne.

4

Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… O jednym z aktów grzeczności językowej w epistolografii polskiej XVIII wieku

100%

Sicińska K.

Świat i Słowo

|

2022

|

tom 39

|

nr 2

137-154

EN

Oddawam się w respekt łaski WXMci Dobrodzieja… [I surrender myself to the respect of the Most Graceful Sir Benefactor’s grace]. On one of the acts of language politeness in the 18th-century Polish epistolography In the paper, a selected act of language politeness observed in the 18th-century Polish epistolography is described. The essence of this act was that the sender surrendered himself to the grace or some other characteristic of the addressee, such as protection, friendship, love, respect, or memory. To express this intention, a conventionalised formulae was used, such as oddawam się w respekt łaski, sam się zwykłej […] rekomenduję łasce, oddaję mnie […] statecznej przyjaźni, afektom się […] polecając. (I surrender myself to the respect of your grace, recommend myself to the common […] grace, I surrender myself […] to the stable friendship, recommend myself to affection […]). This formula was used when closing a letter, among many other petrified and markedly final structures, such as e.g. the formula of respect, the formula of service offers, or the actual closing of the text, the subscription formula. The linguistic shape of the formula of surrendering oneself to the other’s grace (protection, friendship, love, respect, memory) was characterised by the lexical and grammatical variability of all elements of its structure, where the number and type of the components were conditioned by pragmatic considerations (degree of expressed politeness) and social factors (status of the addressee).

5

Rozwój przedsiębiorczości społecznej w czasie pandemii COVID-19

100%

Sicińska K.

|

nr 1

67-85

EN

The main goal of this study is to present activities undertaken by social entrepreneurs during the COVID-19 pandemic in Poland and worldwide, and to prove that the pandemic turned out an opportunity for these entities to develop. The goal was achieved through the analysis of domestic and foreign secondary sources of information on social enterprises and their situation during the crisis caused by the pandemic. This analysis has led to a lot of interesting conclusions. First of all, it was noted that the involvement of social entrepreneurs during the pandemic proved necessary and extremely helpful in solving social problems. In addition, it has been shown that social entrepreneurs correctly identified emerging problems and social needs in the environment and responded to them appropriately, and the pandemic proved to be an opportunity for them to develop and expand their businesses. Special attention has also been paid to several necessary improvements that can help popularize the social entrepreneurship model, improve its image, and increase funding and interest in this type of activity.

PL

Głównym celem opracowania jest zaprezentowanie działań podejmowanych przez przedsiębiorców społecznych podczas pandemii COVID-19 w Polsce i na świecie oraz odpowiedź na pytanie, czy pandemia okazała się dla tych podmiotów szansą na rozwój. Realizacji celu posłużyła analiza krajowych i zagranicznych wtórnych źródeł informacji dotyczących przedsiębiorstw społecznych i ich sytuacji w okresie kryzysu wywołanego przez pandemię. Wyniki przeprowadzonej analizy doprowadziły do kilku interesujących wniosków. Przede wszystkim zauważono, że zaangażowanie ze strony przedsiębiorców społecznych podczas pandemii okazało się niezbędne i niezwykle pomocne w rozwiązywaniu problemów społecznych. Dodatkowo pokazano, że przedsiębiorcy społeczni właściwie rozpoznali pojawiające się w otoczeniu problemy i potrzeby społeczne oraz właściwie na nie zareagowali, a pandemia okazała się dla nich szansą na rozwój i poszerzenie działalności. Zwrócono również szczególną uwagę na szereg koniecznych do wprowadzenia usprawnień, które mogą pomóc w popularyzacji modelu przedsiębiorczości społecznej, polepszyć jego wizerunek, zwiększyć finansowanie i zainteresowanie tego typu działalnością innych podmiotów.

6

Słownictwo gwarowe na tle innych warstw leksykalnych utworu literackiego (na przykładzie cyklu „Na Skalnym Podhalu” Kazimierza Tetmajera)

100%

Sicińska K.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2014

|

tom LX (60)

263-281

PL

Rozważania zawarte w niniejszym artykule koncentrują się wokół metodologicznych aspektów analizy leksykalnej utworu literackiego, w szczególności utworu wykorzystującego różnorodne złoża leksykalne, w tym słownictwo gwarowe. Podstawa materiałowa została zaczerpnięta z tekstów powstałego w początkach XX w. cyklu Na Skalnym Podhalu Kazimierza Tetmajera, w którym dominantę stylistyczną stanowi stylizacja gwarowa (wzorcem dla niej jest gwara podhalańska). Podstawowym i nastręczającym wielu trudności etapem analizy leksykalnej jest rozpoznanie rodowodu poszczególnych jednostek leksykalnych, występujących w badanych tekstach, tzn. wyodrębnienie słownictwa gwarowego, archaicznego i rzadkiego, identyfikacja neologizmów i innych warstw leksykalnych. Kolejny etap to wskazanie kręgów tematycznych, wokół których skupia się słownictwo reprezentujące określone warstwy chronologiczne, terytorialne i środowiskowe języka (z reguły kręgi te są rozdzielne), a ostatecznie określenie funkcji, jaką słownictwo owo spełnia w utworze (w odniesieniu do rzeczywistości przedstawionej i na poziomie estetycznego oddziaływania na odbiorcę).

EN

Deliberations included in this article concentrate around methodological aspects of lexical analysis of a literary work, in particular, a work that uses various lexical deposits, including dialectal vocabulary. Material basis was taken from the texts of Na Skalnym Podhalu series by Kazimierz Tetmajer, written at the beginning of XX century which was stylistically dominated by dialect stylization (Podhale region dialect was a model). A basic and posing many problems phase of lexical analysis is identification of an origin of respective lexical units existing in investigated texts i.e. separation of dialect, archaic and rare vocabulary, identification of neologisms and others. The next stage is showing thematic circles, around which vocabulary representing specific chronologic, territorial and environmental layers of language are gathered (usually, these layers are separable). The final phase is specification of a function that the said vocabulary plays in a literary work (in relation to the presented reality and on the level of esthetic influencing the recipient).