Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Memantyna w leczeniu zaburzeń afektywnych

100%

Strzelecki D. , Rabe-Jabłońska J.

|

nr 2

100-104

EN

The aim of the study was to present the antidepressive and mood-stabilizing properties of memantine, i.e. a drug currently registered for treatment of severe forms of dementia of Alzheimer’s type. Apart from introducing the primary information on this substance, we have focussed in this study on presentation of the hitherto published results of its use in affective disorders. Available literature on the clinical applications of memantine is scarce, presenting single investigations of small groups of patients with recurrent depressive disorders, in mania in the course of affective bipolar disease as well as several case study descriptions, including the depressive episode in the course of affective bipolar disease. Preliminary results are quite optimistic, however they do not authorize to unambiguous conclusions at the present stage. Emphasized is the high safety of the use of memantine and, obviously, the need to carry out further, methodologically well-planned studies which would comprise larger groups of patients and would evaluate the effects of memantine in patients with bipolar depression or mixed episode of affective bipolar disease. Owing to fast clinical action of antagonists of glutamatergic NMDA receptor, memantine would be an interesting, safe and convenient therapeutic alternative; in view of its use in everyday clinical work it would be much more advantageous, safer and easier to use than ketamine – another antagonist of NMDA. What seems particularly important, memantine gives a potential chance to improve the cognitive functioning, which is used in therapy of dementia, whereas in affective disorders actually it has not been examined so far.

PL

Celem pracy było przedstawienie właściwości przeciwdepresyjnych i normotymicznych memantyny, leku obecnie zarejestrowanego w leczeniu cięższych postaci otępienia typu alzheimerowskiego. W pracy, oprócz przybliżenia podstawowych informacji na temat tej substancji, skupiliśmy się na przedstawieniu dotychczas opublikowanych wyników jej stosowania w zaburzeniach afektywnych. Dostępne piśmiennictwo klinicznych zastosowań memantyny jest w tym zakresie bardzo ubogie, obejmuje pojedyncze badania w niewielkich grupach pacjentów z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi, w manii w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej, jak również kilka opisów kazuistycznych, w tym w epizodzie depresyjnym w przebiegu zaburzenia dwubiegunowego. Wstępne wyniki są dość optymistyczne, jakkolwiek nie upoważniają na obecnym etapie do jednoznacznych konkluzji. Podkreślane jest duże bezpieczeństwo stosowania memantyny oraz, co oczywiste, potrzeba przeprowadzenia kolejnych, dobrze zaplanowanych metodologicznie badań, które objęłyby większe grupy pacjentów, a także oceniałyby działanie memantyny u chorych z depresją dwubiegunową czy epizodem mieszanym ChAD. Ze względu na szybkie działanie kliniczne antagonistów glutaminianergicznego receptora NMDA memantyna byłaby interesującą i wygodną alternatywą terapeutyczną, z perspektywy zastosowania w codziennej pracy klinicznej znacznie korzystniejszą, dużo bezpieczniejszą i łatwiejszą w zastosowaniu od ketaminy, innego antagonisty NMDA. Co wydaje się szczególnie ważne, memantyna daje potencjalnie szansę na poprawę funkcjonowania poznawczego, co jest wykorzystywane w terapii otępień, zaś w zaburzeniach afektywnych dotychczas praktycznie nie było badane.

2

Wypalenie zawodowe pedagogów specjalnych

100%

Strzelecki D. , Nieradka F.

|

tom 36

|

nr 4

115-134

EN

Occupational burnout is a phenomenon manifested through depersonalisation, emotional exhaustion and reduced job satisfaction. This syndrome is primarily associated with helping professions, which include the work of a special educator. Experiencing symptoms of burnout by special educators may reduce not only their quality of life, but also the effectiveness of their interventions with clients. Starting from the presentation of Maslach’s concept of occupational burnout, an attempt was made to briefly characterise the specificity of the special educator’s work and to indicate potential sources of the burnout syndrome, moving on to the presentation of selected sociodemographic variables that may differentiate its level. The aim of the research was an attempt to determine the level of occupational burnout and to check whether selected demographic and social factors, such as age, type of institution and its location, differentiate the level of occupational burnout of special educators. The research used a diagnostic survey method with the use of a questionnaire technique. The results showed that special educators do not experience strong occupational burnout and demonstrate relatively high personal commitment. The analyses also showed that the age of special educators differentiates two components of professional burnout: depersonalisation and personal commitment.

PL

Wypalenie zawodowe to zjawisko manifestujące się poprzez depersonalizację, wyczerpanie emocjonalne oraz zmniejszoną satysfakcję z wykonywanej pracy. Syndrom ten kojarzony jest przede wszystkim z zawodami mającymi charakter pomocowy, do których można zaliczyć pedagoga specjalnego. Doświadczanie objawów wypalenia zawodowego przez pedagogów specjalnych może obniżać nie tylko jakość ich życia, lecz także efektywność oddziaływań względem podopiecznych. Wychodząc od prezentacji zarysu koncepcji wypalenia zawodowego Maslach, podjęto próbę krótkiej charakterystyki specyfiki pracy pedagoga specjalnego oraz wskazania potencjalnych źródeł syndromu wypalenia, przechodząc kolejno do prezentacji wybranych zmiennych socjodemograficznych mogących różnicować jego poziom. Celem podjętych badań była próba określenia poziomu wypalenia zawodowego oraz sprawdzenie, czy wybrane czynniki demograficzno-społeczne, takie jak wiek, rodzaj placówki i jej lokalizacja, różnicują poziom wypalenia zawodowego pedagogów specjalnych. W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego przy zastosowaniu techniki ankiety. Uzyskane wyniki pozwoliły na stwierdzenie, że pedagodzy specjalni nie doświadczają silnego wypalenia zawodowego oraz wykazują stosunkowo wysokie zaangażowanie osobiste. Przeprowadzone analizy wykazały także, że wiek pedagogów specjalnych różnicuje dwa komponenty wypalenia zawodowego: depersonalizację oraz osobiste zaangażowanie.

3

Zmiana nasilenia objawów pozytywnych, negatywnych oraz psychopatologii ogólnej (PANSS) u chorych na schizofrenię po 6 tygodniach augmentacji terapii lekami przeciwpsychotycznymi – glicyną lub donepezilem

100%

Rabe-Jabłońska J. , Strzelecki D.

|

nr 4

178-189

EN

In aetiopathogenesis of schizophrenia the key role is played by dopaminergic, but also serotoninergic, glutamatergic systems as well as cholinergic neurons. Donepezil is a mixed inhibitor of acetylcholinesterase, selectively inhibiting acetylcholinesterase. A review of the studies, in which donepezil was used for augmentation of antipsychotic treatment does not provide explicit information on the effects of such procedures within a change of scores on PANSS. Pursuant to the assumptions of hypoglutamatergic hypothesis of schizophrenia, the transmission was stimulated within this system. To its stimulation through NMDA receptor among others glycine was used, i.e. prevalent amino acid of the simplest structure, the basic transmitter of glycinergic neurons counted among class I – neurotransmitters, additionally functioning as a coagonist and modulator, also within the glutamatergic system. In 2005 a meta-analysis of studies appeared, from which it results that glycine and D-serine significantly decrease the severity of negative symptoms. The study was aimed at establishing whether or not adjunctive glycine or donepezil applied for 6 weeks with antipsychotic treatment statistically significantly affect a change in the severity of positive symptoms, negative symptoms, general psychopathology in patients at a stable period of the disease. Subjected to the study was a group of 62 patients aged 18-55 years, suffering from paranoidal schizophrenia (DSM-IV) at the mental condition stabilised for at least half a year, without a change in the type and dose of antipsychotic drug at that time. The following methods were used: 1) confirmation of stabilisation of the mental condition and stable pharmacotherapy for the required period according to analysis of medical documentation, interview and evaluation of the current status; 2) augmentation of the hitherto applied antipsychotic treatment by adding donepezil or glycine and 3) evaluation of the severity of negative symptoms, positive symptoms and general psychopathology (PANSS) before and after 6 week augmentation by donepezil or glycine and occurrence of adverse symptoms. Results: Statistically significant differences were obtained after 6 weeks in a group treated with antipsychotic drugs and glycine (primarily within negative symptoms and general psychopathology, less within positive symptoms), whereas in the group additionally treated with donepezil no such differences were found.

PL

W etiopatogenezie schizofrenii kluczową rolę odgrywa układ dopaminergiczny, ale swój udział mają także układ serotoninergiczny i glutaminianergiczny oraz neurony cholinergiczne. Donepezil jest mieszanym inhibitorem acetylocholinesterazy selektywnie hamującym raczej acetylocholinesterazę. Przegląd badań, w których do augmentacji leczenia przeciwpsychotycznego stosowano donepezil, nie dostarcza jasnych informacji na temat efektów takiego postępowania w zakresie zmiany punktacji w podskalach PANSS. Zgodnie z założeniami hipoglutaminianergicznej hipotezy schizofrenii stymulowano transmisję w obrębie tego układu. Do jego pobudzenia poprzez receptor NMDA stosowano m.in. glicynę – aminokwas o najprostszej budowie i szerokim rozpowszechnieniu, podstawowy przekaźnik neuronów glicynergicznych, zaliczany do klasy I neurotransmiterów, pełniący ponadto funkcję koagonisty i modulatora, m.in. w obrębie układu glutaminianergicznego. W 2005 r. ukazała się metaanaliza badań, z której wynika, że glicyna i D-seryna istotnie zmniejszają nasilenie objawów negatywnych. Celem badania było ustalenie, czy dołączenie przez okres 6 tygodni glicyny lub donepezilu do dotychczasowego leczenia przeciwpsychotycznego w sposób istotny statystycznie wpływa na zmianę nasilenia objawów pozytywnych, negatywnych, ogólnej psychopatologii u pacjentów w stabilnym okresie choroby. Badaniu poddano grupę 62 osób w wieku 18-55 lat, chorych na schizofrenię paranoidalną (DSM-IV), w stanie psychicznym ustabilizowanym od co najmniej pół roku, bez zmiany w tym czasie rodzaju i dawki leku przeciwpsychotycznego. Zastosowano następujące metody: 1) potwierdzenie stabilizacji stanu psychicznego oraz stałej farmakoterapii przez wymagany okres na podstawie analizy dokumentacji medycznej, wywiadu i oceny aktualnego stanu; 2) augmentacja dotychczasowego leczenia przeciwpsychotycznego przez dodanie donepezilu lub glicyny oraz 3) ocena nasilenia objawów negatywnych, pozytywnych i psychopatologii ogólnej (PANSS) przed i po 6 tygodniach augmentacji donepezilem lub glicyną i występowania objawów niepożądanych. Wyniki: Istotne statystycznie różnice uzyskano po 6 tygodniach w grupie leczonych lekami przeciwpsychotycznymi oraz glicyną (przede wszystkim w zakresie objawów negatywnych i psychopatologii ogólnej, mniejsze w zakresie objawów pozytywnych), natomiast w grupie leczonej dodatkowo donepezilem nie stwierdzono takich różnic.

4

Modulowanie funkcji układu cholinergicznego w leczeniu schizofrenii – dziś i jutro

80%

Frątczak A. , Kula K. , Rabe-Jabłońska J. , Strzelecki D.

|

nr 2

108-115

EN

Recently, the interest in the cholinergic system in the pathogenesis of schizophrenia has increased. For many years the disorders in the function of this system, mainly as adverse effects induced by antipsychotics, have been observed. Perception of acetylcholine system evolves, which results from the assumption that the impact on the transmission through it may not only induce or eliminate the mentioned adverse effects but also directly modify symptomatology of schizophrenia. This article is aimed at a survey of the current literature on new options of the modulation of the cholinergic system functions. Presently the studies are focussed on searching for selective agonists and allosteric modulators of muscarinic receptors which can reduce the risk of side effects of the traditional antipsychotic therapy and simultaneously have their own therapeutic antipsychotic potential. The use of less selective substances does not yield such benefits. Psychopharmacologists’ interests cover also the modulators of nicotinic receptors α4β2 and α7, which favourably affect, among others, the cognitive functioning in patients with schizophrenia, as has been confirmed by many independent studies. Admittedly, in most of the patients, despite the treatment, adverse symptoms, cognitive deficits and often also residual positive symptoms persist. From the clinical point of view, significant are also adverse effects which often complicate the treatment, confine therapeutic abilities, and hamper the patient’s cooperation in pharmacotherapy. The studies on new, more selective cholinergic substances give some hope for improvements in schizophrenia therapy through increased efficacy and elimination of adverse symptoms.

PL

W ostatnim czasie rośnie zainteresowanie rolą układu cholinergicznego w patogenezie schizofrenii. Od wielu lat obserwowano zaburzenia funkcji tego układu, głównie w postaci efektów niepożądanych wywołanych lekami przeciwpsychotycznymi. Postrzeganie układu acetylocholiny ewoluuje, co wynika z założenia, że wpływ na przekaźnictwo w jego obrębie może nie tylko wywoływać albo eliminować wspomniane objawy niepożądane, ale też bezpośrednio modyfikować symptomatologię schizofrenii. Celem niniejszego artykułu jest przegląd aktualnego piśmiennictwa dotyczącego nowych opcji modulowania funkcji układu cholinergicznego. Obecnie badania koncentrują się na poszukiwaniu selektywnych agonistów i allosterycznych modulatorów receptorów muskarynowych, które mogą redukować ryzyko skutków ubocznych tradycyjnej terapii przeciwpsychotycznej i jednocześnie mieć swój własny terapeutyczny potencjał antypsychotyczny. Zastosowanie substancji mniej selektywnych nie prowadzi do takich korzyści. W kręgu zainteresowań psychofarmakologów pozostają również modulatory receptorów nikotynowych α4β2 i α7, które korzystnie wpływają między innymi na funkcjonowanie poznawcze chorych na schizofrenię, co potwierdzono w wielu niezależnych badaniach. Jak wiadomo, u większości pacjentów mimo leczenia utrzymują się objawy negatywne, deficyty poznawcze, często też resztkowe objawy pozytywne. Z klinicznego punktu widzenia istotne pozostają także objawy niepożądane, które bardzo często komplikują leczenie, ograniczają możliwości terapeutyczne i pogarszają współpracę chorego w farmakoterapii. Badania nowych, bardziej selektywnych substancji cholinergicznych dają nadzieję na udoskonalenie terapii schizofrenii poprzez zwiększenie skuteczności i wyeliminowanie objawów niepożądanych.