The article presents and characterises the approach towards the psycho-pedagogical diagnostics of the family as well as towards guidance and family therapy based on the concept of resources. Such an approach to the psycho-pedagogical work with a family is not an entirely new phenomenon. At the same time it is a phenomenon that is often being disregarded and belittled in the light of the traditional approach based on the typological classification, which analyses each unit and every family system from the viewpoint of deficits, norms and indicators, disregarding its individuality and factors conditioning the survival of the family and its members. Family resources is a term, which combines the previous experiences with the contemporary ones. It joins the stance of Polish social pedagogics (Helena Radlińska and Aleksander Kamiński) with the foreign one (Frantz Nestmann and Hilarion Petzhold). The term allows for putting forth new questions, acknowledging new contexts for research and other possibilities of usage. The approach based on the resources in the work with a child and the family, parental guidance and psycho-pedagogical diagnostics in a considerable manner alters the attitude towards the clients and first of all, it affects the understanding of help by the specialists themselves. This approach means abandoning the particularised perspective, focused on deficits and drawing the attention towards the resources with acknowledgement of social factors, emphasising the unique, individual situation of every client, every family, subjectivity of the persons seeking help. It also enhances the feeling of causality and active participation of the clients in the process of solving the declared difficulties. The subject of this article is both description of the theoretical roots of the concept of family resources and displaying the possibility of its practical use in the work with the family in the area of psycho-pedagogical diagnosis as well as in other forms of assistance.
PL
Artykuł przedstawia i charakteryzuje podejście do diagnostyki psychopedagogicznej rodziny jak i poradnictwa i terapii rodzin opartej na koncepcji zasobów.Takie spojrzenie na psychopedagogiczną pracę z rodziną nie jest zjawiskiem nowym. Jednocześnie często pomijanym i pomniejszanym wobec tradycyjnego podejścia opartego na koncepcji klasyfikacyjno-typologicznej, która rozpatruje jednostkę i każdy system rodzinny pod kątem deficytów, norm, wskaźników, pomijając jego indywidualność oraz czynniki warunkujące przetrwanie rodziny i jej członków. Rodzinne zasoby są pojęciem, które łączy doświadczenia dawne ze współczesnymi, stanowiska polskiej pedagogiki społecznej Heleny Radlińskiej i Aleksandra Kamińskiego z zagraniczną Franza Nestmanna, Hilariona Petzholda. Pozwala ono na postawienie nowych pytań, uwzględnienie innych kontekstów badawczych oraz innych możliwości zastosowania. Podejście oparte na zasobach w pracy z dzieckiem i rodziną, poradnictwie wychowawczym, diagnostyce psychopedagogicznej w znaczący sposób zmienia nastawienie do samych klientów, a przede wszystkim rozumienie pomocy przez samych specjalistów. Oznacza odejście od spojrzenia jednostkowego, skoncentrowanego na deficytach, a zwrócenie się w stronę zasobów i uwzględniania czynników społecznych, podkreślania indywidualnej, niepowtarzalnej sytuacji każdego klienta, każdej rodziny, podmiotowości osób szukających pomocy, wzmacniania poczucia sprawczości i aktywnego udziału klientów w procesie rozwiązywania zgłaszanych trudności. Przedmiotem niniejszego artykułu jest zarówno określenie korzeni teoretycznych pojęcia rodzinne zasoby jak i pokazanie możliwości jego praktycznego wykorzystania w pracy z rodziną zarówno w obszarze diagnozy psychopedagogicznej jak i dalszych oddziaływań pomocowych.
W artykule przedstawiono teoretyczne rodowody pojęcia „klimat szkoły” oraz zakorzenienie tego terminu w pedagogice. Odwołując się do bogatej literatury niemieckojęzycznej i polskiej pokazano możliwości wielopłaszczyznowej klasyfikacji tego terminu. Przedstawiono pięć głównych, kryteriów różnicujących: (1) treści, (2) odniesień organizacyjnych, (3) odniesień podmiotowych, (4) podstawy opisowej oraz (5) źródła (źródeł) danych oraz trzy główne wymiary klimatyczne: (1) relacje między nauczycielami a uczniami, (2) relacje między uczniami, (3) właściwości procesów edukacyjnych. W artykule pokazane są również dwa główne modele koncepcyjno-badawcze. Pierwszy próbuje (wciąż) postrzegać (oraz badać) klimat w kategoriach zobiektywizowanych, dążąc do ujęcia/opisu zbioru specyficznych cech wewnątrzszkolnego środowiska, w szczególności jego psychospołecznych uwarunkowań. Drugi nie tyle podkreśla znaczenie obiektywnych uwarunkowań, ile subiektywnego procesu percepcji tych właściwości środowiska szkoły (głównie przez uczniów), które oddają trwałe, względnie typowe jego cechy. Jednocześnie artykuł nakreśla podstawowe koncepcje metodologicznego pomiaru klimatu szkoły.
EN
In this article theoretical genesis of the term „school climate” has been presented together with the establishment of the term within pedagogics. In relation to abundant German and Polish literature of the subject the possibility of multilayered classification of the term has been presented. Five main differentiating criteria have been displayed i.e. (1) the content, (2) organisational references, (3) subjective references, (4) the descriptive basis and (5) data source (or sources). Additionally three main dimensions of the climate have been discussed: (1) the relationships between students and teachers, (2) the relationships among the students and (3) the properties of the educational processes. In the article I have also displayed two main conceptuallyscientific models. The first still attempts to perceive and study the climate within objectivised categories, aiming at describing the set of features significant for the school environment, with a focus on its psychosocial conditioning. The second one emphasises not so much the significance of the objective conditioning as rather the subjective process of perceiving those properties of the school climate (mainly by the students) which reflect its typical, set features. At the same time the article outlines basic concepts of methodological probing of the school atmosphere.
Niniejszy artykuł jest efektem wspólnych wysiłków naukowych Zespołu Pedagogiki Społecznej Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie. Autorzy analizują szkołę wielopłaszczyznowo i interdyscyplinarnie, przedstawiając wybrane ramy teoretyczne, w jakich można interpretować i badać szkołę. Choć nie są one wyczerpujące, pomagają w zakotwiczeniu procesów konceptualizacji dalszych badań empirycznych nad szkołą. Artykuł ukazuje jak ważnym społecznie, wszechobecnym i złożonym zagadnieniem jest szkoła, widziana z wielu perspektyw poznawczych.
EN
This article is the result of the joint scientific efforts of the staff of the Social Pedagogy Departmental at the Maria Grzegorzewska Academy of Special Education in Warsaw. The authors carry out a multifaceted, interdisciplinary analysis of schools and present selected theoretical frameworks, instrumental in the interpretation and exploration of individual research cases. These frameworks are not intended to be exhaustive, but should be useful in the anchoring of the conceptualization processes when planning further empirical school research. The article highlights the social importance of school, its omnipresence and complexity, studied through the lens of multiple cognitive perspectives.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.